روشهای مطالعه

استراتژي مطالعه

استراتژي مطالعه يعني بهره وري بيشتر از مطالعه

بارها شاهد آن هستيم كه افرادي با آنكه بسيار مطالعه مي كنند نمي توانند نتيجه ي مطلوبي كسب نمايند. برخي از آنها ساعت هاي زيادي را صرف مطالعه مي كنند و حتي گاهي اوقات تمامي وقت خود را به اين كار اختصاص مي دهند ولي پس از برگزاري آزمون يا امتحان مربوطه نتايج آنها بسيار پايين تر از افرادي است كه مطالعه ي كمتري داشته اند. اين امر بيشتر به خاطر شرايط و روش هاي نامناسب مطالعه مي باشد كه آنها براي خود برگزيده اند.

شرايط و روش هاي مناسب مطالعه تأثير به سزايي در موفقيت دارند ولي انتظار اين است كه خود افراد روش هاي مؤثر براي خواندن و ياد گرفتن را در حين تحصيلات بياموزند. درصورتي كه امروزه مهندسي مطالعه جايگاه بسيار مهمي در فرآيند يادگيري دارد و آموزش شيوه هاي صحيح مطالعه و يادگيري بسيار الزامي به نظر مي رسد.

منظور از طرح اين بخش افزايش كارايي و بهره وري زمان مطالعه مي باشد يعني به دست آوردن بهترين و بالاترين بازدهي از همين زمان مطالعه هدف اصلي اين بخش مي باشد. در اين بخش شما با روش هاي علمي و عملي مطالعه آشنا مي شويد.

هر فردي براي خود روش يا روش هاي خاصي براي مطالعه دارد. شايد بتوان گفت بهترين روش مطالعه همان است كه فرد دارد مگر آنكه نتواند از آن نتيجه مطلوب بگيرد. (كه اين امر در نمرات امتحاني ، نتايج آزمونها و ميزان يادگيري فرد (از نظر خودش ) تبلور مي يابد.)

بنابراين اگر شما از مطالعه خويش نتيجه ي مطلوبي نمي گيريد و يا داراي كارايي پايين مي باشيد، اين فصل شما را در شناخت روش هاي مطالعه كمك مي كند. در اين فصل تعدادي از روش هاي مناسب ، علمي ، با بازدهي بالا و مهارتهاي مطالعه معرفي مي گردد، كه فرد پس از مطالعه و بكارگيري آنها مي تواند به نتايج مطلوب تري دست يابد.

تعريف مطالعه

مكان مطالعه

مكان مطالعه بايد ساكت و آرام باشد.

بهتر است براي مطالعه مكان خاصي را در نظر بگيريد مثلاً در منزل اتاق خاصي را به اين امر اختصاص بدهيد. اين اتاق بايد ساكت و آرام و از عواملي كه باعث عدم تمركز و ايجاد حواس پرتي مي شوند به دور باشد مثلاً مكاني باشد كه سروصداي راديو و تلويزيون مزاحم مطالعه ي شما نباشد. سعي كنيد در اين اتاق و در زمان مطالعه ي شما كمتر رفت و آمد باشد تا تمركز شما را بهم نزند.

با توجه به اينكه وظيفه اصلي شما در اين مرحله درس خواندن و هدف اصلي شما موفقيت در تحصيل مي باشد. بهتر است خود را نسبت به يك اتاق يا يك مكان جهت مطالعه شرطي كنيد. يعني سعي كنيد در اين اتاق (يا مكان خاص ) هر روز به مطالعه بپردازيد و در صورت امكان از ميزي جهت اين امر نيز استفاده كنيد. اين امر باعث مي شود كه پس از مدتي شما در اين مكان تمركز بيشتري جهت مطالعه داشته باشيد و درنتيجه يادگيري شما در اين مكان افزايش خواهد يافت و باعث خواهد شد كه با حضور در آن مكان اشتياق و آمادگي بيشتري جهت مطالعه در شما ايجاد شود.

علاوه بر اين دقت داشته باشيد كه اتاق مطالعه بايد داراي نور كافي و حرارت و تهويه ي مناسب نيز باشد و همچنين همانطور كه حتماً تجربه كرده ايد مطالعه در يك مكان منظم و مرتب تأثير بيشتري از يك مكان نامرتب و شلوغ دارد.

زمان مطالعه

واحد مطالعه (زمان مطالعه را تقسيم بندي كنيد )

زمان مطالعه نبايد خيلي طولاني باشد. يعني براي مدت زمان طولاني به طور پيوسته مطالعه نكنيد. زيرا اين امر باعث خستگي و كاهش ميزان يادگيري مي شود. در بين زمان مطالعه استراحت براي مدت هاي كوتاه الزامي است . برخي از دانش آموزان وقتي مطالعه ي درس خاصي را شروع مي كنند، به طور پيوسته چند ساعت آن را مي خوانند و با اين كه شاهد اين هستند كه پس از مدتي ميزان يادگيري آنها كاهش مي يابد ولي باز به مطالعه ادامه مي دهند. استراحت قبل و بعد از مطالعه اين فرصت را به ذهن مي دهد تا مطالب قبلي را پردازش كرده و در حافظه ثبت نمايد و همچنين آمادگي لازم براي مطالعه جديد را فراهم آورد.

تحقيقات نشان داده است كه بهترين واحد مطالعه به صورت 45 دقيقه مطالعه و 15 دقيقه استراحت مي باشد ولي شما به اين نكته توجه داشته باشيد كه اين امر براي همه يكسان نيست ، مثلاً براي برخي از دانش آموزان اين واحد به صورت يك الي يك و نيم ساعت مطالعه و نيم ساعت استراحت پس از آن مي باشد. زيرا معتقدند كه 45 دقيقه فرصت كوتاهي است و تا فرد به تمركز كامل مي رسد و به مطلب احاطه مي يابد و يا درحالي كه درست به عمق يادگيري مفاهيم دست مي يابد زمان مطالعه به اتمام مي رسد. بنابراين هر شخصي متناسب با شناختي كه از خود دارد مي تواند واحد مطالعه ي خود را تعيين كند. پس :

واحد مطالعه خود را طوري تعيين كنيد كه بتوانيد بيشترين ميزان تمركز و يادگيري را در آن ، بدون ايجاد خستگي داشته باشيد.

و به اين امر نيز توجه داشته باشيد كه زمان استراحت فرصت مناسبي است تا مطالب خوانده شده منظم شده ، و با رمزگذاري در حافظه ثبت شود.

استفاده بهينه از فرصت ها

بزرگترين فن زندگي ، استفاده از فرصت هاي بي نظيري است كه برما مي گذرد. سالويل

دانش آموزان موفق كساني هستند كه از زمان ، بهترين استفاده را مي كنند. و فرصت ها را به هدر نمي دهند. رمز موفقيت انسان هاي بزرگ تاريخ ، استفاده به جا از فرصت ها بوده است . فرصت ها همانند ابرهايي كه در آسمان ديده مي شوند زود ميآيند و زودتر مي گذرند. بنابراين سعي كنيد آنها را از دست ندهيد. بدانيد يك آينده ي همراه با موفقيت ، مرهون استفاده از فرصت ها در زمان حال است . به اين نكته دقت داشته باشيد كه براي رسيدن به موفقيت و اهدافتان از فرصت ها در جهت پشتكار بيشتر استفاده كنيد وگرنه روزي خواهد رسيد كه مجبور شويد به آنچه به شما مي رسد راضي باشيد. سعي كنيد از هر زمان و فرصتي كه پيش ميآيد بهترين استفاده را بكنيد.

استفاده از فرصت ها بدين معني است كه اولاً زمان را از دست ندهيد و متوجه اين مسأله باشيد كه زمان گوهر گرانقدري است كه وقتي از دست رفت ، ديگر برنمي گردد. بنابراين سعي كنيد زمان مناسب و كافي براي مطالعه در نظر بگيريد.

ثانياً از زمانهايي كه براي مطالعه اختصاص داده ايد، بهترين استفاده را بكنيد. در زمان مطالعه افكار خود را روي بحث موردنظر متمركز كنيد و درباره مطلب خوب تفكر كنيد و مطلب خوانده شده را براي خود بازگو كنيد. سعي كنيد زمانهاي مطالعه خود را با حواس پرتي و يا عدم مطالعه صحيح و يا با عادت هاي غلط مطالعه از دست ندهيد. پس :

زمان مناسب و كافي براي مطالعه دروس در نظر بگيريد و از آن زمانها بهترين استفاده را كنيد.

و توجه داشته باشيد كه :

اگر به هدف خود ايمان داشته باشيد فرصت ها در برابرتان رژه خواهند رفت و اگر بدين باوريد كه كارها درست از آب درنميآيد موانع يكي يكي در برابرتان قدعلم خواهند كرد. وين داير

مطالب مشابه درسي را پشت سرهم مطالعه نكنيد

پس از مطالعه ي يك مطلب درسي در يك واحد مطالعه ، سعي كنيد براي واحد مطالعه بعدي مطلبي را انتخاب كنيد كه با موضوع اولي متفاوت باشد مثلاً اگر قرار است درس رياضيات ، فيزيك ، ادبيات و عربي را مطالعه كنيد، دروس رياضي و فيزيك را پشت سرهم مطالعه نكنيد. بهتر است موارد فوق را به ترتيب زير قرار دهيد ابتدا رياضيات و سپس ادبيات و بعد از آن فيزيك و در آخر عربي را مطالعه كنيد.

انتخاب موضوع هاي مشابه و مطالعه ي پشت سرهم آنها، باعث مي شود كه ميزان خستگي فرد بيشتر شده وبازدهي زمان مطالعه نيز كاهش يابد و علاوه بر اين باعث تداخل بين يادگيري درس جديدو مطالب قبلي و درنتيجه باعث فراموشي زودتر مطالب و عدم پردازش صحيح اطلاعات توسط مغز مي شود. بنابراين :

در بين مطالعه ي دو موضوع مشابه ، درس ديگري را مطالعه كنيد.

اصول اساسي مطالعه

اصل اول ـ استمرار در مطالعه

يكي از اصول اساسي در مطالعه ، استمرار در مطالعه مي باشد. حتماً با افرادي برخورد داشته ايد كه گاهي اوقات با جديت و سعي و تلاش فراوان شروع به مطالعه مي كنند و پس از مدت كوتاهي آنرا رها مي نمايند. و همچنين افرادي را ديده ايد كه به اندازه كافي ولي به طور مستمر مطالعه مي كنند. شما جزو كدام گروه هستيد؟ به نظر شما كدام گروه موفق تر هستند؟ كساني كه حجم زيادي از مطالب را در زمان كوتاه و به طور ناپيوسته مطالعه مي كنند يا كساني كه به طور مستمر مطالعه مي كنند؟

يكي از ايرادهايي كه در بحث مطالعه بر دانش آموزان و دانشجويان وارد مي شود اين است كه در طول ترم به اندازه ي كافي مطالعه نمي كنند و در آخر ترم مي خواهند حجم زيادي از مطالب رادر زمان كوتاهي فرابگيرند. اگر شما براي موفقيت در امتحانات پايان ترم و يا موفقيت در كنكور تلاش مي كنيد بهتر است مطالب و مباحث درسي را تقسيم كرده و به جاي آنكه بخواهيد آنها را در طي يك شب بخوانيد، در طول ترم در واحدهاي زماني كوتاه تر و به صورت عميق تر مطالعه كنيد. توجه داشته باشيد مطالبي كه بر اثر استمرار در مطالعه در ذهن شما ثبت مي شود به مراتب براي مدت طولاني تر و بهتر در حافظه باقي خواهد ماند و از آنها در مواقع لزوم بهتر مي توان استفاده كرد پس در مطالعه نيز دقت داشته باشيد كه :

رهرو آن نيست كه گه تند و گه آهسته رود، رهرو آن است كه آهسته و پيوسته رود.

بنابراين مطالعه ي حجم كمي از مطالب در زمان هاي مشخص و به طور مستمر داراي بازدهي بيشتري از مطالعه حجم زيادي از مطالب در يك مدت كوتاه مي باشد.

اصل دوم ـ نظم در مطالعه

راز خوشبختي و سعادت در نظم و انضباط است . كانت

همانطور كه وجودنظم در هر كاري لازم و ضروري است وجود نظم و انضباط در مطالعه نيز بسيار مهم است . كسي كه بدون نظم و ترتيب خاصي مطالعه كند هرگز نتيجه مطلوبي نخواهد گرفت .

قبلاً بيان شد كه انسان هاي بزرگ براي رسيدن به اهدافشان و موفقيت در زندگي شان برنامه ريزي مي كنند بنابراين شما نيز كه به فكر موفقيت و پيروزي هستيد بايد براي موفقيت تحصيلي خود به اين اصل توجه كنيد. موفقيت در تحصيل و ورود به مقاطع بالاتر تحصيلي بدون در نظر گرفتن نظم ، غيرمنطقي به نظر مي رسد.

البته لازم به ذكر است نظم در اينجا دو بُعد دارد. بُعد اول داشتن يك نظم فكري و ذهني است يعني شما ذهن خود را چنان برنامه ريزي كرده باشيد كه از يك نظم منطقي برخوردار باشد. بايد دقت داشته باشيد اين نظم را با اضطراب ، عدم اعتماد به نفس ، عدم تمركز حواس و عدم علاقه و مهمتر از همه با عدم مطالعه ي اصولي و عدم توجه به مفاهيم و مباحثي كه مطالعه مي كنيد و... از دست ندهيد.

بُعد ديگر داشتن نظم است وجود نظم در همه ي فعاليت هايتان از جمله مطالعه ضروري مي باشد. اين گونه نباشد كه مانند بعضي از دانش آموزان هر موقع از كارهاي جنبي مانند ديدن تلويزيون ، صحبت كردن با دوستان و ورزش كردن و... خسته شديد به سراغ درس و مطالعه برويد. [و يا به عبارت ديگر هر موقع هيچ كار ديگري نداشتيد به سراغ مطالعه برويد. ] پس توجه داشته باشيد مطالعه ي خود را با نظم فكري و عملياتي همراه سازيد و هرگاه مطالعه موردنظر خود را مطابق برنامه انجام داديد به عنوان پاداش ، مواردي مانند مباحث بالا را در نظر بگيريد. مثلاً در ابتداي مطالعه براي خودتان تعيين كنيد كه اگر در اين واحد درسي تعدادي صفحه يا يك مطلب كلي را خوانديد و خوب فهميديد به عنوان پاداش به دوستتان تلفن زده و با او صحبت خواهيد كرد.

اصل سوم ـ تنوغ در مطالعه

همانطور كه بيان شد اگر وقت زيادي صرف مطالعه يك موضوع درسي شود، بعد از مدتي خستگي به سراغ مطالعه كننده ميآيد و بازدهي يادگيري او را كاهش مي دهد. اما در صورتي كه همين زمان را صرف مطالعه دو يا چند موضوع كند، تا حدود زيادي از خستگي ذهني او كم مي شود و ميزان يادگيري اش در حد بالايي قرار مي گيرد.

برخي از داوطلبان كنكور را مشاهده كرده ام كه مطالعه ي خود را به صورت زير برنامه ريزي مي كنند ابتدا يك كتاب را به طوركامل مي خوانند و سپس به سراغ كتاب ديگري مي روند مثلاً پنج روز را براي مطالعه شيمي (3) قرار داده و بعد از آن به سراغ درس فيزيك (3) مي روند. اين نحوه برنامه ريزي علاوه بر اينكه فرد را در هنگام مطالعه خسته مي كند به دليل اينكه بين مطالعه ي يك درس خاص فاصله ي زماني زيادي مي افتد مثلاً شخص شيمي (3) را در اين هفته مطالعه مي كند و شيمي پيش دانشگاهي را بعد از دو هفته در برنامه ي مطالعاتي خود قرار مي دهد باعث مي شود مطالب خوانده شده فراموش شود كه اين امر با اصل استمرار در مطالعه ي دروس نيز در تضاد است . بنابراين سعي كنيد تنوع در مطالعه را مدنظر داشته باشيد.

علاوه بر اين دقت داشته باشيد در برنامه ريزي جهت تنوع مطالب ، دروس مشابه در كنار يكديگر قرار نگيرند و بين دو درس مشابه درس ديگري خوانده شود مثلاً بين زيست شناسي جانوري و زيست شناسي گياهي يك درس ديگر مانند يك درس عمومي (ادبيات يا زبان انگليسي ) مطالعه شود.

اصل چهارم ـ توجه بر كيفيت

بارها شاهد داوطلبان ورود به كنكور بوده ام كه ساعتهاي زيادي را صرف مطالعه كرده اند يعني ميزان كمّي مطالعه آنها بسيار بالا بوده است ولي در نهايت هنگامي كه نتايج كنكور مشخص شده است يا قبول نشده اند و يا متناسب با سعي و تلاش شان در رشته خوبي پذيرفته نشده اند و در مقابل دانش آموزاني با مطالعات كمتر ولي دقيق تر و با كيفيت بالاتر توانسته اند به اهدافشان برسند.

بنابراين آنچه مهم و اساسي است توجه به كيفيت و يادگيري بيشتر در كنار كميت و مقدار مطالعه بيشتر مي باشد. در اين امر مي توانيد از روشهاي مطالعه ي صحيح كه در آنها به مسأله كيفيت توجه خاصي شده است استفاده نماييد.

اگر براي امتحانات پايان ترم درس مي خوانيد درصورتيكه از اول ترم شروع كنيد زمان مطالعه اي در حدود 3 الي 4 ساعت كافي است ولي از نظر كميت اين مقدار ساعت مطالعه براي كنكور قابل قبول نيست و موفقيت در كنكور ساعت مطالعه ي بيشتري را طلب مي كند. براي آمادگي در كنكور ساعات مطالعه اي در حدود 5 الي 7 ساعت در روزهاي معمولي و 8 الي 10 ساعت در روزهاي تعطيل به نظر استاندارد ميآيد. البته اين امر به ميزان استعداد، ضريب هوشي ، قوي يا ضعيف بودن توان علمي دانش آموز و همچنين به هدفي كه در كنكور برگزيده است نيز ارتباط دارد.

توجه داشته باشيد زمان مطالعاتي كم براي كنكور باعث مي شود شما نتوانيد تمام حجم مطالب و تمامي دروس را مطالعه كنيد. البته همانطور كه گفته شد در كنار توجه به كميت ، توجه به بالا بودن كيفيت و استفاده بهينه از فرصت هاي مطالعاتي نيز الزامي مي باشد مطالب بالا را مي توان در اين جمله خلاصه كرد. توجه به كميت ساعات مطالعه و كيفيت خود مطالعه ، در كسب اطلاعات و معلومات و در نهايت در يادگيري بيشتر مؤثر است . بنابراين :

توجه به كميت و كيفيت مطالعه ، باعث افزايش يادگيري مي شود.

اصل پنجم ـ علاقه به مطالعه

همانطور كه در فصل اوّل بيان شد علاقه به مطالعه در يادگيري مطلب بسيار مهم و ضروري است . در همان قسمت در ارتباط با راههاي كسب علاقه صحبت شد. بنابراين دقت داشته باشيد، اگر به كاري علاقه مند باشيد، از آن خسته نمي شويد.

يادداشت برداري

علامت هاي مورد استفاده در يادداشت برداري

< بيش تر از، بزرگ تر از

> کم تر از، کوچک تر از

* يا نکات مهم و اساسي

/ و

استفاده از مخفف ها در يادداشت برداري

س = سؤال

ر. ج . = رجوع كنيد به

ج = جواب

ن . ك . = نگاه كنيد به

ز. ش = زيست شناسي

بي = بدون

ر. ش = روان شناسي

اط = اطلاعات

خلاصه نويسي

از مباحثي كه مطالعه مي كنيد و يا از يادداشت هاي خود مي توانيد خلاصه برداري كنيد. سعي كنيد در خلاصه ي مطالب به تمام نكات مهم اشاره شود و در عين حال اصل مختصرنويسي فراموش نشود. اين خلاصه نويسي ها مي توانند جهت مرور مطالب در مدت زمان بسيار كوتاه بكار روند. مثلاً با يك مرور اجمالي به خلاصه نويسي ، آمادگي خود را جهت امتحانات مربوطه افزايش دهيد. در هنگام خلاصه نويسي مي توانيد از اعداد و حروف الفبا به صورت زير استفاده كنيد.

- اعداد (321 و...) براي قسمت هاي اصلي

- حروف (الف ب پ و...) براي قسمت هاي فرعي

و يا مي توانيد در خلاصه نويسي از طرح زير استفاده كنيد.

به طور مثال به مورد زير توجه کنيد:

در خلاصه نويسي دقت داشته باشيد كه خلاصه بايد توسط خود شما و با واژه هاي خودتان نوشته شود و معمولاً خلاصه اي كه توسط ديگران تهيه مي شود براي شما مفيد نمي باشد. در هنگام مطالعه كتاب ، زير نكات اصلي خط كشيده و نكات فرعي را نيز مشخص كنيد تا بتوانيد در خلاصه نويسي از آنها استفاده كنيد. در خلاصه نويسي نيزمانند يادداشت برداري سعي كنيد هيچ نكته و مفهوم اساسي را از قلم نيندازيد. در خلاصه نويسي نيز مي توانيد از نكات مطرح شده در بحث يادداشت برداري استفاده كنيد.

به اين مسأله نيز توجه داشته باشيد كه خلاصه يا يادداشت هاي مربوط به هر درس را در يك دفتر جداگانه بنويسيد. و در صورت امكان آنها را فهرست بندي كنيد تا در زمان نياز سريعتر بتوانيد به آنچه مي خواهيد دست يابيد.

روش مطالعه ي مشاركتي

در بين دانش آموزان و دانشجويان باهم مطالعه كردن يك شيوه مؤثر و شناخته شده است . در اين شيوه دو نفر كه باهم مطالعه مي كنند پس از خواندن مطلب تعيين شده ، خلاصه ي مباحث مهم آن را براي هم مي گويند. در ابتدا يكي از دو نفر نقش توضيح دهنده را به عهده مي گيرد و فرد دوم به مباحث مطرح شده گوش مي دهد و سپس جاي اين دو نفر عوض مي شود يعني فرد دوم توضيح مي دهد و فرد اوّل گوش مي كند.

مراحل روش مطالعه ي مشاركتي به صورت زير مي باشد:

1- ابتدا تعيين كنيد در مرحله ي نخست پس از مطالعه چه كسي توضيح دهنده و چه كسي گوش دهنده (شنونده ) است؟ و سپس مطالعه را از بحث تعيين شده شروع كنيد.

2- پس از مطالعه ي قسمت تعيين شده ي بحث ، خواندن را متوقف كنيد.

3- توضيح دهنده بدون مراجعه به متن ، خلاصه بحث را براي فرد دوم بيان كند. در اين خلاصه بايد به نكات و مفاهيم مهم و اساسي اشاره شود.

4- پس از اتمام توضيح ، فرد دوم با نگاه كردن به متن نكات جا افتاده را بيان كند و اشكالات و كج فهميها را اصلاح كند و سپس در صورت امكان مباحث را دسته بندي كنند و ارتباط آنها را با مطالبي كه قبلاً آموخته اند، تعيين نمايند.

در اين مرحله خود توضيح دهنده نيز مي تواند در تصحيح و بهبود مطلب به فرد دوم كمك كند.

5- سپس نقش خود را عوض كرده ، اين بار نفر دوم به خلاصه كردن متن بپردازد و نفر اوّل گوش كند. اين مراحل را تا اتمام متن ادامه دهيد.

اگر مي خواهيد با يكي از دوستانتان از اين روش استفاده كنيد حتماً در ابتدا با يكديگر قرار بگذاريد كه در زمان مطالعه (واحد مطالعه ي تعيين شده ) فقط به مطالعه و پيگيري آن بپردازيد و از صحبت هاي اضافه و خارج از موضوع بپرهيزيد. مانند كساني نباشيد كه وقتي باهم مي خواهند مطالعه كنند با يك سخن كوتاه مثلاً «راستي امروز ديدي در كلاس چه اتفاقي افتاد و...» بحث مطالعه را فراموش مي كنند و پس از گذشتن ساعتها متوجه مي شوند كه زمان مطالعه را از دست داده اند; در اين گونه موارد سعي كنيد به يكديگر تذكر دهيد تا از بحث مورد مطالعه خارج نشويد.

عوامل مؤثر ديگر در مطالعه

- پيش از شروع به مطالعه حال و هواي مطالعه را در خود ايجاد كرده و تا پايان زمان مطالعه آن را حفظ كنيد.

- در هنگام مطالعه به معاني جملات و كلمات دقت داشته باشيد.

- مفهوم پاراگراف جديد را با مطالب موجود در حافظه ي خود پيوند دهيد.

- اگر در هنگام مطالعه به برخي از اصطلاحات و عبارات ناآشنا و مبهم برخورد كرديد با استفاده از فرهنگ لغت معاني آنها را درك كنيد.

- و همانطور كه مطرح شد به اين نكته ي مهم دقت داشته باشيد كه :

هيچ جلسه ي مطالعه را بدون مرور و بازگويي مطالب كلي آن براي خودتان به پايان نرسانيد.

- در هنگام از بَرخواني و از حفظ گفتن مطالب سعي كنيد از مطالب يك تصوير ذهني همانطور كه در فصل دوم بيان شد بسازيد.

- در هنگام مطالعه همواره به اين سؤالات توجه كنيد.

* اهميت اين مطلب در چيست؟

* اين مطلب با چه مطالبي از آموخته هاي قبلي من مرتبط است؟

* آيا اين مطلب را فهميده ام؟

* آيا مي توانم به سؤالات و مسائل مربوط به اين بحث پاسخ دهم؟

* مطالب جديد با چه مطالبي تشابه و با چه مباحثي در تضاد است؟

* مطالب جديد زيرمجموعه ي چه مطالب كلي هستند؟

پس دقت داشته باشيد كه :

خواندن يك مطلب و فهميدن آن متفاوت است پس سعي كنيد در هنگام مطالعه بفهميد نه فقط بخوانيد.

- سعي كنيد در مرحله ي مرور درصد يادگيري خود را تعيين كنيد و نواقص يادگيري خود را جبران كنيد.

- در هنگام مطالعه نكات عمده و اصلي مطالبي را كه مي خوانيد خلاصه نويسي كرده و سپس آنها را منظم و مرتب و در صورت امكان دسته بندي كنيد.

فعاليت هاي مطالعه:

1- فعاليت هاي قبل از مطالعه:

- تنظيم برنامه و ساعات کار منظم

- ايجاد حال و هواي مناسب جهت مطالعه

- ايجاد علاقه به موضوع مطالعه

- تصميم و تلاش براي فهميدن مطالب

- استفاده از فرصت ها و زمان مناسب جهت مطالعه

- استفاده از محيط مناسب براي مطالعه: همچون اتاق مناسب، نور کافي، تهويه ي مناسب و .....

- وسايلي که در هنگام مطالعه نياز داريد مانند کاغذ و قلم و .... را فراهم کنيد.

- عدم خستگي، گرسنگي و خواب آلودگي

2- فعاليت هاي در حين مطالعه:

- استفاده از فنون و روش هاي صحيح مطالعه

- واکنش فعال نسبت به مبحث مورد مطالعه

- يادداشت برداري، خلاصه نويسي و فيش برداري

- طرح سوال به صورت سريع

- خط کشيدن و علامت گذاشتن نکات مهم

- حاشيه نويسي

- تمرکز و تفکر روي مبحث مورد مطالعه

- تفکر بر روي مباحث

- توجه به کيفيت به جاي کميت

- هرگاه فکرتان از موضوع منحرف شد، دست از مطالعه برداريد. ابتدا به حالت تمرکز برگرديد و سپس مطالعه را ادامه دهيد.

3- فعاليت هاي بعد از مطالعه:

- انجام مرور بلافاصله بعد از مطالعه

- ايجاد يک تصوير کلي از مباحث خوانده شده در ذهن

- انجام مرورها با فواصل زماني مناسب (به فصل دوم مراجعه شود.)

- استراحت و آمادگي جهت مطالعه ي بعدي

فيش برداري

فيش قطعه كاغذ سفيدي است كه روي آن مطالبي يادداشت مي شود تا به موقع مورد استفاده قرار بگيرد. اندازه استاندارد فيش ها معمولاً 15 10 سانتي متر كه برابر يك چهارم كاغذ 4 A مي باشد.

از اين فيش هاي مطالعاتي مي توانيد جهت لغت آموزي (در دروس ادبيات ، عربي و زبان انگليسي ) و يادگيري مفاهيمي كه نياز به مرور بيشتري دارند استفاده كنيد. زيرا حمل و نقل اين فيش ها راحت است و مي توانيد از آنها در اوقات مرده اي مانند ساعات تفريح ، هنگام نشستن در اتومبيل يا اتوبوس براي رسيدن به كلاس درس و... استفاده كنيد. اين امر نقش مهمي در استفاده از فرصت ها نيز دارد.

در فيش برداري به نكات زير دقت كنيد:

1- هر فيش مربوط به يك موضوع يادگرفتني است .

2- روي فيش سؤال موردنظر و در پشت آن جواب را بنويسيد.

مثلاً در لغت آموزي ، لغت را روي كاغذ و معناي آنرا در پشت كاغذ بنويسيد. و يا يك سؤال يا يك مفهوم را در يك روي كاغذ و جواب آن را در پشت كاغذ بنويسيد.

از اين فيش ها مي توانيد جهت حفظ و يادگيري فرمول هاي رياضي ، فيزيك ، و موازنه هاي شيمي (سمت چپ موازنه در روي برگ و جواب موازنه يا همان سمت راست موازنه در پشت برگ نوشته شود). از فيش ها بيشتر براي مباحث حفظ كردني استفاده مي شود.

3- مطالب خلاصه شده را مي توانيد به صورت فيش درآوريد. اين كار به شما كمك خواهد كرد كه با افزايش تعداد دفعات مرور از روي فيش ها به مطالب احاطه يابيد.

4- در موقع استفاده از فيش ها، سؤال ها را از روي برگه بخوانيد و سعي كنيد جوابها را به خاطر بياوريد (به سؤالات بدون نگاه كردن به پشت برگه جواب دهيد.)

روش هاي نوين مطالعه

روش SQ3R

يكي از روشهاي خوب و مؤثر در مطالعه روش R3SQ است كه توسط رابينسون ابداع شد. R3SQ از حروف اول پنج مرحله ي تشكيل دهنده اين روش بدست آمده است .

مرحله اول- بررسي كنيد (survey ) [بررسي اجمالي]

در اين مرحله دانش آموز بايد كتاب را ورق بزند، عناوين اصلي و فرعي را ببيند، به جمله هاي اساسي توجه كند و نتايج فصل ها را مطالعه كند. در اين مرحله تصويري كلي از كتاب و آنچه دانش آموز مي خواهد مطالعه كند، در ذهن او نقش مي بندد و متوجه مي شود كه كل مطلب به دنبال بيان چه مفهومي است . [بنابراين در اين مرحله عناوين فصل به طور اجمالي مطالعه مي شود.]

مرحله دوم- سؤال كنيد. (Question )

در اين مرحله از مطالعه خود عناوين اصلي و فرعي و همچنين موضوعات مهم را به سؤال تبديل كنيد. براي اين كار مطالعه كننده مي تواند از كلماتي مانند چرا، چگونه ، چه كسي ، چه زماني ، كجا، آيا و... . استفاده كند. اين كار به تمركز دانش آموز كمك مي كند. علاوه بر اين سؤال عاملي براي رشد كنجكاوي است . طرح سؤال باعث مي شود دانسته هاي قبلي شما به ذهنتان آمده و با مطالب جديد كه مطالعه مي شود پيوند بخورد [كه پيوند بين مطالب مطالعه شده و مطالبي كه قبلاً به ياد سپرده شده ، باعث ماندگاري مباحث در ذهن مي شود.] شما در هنگام مطالعه مي توانيد با كمي هوشياري و دقت به سرعت عنوان ها را به سؤال تبديل كنيد.

مرحله سوم- بخوانيد (Read )

پس از طراحي سؤالات ، دانش آموز پاراگراف مربوطه را كه در آن پاسخ سؤال نيز مي باشد، مطالعه مي كند تا بتواند به آن سؤال پاسخ دهد. در هنگام خواندن يك شيوه فعال را پيگيري كنيد.

مرحله چهارم- از بَر خواني كنيد (Recite )

پس از مطالعه ي مطالبي كه خوانده ايد آنها را براي خود از بَر بخوانيد. البته در اين مرحله بهتر است مباحث كتاب را به زبان خودتان برگردانيد و با عبارات و كلمات و فهميده هاي خودتان مطلب را براي خويش بازگو كنيد. اگر در اين مرحله نتوانستيد مباحث خوانده شده را براي خود بازگو كنيد، دوباره مباحث را مطالعه كنيد.

مرحله پنجم- مرور كنيد (Review )

پس از اتمام مباحث موردنظر، مباحث خوانده شده را در ذهن مرور كنيد و از آنچه اين مبحث به شما آموخته يك تصوير كلي در ذهن خود ايجاد كنيد. در اين مرحله مي توانيد به ابتداي فصل بازگشته و عناوين اصلي و فرعي را ملاحظه كنيد و در ذهن به طور مختصر، پاسخ آنها را مرور كنيد.

روشR 4 SQيا پس ختام

در روش R3SQ يك ايراد وجود دارد و آن اين است كه در آن به تفكر و انديشيدن توجه نشده است . براي رفع اين اشكال در روش مطالعه R4SQ ، مرحله ي تفكر و انديشيدن به روش قبلي اضافه شده است . اين روش شامل مراحل زير است :

مرحله اول- پيش خواني (بررسي اجمالي )

مرحله دوم- سؤال

مرحله سوم- خواندن

مرحله چهارم- تفكر (reflect )

مرحله پنجم- از حفظ گفتن

مرحله ششم- مرور كردن

از آنجا كه تمام مراحل به غير از مرحله تفكر كردن مانند شيوه R3SQ مي باشد فقط به توضيح اين قسمت مي پردازيم .

مرحله چهارم ـ تفكر كردن

در اين مرحله پس از طرح سؤال و خواندن پاراگراف ، درباره مطالب آن فكر كنيد و سعي كنيد مطالبي را كه خوانده ايد بفهميد و به آن مطالب معنا بدهيد. براي آن مطالب مثالهايي را كه مي شناسيد مطرح كنيد تا در درك مفاهيم به شما كمك كند. و به اين نكته توجه كنيد كه :

بين خواندن يك مطلب و فهميدن آن تفاوت زيادي است .

** روش R4SQ يا پس ختام:

1- S : مرحله ي بررسي اجمالي

فعاليت هاي لازم در اين مرحله:

- به عناوين اصلي و فرعي فصل نگاه کنيد.

- به پاراگراف هاي نتيجه يا خلاصه ي بحث (اگر هست) توجه کنيد.

- سعي کنيد در اين مرحله برداشت کلي از مطالب مطرح شده کسب کنيد.

- در اين مرحله علاوه بر عناوين به هدف ها و جملات ابتدايي پاراگراف ها که معمولاً نويسنده در آن خلاصه يا اساس مباحث مطرح شده در پاراگراف را آورده توجه کنيد.

- به جملاتي که با حروف درشت يا حروف با خط متفاوت و يا پر رنگ تر مطرح شده اند دقت کنيد.

2- Q : مرحله ي سوال

فعاليت هاي لازم در اين مرحله:

- براي هر تيتر اصلي و فرعي سوالي مطرح کنيد.

- براي هر قسمت يا پاراگراف که در آن موضوع مهمي مطرح شده سوالي طرح کنید.

- در اين قسمت مي توانيد سوالات را در حاشيه کتاب بنويسيد. تا در حين مطالعه، به مباحث مربوط به آن ها دقت بيش تري داشته باشيد.

3- 1R : مرحله ي خواندن

فعاليت هاي لازم در اين مرحله:

- مطلب يا موضوع را بخوانيد.

- سعي کنيد به سوالات مطرح شده پاسخ دهيد.

- سرعت مطالعه ي خود را با توجه به آساني و دشواري متن انتخاب کنيد.

4- 2R : مرحله ي تفکر

- سعي کنيد مطالبي را که مي خوانيد بفهميد.

- در مورد مطالب خوانده شده براي مدتي فکر کنيد.

- نکات فرعي را به نکات اصلي پيوند دهيد.

- اگر مساله اي مطرح شده به آن جواب دهيد.

5- 3 R : مرحله ي از حفظ گفتن

- پس از پايان هر پاراگراف يا هر قسمت مطالب آن را برای خود بازگو کنيد.

- در ازبرخواندن، مطالب را به زبان خودتان و يا جملات و کلمات آشنا بيان کنيد.

- اگر نتوانستيد مطلب را براي خودتان بازگو کنيد، دوباره با دقت بيش تري آن مطلب را بخوانيد و در مورد آن تفکر کنيد.

6- 4R : مرحله ي مرور کردن

- وقتي تمام فصل يا کل مطلب را به پايان رسانديد آن را مرور کنيد.

- بهترين راه مرور اين است که بدون مراجعه به متن سعي کنيد به سوالات مطروحه پاسخ دهيد.

- قسمت هايي را که نتوانستيد پاسخ دهيد دوباره بخوانيد.

- مرورهاي بعدي را مطابق آن چه در فصل دوم بيان شده عمل کنيد.

عوامل موثر در موفقيت تحصيلي

تعيين هدف

پيگيري اهداف
مشكل اساسي بعضي از افراد در نرسيدن به هدف آن است كه پس از انتخاب آن ، پيگيري هاي لازم براي رسيدن به آن را انجام نمي دهند. بنابراين براي رسيدن به اهداف بايد:

1- پيگيري لازم را انجام دهيم .

2- برنامه ريزي كنيم .

3- انگيزه كافي داشته باشيم .

4- سعي و تلاش پيگير، پشتكار مستمر و اراده ي قوي داشته باشيم .

5- هرچند وقت يكبار اهداف خود را مرور نماييم .

6- به موفقيت ، ايمان داشته و به خود، اعتماد داشته باشيم .

7- اميدواري ، صبوري در برابر مشكلات و توكّل به خداوندگار هستي را فراموش نكنيم .

خودپنداري مثبت (تفكر مثبت )
آدمي ساخته افكار خويش است . فردا همان خواهد شد كه امروز فكر مي كنيد. موريس مترلينگ

آنچه پس از تعيين هدف در موفقيت و در يادگيري تأثير مهمي دارد عبارت است از «خودپنداري مثبت ».

خودپنداري عبارت از تجزيه و تحليل و نگرش شخص به ماهيت خودش مي باشد. هر فرد داراي دو نوع خودپنداري است .

الف - خودپنداري مثبت

ب - خودپنداري منفي

خودپنداري مثبت آدمي را به سوي سعي و تلاش بيشتر و در نهايت به سوي موفقيت راهنمايي مي كند اما پندارهاي منفي فرد را به سوي شكست راهنمايي مي نمايد و مغز و روح آدمي را در جهت خلاف فعاليت ها و هدفهاي تعيين شده او پيش مي برد.

به راستي تفكر شما نسبت به خودتان چيست؟ آيا در آينده فرد موفقي خواهيد شد يا نه؟ آيا در دانشگاه و در رشته ي دلخواه تان قبول خواهيد شد يا نه؟

اگر پاسخ سؤالات شما به صورت مثبت بيان شود راه را به سوي موفقيت شما هموار خواهد ساخت و اگر پاسخ آنها منفي باشد مانعي بزرگ بر سرراهتان ايجاد خواهد كرد كه شايد هرگز نتوانيد آن مانع را پشت سر بگذاريد. (مگر آنكه آنرا تغيير دهيد.)

نسبت به مطالعه چه ديد و طرز تفكري داريد؟ اگر افكار منفي در مورد مطالعه يك درس در ذهن شما رسوخ كند به راحتي نمي توانيد در آن درس نمره ي مطلوب بياوريد.

آيا تا به حال به اين نكته توجه كرده ايد كه اگر در ذهن و ضمير ناخودآگاه تان از درسي خوشتان نيايد، در آن درس موفقيتي كسب نمي كنيد؟

علاوه بر مطالب ذكر شده در بالا، نوع نگرش و تفكر شما در يك مورد، ميزان علاقه ي شما را به آن مورد تعيين مي كند. مثلاً اگر در ذهنتان اين باشد كه درس شيمي را هيچ وقت ياد نمي گيريد. به مرور زمان علاقه ي شما نسبت به آن درس و درنتيجه ميزان مطالعه ي شما در درس موردنظر كاهش يافته و حاصل آن چيزي جز يادگيري كمتر در آن درس نيست .

انديشه ها، چه مثبت و چه منفي ، ذهن رادر همان جهت برنامه ريزي مي كنند و فعاليت هاي ما را به همان جهت سوق مي دهند و در ضمير ناخودآگاه ما كه فرمانرواي وجودي ما نيز مي باشد، تأثير مي گذارند. بنابراين اگر افكار منفي در شما وجود دارد، همين حالا آنها را دور ريخته و تفكرات مثبت را جايگزين آن كنيد. مثلاً باخود تصميم بگيريد كه ، از هم اكنون مطالعه اين كتاب تأثير مثبتي در قبولي شما در كنكور بگذارد. با خود بگوييد كه اگر ديگران توانسته اند حتماً من نيز مي توانم . بياييد از اين به بعد اينگونه بيانديشيم كه :

من مي توانم در تحصيل موفق شوم .

من توانايي آموختن درس ها را دارم .

من مي توانم آنچه را كه خوانده ام به خاطر بسپارم .

من مي توانم در هر شرايطي بر افكار پريشان خود مسلط شوم .

من تمامي دروس (چه دروس مشكل و چه دروسي كه از آنها به هر دليل خوشم نمي آيد) را به خوبي فرا مي گيرم .

انديشه و تفكر هر فرد، راهنماي رفتار و عمل اوست .

بنابراين يكي از موانع موفقيت ، انديشه و تصوير ذهني منفي از خود و تواناييها و استعدادهاي خويشتن است . و در مقابل آن خودپنداري مثبت عامل مؤثري در موفقيت مي باشد.

در خودپنداري مثبت سعي كنيد از تلقين مثبت نيز بهره بگيريد. افكار و انديشه هاي مثبت تان را به دفعات تكرار كنيد. توجه داشته باشيد بهترين زمان براي تلقين مثبت در هنگام آرامش شخص مثلاً شبها قبل از خواب و صبح زود بعد از بيدار شدن از خواب است .

علاقه

علاقه به مطالعه يكي ديگر از عوامل مؤثر افزايش يادگيري مي باشد. بارها با دانش آموزاني برخورد كرده ام كه به دلايل مختلف علاقه ي آنها نسبت به يكي از دروس كاهش يافته و اين كاهش علاقه باعث افت شديد در آن درس و گاهي به تبع آن در دروس ديگر شده است . مثلاً هنگامي كه كتاب رياضي خود را باز مي كنيد چه تصوّري از آن داريد؟ بعضي از شما با خود مي گويید: واي بازهم رياضي ! عجب درس مشكلي ! و پس از آنكه كمي به آن نگاه مي كنيد، مي گوييد: اصلاً حال و حوصله درس خواندن ندارم . و كتاب را كنار مي گذاريد. اگر كمي بيشتر براي خود برنامه ريزي داشته باشيد به سراغ درس ديگري مي رويد. كه در هر دو حالت نتيجه آن كاهش مطالعه و نهايتاً كاهش يادگيري است . بنابه آنچه بيان شد مي توان نمودار زير را رسم نمود.

علاقه يك امر ايجادشدني (و اكتسابي ) مي باشد و صددرصد ذاتي نيست و همچنين كسب آن نياز به زمان زيادي ندارد. بنابراين از همين حالا اگر به درسي علاقه نداريد، تصور ذهني خويش را نسبت به آن تغيير دهيد و سعي كنيد به آن علاقمند شويد. توجه به ميزان اطلاعاتي كه هر درس به شما مي دهد و يا ميزان تأثير و نقشي كه آن درس در زندگي شما و يا حتي در قبولي شما در كنكور و ورود به دانشگاه دارد و مطالعه در زمان مناسب و همچنين عقب نماندن از مباحث كلاس تأثير قابل توجهي در ايجاد علاقه نسبت به يك درس خاص دارد. و توجه داشته باشيد كه :

اگر كسي به كاري علاقه داشته باشد، خسته نمي شود.

ايجاد و افزايش علاقه به مطالعه باعث مي شود كه :

1- انگيزه بيشتري براي مطالعه داشته باشيد.

2- بين مطالب جديد و مطالبي كه در گذشته آموخته ايد، ارتباط برقرار كنيد.

3- دقت و حافظه ، بيشتر شود.

4- زمانهاي مطالعه جزء زمانهاي كسل كننده زندگي به حساب نيايد.

به وسيله ي ارتباط با افراد موفق و همچنين توجه به هدف ، مخصوصاً اگر هدفتان يك هدف بزرگ و عالي باشد، مي توانيد ميزان علاقه تان را به مطالعه افزايش دهيد. بنابراين :

علاقه به مطالعه را در خودتان افزايش دهيد و سعي كنيد از مطالعه لذت ببريد.

اراده

هيچ كار بزرگي ، بدون اراده ي بزرگ ميسر نخواهد شد. بالزاك

اراده عبارتست از نيرويي كه به انسان كمك مي كند تا به سر منزل آمال و آرزوهاي خويش برسد. شما پس از انتخاب هدف ، بايد با اراده اي قوي به سعي و تلاش براي رسيدن به آن بپردازيد.

كسي كه با اراده ي قوي گام در مسير موفقيت مي گذارد، مسير پيشرفت و موفقيت را براي خود هموار مي سازد. اين فرد در برخورد با مشكلات از خود پايداري ، سعي و تلاش بيشتري نشان مي دهد و برعكس ، كسي كه داراي اراده ي ضعيفي مي باشد با مواجه شدن با يك مانع كوچك و حتي يك سخن كوتاه دست از تلاش مي كشد. مثلاً اگر دانش آموز رشته ي علوم تجربي هستيد و با هدف قبولي در رشته پزشكي در حال كوشش فراوان جهت آمادگي براي كنكور مي باشيد و ناگهان در روزنامه ها و يا از طريق يكي از دوستانتان خبر بيكاري هزاران پزشك را بشنويد. چه خواهيد كرد؟ اگر در سعي و تلاش شما خللي ايجاد شد بدين معني است كه داراي اراده ي ضعيفي هستيد ولي اگر با توجه به مورد بالا نه تنها از تلاشتان كاسته نشد بلكه به پشتكارتان افزوديد شما اراده ي قوي داريد كه با اين اراده و به همراه سعي و تلاش و توجه به عوامل ديگر حتماً موفق خواهيد شد. البته به اين نكته نيز توجه داشته باشيد كه در مثال فوق احتمال دارد در شما نگراني و اضطرابي پيش آيد ولي با توجه به آنكه هدف خودتان را با شناخت و آگاهي انتخاب كرده و خود را براي پيشرفتهاي بعدي مثلاً گرفتن يك تخصص آماده كرده ايد هرگز نگراني به دل راه نداده و به سعي و تلاشتان ادامه بدهيد.

انسان هاي موفق ، اراده ي راسخ و تزلزل ناپذير دارند.

اراده ي قوي شما را به فعاليت بيشتر و جديّت در مطالعه و درس خواندن راهنمايي مي كند و باعث مي شود دچار تزلزل و ضعف و ناتواني نشويد. آنها كه اراده ي ضعيفي دارند حاضر به تحمل زحمت و فعاليت بيشتر نيستند و امكان موفقيت آنها نيز كمتر است .

پس عزمتان را جزم كنيد و با اراده اي قوي به مطالعه و سعي و تلاشتان ادامه دهيد. و بدانيد كه :

«افرادي كه اراده ي ضعيفي دارند منتظر حوادث ناگهاني و معجزه آسا هستند و آنانكه اراده اي قوي دارند خود خالق حوادث و اتفاقات عالي و مهم هستند.»

پشتكار (سعي و تلاش مستمر )

«پيروزي با كساني است كه بيش از ديگران پشتكار دارند.» ناپلئون بناپارت

پس از انتخاب هدف ، خودپنداري مثبت ، ايجاد علاقه و يك اراده ي قوي آنچه در موفقيت شما نقش كليدي دارد «سعي و تلاش و پشتكار» مي باشد. بدون تلاش هيچ موفقيتي نصيب انسان نخواهد شد. به عبارت ديگر هيچ كس بدون زحمت به جايي نرسيده است .

بدون تلاش كردن و بدون مطالعه قطعاً چيزي ياد نمي گيريد. اگر در هنگام مطالعه به مطالبي برخورد كرديد كه يادگرفتن آن مشكل بود، زود دلسرد نشويد، دوباره تلاش كنيد، دوباره بخوانيد در يادگرفتن آن پافشاري كنيد، از دوستانتان بپرسيد، از معلمتان كمك بگيريد. در اين صورت است كه آن مطلب را فرا مي گيريد.

آنچه در آموختن مهم است سعي و تلاش و سپس استقامت و صبوري براي يادگيري مي باشد. هرگز انتظار نداشته باشيد كه يك شبه ره صدساله را طي كنيد. توجه داشته باشيد كه استمرار در تلاش و استمرار در مطالعه ، يادگيري را بيش تر خواهد كرد، به طوري كه جيم ران مي گويد: «تلاش منظم ، پاداش چند برابر دارد.»

امروزه تحقيقات و مطالعات علمي نشان مي دهد كه اكثر انسان ها توانايي يادگيري صددرصد و در حد تسلط مطالب را دارا مي باشند. اين امر بستگي زيادي به سعي و تلاش و استقامت دارد. امروز را از دست ندهيد و تلاشتان را از همين حالا شروع كرده و يا آنرا بيشتر كنيد و توجه داشته باشيد كه :

«كوشش كنيد آنچه شما را راضي مي كند، به دست آوريد، وگرنه زماني خواهد رسيد كه ناچاريد به آنچه به دست آورده ايد، راضي باشيد.» برنارد شاو

تمركز حواس

«حواس و افكار متمركز سر منشأ خلاقيت مي باشند.»

در هنگام انجام هر كاري از جمله مطالعه تمركز حواس عامل بسيار مهمي مي باشد. تمركز حواس عبارتست از «هم جهت كردن تمام نيروهاي ذهني حسي بر روي يك موضوع و يا يك هدف مشخص .»

اگر مشغول كاري هستيد حتي اگر آن كار بسيار ساده است سعي كنيد افكارتان را فقط روي همان موضوع متمركز كنيد. اين عمل باعث كنترل و بهبود اعمال و رفتار، در جهت رسيدن به هدف موردنظر مي شود. علاوه بر آن ، تمركز حواس و افكار باعث ايجاد آرامش و آسايش در فرد شده كه حاصل آن يادگيري بيشتر مي باشد.

شايد برايتان اتفاق افتاده باشد كه در هنگام مطالعه و يا سر كلاس درس ناخودآگاه حواستان از موضوع اصلي دور شده و مدت زمان زيادي به موضوع ديگري انديشيده ايد و هنگامي كه به خود آمده ايد، شاهد آن بوده ايد كه زمان زيادي را بيهوده از دست داده ايد.

بنابراين سعي كنيد در هنگام مطالعه ، نشستن سر كلاس درس و هر موقعيت يادگيري ديگر افكار و حواستان را روي همان موضوع متمركز نماييد. يك راه ايجاد تمركز در اين موارد يادداشت برداري و نت برداري مي باشد كه باعث مي شود حواس شما بر روي موضوع موردنظر متمركز شود. تمركز حواس نتايج زيادي به همراه دارد كه از آن جمله به موارد زير مي توان اشاره نمود:

1- آمادگي ذهني و افزايش سرعت يادگيري

2- تقويت حافظه و افزايش ميزان يادگيري

3- تقويت قدرت محاسباتي و توانايي استدلال قوي

4- افزايش اعتماد به نفس فردي (با يادگيري بيشتر)

5- استفاده بهينه از زمان

6- ايجاد آرامش روحي

بنابراين شما با تسلط بر افكارتان و هم سو كردن تمامي قواي ذهني تان به روي موضوع موردنظر مي توانيد به افكار ناخواسته و پريشان فائق آييد. علاوه بر اين ايجاد علاقه به موضوع مطالعه نيز مي تواند شما را در متمركز نمودن افكارتان ياري رساند. سعي كنيد عوامل مزاحم ايجاد تمركز را از خود دور كنيد. انتخاب مكان و زمان مناسب مطالعه ، تندرستي و تقويت بدني ، خواب به اندازه و ايجاد عادت هاي صحيح مطالعه و افزايش انگيزه ي مطالعه كردن و عدم اضطراب و نگراني از عوامل مهم ديگر در تمركز حواس و افكار شما مي باشند.

نقاط قوت و ضعف خود را بشناسيد

برترين معرفت ها شناخت آدمي است نسبت به خويشتن خويش «حضرت علي (ع )»

هر انساني در زندگي داراي نقاط قوت و ضعفي مي باشد و بارها لذت پيروزي و موفقيت و طعم شكست را تجربه كرده است . اما در اين ميان آنهايي كه شكست هايشان باعث نشده خللي در خودباوري ، اعتماد به نفس ، اراده و پشتكارشان وارد شود به موفقيت هاي بزرگ رسيده اند و به اهداف خود بسيار نزديك تر شده اند.

اگر شما درسي را خوب فرا نمي گيريد و يا در امتحانات آن نمره دلخواه را به دست نمي آوريد نبايد هرگز نااميد و مأيوس شويد.

تمامي موفقيت ها و شكست هاي خود را و يا به عبارت صريح تر تمامي نقاط قوت و ضعف خود را بر روي كاغذي بنويسيد. ببينيد واقعاً در چه درسهايي ضعيف هستيد؟

در يادگرفتن چه درسهايي با مشكل مواجه هستيد؟

چرا نمي توانيد نمره هاي خوبي كسب كنيد؟

و به طور كلي موانع پيشرفت و موفقيت شما در آن درس ها چيست؟

و همين طور ببينيد در چه درس هايي مشكل نداريد و مي توانيد در آنها نمره خوبي كسب كنيد و يا در چه درس هايي تست زني شما دقيق تر، درست تر و سريع تر مي باشد؟ در اينجا نيز به دلايل اصلي پيشرفت و موفقيت خود فكر كنيد؟

اولين گام پيروزي شناخت نقاط ضعف و دانست

روشهای مطالعه

مطالب مشابه :

روش مطالعه

روش درس خواندن دانش آموزان رشته ریاضی برای کنکور

روش مطالعه در تك‌تك دروس كنكور

روش مطالعه دروس ادبیات درکنکور

فیش برداری چیست ؟

خلاصه نويسي و فيش برداري

نحوه انجام روش تحقیق 8

روش تحقیق در علوم اجتماعی

مقايسه يک فيش تحقيقي با صفحات وان‌نوت

روشهای مطالعه