بلبل

بلبل

بلبل يا شباهنگ يا هزاردستان يا عندليب نام گونه‌ای پرنده خوش‌ آوا است. نام علمی اين پرنده Luscinia megarhynchos است. بيشتر در ايران يافت می‌شود و معروف است که نماينده نوای ساز ايرانی محسوب می‌شود. بلبل پرنده‌ای است کوچک که در سراسر ايران و خاورميانه زندگی می‌کند . ماده بلبل آوازی دلکش، اما آهنگی غم انگيز دارد . بيشتر در ايران يافت می‌شود و معروف است که نماينده نوای ساز ايرانی محسوب می‌شود . بلبلان هزار دستان از لحاظ آواز خوانی با يکديگر تفاوت هايی دارند بدين ترتيب که برخی از آنان با صدای بم آواز ميخوانند که اين نوع را مرغوب تر از سايرين تشخيص ميدهند. برخی افراد بلبل را از لحاظ آواز خوانی به سه دسته تقسيم ميکنند : 1- آواز خوان با نت معمولی. 2- آواز خوان با صدای بم. 3- آوازخوان موقوم. برترين و خوش آوازترين و باحافظه ترين پرنده جهان بلبل (هزار دستان) می باشد . قبل از ورود قناری به ايران نگهداری از بلبل رواج داشته است که با توسعه شهر ها و کاهش و دور شدن باغات از محل سکونت افراد و همچنين دشواری پرورش بلبل عمدتا بدليل نوع تغذيه در حال حاضر ، نگهداری از بلبل رونق ندارد و تعداد اندکی هستند که بلبل نگهداری ميکنند. طول قد اين پرنده زيبا و خوش آواز که در تمام نقاط فقط به رنگ قهوه ای سير و روشن يافت ميشود ، از 16 تا 20 سانتی متراست . دارای نوکی بلند (به طول يک سانتيمتر) و چشمانی مشکی رنگ ، درشت و زيبا و همچنين دارای دم پهن و بلندی ميباشد . بلبل در اغلب مواقع دم پهن خود را بالا و پايين و به اطراف تکان ميدهد . اين عمل بخصوص در مواردی که احساس خطر ميکند شدت بيشتری ميگيرد . ضمن اينکه تکان دادن دم زيبايی بی نظير و چشمگير اين پرنده را آشکار ميسازد . بديهی است با اين عمل بلبل خواهد توانست دشمنان خود را به سمت خود کشيده و آنها را از حوالی لانه که بلبل ماده و جوجه ها در آن سکونت دارند گمراه سازد . بلبل با حافظه قوی خود قادر است صدای تمام پرندگان آواز خوان را تقليد نمايد و بدين خاطر نت های بسيار از آواز پرندگان را اجرا ميکند و به همين دليل است که او را هزار دستان نيز می نامند . آواز بلبل تکراری نمی باشد و هر آواز با آواز قبلی متفاوت و متغير و بسيارنيز دلنشين است . اغراق نيست اگر بگوييم در مقابل آواز بلبل صدای قناری جذابيت ندارد .

توليد مثل

بلبل درطی سال , دو بار توليد مثل می نمايد که يک نوبت در اواخر فروردين ماه و نوبت بعدی در اوايل تيرماه است . هزار دستان در ارتفاع کم و نزديک زمين در لابلای تيغ ، بوته و درختان کوچک لانه سازی ميکند و هر بار 4 يا 5 تخم به رنگ سبز تيره ميگذارد که پس از خوابيدن مداوم بلبل ماده بر روی تخم ها طی مدت 14 تا 16 روز به جوجه تبديل ميشود . جوجه های بلبل بعد از گذشت مدت ده روز قبل از آنکه بتوانند پرواز کنند لانه را ترک ميکنند و برای مدتی نيز در لابلای بوته ها و شاخه های درختان کوچک پنهان ميشوند و در اين مدت پدر و مادر جوجه ها غذای آنان را تامين ميکنند . جوجه ها در مدت يکماه به آخرين حد رشد خواهند رسيد . هزار دستان از جمله پرندگانی است که در قفس توليد مثل نمی کند و نگهداری از آن در قفس نيازمند صرف وقت و توجه بيشتر نسبت به ساير پرندگان زينتی است . بلبل را بصورت جوجه يا بالغ صيد ميکنند که در هر دو حالت نگهداری از آن بدليل نوع تغذيه دارای مشکلاتی ميباشد . چنانچه قصد نگهداری از بلبل بالغ در قفس باشد لازم است تا ماداميکه بلبل به زندگی در قفس عادت نمايد قفس او را با پارچه سفيد رنگ بپوشانند تا با سيم های قفس به خود آسيب نرساند . در صورتيکه جوجه بلبل صيد شود با توجه سن جوجه از او در قفس با توجه به مراتب مندرج در ذيل نگهداری می شود: چنانچه سن جوجه کمتر از 20 روز باشد تا ماداميکه جوجه بتواند بصورت مستقل تغذيه کند ، روزانه به دفعات (15 تا 20 نوبت) دانه پارس (دانه 18 يا دانه مرغ مينا) و همچنين گوشت خام بدون چربی و چرخکرده يا کوبيده شده را بصورت گلوله های کوچک در آورده و با آب خيس نموده و داخل دهان جوجه بلبل می گذارند . چنانچه عمر جوجه در حدود يکماه يا بيشتر باشد می توان گوشت خام چرخکرده و بدون چربی را به صورت گلوله های کوچک در ظرف مناسب قرار داد تا جوجه از آن تغذيه کند .علاوه براين ، دانه معروف به دانه پارس (دانه 18 يا دانه مرغ مينا) را قدری خيس نموده و بصورت دايم در دسترس جوجه ها قرار می دهند . از آنجا که بلبل پرنده حشره خوار می باشد ، چنانچه در هنگام اسارت نيز بتوان خوراکی مانند لار و مگس ، ملخ های کوچک و مورچه را در دسترس او قرار داد مسلما در نوع آواز و توانايی بلبل در آواز خوانی موثر خواهد بود . از جمله مواد غذايی تقويتی برای بلبل تهيه مخلوطی از دانه پارس ، آرد نخودچی ، توت خشک ، فندق و بادام است که با يکديگر آسياب نموده و با مقداری کم تخم مرغ رنده شده مخلوط می شود و سپس با قدری آب ، مخلوط بدست آمده را مرطوب نموده و به شکل گلوله های کوچک در می آورند تا غذای مقوی برای بلبل بدست آيد . استفاده از سبزيجات ، کاهو ، هويج و فلفل دلمه ای و سيب نيز در حد بسيار کم برای تغذيه هزار دستان لازم خواهد بود . هزار دستان و همچنين جوجه های آن در صورتيکه به زندگی در قفس عادت نمايند و بدرستی تغذيه و نگهداری گردند در اسارت نيز آواز خواهند خواند . دوران تولک بلبل در فصل زمستان ميباشد و جوجه های بلبل نيز در حدود يکماه پس از تولد پر ريزی خواهند داشت که بعد از اين پرريزی رنگ واقعی خود را بدست می آورند. در دوران تولک لازم است به آنان رسيدگی شده و با غذای مقوی تغذيه گردند بديهی است در اين دوران مصرف حشرات و گوشت بدون چربی ضروری ميباشد . توصيه ميشود در طی دوران تولک قفس نگهداری بلبل تغيير مکان داده نشود ليکن در ساير مواقع تغيير محل قفس ضروری است و ضمنا چنانچه امکان دارد محل قرار گرفتن قفس نزديک درخت باشد که هزاردستان بتواند از حشرات اطراف درخت تغذيه کند .

بلبل خرما

قدری از بلبل بزرگتر است و اندازه آن از نوک تا سر دم به 18 تا ۸ سانتيمتر می رسد. نر و ماده همشکل . از سر و گلوی سياه با لکه بزرگ سفيد در ناحيه گونه ، سطح پشتی قهوه‌ای روشن ، سطح شکمی خاکستری چرک ، پوشپرهای زير دمی زرد نارنجی و دم سياه با نوک سفيد . روی سر اثری از کاکل دارد ، پرنده ای است آشنا و پر سروصدا ، معمولا جفت جفت و يا به صورت دسته‌های کوچک ديده می شود . پرنده جوان سر قهوه ای رنگ دارد . از قدرت چندانی برای پرواز برخوردار نيست و تنها می تواند زمانی کوتاه را به پرد بر عکس گنجشک٫ خيسی بالهايش موجب سلب قدرت پروازش می گردد. در نتيجه بايد مدتی صبر کند تا پرهايش کاملا خشک شود. هنگام استراحت مانند مرغان خانگی روی يک پا می ايستد و پای ديگرش را به دور شاخه ای مناسب قلاب می کند. محل زيست آن اغلب باغات و نخلستان ها و جاهای پر درخت است گاهی هم در نقاط کم درخت ديده می شود. غذای اصلی آن همچنان که از نامش بر ميآيد بيشتر ميوه درخت خرما و ساير ميوه هاست. از قدرت چندانی برای پرواز برخوردار نيست و تنها می تواند زمانی کوتاه را به پرد بر عکس گنجشک ٫ خيسی بالهايش موجب سلب قدرت پرواز ش می گردد . در نتيجه بايد مدتی صبر کند تا پرهايش کاملا خشک شود . هنگام استراحت مانند مرغان خانگی روی يک پا می ايستد و پای ديگرش را به دور شاخه ای مناسب قلاب می کند. محل زيست آن اغلب باغات و نخلستان ها و جاهای پر درخت است گاهی هم در نقاط کم درخت ديده می شود. غذای اصلی آن همچنان که از نامش بر ميآيد بيشتر ميوه درخت خرما و ساير ميوه هاست . در ليست غذای او حشرات و ملخ ها و کرم نيز جايگاه ويژه ای دارد . لانه اش را اغلب بر روی شاخه درختان موجود می سازد. توليد مثل آنها در اواسط ماه های ارديبهشت و خرداد صورت می گيرد. بلبل ماده پس از اتمام کار لانه سازی دو يا سه عدد تخم می گذارد و پرنده نر و ماده به نوبت 14 تا 15 روز روی تخم می خوابد و سپس والدين جوجه ها را با کرم ها تغذيه می کنند که بين 250 تا 300 کرم در روز برای دو جوجه می آورند . بعد از 15 روز جوجه ها آشيانه را ترک می کنند . تغذيه جوجه ها تا زمان پرواز که يک ماهی به طول می انجامد بر عهده والدين است . بلبل خرما از جمله آفات درخت خرما محسوب می شود زيرا شهد خرماهای رسيده را می خورد و در نتيجه آن خرماها يا می ريزد و يا يا حشرات در آن تخم می گذارند وقوع اين امر موجب خسارت عمده ای می شود . بلبل خرما را بعضا به جهت آواز خوانی و انس گرفتن سريع با محيط خانه و انسان ٫ دست آموز و نگهداری می کنند . اين پرنده چنانچه محيط امنی برايش فراهم شود می تواند در خانه لانه سازی و توليد مثل نمايد . اين پرنده در درختان و بوته ها و مخصوصاً تمشک زارها و باغ ها ی خرما و در نزديکی و يا در درختان داخل مناطق مسکونی به سر برده و روی بوته ها و درختان آشيانه می سازد . بلبل خرما از انواع ميوه ها تغذيه می نمايد و علاقه زيادی به خوردن خرما دارد . از جمله ميوه های مورد علاقه اين پرنده انگور و سيب است.

بلبل هزاردستان

بلبل هزار دستان 16 سانتيمتر طول دارد و بسيار شبيه به بلبل خالدار ( يکی ديگر از گونه های موجود در خانواده توکايان ) است ، ولی روتنه اش کمرنگ تر و بيشتر متمايل به قهوه ای بوده و دمش نيز قرمز است و همچنين حلقه سفيد دور چشمانش واضح تر ديده می شود . زيرتنه تميز و فاقد لکه روی سينه و پهلو ها است و به رنگ سفيد متمايل به نخودی يا خاکستری ديده می شود . پرنده جوان بلبل هزاردستان خالدار بوده و با خالهای نخودی در سينه و پهلوها و خالهای کمرنگی در پوشش های ميانی بال ديده می شود . نر و ماده همشکل ، تقريبا نشانه خاصی ندارد ، جز اينکه دمش بلوطی مايل به قهوه‌ای است و صدای جالب توجهی دارد . سطح پشتی قهوه‌ای خوشرنگ و يکدست و سطح شکمی آن قهوه‌ای مايل به خاکستری کمرنگ است که در ناحيه گلو و شکم به سفيدی می گرايد . پرنده نابالغ مانند نابالغ سينه سرخ ، خال‌خال و لکه‌لکه است ، ولی به آسانی از روی اندازه بزرگتر ، دم بلوطی رنگ و سطح شکمی سفيد‌تر مشخص می شود . تفاوت آن با نابالغ دم سرخ معمولی عبارت است از اندازه بزرگتر و دم بلوطی تيره‌رنگ . بلبل هزار دستان معمولا در نزديک سطح زمين ديده شده و تغذيه می کند و از روی شاخه های مخفی آواز می خواند و معمولاً تنهاست و به صورت دسته جمعی ديده نمی شود . پرنده ای تک همسر بوده و لانه در نزديکی يا در سطح زمين قرار دارد . بين 4 تا 5 تخم می گذارد و به مدت 13 روز روی آنها می خوابد و جوجه ها نيز بعد از 11 روز لانه را ترک می کنند . اين پرنده در سال يک يا دو بار توليد مثل می کند . بلبل هزار دستان بهترين پرنده آوازخوان موجود در کشور ايران می باشد . اين پرنده در هنگام آوازخوانی خود را کاملاً مخفی نگه می دارد ولی از صدايش می توان آن را از بلبل خالدار تشخيص داد . در سال های اخير در بعضی از شهرها صيادان اقدام به صيد و پرورش اين پرنده در قفس نموده اند . البته بايد به اين نکته اشاره کرد که نگهداری و پرورش از اين پرنده بسيار دشوار است و اين به علت حشره خوار بودن آن است . جهت تغذيه اين پرنده در قفس می بايست از مخلوطی از دان پالس و گوشت نرم و مواد گياهی استفاده نمود و البته اگر دسترسی به حشرات ميسر باشد بهتر است حشرات را جهت تغذيه در اختيار پرنده قرار داد . از ميوه ها نيز در تغذيه پرنده می توان استفاده کرد و از جمله ميوه هايی که در تغذيه پرنده به کار برده می شود می توان به انگور ، سيب ، تمشک و توت درختی و حتی سنجد اشاره کرد . بلبل هزار دستان از آنجايی که در شب نيز مانند روز آواز می خواند نام انگليسی اين پرنده Nightingale است . لانه خود را در نزديکی زمين و در درون بوته‌های خار يا گزنه کاملا مخفی از انظار می سازد .از حشرات ، نرم تنان و ميوه هايی همچون توت تغذيه می کند . اين پرنده در جنگل های برگ ريز ، باغ ها ، بوته های خار دار و گاهی در حاشيه مناطق خشک به سر برده و در بوته های تمشک و نزديک و يا روی سطح زمين و با استتار کامل آشيانه می سازد .

بلبل

مطالب مشابه :

بلبل خرما

عكس و آموزش نگهداري بلبل

بلبل خرمایی

بلبل خرما

درباره بلبل بدانید

بلبل

بلبل خرما

قناري

بلبل