« عیان »[1] نین نخیر[2] حئکایه سی

بو سؤز ( عیان ین نخیریəYƏNİN NƏXİRİ ) ) بیر مثل اولاراق ایللر بویی سالماس دا و اونون چئوره سینده دیللر ازبری اولموش و بیزیم زمانه میزه قدر گلیب چاتمیشدیر . آمما گؤره ن بو حئکایه هاردان آرایا گلمیش و اونون گئرچیی نه دیر ؟ دئمه لی سالماس و اونون هنده ورینده اولان کند لر، گئچمیش زامانلاردان بری ، ایرانلا عثمانلی آراسیندا بیر سرحدی شَهر موقعیتی داشیمیش ، و مرز آراسی گئت گل ، و آلیش وئریش اولدوقدا ، چوخلی اولایلاردا باش وئرمیش دیر . ائله بو حئکایه ده اوردان قایناقلانیر: آز قالا یوز ایل بوندان اوول، آنایوردی آذربایجانیمیزدا، خان خانلیق شرایطینده اولان قاجار حکومت نین گوجسوزلوغوندن تؤرنمیش آمانسیزلیقدان کوردلوق ، جیلولوق ، روسلوق ، تؤرنمیش و بو قاچاقوشلوق و چاپقین چلیق ، ایللر بویی خلقمیزی فقره ، فلاکته ، اوغراتمیش ، و سونوجدا آژلیق ، قیطلیق ، یوخسوللوق ، خلقیمیزی الدن آمانا گئتیریب وقارا گونلره سورموشدور . بئله اولدوقدا ، آذربایجانین هر طرفینده باش قالدیران قولدورالار ، دره بیگلر ، قره سورانلار ، ائله جه کورد باشچی سی « سمیتقو »[3] ، آسوری جیلولارین دین باشقانی « مارشیمون » ، ائرمنی دیغالارین باش کوماندانی« آندرانیک و پطروس ایللو » کیمی جنایتکارلار ، قاجار سولاله سی حکومتی نین یاوالیغیندان بهره لنرک ، آوروپا استعماریلا ال آلتی بیرلشیب ، اونلارین الیله آذربایجانی میزی بؤلمک آماجیله، سوی قیریمی تؤرتمیش و مینلرجه ناحاق قانلار تؤکموش و آماناگلمیش خلقی ائو – ائشیگیندن دیدرگین سالمیشسلار .

قارا استعمار یوز ایللرجه بوردا و بو تورپاقدا یاشییان یئرلی کورد ، تورک ، ائرمنی ، آسوری لارین دینی و کولتورل فرقینی قابارتاراق ، کوتله نین آراسیندا عداوت توخومی اکیب ، یالانچی وعده لرله اونلارا باش بیرلیک و استقلال وعده سی وئردیکده ، سننی - شیعه ، ائرمنی- مسلمان ، کورد - تورک اختلافی آدیلا ، بیربیرین جانینا سالیب ، اویونچاق کیمی اویناتمیشلار . آنجاق اؤز مراملارینا چاتدیقدا، اونلاری اؤزباشینا بوراخیب گئتمیشلر . بو اولایلار (1285 - 1304 نجی ایللرده ) یئرلی تورک- مسلمان خلقی نین ان آغیر و یامان گونلری اولوب ؛ گناه سیز اینسانلار ناحاق قانا بئلشمیش ، آرادا اؤلکه میزین دگرلی معدن ماتریال لاری ، او جمله دن یئرآلتی معدنلری و نفت انرژی سین تالامیش لار.[4]

بو دهشتلی و قورخونج ایللر، ان آزی ایگیرمی ( 20 ) ایل سوره سینده ، کیمسه خلقمیزین آجی - آغریسین و هارایین ائشیتمه دن ، قان اوتموش و چاره سیز لیقدن و سسی بیر یئره چاتمادان بئله ، سوسموش دور . چونکی ساتقین حاکیم دایره لر، بو جماعتین آجی طالعین گؤرمکدن گؤز قاچیرمیش و اونون قایغی سیندا اولمامیش لار. بئله لیکده اورمو، سالماس ، خوی ، کؤهنه شهر واطراف کندلر ، دفعه لر له کورد ، ائرمنی ، روس قوشونی طرفیندن باسقین و تالانا معروض قالمیش و خلقین وار یوخی دفعه لرله الدن گئتمیش و خلق یامان گونلرده چابالامیش دیر. دئمک « عه ین » بیر کند اولاراق کورد لرین ایاق آلتیندا ، داها چوخ ، تالان تاراشا و چال چاپا ، معروض قالیب زیان گؤرموشدور . دده بابا لارین دئدیگینه گؤره ، تکجه رضا خان « تخته چیخاندان سونرا » آزا چوخ امین امانلیق یارانیب ، خلقین گون -گوذرانی خوش اولماسا دا ، آرتیق تعرض و تجاووز آزالیب و میللت راحاتلانمیش دیر . عه یه نین نخیر حئکایه سی ده بو دؤوره عاید دیر دئمه لی عه ین ده یئرلی نخیرچی اولمادان ( نا امنلیق اوزوندن بئله ! ) بیرکورد سویلی آدام ، نخیرچی سئچیلیر و هرگون کندین مال قاراسین چؤله چیخاریب اوتاریر؛ و آخشام چاغی کنده قایتاریب ، ائو صاحابینا تحویل وئریر . بو نخیرچی ده نئچه یاراماز کاراکترلر اولموشدو.ر : ائله کی توپال اولاراق ، چوخ ال ایاقلی اولمامیش ، و ائله جه ، سحر لر نخیری گاهدان گئژ یا تئز چؤله چیخاریب ، تئله جه گئژ یا تئز کنده قایتارار ، و دان اؤوره ، وقت وعده سی بئللی اولمادان ، مال صاحابین بئزیشدیررمیش . چونکی ساغین مالین نه واقت گلمه سی ، ساغیلماسی ، راحاتلانماسی بئله معلوم اولمور، و ائو قادینی زحمته و درد سره دوشور . بو بیر یاندا قالسین ، هله اؤزو ده دیک باش اولدوقدا ، کیمسه اونا اعتراض ائلرسه سرت جاوابلار وئرر : « اوزوزبیلر سیز! آرتیق کنده بیر نخیر چی گؤرون ! منیمکی بئله دی! ناخیردی گئژ گلر ! تئز گلر ! گئجیکر ، یوبانار ... » دییه جواب قایتارار! دئمه لی یالواریب یاخارماق ، آغیز آغیزا وئرمک ده اونا کار وئرمز، و یالنیز همیشه کی دئدیگی سؤز آغزیندا ویرد اولاراق : « نخیردی بیرگون تئز گلر! بیر گون گئژ گلر، بیرگون هئچ گلمز! » . اوسسته لیک سؤز اوزانسا بئله ، کوسر و مال قارانی چؤله چیخارماز ، و گاهدان بیرده « ناسازام ! » دییه ناخیری هئچ چؤله آپارماز! بئله بیر عناد لا مال قارا ، بیرباش ائوده قالیب و بیر شیئ یئمه یینجه ، آج قالار و او گونی سود وئرمز ، و بئله اولدوقدا کند اوشاغی یاوان یاشیل قالیب ، سیخینتی چکر، و بو دا بیرباشقا درد سر اولار . دئمک بو ایشین چاره سی اولماز و سؤز لربیر یئره چاتماز؛ و بو سؤزلر بره بیتیرمز؛ ائله هامی تنگه گلر و الدن بیر زاد گلمه یینجه ، اونی باشینا بیراخار . ( البته بو وضعیت گون آشیری شرایط ده ، امین - آمان سیزلیقدان و یوخسوللوقدان آسیلی اولاراق ،کیمسه بیری نین مال - حیوانینا عهده دار اولمویوب و نخیرچیلیغی بوینوناآلماز و کندلی مجبور اولدوقدا ، هله لیک اونونلا یوللاشیب گئچینرو بو زحمته دؤزر ) . آرتیق کاش بئله قالسا یدی دیی گونلرین بیرگونونده ، همیشه کی کیمی نخیر چوله چیخیر ، امما آخشام اولدوقدا مال قارا گئجیکیر و ائوه گلمیر. بیر ساعات ، ایکی ساعات گئچیر، قاش قارالیر، کندین چراخلاری یانیر، هله نخیر دن خبر اولمور . گئجیشمه سینلر دییه ، کؤرپه اوشاقلار شاملارین یه ییب یاتیر، یئنه نخیرگلمیر . هامی ناراحات ، نیگران ، نخیردن نه قارالتی ، نه بیر سس اولمور. آخی ! نخیر نه قدرگئجیکسه یدی بئله ، بو قدرده یوبانماییب ، شام اییه نه قدر گلمیش اولاردی ! کیمسه نگرانلیقدان اوتورا بیلمیر والیندن بیر شیئ گلمه یینجه ، اویان بویانا قاچیر و هر طرفه داربینیر؛ کند اهلی هره بیر طرفه قاچیر! ائله جه داش اَغیل ، خان یولی ، اوچ تپه دیبلری ، بولمورم چیر چیره ، قبرستانلیق دیبی ، گؤل باشی ، خرمن اوستی ... داها یئر قالمیرکی باخماسینلار ! آمما هیچ طرفدن سس صدا ، ایزتوز گؤرونمور ! بالا بالا دان اولدوزی چیخیر، شفق آتیر هاوا ایشیقله نیر ، آمما نخیردن خبر یوخ ! آرواد کیشی هامی حول و لایا دوشور ! گؤره سن الله بو نه قضا قدردی ! بو یارامازآدام نخیری هارا آپاردی ! هارا گئت دی ، هاردا قالدی ، باشینا نه گلدی ، قورد- قوش داغیت دی ، اوغری آپاردی ، نولدی ؟ ! کیمسه باش چیخار میر! یاواش یاواش هامی اینانیرکی بئله دگیل و مال قارانین باشیندا بیر قضو قدر وار ! دئمک نخیر قره یازین قاری تک اَریییب ، یوخ اولور .قارا قیش! قارا گونلر ! نئجه دییرلر« گوریاش ،کفن یاش ! » هامی یوخسول ، هامو قره گونده ! کیمسه ده گون گوذران یوخ ، قیش گونی بیر زاد یوخ ! زاواللی کندلی ، اولایین گئرچکینه دوشوننده ، آزقالا کورکلری تیتره ییب توکلری بیز بیز اولور ! یاواش یاواش کند اهلی نخیرچی نین گاهدان بیر دئدیگی سؤزو باشا دوشور کی دییرمیش : « جانیم نخیردی تئز گلر ! گئژ گلر! بیر گون ده هئچ گلمز!.. » دئمک سؤزون اصلی ده بو یوموش ! آرتیق نخیر تالانا گئدرو نخیرچی مال قارانین باشینا چول اؤرترو خلقین وار یوخی تالان اولار... و کند اوشاغی نین روزوسو کسیلر ... !

نه ایسه چوخ سورالار بولونرکی بیرکورد اربابی ، نخیرچیله ال بیر اولاراق اونی آلداتیر و تکلیف ائلیرکی بیرلیکده نخیری تالاییب و مال قارانی اوغورلاسین لار . ناخیرچی نین دا بو سؤز عقلینه باتار . دئمک بیر گون قرار لاشیب ، نخیرچؤله چیخارکن ، سورونو داغ یولی ایله سینیردن آشیریب عثمانلی ( تورکیه ) ماحالینا آپاریب و اورا ( وان شهرینده ) چاتدیقدا ، در حال حیوان لاری دگر- دئمزینه ساتیب ساوویب یئر به یئر ائلرو بئله لیکله بیر یاخشی پول الده ائدیب ، و بورا دؤنمه دن همیشه لیک اوردا ساکن اولور.

بابالار دئمیشکن « ایتگین مال چوخ پیس اولار ! » دوغوردان دا آدامین گؤزی ایتیگین مالین دالیجا قالارو دائم گؤزی آختارار. گونلرآیلارگئچسه ده ، زاواللی مال صاحابلاری ، نئجه دییرلر« مال گئدر بیر یانا ، ایمان گئدر مین یانا ! » هله اونی ایزلر و گمانی گئدن یئره باش چکر . ائله او اداره بو اداره ، او قاپی بو قاپی ، حکومته کاغاذ ویریب ، امید سیز اولمادان تاپیلماسینا اینانار ! آخی مال قارا اونون حیاتینا بیر دایاق - دیرک کیمی دیر، چونکی اونون اتین سودون اییر ، جوته[5] قوشار ، شوخوم سورر ، ایشه آپارار... نه ایسه جماعات نه قدر آختارسا دا بیریئردن خبراولماز ، هامو کور- پئشمان و الی قولتوق قالار . ایندی حال حاضردا ، نه آغارانتی وار یئمگه ، نه آت وار مینمگه ، نه ائششک وار پالان قویماغا ، نه اؤکوز وار جوته گئده ، نه کل وارکؤتن چکه ! نئجه دییللر هامونون قارا گونی قابلانار- قالار !

هله آیلار گئچسه ده ، سورو تالانا گئتسه ده ، مال قارانین حسرتی ، آجیسی یاددان گئتمز و کندلی اونون دردیله آجینار و قره گونونه آغلار ! دوغرودان دا نه ائله مک ! گون گوذران آغیر ، زمانه خاراب ، کیمسه ده بیر زاد یوخ ،گلیر یوخ ، هامی الی بوش– جیبی بوش ! هرکس فلاکت ده یاشار و گونی گوندن ده پیس اولار . اودور کی هرکس هر یئرده ، توی بایرامدا ، یاس دا – یارا دا ، اوتوروب - دوردوقدا ، هر سؤزون- صحبتین سونی ، ایستر ایسته مز اونون مال قاراسینا باغلانیر و دئدیکجه قیزیشیب ،کرم کیمین آلیشیر یانیر و کیمسه اودونی سؤندوره بیلمیر ! دئمک یوخسول بیر عائله ده ، بیر مالین اؤنمی و دگری _ آللاها ناخوش گئتمه سین دییه – بیر اوغولدان ، قیزدان یا خود اوشاقدان اوستون اولور؛ چونکی – آللاه ائله مه دن - اوشاق الده ن گئدرسه اونی دوغورولدا بیلر،آمما بویامان گونده مال قارانی الده ائله مک هئچ ده مومکن دگیل ! ائله کی بو یوخ گونده کیمسه اونا اعتبارائلییب ال توتماز و دادینا چاتماز ، و کیمسه ده بئله وارکار ، پول - پارا اولماز کی اونون یئرینه بیر شیی آلیب قویسون . آرتیق خلقین مین دردی بیر بیره قاوشار و گونی گوندن یامان گلر ...

هله سؤز بوردا قالسین دییه ! گولمه جه دالیدا دی ! دئمک او گونلراؤتوب گئچیر. ایندیسه محرم آیی گلیب جاتیر . وطنی میزین هر یئرینده اولدوغو کیمی ، بوآی بیر موللا کنده ( عه ینه ) گلیر و عادت اوزیله مچید قورولور و کند اهلی محرم آیینا گؤره امامین یاس تؤره نینه حاضرلانیر . همیشه اولدوغو کیمی موللا منبره گئدر ، بیر مقدمه دئییب سونرا کربلا واقعه سینه اشاره ائلر ، امام لاریمیزین باشینا گلن بلالردن ، او جمله دن امام حسین علیه السلامین شهادت ایندن ، زینب خانمین شام مصیبتیندن ، مسلومون بالالاری نین اسارت ینن ، سؤز آچار و ذکر مصیبت ائلرو سوندا بیر روضه اوخویار و بیر دوعا یلا مجلیس ختم اولوب ، قورتارار .دئمک عَین ده ده بو تؤره ن باشا گئدر . آما سؤز بوردا کی کیمسه ماللا نین سؤزونه قولاق وئرمز. جماعات - نئجه دییللر- اؤز ایچینه باخار . ماللا نه قدر روضه اوخویوب مرثیه دئسه ده ، کیمسه آغلاماز و گؤزوندن بیردامجی یاش بئله چیخماز . او گون مللا منبری قورتارار ، آشاغا ائنر ، مچید ختم اولار . ایکینجی گئجه یئنه جماعات مچیده توپلانار ، موللا منبره گئدر بیر مقدمه دییر ، ذکر مصیبت ائلر ، آما ، کیمسه باش قالدیریب ، کلمه بئله سوزلرینه قولاق آسماز! هامی ساکیت دیزلرین قوجاقلار و آنلی قیریشقلی ، قاش قاباقلی ، هوروت هوروت اونون اوزونه باخار ، و کلمه اولسون بئله ، دینیب دانیشماز ! سانکی دام - دووارلا دانیشیب و بولارینان اولمازکیمی ! او گئجه ده موللا مینبردن انیب مجلیس ختم اولار و هامو داغلیب ائولرینه گئدر . اوچونجو و دؤردونجو گون ده بئله اولار ! موللا نه قدر محرم آیی نین واقعه سیندن و اماملاردان دانیشیب اوخشارسا ، و نه قدر یانیقلی سؤزلر دئسه ده ، کیمسه آغلاماز و گوزوندن بیر دامجی یاش بئله آخیتماز . هامو بوز – بوز آشاغادان یوخاری موللا یا باخار و سوسار . یئنه مچید سس سیز- سمیر سیز قورتارار . آنجاق موللا اؤز یانیندا برک خاراب اولورسادا هله بیر سؤز دئمز ...

آرتیق بو داورانیشلار موللانی یامانجا دوشوندورر و اؤز اؤزونه دییر : گؤره سن الله بو جماعات نه بیچیم آدام دی ؟یا خود بونون سببی و سیرری نه دیرکی بئله بیرمجلیس ده هامی سوسور ، مات مات باخیر ؟ اؤزونه ده باخدیقدا ، بیر یانلیش گؤرمز ! چونکی بو اونون ایش پئشه سی و صنعتی دی ! اونلاردان ایراق ! دوشونر : اولماسین بوآداملار دیندن ترسه ، بیر ملحد دیلر !؟ یوخسا نه دیلر! ؟ موللا بونا قاتلاشمایاراق ، بو سؤزی بیر تانیش آداملا آرایا قویار و تعجوبونی بیلدیرر و گیلئله نرکی والله ! من هر مچیده گئتسم و بئله روضه اوخوسام ، مؤمین لری لاپ قان آغلاتارام ! آمما ندنسه سوزلریم بو جماعته هئچ کار سالمیر ! اولمویا بونلار منیم دیلیمی باشار دوشمور!؟ یوخسا بیله شیئلره ایناملاری یوخدور ؟ ! او آدام بوسؤزلری ائشیتدیکده ، کند احوالاتین و اونلارین نه قدر الله آدامی و مومن اولماسین دئییب دانیشار ، لاکن اونلارین پیس وضعیتین و بورا کیمین دفعه لرجه- اورانین تالان وئرمه سین و سیخینتی لرین - آچیب آغارتار و احوالاتی دییر ؛ و نهایت ده اونا تاپشیریق وئررکی ، بوندان سورا منبره گئتدینجه ، اوول بیر بالاجا کندین نخیر احوالاتین، ایتیب باتماسین دان بیر قدر سؤز آچیب ، و صونرا تسلی اولاراق بیر سؤزلر دئسین ! بلکه بو جماعتین اوره گی یوموشانسین و مبارک آیدا آخرت فیکرینه قالسینلار !

موللا قضیه نین نه اولدوغون ائشیتدیکده ، اونلارین آغیر دردین و آجیسین آنلار . بو بیرسی گئجه منبره گئتدیکده ، آزاچوخ مقدمه دن صونرا ، بیر باشا نخیردن سؤز آچیر و خلقین موصیبتن و وار یوخی الدن گئتمه سینه اشاره ائلیر و بو ایشی آللاهین بیر قضو قدری کیمی قیمت لندیرر! و نهایت اونلارا جان ساغلیغی آرزولاییب و مال قارانین قادا - بلا اولوب گئتمه سین دئییر و الله دان خئییر- برکت ایستیر . دئمک بو سؤزلر آرایا گلینجه ، دونموش جماعات قولاقلارین قیرپار . سانکی کهنه دردلری دئشیلیب و نیسگیل لری نین اوستی آچیلسین دییه ! هرکس اؤزآجیلارین یادینا سالیب و کربلا موصیبتی نین یئرینه ، اؤز قره – قوری گونونه و بدبخت لیغینه دوشونر . آغلاماغا باشلار !

ائله کیمی ساری اینه یی نین یاغلی سود وئرمه سیندن دئییب آغلار ، کیمی آلا دانا نین یئرده سؤکونمه سیندن ، یا خود گؤزل گؤزلریندن دئییب حیفسله نر ، کیمی اؤکوزونون جوته [6]گئتمه سیندن دئییب ، دیزینه چالار ، کیمی ایسه هله بیزوو [7] آناسین گؤرمه دیکده نیسگیللی باخیشلارین دیله گئتیریب ، کؤوره لیب آغلار ! و بئله لیک له هؤنکورتی سسی گؤیه اوجالار و نئجه دییه للر دوغوردان داکربلا کسیلر! موللا مات قالینجا احوالاتی گؤروب ، اونلارین احوالینا یانیب یاخیلار! وکؤورلر! ائله کی اؤزون توتمادان ، اونلارلا بیرگه سس – سسه وئرر وچوخ اوجادان : « ایلده بیر یول تالان وئرن عه ین وای ! » دییه باغیرار! و اونلارین اوره گین لاپ قانا چئویریرر و نیسگیل لرینه داغ قویار ! و بئله لیک له ایتمیش مال قارانین عزاسین دوتارو مچید دوغوردان دا یاس مجلسینه دؤنر .

آرتیق او گئجه دن سونرا موللا ایشین اوجون تاپار، و هر گئجه منبره گئدرکن ، آزچوخ اماملاردان سؤز- سوو دئسه ده ، بیر باش اورانین نخیریندن و کندین تالان وئرمه سیندن سؤز آچیب دردله شر و بئله لیکله جماعت آرتیق اؤز دردینه – چورونا آغلار . او واقت دان بری ، او کند ده و ائل ایچینده بو بیر عادت و عنعنه اولار و ایللر بویی دوام ائدر . دئمه لی کیمسه بیر موللا اورا گئدرسه ، آرا – سیرا نخیر دن و مال قارادان سؤز آچیب و اونلاری آغلاتار .

من بو حکایه نی دفعه لر له رحمتلی آتام و آنام دان ائشیدیب و اوردا - بوردا دیللر ازبری اولدوقدا بئله گؤرموشدوم . آنام بو حکایه نی قول قانادلی دئدیکده چوخ آجی حالدا گولر ؛ و گولونجه بئله آغلاردی . دئمه لی خلقین یامان گون – گوذرانی و آجی طالعیندن کدرلنیب کؤوره لردی و ایندیکی اولان امین – آمانلیغا شوکورلرائلردی . هله 1341 نجی ایللرده ، گونئی ماحا لیندا بیر اؤیرتمن اولدوغومدا ، بیر ائو صاحبیندن ده بو مثلی ائشیت میشدیم . اوردا بیریاشلی آدام توی ائوینده منه دئمیشدیر : « آغا معللیم واللاه بیزلربورادا ، تزه جه بئله بیر توی تاباق گؤروروک ! چوخدان بری ائولرده بئله شئیلر اولمازدی ! چونکی کورد ، ائرمنی ، جیلو ، روس قاچاقلاری بیزلری تالاییب ، قیریب داغیداردی و کیمسه نین ائوینده بیریئنی یئتمه یابیر گنج اولمازدی کی ائولنیب توی ائله سین ! » .

هله بیرگون حیات یولداشیمین آتاسی ، اؤز باشماق ساتان توکانیندا بیر موللانی منه گوستررک : « باخ ! بوآدام همان عه یه نین نخیر اوغوروسونون اوغلودور » دییه ، اسلام انقلابیندان صونرا ایرانا دونموش و بیرکورد کندینده ساکین اولدوغون دئمیشدیر . دئمه لی اونون اوغلو ایسلام انقلابیندان سونرا ایرانا دؤنموش ، و بوردا « گئورآوا » آدلی بیرکورد کندینده ساکین اولموشدور . وقتیله گئچن ایل اردیبهشت آیی 1383 نجو ایل تورکیه ده وان ( WAN ) شهرینده دعوتلی اولدوغوم ائوده ، بیزیم گؤروشوموزه گلن ائو صاحبی نین دوستی - احمد آقا آدلی بیرآدام - بو حکایه نی ائشیدیب و اوردا ایکن سؤز گلیشی بیزه تعریفله میشدیر. دئمک « عه ین نخیری » نین مثلی : « بیر شیئی این ایتیب باتماسی ، کوکلی دیبلی یوخ اولماسی ، قاییتماماسی ، یا خود اله گلمه مک معناسی » دئمک دیر !

ع. ا. غفوری نیا – سلماس

آموزش پرورش اداره سی تقاعدی

16/3/1384

[1] « عیان » سالماس دا بیر کند آدی دی ، خلق آراسیندا دیللر ازبری ( عه ین Əyən آدلانیر)

2 - نخیر Nəxir سؤزی : ائله همان سورو ( چوخلی مال - حئیوان توپلوسو ) دئمک دیر. مثل اوچون بیرکندین داوار سوروسو یا آت سورو سوکیمی ) .

[3] - سمیتقو کوردلوق زمانی اونلارین آتلی باشچی سی و کوماندانی اولموشدور

[4] - باخ « تاریخ 18 ساله آذربایجان – احمد کسروی » و باشقا یازیلمیش یئرلی تاریخ کیتابلاری او جمله دن سالماس ، خوی تاریخلری و سایره ... )

[5] - جوت = بیر شخوم ائله مک نسنه سی دیر

6 – یئری شوخوم ائلی ین بیر وسیله دیر

[7] - اینه یین بالاسی دئمک دیر

« عیان »[1] نین نخیر[2] حئکایه سی

مطالب مشابه :

اوخشاما

مرثیه در آذربایجان

سیر ادبیات ترکی

اشعار ترکی وفارسی در باره ای عید غدیر خم وحضرت علی(ع)

بزرگترین منبع اشعار مذهبی www.emam8.com/ اشعار مذهبی ، اشعار فارسی ، اشعار حسینی،دانلود مداحی،شعر م

یارالاندێم ای شه-ی-کربـلا اؤلـۆره‌م هـراییمـه گـل بابا

« عیان »[1] نین نخیر[2] حئکایه سی

مختصر تاریخ سلماس قسمت اول