گفتگو با آقای مهندس نوید، دبیرکل محترم شورایعالی آموزش و پرورش، و تجدید یک خاطره دیگر از سند ملی

پس مراد اصلی چیست؟ اینکه کاستن از تعدد دروس و کمک به بهبود کیفیت یادگیری دانش آموزان تنها از طریق تجدید نظر در سازمان دروس و وارد ساختن سازمان تلفیقی به برنامه ریزی درسی نیست که حاصل می شود. در این مکالمه به یاد آقای مهندس نوید آوردم که ما برای این منظور در سند ملی مرحوم! پیشنهادی اساسی و تحولی داشتیم که مانند بسیاری از فقرات دیگر پیشنهادات ما مورد انکار قرار گرفته و با رد آن در واقع بر وضع موجود تاکید شد. فقره مورد نظر در این زمینه بازنگری در "سازماندهی سال تحصیلی و خارج شدن از تصور سال تحصیلی به عنوان یک دوره زمانی متصل و بلاانقطاع" است. یعنی همین شکلی که در حال حاضر تجربه می کنیم و سال تحصیلی بطور بیش و کم ممتد 9 ماه به طول می انجامد. ناگفته پیداست که این شکل از سال تحصیلی موچب می شود تعطیلی مستمر و بلاانقطاعی را در طول 3 ماه تابستان نیز تجربه کنیم. به باور ما هم سال تحصیلی 9 ماهه و هم تعطیلات 3 ماهه تابستان از نظر تربیتی و یادگیری مخرب است که البته در مورد تابستان اجماع بیشتری وجود دارد. آنچه ما در سند ملی مورد تاکید و تصویب قرار داده بودیم بازنگری در ساماندهی سال تحصیلی و متحول ساختن آن از وضعیت سنتیِ اکنون آن است. این تجدید سازمان سال تحصیلی به گونه ای پیشنهاد شده بود که برای کل سال که متشکل از 12 ماه است در نظام تعلیم و تربیت به گونه ای دیگر تعیین تکلیف نموده و هر دو مساله را مرتفع سازد. پیش از آنکه پیشنهاد تحول آفرین تجدید سازمان، مندرج در سند ملی و ابطال شده در سند تحول!، را توضیح دهم لازم است به موضوع اصلی بازگردم و اشاره کنم که در ارتباط با پرسش دبیرکل شورابعالی یعنی چگونگی کاستن از تعدد دروس می توان به راهبرد دیگری که همان "بازنگری در سازماندهی سال تحصیلی" است اندیشید. به گونه ای که بار محتوائی یک پایه تحصیلی به طور تمام و کمال برای مدت طولانی بر دوش دانش آموزان نباشد. بلکه با مقطع کردن سال تحصیلی این فرصت را به دانش آموزان داد که برنامه درسی و حوزه های محتوائی( با فرض ضرورت ابقاء آن ها) هم بخش بخش به دانش آموزان ارائه شود. بدین ترتیب برنامه درسی به تعداد قطعاتی که در سال تحصیلی پیش بینی شده است مُقّطّع می شد و نگرانی تعدد و تکثر که نگرانی بجا و موجهی است از میان می رود. به دیگر سخن اگر مثلا سال تحصیلی به دو نیمسال تقسیم شود و تعداد عناوین درسی بر 10 مورد بالغ شود می توان برای هر نیمسال 5 ماده درسی را در دستور کار دانش آموزان قرارداد. البته این تقسیم به همین سادگی که بیان می شود نیست و ضرورت تداوم برخی دروس اقتضاء می کند که در هر دو نیمسال ارائه شود. این وضعیت را باید در نگاه همزمان به برنامه دوره تحصیلی مدیریت کرد و تا سرحد امکان به ایده تقسیم تعداد درس ها به قطعات سال تحصیلی وفادار ماند.

برای اینکه خوانندگان را بیش از حد منتظر نگذاشته باشم پیشنهاد سند ملی درباره چگونگی ساماندهی به سال تحصیلی را به اختصار توضیح می دهم. این پیشنهاد سال تحصیلی را به 4 قطعه 10 هفته ای تقسیم می کرد و در پایان هر چارک، 2 هفته تعطیلی را تجویز می نمود. البته چهارمین دهه به تعطیلات تابستان منتهی می شد که مدت آن حدود 7 هفته است. یعنی طبق پیشنهاد سال تحصیلی از فرمول 7+10+2+10+2+10+2+10 تبعیت می کرد. به این شکل از سازماندهی سال تحصیلی سازماندهی پیوسته یا continuous school year می گویند که وجه تسمیه آن البته به انباشته نشدن تعطیلات و غیر تعطیلات در یک بخش از سال و توزیع آن در طول سال است. امیدوارم خوانندگان تصدیق نمایند که با اجرای چنین پیشنهادی هدفی که گفتگوی ما را موجب شده بود به موثرترین شکل محقق می شد. دغدغه وارد آمدن آسیب احتمالی به دامنه موضوعی و محتوائی برنامه درسی هم که مورد اشاره قرار گرفت با تعقیب این راهبرد موضوعیت پیدا نمی کرد. دست اندرکاران سند ملی همچنین با دقت تعطیلات رسمیِ ملی و آئینی را هم با این ساختار منطبق ساخته و حتی با تدوین 4 گونه مختلف از این ساختار پیوسته، با تاریخ آغاز و پایان متفاوت، تلاش کرده بودند گونه گونی اقلیمی کشور را هم در این پیشنهاد لحاظ نمایند. امتیازهای مترتب بر این ساختار در فراهم ساختن امکان یادگیری عمیق تر و ماندگار تر و در نتیجه افزایش بهره وری نظام آموزشی در سایه اتفاقاتی مانند کاستن از تعدد دروسی در زمان واحد، حذف تعطیلات طولانی تابستان و افزایش روزها و ساعات آموزش در مقایسه با وضع موجود بود. علاوه بر این ها پدیده ویرانگر مردودی که اثار شوم آن به شکل صریح و ضمنی در ابعاد روانی، اجتماعی، اقتصادی و تربیتی رخ می نمایاند نیز با اجرای چنین تدبیری به رنگ باختن و نهایتا محو از سیستم آموزشی محکوم می شد. خاطرم هست که یکی از نگرانی هایی که در جریان بحث توسط برخی از اعضای شورایعالی آموزش و پرورش مطرح شد شکل گیری مجدد پدیده معروف به "پنجره های باز" بود که خود موجب شده بود نظام نیمسالی در دوره متوسطه جدید برچیده شده و در سال 1380 به نظام سنتی سالانه رجعت شود. بدیهی است این پدیده معلول پدیده مردودی در دروس است که پیشنهاد سال تحصیلی چهار قطعه ای این احتمال را به شدت کاهش می دهد.

دست اندرکاران سند ملی البته اذعان داشتند که اجرای چنین ساختاری در کوتاه مدت امکان پذیر نیست و نیازمند زمینه سازی از نوع قانونی و اجرائی است. حتی می توان گفت که اجرای این پیشنهاد متوقف بر بازبینی در ساختار بسته و متمرکز تصمیم گیری در آموزش و پرورش و روی آوردن به گونه ای آزاد سازی در چرخه اجرا بود که در سند ملی پیش بینی شده بود. اما چه باک؟ برنامه راهبردی طبق تعریف باید نگاهش به آینده باشد و ما موظف بودیم در ارائه پیشنهاد ها امکان اجرای ان در بازه زمانی حدودا 17 ساله تا 1404 ( تاریخ هدف در سند چشم انداز) را مد نظر داشته باشیم. باید تصریح کنم که متاسفانه غالب پیشنهاد های دارای مضمون تحولی با این استدلال که در شرائط موجود قابل اجرا نیستند به مذبح فرستاده شدند و این یکی هم مستثنی نبود. والسلام

گفتگو با آقای مهندس نوید، دبیرکل محترم شورایعالی آموزش و پرورش، و تجدید یک خاطره دیگر از سند ملی

مطالب مشابه :

کلیات قانون تاسیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی

مقاله تجدید ساختار آموزش مهندسی برق در کشور

نظام مهندسی ساختمان و انتخابات شورای شهر تبریز

نظام آموزشی در دوره عثمانی

مدارک مورد نیاز برای ثبت نام مدرک مربیگری

گفتگو با آقای مهندس نوید، دبیرکل محترم شورایعالی آموزش و پرورش، و تجدید یک خاطره دیگر از سند ملی

اساسنامه نظام صنفی کارهای کشاورزی

تاریخچه بودجه

نحوه ادامه تحصیل کاردانشیها

دوران: کلاسیک - قرون وسطی - رنسانس - مدرن