آموزش سوزن دوزی

تاریخچه سوزن دوزی در ایران

سوزن دوزی یا نخ گلابتون یکی از روشهای دیرینه آراستن جامه است ولی به عنوان شیوه ای در پارچه بافی ، استحکامی ندارد. قطعاتی از منسوجات سوزن دوزی شده با نقشهای پیچیده که تاریخ ساخت آنها به 6 هزار سال پیش از میلاد می رسد پیدا شده است.
نقشهای دیواری قبور مصر ، سوزن دوزیهایی را نشان می دهد. جامه های اعیان به روی نقشهای برجسته تخت جمشید تیر حکایت از رواج گلدوزی در آن زمان می کند.
اسکندر چنان از شکوه و زیبایی گلدوزیهای ایرانی به شگفت آمد که نمونه هایی از آنها را برای هم میهنانش فرستاد. خوشبختانه نمونه های بسیار عالی گلدوزی این دوره از کشفیات در پازیریک به دست آمده است. جامه های زیبا و آراسته ای که در حجاری های طاق بستان نقش شده است یادآور آن است که هنگامی که هراکلیوس در سال 628 پس از میلاد دستگرد را گشود و غارت کرد. از جمله غنائم گرانبها او قالیها و زردوزیها و کف پوشها جواهر نشان و آراسته به فلزهای گرانبها بود.
شاردن در اثر مفصل خود راجع به ایران دوره صفوی ، ظرافت گلدوزی های ایرانی را که به نظر او برتر از گلدوزی اروپایی و ترکی است می ستاید.

معرفي و آشنايي با مواد اوليه وابزار كار سوزندوزي

مواد اولیه مورد مصرف به چهار دسته کلی تقسیم می شود که عبارند از پارچه ، نخ ، سوزن و سایر وسایل کمکی
پارچه
پارچه هایی که برای تهیه انواع رودوزیهای ایرانی مورد استفاده قرر می گیرند متنوع می باشند و تنها در اینجا به پارچه هایی که عمومیت دارند اشاره می کنیم.
پارچه کتان ، پارچه ابریشمی ، پارچه پشمی ، پارچه پنبه ای.
پارچه کتان: پارچه ای است که بافت ساده و ضخامت نخ متفاوت در انواع نازک ، متوسط ، ضخیم به رنگ طبیعی ، کتان شیری و سفید و رنگهای روشن.
پارچه ابریشمی: ابریشم رشته ای نازک با طول کافی و پروتئینی است که بر اثر انجماد موادی که کرم ابریشم ترشح می کند.
پارچه پشمی: پارچه های پشمی یکی از پارچه های مورداستفاده در رودوزیهای ایرانی است که قدمتی طولانی و تاریخی همزمان با آغاز رسیدگی و بافندگی دارد.
پارچه پنبه ای: پارچه دیگری جهت سوزن دوزی پنبه ای است. که از 1500 سال قبل از میلاد برای دوخت و دوزیها مورداستفاده قرار می گرفت و از دیگر پارچه های مورد استفاده می توان به پارچه های توری ، درشت بافت ، فاستونی ساده ، گاندی ، تترون ، دَبیت ، مخمل ، ترمه ، ماهوت ، اطلس ، ارگاترا و چلوار اشاره نمود.
نخ
نخ های مصرفی سوزن دوزان ایرانی شامل انواع زیر می باشد.
الف- نخ ابریشمی که معروفترین دادرنده ترین نخ های مورد مصرف در بعضی از رشته های سوزن دوزی می باشد به صورت عمامه و کلاف
ب- نخ پشم: یکی از الیافی است که مانند مو و کرک به صورت کلاف یا به صورت خام در بازار موجود است.
ج- گلابتون تاری است که زری دوزی ، زری بافی ، گلابتون دوزی و ده یک دوزی بکار می رود به رنگهای طلایی و نقره ای می باشد.
د- نخ نقده به صورت نواری پهن یا کم عرض می باشد که فاقد مغزی ابریشمی است و برای نقده دوزی خوس دوزی ، یراق دوزی و گاهی زنجیره دوزی استفاده می شود.
هـ- نخ های دمسه (DMC)
به صورت کلافهای کوچک در بازار در دسترس سوزن دوزان قرار می گیرد از یک رشته نخ شش لا تشکیل دهد و این نخ ها از لحاظ رنگ بسیار متنوع است و کار کردن با آنها بسیار ساده است.

سوزن

انواع سوزنها: سوزن شارپ ، سوزن کرول ، سوزن چنایل ، سوزن منجوق دوزی ، سوزن رفو ، سوزن تاپتری.
سوزن شارپ: دارای نوک بسیار تیز می باشد. شماره های (9 تا 11) برای پارچه های لطیف مانند حریر و ارگاترا مناسب است و برای پارچه های ضخیم سوزنهای شماره (1-3-6) توصیه می گردد.
سوزن کرول: مخصوص گلدوزی است با سوزن شماره 9 کرول می توان نخ دمسه یک لا را دوخت و از شماره (0) آن برای نخ شش لا می توان استفاده کرد.
سوزن چنایل: برای گلدوزی روی پارچه های ضخیم و درشت بافت بکار می رود شماره (14 و یا 17)
سوزن منجوق: بسیار نازک و ظریف است به طوری که عبور آن از داخل دانه های منجوق بسیار راحت انجام می شود شماره (10 تا 13)
سوزن رفو: به علت طول بلندش بیشتر جهت الیاف پشم و کاموا و کارهایی که دوخت درشت درشت دارند استفاده می شود. شماره (4) برای دوخت الیاف پشم تابدار و نازک و شماره (1 تا 3)
سوزن تاپستری: بنام سوزن گوبلن دوزی معروف است و از آن کلاً برای پر کردن سطح تور استفاده می شود. از شماره (23 و 24) این سوطن برای دوخت های ظریف روی تورهای نازک و همچنین پارچه های با ضخامت متوسط مانند پارچه های کتانی با نخهای پشمی نازک استفاده می کنند.
و دیگر وسایل مورداستفاده سوزن دوزی انگشتانه و قیچی کوچک و کارگاه چوبی گرد می باشد.

انواع سوزندوزی

با بررسی دقیق نشان داده می شود که سوزن دوزیها یا گلدوزی بر سه گونه است.
گونه نخست : که زمینه اساسی بافت را از بخیه می پوشاند تا مانند تقلیدی از پارچه بنماید و بدین سان زمینه تازه ای از رنگ و نقش به وجود می آورد مانند خامه دوزی ، بخارادوزی ، تپه دوزی
گونه دوم: مانند زری بافی است که در آن زمینه پارچه گوئی همکار و همبازی نقشهایی است که بر رویش دوخته می شود ، از نمونه های این سوزن دوزی می توان گلابتون دوزی ، نقده دوزی و همچنین مرواریددوزی اشاره می کنیم.
گونه سوم: سوزن دوزی به خالص ترین شکل است که باید آن را نمودار بالاترین پایه پیشرفت این هنر دانست انواع این سوزن دوزی که سکمه دوزی ، شبکه دوزی و غیره را در برمی گیرد.

آموزش سوزن دوزی

مطالب مشابه :

آموزش سوزن دوزی

آموزش رز روبان دوزی نیم رخ + الگو همگام با آفاق امیریان

اموزش سرمه دوزی

آموزش بافت پلیور مردانه با یقه هفت

سرمه دوزی هنر اصیل ایرانی