گزارش ملاقات اعضای هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری ایران با آیت الله هاشمی رفسنجانی

رویکرد آیت الله هاشمی رفسنجانی نسبت به گردشگری

گزارش ملاقات اعضای هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری ایران

این گزارش به همت دبیرخانه انجمن علمی گردشگری ایران تهیه و برای اعضا فرستاده شد که نظر به اهمیت مباحث مطرح شده در آن، در این وبلاگ بازانتشار یافته است.

اعضای هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری ایران و جمعی از فعالان بخش خصوصی گردشگری در راستای تبیین پدیده گردشگری به عنوان یک صنعت تأثیرگذار در فرآیند توسعه کشور و ضرورت اولویت دادن به این مهم در سیاستگذاریهای کلان و سیاستهای عمومی نظام، با آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام دیدار کردند.

در این دیدار که روز یکشنبه 14 آبانماه 1391 در دفتر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد، اعضای هیأت مدیره و هیأت مؤسس انجمن علمی گردشگری ایران و تعدادی از صاحب نظران و فعالان گردشگری کشور از جمله دکتر ابراهیمبای سلامی رئیس هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری ایران، محمد حسن کرمانی رئیس هیأت مدیره انجمن صنفي دفاتر خدمات مسافرت هوائي و جهانگردي، کیامرز کیهانفر رئیس کمیسیون گردشگری و خدمات اتاق ایران، دکتر علی رحیم پور عضو هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری و رئیس پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، دکتر ناصر کرمی عضو هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری، دکتر محمد جهانگیری نائب رئیس انجمن خدمات بین المللی سلامت و دبیر علمی سومین کنفرانس گردشگری سلامت کشورهای اسلامی، غلامرضا اباذری، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر و گردشگری استان تهران و دکتر غلامرضا عصار رودی به اظهار نظر پرداختند. دکتر سعید هاشمی رئیس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، دکتر اصغر عسکری خانقاه استاد دانشگاه تهران و از مؤسسین انجمن علمی گردشگری، مسیح اله صفا و حرمت اله رفیعی از اعضای هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی، دکتر ناصر رضایی عضو انجمن علمی گردشگری و از کارشناسان پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مهندس بهناز دانشور ساعی و حامد محتشمی پور از مجتمع گردشگری باری ارومیه، مهرناز شفیعیان دبیر انجمن علمی گردشگری ایران و ایمان ابراهیمبای سلامی از خبرنگاران بخش گردشگری حضور داشتند. در این گزارش به دلیل اهمیت موضوع ابتدا گزیده ای از سخنان آیت الله هاشمی رفسنجانی و سپس نظرات حاضرین در جلسه ارائه میگردد.

در این دیدار آیت الله هاشمی رفسنجانی اظهار کردند: همه حرفهای شما را قبول دارم، چرا که تکرار چیزهایی است که ما مدتها به دنبال آن هستیم، ولی در اجرا دور خودمان میگردیم؛ چراکه گردشگری نمیتواند جدای از سیاستهای دیگر باشد و از نامناسب بودن روابط خارجی ایران با دیگر کشورها آسیب میبیند؛ اما، اگر فضای فرهنگی قابل قبولی برای اقوام و مذاهب مختلف ایجاد کنیم تا آنها به منظور مطالعه و بازدید به ایران بیایند، رشد هم بدنبال آن خواهیم داشت. در غیر این صورت، گردشگران میتوانند جاذبههای دیدنی و مقاصد جذاب را در مقصد دیگری بیابند که در آن آسایش خاطر را نیز احساس کنند. امروزه توده مردم بر خلاف محققان و بازرگانان که با اهداف خاص سفر میکنند، با محدویتهای پیش رویشان به دنبال جایی هستند که در آن آزادتر و راحت تر باشند. انسان برای دوری از استرس به مسافرت میرود و اگر تحت فشار امنیتی باشد دیگر حالی برای گذراندن لحظاتی خوش باقی نمیماند. ایشان با انتقاد از پیشنهاد تفکیک جنسیتی حجاج گفت: در زمان اولیه پیامبری حضرت محمد(ص) زنها حجاب خاصی برای طواف نداشتند و مسائل افراطی درباره پوشش مطرح نبود و زنها نیمه برهنه طواف میکردند تا اینکه بعدها گفتند مردها در روز و زنها در شب بیایند طواف تا بدن آنها کمتر دیده شود. این مباحث مربوط به زن و مرد که اکنون مرکز توجه قرار گرفته است در آن زمان اینقدر اهمیت نداشت و هنر پیامبر این بود که در آن فضای تحجر، جمعیت متمدن عالم را تربیت کند و از این طریق اسلام را در جهان گسترش دهند. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به آیات قرآن " سیروا فی الارض ..." که در آن بیشتر انسان امروز و نه اعراب آن روز را به سیر و سفر بر روی زمین دعوت میکند، ادامه داد: انسان امروزی معجونی از سرمایههای بشری است. خدا میگوید راه راست برو تا مثل من یا نمودی از من باشی... گردشگری فقط جنبه اقتصادی ندارد؛ انسان خلاق و مبتکر میخواهد به فضا برود و در آنجا گردش کند و به امکانات محدود کنونی قانع نمیشود و در آینده پیچیده تر خواهد بود. آیت الله هاشمی رفسنجانی با اشاره به موانع عجیب پیش روی گردشگری ایران گفت: یکی از شیعیان مخلص بعد از جنگ پیشنهاد ساختن چندین هتل بینالمللی با رعایت استانداردهای اروپایی را داد و درخواست سرمایه هم نداشت. او از شمال شهر شروع کرد و دفترش فعال شد، اما گروهی از ادامه فعالیت وی جلوگیری کردند، حتی شیشههای خودرو وی را شکستند و او را تهدید به مرگ کردند. وی افزود: در اوایل جنگ شرایط به گونهای نبود که بتوان به راحتی درباره گردشگری صحبت کرد، اما بعد از جنگ آقا [آیت الله خامنهای] هم موافق بودند که از دید اقتصادی، میراث فرهنگی ما از نفت ارزشمندتر است.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطرنشان کرد: از لحاظ نظری متفق الیه نیستیم و نظرات مختلفی وجود دارد که بر سیاست، فرهنگ، دانش و اقتصاد اثر میگذارد. متأسفانه یک سری افراد هستند که به خاطر منافع خود نمیگذارند نظرات شکل بگیرد و پخته شود. با سخن آقای کرمانی که میگویند در حوزه نظری مشکل نداریم، موافق نیستم؛ زیرا، بررسی سخنان افراد صاحب قدرت نشان دهنده وجود مشکل در جنبه نظری و تفاوت دیدگاه ما با آنها در این خصوص است.

آیت الله هاشمی رفسنجانی با تأکید بر اینکه نمیتوان به زور دین را وارد فکر دیگران کرد، افزود: اسلام حقیقتاً یک دین مترقی است که بی خود دین خاتم نشده است؛ البته، با استفاده از رسانهها نیز نمیتوان همه را مسلمان کرد (لا اکراه فی الدین)، اما بعضیها میخواهند همه را مسلمان کنند. ما میگوئیم خب بگذارید مردم دیگر به ایران سفر و از آن بازدید کنند و شما در همینجا اسلام را به گونه ای عملی و نظری نشان دهید تا آنها به اسلام جذب و مسلمان شوند. نباید از اینکه دیگران به کشور بیایند بترسیم، چرا که اسلام خود انسانهای متمدن تر و داناتر از زمان ما را نیز هدایت میکند و تنها برای هدایت عربهای بدوی نبوده است؛ دینی است که میتواند با همه شرایط سازگاری داشته باشد و همه را جذب کند. این مکتب مدعی اداره فکری جهان با دگماتیسم مخالف است و گردشگری میتواند از آن استفاده کند. البته، تعصبات مانع گردشگری است. اگر بخواهیم گردشگری پیشرفت کند باید خیلی موارد را مراعات کنیم تا فضای مناسب آن ایجاد شود. قطعاً در فضای امنیتی پلیسی گردشگر وارد کشور نمیشود. وی از سفرهای قبل از انقلاب خود به آمریکا، مالزی و اروپای غربی به قصد گردشگری و با خودرو شخصی گفت و اینکه امنیت به قدری بالا بود که در مرزها حتی صندوق عقب ماشین را بازرسی نمیکردند و افزود: یک شب موفق به پیدا کردن هتل در اروپا نشدیم و در یک اتاق زیر پله شب را با ذوق بازدید از موزهها و جاذبههای دیدنی گذراندیم و اصلاً ناراحت نبودیم که چرا اقامتگاه مناسب نداریم.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: غصه اصلی این است که گردشگری ما این وضعیت را دارد. سابقاً برای ترحم به ترکیه سفر میکردیم، اما اکنون ترکیه درآمد فراوانی از گردشگری دارد. حتی درآمد مالیاتی آنها از خرید نفت ایران، از درآمد حاصل از فروش نفت ایران به آنها بیشتر است. وی افزود: شرایط جامعه اینگونه است که انواع افکار در آن میخواهند مخلصانه کمک کنند، اما درک صحیحی وجود ندارد. متأسفانه دولت کنونی به سند چشم انداز و برنامه چهارم توسعه که به امضای رهبری هم رسیده بود اعتنا نکرده است. فضای شعاری کشور حتی بر روی عقاید دینی جوانان نیز تأثیر گذاشته است، به طوری که کودکان ما از دوران دبستان تردیدهایی نسبت به دین دارند که البته پاسخ مناسبی به پرسشهای آنها داده نمیشود. ایشان در خاتمه فعالان گردشگری را به ادامه تلاش در راه توسعه این صنعت توصیه کردند.

دکتر ابراهیمبای سلامی رئیس هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری ایران خطاب به هاشمی رفسنجانی گفت: امام خمینی (ره)، رهبر و جنابعالی معمار انقلاب اسلامی هستید و توسعه گردشگری وابسته به سیاستگذاریهای کلان و سیاستهای عمومی نظام است و شما به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت در طرح این سیاستها مؤثرید. وی با بیان آنکه اکنون قریب به یک میلیارد انسان بر روی کره زمین جابه جا میشوند، گردشگری را بزرگترین حرکت تاریخی انسانها دانست که بر شناخت هویت و معرفت جوامع تأثیر میگذارد. هویت ملی و معرفت نسبت به جامعه میزبان و میهمان در گردشگری اهمیت دارد و از کارکردهای اصلی صنعت گردشگری میتوان به درآمدزایی، اشتغال آفرینی، فقر زدایی، عدالت گستری و پایداری اشاره کرد که بر وضعیت اقتصادی اثر میگذارند.

رئیس انجمن علمی گردشگری تأکید کرد: برای رونق این صنعت در کشور نیاز به رویکردهای علمی و تخصصی داریم تا بتوانند بر سیاستهای کلان تأثیرگذار باشند؛ از این رو، انجمن علمی گردشگری برای نهادینه کردن و سازماندهی اساتید و پژوهشگران کشور تشکیل شد و تاکنون بیش از 400 نفر از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری به عضویت انجمن درآمدهاند. انجمن با همکاری اساتید و دانشگاههای بزرگ کشور اعم از دولتی، آزاد و غیرانتفاعی برای اعتباربخشی به علوم گردشگری و نظم و جهت دادن به امور علمی و پژوهشی فعالیت میکند و دانشگاهها را به سمت پژوهشهای مفید هدایت مینماید.

وی افزود: از دیگر فعالیتهای انجام گرفته به منظور نهادسازی در این خصوص، تأسیس مرکز پژوهشهای گردشگری دانشگاه تهران میباشد که کارنامه آن قبلاً تقدیم حضور شده است. تشکیل کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران در زمان آقای خاموشی انجام و در زمان آقای دکتر نهاوندیان فعال شد و هم اکنون آقای کیهانفر رئیس آن میباشند و دیگر، تشکیل کمیته مشورتی گردشگری در مجمع تشخیص مصلحت به ریاست آقای کرمانی است.

ابراهیمبای سلامی گفت: صنعت گردشگری دارای مؤلفههای ششگانه است که اولین آنها جاذبهها میباشد؛ جاذبههای طبیعی، تاریخی و صنعتی ایران از این نظر کم نظیر هستند. دوم حمل و نقل، سوم اقامت و هتلداری، چهارم غذا و رستوران، پنجم خرید و سوغات (60% هزینه گردشگرانی که بالای 5000 دلار درآمد دارند صرف خرید میشود) و ششم خدمات اختصاصی گردشگری مثل آموزش، بانک، بیمه، تورگردانی، فناوری اطلاعات و مقولههای خدماتی دیگر است.

رئیس انجمن علمی گردشگری تصریح کرد: ایران در گردشگری سلامت به دلیل سطح بالای علمی و پزشکی پتانسیل بالایی دارد و هر سال کنفرانس آن در بیمارستان رضوی مشهد برگزار میشود. تاکنون چندین همایش بین المللی از کشورهای اسلامی در این خصوص برگزار شده است. بعد از اولین کنفرانس جده عربستان سعودی، به دعوت دکتر نهاوندیان، رئیس اتاق ایران، دومین همایش بین المللی گردشگری کشورهای اسلامی در مشهد برگزار شد و امسال سومین همایش گردشگری سلامت در آذرماه برگزار خواهد شد که دبیر علمی این همایش آقای دکتر جهانگیری هستند.

وی ضمن تأکید بر اینکه گردشگری موضوعی وابسته به سیاست است و باید در سیاستهای کلی کشور در اولویت قرار گیرد، ادامه داد: البته، تصمیمگیری درباره این امر در حیطه کار مقام رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام است که در صورت محقق شدن این امر، برخی از علما در حوزه علمیه که نظر مساعدی نسبت به توسعه گردشگری ندارند، در افکار خود تجدید نظر خواهند نمود. نمونه کشورهایی چون ترکیه، مالزی و امارات شاهد این ماجراست، درک سیاسی بودن گردشگری نیاز به تحقیق زیادی ندارد. ابراهیمبای سلامی در پایان سخنانش از رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام خواست که کمیسیون گردشگری در آن مجمع تشکیل شود تا فعالیتها در این خصوص در اولویت و دستور کار نظام و دولت قرار گیرد و افزود: اکنون که قیمت دلار در ایران افزایش یافته است و ایران جزو مقاصد ارزان به شمار میآید، بازهم با استقبال گردشگران خارجی مواجه نیست و این خود دلیل دیگری مبنی سیاسی بودن گردشگری است.

در این دیدار همچنین محمد حسن کرمانی، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفي دفاتر خدمات مسافرت هوائي و جهانگردي، گفت: علیرغم تدوین سیاستهای افق 1404 در حوزه عملی و اجرایی گردشگری با مشکل مواجه هستیم ولی از لحاظ نظری مشکلی وجود ندارد. وی افزود: برخلاف قانون اصلاح اصل 44 قانون اساسی و با وجود فضای مالکیت و مدیریت دولتی، ایجاد تغییر در گردشگری داخلی و بینالمللی امکان پذیر نخواهد بود؛ در حالی که این امر در حال حاضر بسیار ضروری است. با توجه به جمعیت حدود 76 میلیون نفری ایران، این تعداد گردشگر و آمار مربوط به تعداد گردشگران داخلی بسیار کم است.

کرمانی ضمن ابراز تأسف درباره عدم توجه به گردشگری به عنوان صنعتی اشتغالزا افزود: گردشگری این پتانسیل را دارد که حتی بیشتر از نفت شغل ایجاد کند. این امر برای جوانان و بالا بردن امید آنها نسبت به آینده مهم است؛ در جهان قریب به 40 میلیون نفر در زمینه گردشگری مشغول به کار هستند. علاوه بر این، گردشگری بعد از نفت دومین صنعت درآمدزا است به طوری که چین 55 میلیارد دلار و ترکیه 30 میلیارد دلار از این بخش درآمد داشته اند.

کیامرز کیهانفر، رئیس کمیسیون گردشگری و خدمات اتاق ایران، پس از یادآوری خاطرات قبل از انقلاب خود با آیت الله هاشمی رفسنجانی گفت: اوضاع گردشگری در زیر سایه تحریمها مبهم است، حتی اگر شعار ما تبدیل تهدیدها به فرصتها باشد. وی پیشنهاد جدایی سیاست از اقتصاد را مطرح نمود و انجام اقدامات برای نجات دریاچه ارومیه را ضروری دانست.

دکتر رحیم پور، عضو هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری و رئیس پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، از گردشگری به عنوان صنعت درآمدزا یاد کرد و گفت: در سال 2011، 983 میلیون نفر به گردش پرداخته اند که حاصل آن درآمد یک تریلیون و سی میلیارد دلاری بوده است. وی همچنین گردشگری را صنعت اول مولد اشتغال نامید، به طوری که در جهان 240 میلیون شغل به طور مستقیم در این زمینه ایجاد شده است. وی ادامه داد: در سال گذشته 3 میلیون و 200 هزار نفر وارد کشور شدهاند که کل ورودیهای ما را تشکیل میدهند؛ ولی، گردشگران تنها بخش کوچکی از آنها را تشکیل میدهند. دکتر رحیم پور تعداد افرادی که از کشور خارج شده اند را 7 میلیون و 600 هزار نفر اعلام کرد.

وی با اشاره به آماده نبودن بستر برای ورود دانش آموختگان رشته گردشگری و هتلداری به بازار کار گفت: در حال حاضر 8300 نفر دانش آموخته و 6100 نفر دانشجو در رشته گردشگری مشغول به تحصیل هستند که از آینده شغلی خود اطمینان ندارند.

دکتر رحیم پور با دیدگاه جغرافیایی خود به رویکرد راهبردی در گردشگری پرداخت و به مشکلات حوزههای کشاورزی، صنعت خودروسازی و سوختهای فسیلی اشاره نمود و گفت: شاید بتوان با پتانسیل کنونی نیازهای داخلی را رفع کرد، اما در زمینه صادرات و اشتغالزایی مشکل وجود دارد. اکنون وقت توجه به گردشگری فرا رسیده است. اگر مسئولین دید خوبی نسبت به گردشگری ندارند و ورود گردشگران خارجی را برابر با تهاجم فرهنگی و ترویج فساد و فحشا میدانند، باید به این نکته توجه کنند که با توسعه گردشگری این اثرات منفی برطرف و کمرنگتر خواهند شد. در ایران امکانات و منابع خوبی برای توسعه گردشگری مذهبی و سلامت وجود دارد؛ اما، ریشه مشکل اجرایی شدن گردشگری را نباید در قوانین، بلکه باید در دستورالعملها و رویههای غلط جستجو کرد. وی از راهکارهای پیش رو برای توسعه گردشگری و مهار وجهه منفی مقصد ایران در جهان، به لغو روادید با کشورهای دیگر اشاره کرد و به عنوان مثال از کشور مالزی یاد کرد که با 140 کشور جهان تفاهم نامه لغو روادید امضا کرده است و لازمه حرکت به سوی توسعه گردشگری را همکاری همه جانبه دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی دانست.

دکتر محمد جهانگیری، نائب رئیس انجمن خدمات بین المللی سلامت و دبیر علمی سومین کنفرانس گردشگری سلامت کشورهای اسلامی، علت فعالیت در زمینه گردشگری را علاقه خود به ایران، اسلام و مردم ایران دانست و این سئوال را مطرح کرد که چرا تاکنون پتانسیلهای بالقوه گردشگری کشور به بالفعل تبدیل نشدهاند. وی با اذعان به در اختیار داشتن علم الادیان نزد ایرانیان گفت چرا علم الابدان برای ما نباشد و به گردشگری سلامت به عنوان در ورودی به دنیای گردشگری اشاره کرد که در عین حال پدافند غیرعامل، ایجاد کسب و کار را نیز در خود دارد. وی گفت: خوشبختانه در حوزه گردشگری انسجام به وجود آمده و ارکان گردهم آمده اند، فقط باید گردشگری در اولویت قرار بگیرد.

غلامرضا اباذری، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر و گردشگری استان تهران، به حداقل حق و حقوق گردشگری علی رغم صنایع دیگر اشاره کرد و ادامه داد: ورود 5/7 میلیون گردشگر نیازمند برنامه ریزی، زیرساخت و تعیین اهداف و راهبردهاست. وی با تأکید بر لزوم تغییر دیدگاه فرهنگی مسئولین نسبت به گردشگران ورودی، به سیاستهای حمایتی دولتها در زمینه تخصیص یارانه به بخش گردشگری در فصول کم تردد (low season) اشاره کرد که در ایران به اجرا در نمیآیند.

دکتر ناصر کرمی، عضو هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری، به حضور 5 وزیر متخصص انرژیهای پاک و نو در کابینه رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا اشاره کرد که با هدف مهار نفت و ثروت کشورهای خاورمیانه فعالیت میکنند و به تولید وسایل و ماشین آلات جدیدی که با نیروی پاک به حرکت در میآیند. وی ضمن تأکید بر لزوم توسعه گردشگری افزود: بخش کشاورزی ایران سالانه 200 هزار نیروی مازاد کاری دارد و با توسعه کشاورزی تنها میتوان تولید را بالا برد، اما نمیتوان اشتغالزایی کرد. در کشور ما گسترش بیابانزایی و جنگل زدایی سرعت بالایی دارد و مردم از اوقات فراغت خود لذت نمیبرند و این بحث استراتژیک مهمی است که شاید اهمیت آن از پرداختن به انرژی هستهای کمتر نباشد. در حال حاضر، 40% مناطق گردشگری را مناطق طبیعی تشکیل میدهند؛ اما، سازمان مربوطه اجازه توسعه این مناطق، اکوتوریسم و طبیعت گردی را نمیدهد. با وجود این پتانسیل قوی، تنها 5% مردم جهان مخاطب گردشگری فرهنگی و میراثی کنونی ایران هستند؛ پس، چاره ای جز توسعه گردشگری وجود ندارد.

دکتر غلامرضا عصاررودی، به عنوان یک گردشگر به نیاز گردشگران در برآوردن آزادانه انتظارات و نیازهایشان اشاره کرد و گفت: گردشگران در هر کشور باید بتوانند خوراک و پوشاک مناسب سلیقه خود را استفاده نمایند. وی همچنین بر اهمیت میانه روی و اعتدال تأکید نمود و گفت: ارائه طرح تفکیک جنسی در طواف خانه خدا از سوی ایران به عربستان سعودی باید مورد تأمل و بررسی بیشتر قرار گیرد.

گزارش ملاقات اعضای هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری ایران با آیت الله هاشمی رفسنجانی

مطالب مشابه :

دانشگاه مازیار - 13

مهندس صنایع

دانشگاه مازیار - 45

دانشگاه مازیار - 18

گزارش ملاقات اعضای هیأت مدیره انجمن علمی گردشگری ایران با آیت الله هاشمی رفسنجانی

معرفی موسسه آموزش عالی مازیار رویان

قابل توجه دانشجویان کارشناسی ارشد

ایا صوفیه

دانشگاه مازیار - 38