مقاله...

عنوان مقاله : نقد مفهوم نمای شهری در معماری

محققان :علی کاظمی

طراح صفحه : اميد عليزاده

اين مقاله از طريق انجمن علمی دانشجويان مهندسی عمران دانشکده فنی دانشگاه تهران تامين گرديده است

نقد مفهوم نمای شهری در معماری

نویسنده : علی کاظمی ، کارشناس ارشد معماری از دانشگاه علم و صنعت

خلاصه مقاله :

دستیابی به شناخت و درک مناسبی از مفهوم نمای شهری نیازمند اشراف و تسلط نسبی بر مفاهیم مرتبط با آن یعنی معماری (در نسبت با نما) از یک سو و شهـــر (و کالبد شکل دهنده آن) از سوی دیگر می باشد. در این مقاله آنچه در ارتباط با این موضوع مد نظر قرار می گیرد تأکید بر شناخت و آگاهی یافتن از مفهوم نمای شهری با رویکردی زیباشناسانه و کالبدی می باشد.

آنچه در ادبیات حاکم بر دانش معماری و شهرسازی تحت عنوان نمـــای شهری مد نظر قرار می گیرد عموماً ترکیبی از نمای ابنیه در یک کریدور شهری است که از حیث زیباشناسانه یکی از کیفیات اصلی مطلئبیت فضای شهری به شمار می آید. این مفهوم در مراتب مختلف ساختار یک شهر و در گونه های شهرسازی متفاوت، الزامات کالبدی و بصری متمایزی را به کار می گیرد. در جهت اشراف و تسلط بیشتر بر موضوع و در نسبت با کاستی های موجود در عرصه معماری و شهرسازی کشور ، ویژگی های این مفهوم در ابعاد مختلف آن در سه حوزه جداگانه « نمای شهری در معماری اروپا»، « نمای شهری در معماری گذشته ایران» و « نمای شهری در معماری معاصر ایران» مورد نقد واقع شده و مبانی و مصادیق مرتبط با هریک بازخوانبی و بازشناسی می گردد.

بر طبق مطالعات انجام شده معماری و شهرسازی در اروپا تحت تأثیر عوامل مختلف تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و محیطی همواره ماهیتی "برونگـــرا" داشته است. متأثر از این مشخصه وجودی، کالبد شهری فارغ از هرگونه فشردگی و تراکم غیر معمولی شکل گرفته و معماری بناها حداکثر ارتباط بصری و فضایی را با عرصه شهری برقرار می نموده است. از این رو در این نظام، نما و ارکان تشکیل دهنده آن در هر بنا دیگر نمی تواند فارغ از ویژگی های کالبدی و بصری ابنیه همجوار شکل گیرد.

مطالعه مشخصه های کیفی معماری و شهرسازی ایرانی حاکی از حضور پررنگ و تأثیرگذار عوامل محیطی، اعتقادی و فرهنگی در کلیه سطوح از کلان تا خرد می باشد؛ به گونه ای که ماهیتی کاملاً "درونگرا" به آن بخشیده است. این ویژگی در عرصه شهری فشردگی بافت و نظام ارگانیک شبکه راه ها را موجب می گردید که تنها در میادین و مراکز شهری گشایش فضایی حاصل می شده است. درونگرایی ابنیه معماری نیز با حیاط مرکزی و دیوارهای بلند خارجی و بدون هرگونه گشودگی رو به بیرون، فقدان هرگونه نمای شهری را در معابر دامن می زده است. با این وجود در عرصه میادین و مراکز شهری که عناصر و خدمات زیستی نظیر مقر حکومتی، مسجد و حسینیه، فضاهای تجاری، آب انبار و... در حول آن استقرار می یافتند، نوعی نمای شهری شکل می گرفت که در تقویت حس فضایی و کیفیات بصری فضا کاملاً مؤثر واقع می شدند. میادین مرکزی شهرها در دوره های صفویه و قاجاریه از این جمله اند.

اما معماری و شهرسازی ایران در اواخر دوره قاجاریه و بویژه در اوایل قرن حاضر و با ظهور تدریجی مدرنیته و مظاهر آن، ماهیت درونی و "درونگرایی" خود را کنار گذاشته و رو به عناصر بیرونی و "برونگرایی" نمود و در اين فرآیند فارغ از درک درست نظام حاکم بر عناصر وارداتی، به تقلید صرف از آنها پرداخت. لذا از یک سو پشت کردن به مبانی معماری شهری در ایران و از سوی دیگر عدم درک درست ماهیت معماری برونگرا در اروپا و دقایق و ظرایف آن، نوعی معماری برونگرا در شهرهای در حال گسترش ایران شکل گرفت که فقدان هرگونه هماهنگی هرچند مختصر در سطح ابنیه همجوار با یکدیگرو در نسبت با فضای خیابان بارزترین ویژگی آن به شمار می آید.

http://www.ccsofts.com/0003.html

مقاله...

مطالب مشابه :

نقد مفهوم نمای شهری در معماری

مقاله...

مفهوم نمای شهری در معماری

ارائه مقاله درس نظریه ها و روش های طراحی

مقالاتی در باب مفاهیم معماری و طراحی شهری