مقاله ای در رابطه با حجاب و عفاف در راستای جشن تکلیف

پوشش و عفاف از آن جهت که یک امر فطری است و برای حیات اجتماعی انسان ضرورت دارد، در ادیان و مذاهب الاهی دارای جایگاه خاصی است. تمام ادیان آسمانی، حجاب و پوشش را بر زن واجب و لازم شمرده‏اند و جامعه بشری را به سوی آن فراخوانده‏اند؛ زیرا حیا و لزوم پوشش به طور طبیعی در نهاد زنان به ودیعت نهاده شده و احکام و دستورهای ادیان الاهی هماهنگ و همسو با فطرت انسانی تشریع شده است. بر اساس اصل لزوم هماهنگی و تناسب آفرینش و قانونگذاری،۱ خداوند لباس و پوشاک را در لابلای نعمت‏های بیکرانش به بشر ارزانی داشت‏۲ و اشتیاق درونی زنان به «حجاب» را با تشریع قانون پوشش مستحکم ساخت تا گوهرِ هستی «زن» در صدفِ پوشش صیانت گردد و جامعه از فرو افتادن در گرداب فساد و تباهی نجات یابد. بدون تردید جهان بینی و انسان شناسی هر فرهنگ و مکتب، نقش اساسی و مهمّی در انتخاب نوع و کیفیت پوشش دارد.۳ بر اساس جهان‏بینی ادیان الاهی که انسان خلیفه خداوند و مرکز و محور جهان هستی است و رسالت کسب معرفت و تهذیب نفس و اصلاح جامعه را بر دوش دارد و حیاتش در جهان آخرت نیز ادامه دارد، باید جسم زن و چشم مرد پوشیده گردد تا غرایز شهوانی مهار و کنترل شود و استعدادهای معنوی و عقلانی بشر در پرتو رهیافت‏های فطری و هدایت‏های وحیانی شکوفا گردد. گرچه انتخاب لباس و پوشاک برآیند اندیشه و اراده آدمی است، ولی بر بینش و اراده انسانی نیز تأثیر می‏گذارد و می‏تواند به عنوان زمینه‏ساز تعالی یا انحطاط فردی و اجتماعی نقش آفرینی نماید.

مفهوم حجاب

حجاب در لغت به معنای مانع ، پوشش و پرده آمده است. استعمال این کلمه بیشتر به معنای پرده است. این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می دهد که پرده ،وسیله ی پوشش است ،ولی هر پوششی حجاب نیست ، بلکه آن پوششی حجاب نامیده می شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد.

ابعاد حجاب در قرآن

حجاب، به معنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بُعد ایجابی و سلبی است.

بُعد ایجابی آن، وجوب پوشش بدن؛

بُعد سلبی آن، حرام بودن خودنمایی به نامحرم است.

این دو بُعد باید در کنار یکدیگر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود؛ گاهی ممکن است بُعد اول باشد، ولی بُعد دوم نباشد، در این صورت نمیتوان گفت که حجاب اسلامی محقق شده است.

اگر به معنای عام هر نوع پوشش و مانمع از وصول به گناه را حجاب بنامیم ،حجاب می تواند اقسام و انواع متفاوتی داشته باشد.یک نوع آن حجاب ذهبی ،فکری و روحی است ،مثلا اعتقاد به معارف اسلامی ،مانند توحید و نبوت ، از مصادیق حجاب ذهنی ،فکری و روحی صحیح است که می تواند از لغزش ها و گناه های روحی و فکری ،مثل کفر و شرک جلوگیری نماید.

علاوه براین درقران از انواع دگر حجاب که در رفتار خارجی انسان تجلی می کند ،نام برده شده است ، مثل پوشش در نگاه که مردان و زنان در مواجهه با نامحرم به آن توصیه شده اند.

هدف حجاب

هدف اصلی تشریع احکام در اسلام، قرب به خداوند است که به وسیله‌ی تزکیه‌ی نفس و تقوا به دست می اید.‎

إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ)) بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.

«هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ))

حجاب با پوشش مناسب

«یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَن یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا ا.

جلاب یعنی پوشش سراسری؛یعنی زن باید همه اندامش پوشیده باشد تا همچون گلی لطیف از دسترس هوسرانان مصون و محفوظ باشد در سوره نور آیه 31 نیز مفصلا در مورد حجاب و حرمت نگاه به نامحرمان سخن به میان آمده است.

حجاب چشم

قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ ((ای رسول ما به مردان مؤمن بگو تا چشم ها را ازنگاه نامحرم بپوشاند)) ‎.

قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ((ای رسول ما به زنان مؤمن بگو تا چشم ها را ازنگاه نامحرم بپوشاند)).

حجاب گفتاری در مقابل نامحرم

فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَض

((پس زنهار نازک و نرم با مردان سخن نگویید؛ مبادا آن که دلش بیمار (هوا و هوس) است به طمع افتد.)).

حجاب رفتاری (راه رفتن) در مقابل نامحرم

نوع دیگر حجاب و پوشش قرآنی، حجاب رفتاری زنان در مقابل نامحرماست. به زنان دستور داده شده است به گونه ای راه نروند که با نشاندادن زینت های خود باعث جلب توجه نامحرم شوند.‎ا ‎

وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ

و آن طور پای به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود

از مجموع مباحث یاد شده به روشنی استفاده می شود که مراد از حجاب اسلامی ، پوشش و حریم قایل شدن در معاشرت زنان با مردان نامحرم در انحای مختلف رفتار مثل نحوه ی پوشش نگاه حرف زدن و راه رفتن است.

بنابراین حجاب و پوشش زن نیز به منزله‌ی یک حاجب و مانع در مقابل افراد نامحرم است که قصد نفوذ و تصرف در حریم ناموس دیگران را دارند. همین مفهوم منع و امتناع در ریشه‌ی لغوی عفت نیز وجود دارد.

حجاب و عفت

دو واژه‌ی «حجاب» و «عفت» در اصل معنای منع و امتناع مشترک اند.

تفاوتی که بین منع و بازداری حجاب و عفت است، تفاوت بین ظاهر و باطن است؛ یعنی منع و بازداری در حجاب مربوط به ظاهر است، ولی منع و بازداری در عفت، مربوط به باطن و درون است؛ چون عفت یک حالت درونی است، ولی با توجه به این که تأثیر ظاهر بر باطن و تأثیر باطن بر ظاهر، یکی از ویژگی‌های عمومی انسان است؛ بنابراین، بین حجاب و پوشش ظاهری و عفت و بازداری باطنی انسان، تأثیر و تأثّر متقابل است؛ بدین ترتیب که هرچه حجاب و پوشش ظاهری بیش‌تر و بهتر باشد، این نوع حجاب در تقویت و پرورش روحیه‌ی باطنی و درونی عفت، تأثیر بیش‌تری دارد؛ و بالعکس هر چه عفت درونی و باطنی بیش‌تر باشد باعث حجاب و پوشش ظاهری بیش‌تر و بهتر در مواجهه با نامحرم می گردد.‎

ای پیامبر، به زنان و دخترانت و نیز به زنان مؤمنین بگو خود را بپوشانند تا شناخته نشوند و مورد اذیت قرار نگیرند. و خداوند بخشنده مهربان است

حجاب زنان سالمند.

«وَ الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ اللاَّتِی لا یَرْجُونَ نِکاحاً فَلَیْسَ عَلَیْهِنَّ جُناحٌ أَنْ یَضَعْنَ ثِیابَهُنَّ غَیْرَ مُتَبَرِّجاتٍ بِزِینَةٍ وَ أَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُنَّ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ)).

علاوه بر رابطه‌ی قبل، بین پوشش ظاهری و عفت باطنی، رابطه‌ی علامت و صاحب علامت نیز هست؛ به این معنا که مقدار حجاب ظاهری نشانه ای از مرحله خاصی از عفت باطنی صاحب حجاب است. البته این مطلب به این معنا نمیست که هر زنی که حجاب و پوشش ظاهری داشت لزوما از همه مراتب عفت و پاکدامنی نیز برخوردار است.

‎

آیا حجاب مانع همه بزهکاری های اجتماعی است؟

با توجه به همین نکته، پاسخ این اشکال و شبهه‌ی افرادی که برای ناکار آمد جلوه دادن حجاب و پوشش ظاهری، تخلفات بعضی از زنان با حجاب را بهانه قرار می‎دهند آشکار می‎گردد؛ زیرا مشکل این عده از زنان، ضعف در حجاب باطنی و فقدان ایمان و اعتقاد قوی به آثار مثبت حجاب و پوشش ظاهری است و قبلاً گذشت که حجاب اسلامی ابعادی گسترده دارد و یکی از مهم‌ترین و اساسی‏ترین ابعاد آن، حجاب درونی و باطنی و ذهنی است که فرد را در مواجهه با گناه و فساد، از عقاید و ایمان راسخ درونی برخوردار می‌کند؛ و اساساً این حجاب ذهنی و عقیدتی، به منزله‎ی سنگ بنای دیگر حجاب‎ها، از جمله حجاب و پوشش ظاهری است؛ زیرا افکار و عقاید انسان، شکل دهنده‌ی رفتارهای اوست.

البته همان گونه که حجاب و پوشش ظاهری لزوما به معنای برخورداری از همه ی مراتب عفت نیست عفاف بدون رعایت پوشش ظاهری نیز قابل تصور نیست و نمی توان زن یا مردی را که عریان در انظار عمومی ظاهر می شود را عفیف بدانیم .زیرا گفته ایم که پوشش ظاهری یکی از علامت ها و نشانه های عفاف است و بین مقدار عفاف و حجاب رابطه تاثیر و تاثر متقابل وجود دارد . بعضی نیز رابطه ی عفاف و جچاب را از نوع رابطه ی ریشه و میوه دانسته اند با این تعبیر که حجاب میوه عفت و عفاف ریشه حجاب است برخی افراد ممکن است حجاب ظاهری داشته باشند، ولی عفاف و طهارت باطنی را در خویش ایجاد نکرده باشند. این حجاب، تنها پوسته‌ و ظاهری است. از سوی دیگر، افرادی ادعای عفاف کرده و با تعابیری، مثل «من قلب پاک دارم، خدا با قلب‌ها کار دارد»، خود را سرگرم می‌کنند؛ چنین انسان‎هایی باید در قاموس اندیشه‌ی خود این نکته‌ی اساسی را بنگارند که درون پاک، بیرونی پاک می‌پروراند و هرگز قلب پاک، موجب بارور شدن میوه‌ی ناپاکِ بی‌حجابی نخواهد شد.

آیا حجاب مقدمه عفاف است ؟

اولاً حجاب که عبارتست از پوششی که زن را از تحریک شهوات مردان، و نیت های فاسد آنان ،‌و چشم چرانی ایشان حفظ کند . از ضروریات اسلام است و منکرش با علم به ضروری بودن آن کافر است .حجاب و پوشش به صورتی که بیان شد از آیات سی ام و سی و یکم سوره نور و از مفهوم آیه شصت سوره نور و از آیات 53 و 59 سوره احزاب به طور صریح استفاده می شود و حکمی است قرآنی که تا قیامت قابل تغییر نیست و منکر آن در حقیقت منکر قرآن و لزوماَ منکر بعثت پیامبر و رسالت حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله است.
این پوشش بی تردید حافظ طهارت و پاکی معنوی زن و موجب بقا عفت و پاکدامنی اوست .وقتی زیبایی زن ، و بر جستگی های اندام او ، و زیورهای وی و لباس های نازک و عشوه گری و طنازی در معرض دید همگان نباشد یقیناً از دستبرد چشم های هرزه ، و نیت های شوم ، و مردان فاسد ،‌ و شهوت رانان بدتر از حیوان و گرگان آدم خوار در امان می ماند و پاک دامنی و عفت و عصمتش حفظ می شود.
ولی هنگامی که زیبایی چهره و مویش ، و برجستگی های اندامش و زیور و آلات گردن و سینه اش و لباس های نازک و کوتاه و رنگارنگش و عشوه گری و طنازی اش رایگان و آسان در دسترس همه باشد ، و هر چشمی بتواند با تماشای او لذت شهوانی ببرد ، و هر فاسدی بتواند قربان صدقه او برود ،‌ و هر ناپاکی بتواند از او برای برقراری رابطه دعوت کند ،‌ و هر هرزه ای بتواند زمینه جدایی او را از خانواده و شوهر و فرزند معصومش فراهم کند چه عفتی و چه شخصیتی و چه انسانیتی و چه کانون گرم خانواده ای و چه جامعه سالمی بر جا خواهد ماند .من در یک مقاله کوتاه از بیان آثار مثبت حجاب و آثار زیانبار و خطرناک بی حجابی و برهنگی و عریانی ناتوانم ، این بحثی است که به گستردگی جوامع انسانی گسترده است و کتابی مفصل درچند جلد می طلبد.
قرآن پس از مطرح کردن حرمت چشم چرانی و وجوب حجاب و ترسیم محرم و نامحرمی عبارت ذلک ازکی و ذلکم اطهر بقلوبکم و قلوبهن را بیان می دارد و می گوید : فرو پوشاندن چشم از نامحرمان و مراعات حجاب ، و رعایت قوانین محرم نامحرمی برای حفظ پاکی و عفت مردان و زنان اصلح و برای پاک ماندن دلهایشان چه دل مردان و چه دل زنان از نیت های فاسد و آلوده و هوس های حیوانی شیطانی بهتر است.

مقاله ای در رابطه با حجاب و عفاف در راستای جشن تکلیف

مطالب مشابه :

مقاله (لباس ومد)

معرفی چهار کتاب در زمینه پوشاک ایرانیان

تحقیق پوشاک ایرانیان

مقاله ای در مورد فقر و فرهنگ :

مقاله ای در رابطه با حجاب و عفاف در راستای جشن تکلیف

مقاله ای بسیار جالب و خواندنی در مورد راهبردهایی برای فریب رقبا

مقاله در مورد امام رضا

گاف بزرگ(مقاله جالب استادرائفی پور)