دستگاه لیزر دندانپزشکی

کاربرد لیزر در دندانپزشکی نوین

با توجه به پیشرفت روزافزون دستگاه های لیزر در آزمایشگاه ها و صنایع در طول بیست سال گذشته، بسیاری از این سیستم ها در پزشکی و به خصوص در حیطه ی دندان پزشکی به کار گرفته شده اند. این توسعه و پیشرفت ادامه دارد و منابع جدید لیزر کاربرد  های نوینی را در حیطه ی پزشکی امکان پذیر ساخته اند. بنابراین تازه های علم دندان پزشکی و درمان های جدید باید توسط تکنولوژی لیزر حمایت شوند. تاریخچه ی استفاده از لیزر به زمانی بر می گردد که میمن در سال 1960 اولین لیزر را کشف کرد. امروزه منابع لیزر بسیار متنوعی در دسترس اند که هر کدام خصوصیات مختص به خود را دارا هستند.

انواع مختلف منابع لیزر عبارتند از: لیزر های آرگون (Argon)، کِی تی پی (KTP)، هلیوم-نئون (Helium-Neon)، دایود (diode)، اِن دی: یَگ (Nd:YAG)، اِربیوم (Erbium)، اگزایمر (Excimer)، الکساندرایت (Alexandrite)، لیزرهای با پالس بسیار کوتاه و لیزر الکترون آزاد. از میان این بازه ی گسترده تنها لیزرهای دایود، اِن دی و اربیوم به صورت کاربردی در مطب های دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرند. لیزرهای دایود و اِن دی بیشتر مخصوص کار بر روی بافت نرم دهان مثل لثه، مخاط و زبان هستند و لیزر اربیوم معمولاً برای کار بر روی بافت سخت دهان مانند استخوان و دندان مورد استفاده قرار می گیرد.
تقسیم بندی دیگر در ارتباط با کاربرد لیزر، استفاده از آن به صورت لیزر کم توان یا درمانی و لیزر پرتوان است. لیزر کم توان به معنی استفاده از اشعه ی لیزر با انرژی بسیار پایین برای اهداف درمانی است. این لیزرها هیچ گونه تأثیر ظاهری بر روی بافت های بدن ندارند اما مانند یک دارو عمل می کنند و در درمان بیماری هایی مانند تبخال، آفت، زونا، انواع فلج  های یک طرفه ی صورت و در ترکیب با داروهای خاص برای درمان بعضی از انواع سرطان ها مورد استفاده قرار می گیرند. از دیگر مزایای لیزرهای کم توان ترمیم سریع زخم ها بدون نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک یا داروهای کورتونی و بدون باقی مانند آثار زخم، از بین بردن ورم و التهاب بافت ها و مفاصل و بسیاری استفاده های درمانی دیگر است.

اما در انرژی های بسیار بالا، لیزر به صورت پر توان مورد استفاده قرار می گیرد که برای برش و جراحی بافت نرم و تراش استخوان و دندان کاربرد دارد. مزیت استفاده از لیزر به هنگام استفاده در جراحی عدم نیاز به بخیه و تیغ جراحی و عدم خونریزی است. به هنگام کار بر روی دندان نیز به بی حسی نیازی نیست و تراش دندان بدون درد و صدا انجام می پذیرد. نکته بسیار جالب این است که اکثر لیزرهای پرتوان به هنگام جراحی خاصیت لیزر کم توان را هم در بافت القا می کنند.

ماهیت اشعه ی لیزر، نور است که به صورت تقویت شده و متراکم از دستگاه به جسم مورد نظر تابانده می شود. بسیاری از لیزرها به سادگی از نور مرئی سبز، آبی یا قرمز تقویت شده ساخته شده اند. بعضی دیگر از نورهای نامرئی مادون قرمز ساخته می شوند اما نکته ی مهم این است که اشعه ی لیزرهای مورد استفاده در پزشکی و دندان پزشکی، کاملاً بی خطر هستند. در طول سالیان سال و پس از استفاده ی مکرر از این دستگاه ها بر روی تعداد بسیار زیادی از بیماران و تحقیقات گسترده، هیچگونه عوارض جانبی گزارش نشده است. بر خلاف اشعه ی ایکس که در رادیوگرافی مورد استفاده قرار می گیرد و نور ماوراء بنفش در نور خورشید و دستگاه های سولاریوم، اشعه ی لیزر به هیچ وجه سرطان زا نیست. حتی در بعضی از موارد خاص, لیزر در درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرد.

تنها خطری که دستگاه لیزر می تواند ایجاد کند آسیب به چشم بیمار، پزشک و پرسنل کلینیک است. اشعه ی لیزر در صورت برخورد به چشم بسیار خطرناک است و می تواند به بینایی آسیب برساند. در این کلینیک تمامی احتیاط های لازم در این زمینه به کار برده شده اند. اطاق درمان کاملاً ایمن است و عینک های محافظ مخصوص به هنگام کار به بیمار ارائه می شوند. تمامی پزشکان مجموعه نیز گواهینامه ی ایمنی لیزر را از مرکز لیزر دانشگاه آخن آلمان دریافت کرده اند.

درمان هایی که در این مجموعه به بیماران ارائه می شوند عبارتند از: لیزر تشخیصی دیاگنودنت برای تشخیص پوسیدگی های دندان با صحت 98%، بلیچینگ یا سفید کردن دندان ها در حداقل زمان و بدون ایجاد حساسیت در دندان ها، انواع جراحی های بافت نرم دهان بدون خونریزی و بخیه و نیاز به آنتی بیوتیک، از بین بردن حساسیت دندان ها به مدت بسیار طولانی، درمان عفونت لثه بدون نیاز به جراحی باز، درمان ریشه دندان با کمک لیزر و درمان آفت و تبخال.
با وجود پیشرفت بسیار زیاد دستگاه های لیزر، این تکنولوژی هنوز در ابتدای راه است و با توجه به سرعت پیشرفت علم و تکنولوژی، می توان آینده ی بسیار روشنی را برای آن پیش بینی کرد. در آینده ی نزدیک می توان اکثر درمان های دندانپزشکی را که در گذشته باعث ایجاد ترس و وحشت بسیار زیادی بودند با حداقل درد و در بعضی موارد بدون نیاز به بی حسی در کمترین زمان ممکن به انجام رساند.