مطالب جامع راجع به طراحی ساختمان مسکونی(مطالعات طرح)

فصل اول:

مبانی پژوهطرح مسئله

یکی از مسائلی که بشر از بدو تمدن به طور قاطع وگریز ناپذیری با ان روبرو بوده مسکن است . از آن جاییکه انسان فطرتاُ خواهان ایمنی آرامش ومکان محفوظ می باشد تامین مسکن مناسب یکی از مسائل مهم زندگی و معیشت بشر محسوب می شود. از طرفی موضوع مسکن در میان موضوعات معماری دقیقاُ همانی است که شدید ترین پیوند ها را با ظریف ترین اشکال و میراث و ویژگیهای محیطی فرهنگی داشته از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

ضرورت اجرای پروژه

در شرایطی که نیاز به مسکن روز به روز بیشتر می شود و همچنین استفاده از زمین جهت ساخت و ساز محدود تر می شود ایجاد مجتمع های مسکونی ضروری به نظر می رسد.

اهداف پروژه

هدف کلی پروژه ساخت مجتمع مسکونی با شناخت قاعده وقانون مندیهای حاکم بر این فضا می باشد. که این هدف کلی خود اهداف تبعی زیر را نسبت به مجموعه و همچنین تک بنا در بر خواهد داشت:

1.آفرینش یک مجموعه ی معنا دار با تاکید بر عناصری چون محله زیر محله مرکز محله و همچنین واحدهای همسایگی.

2.تاکید بر مبنای ادراکی و رونشناختی محیط با استفاده از رنگ و بافت و فضای سبز و نمادها ونشانه ها برای ایجاد وضوح و میل به خوانایی بیشتر با محیط و قشر استفاده کننده.

3.تاکید بر اجرای یک مجموعه با امکان تسهیل دسترسی های سواره و امنیت و آسایش مسیرهای پیاده با ایجاد تعامل منطقی میان سواره و پیاده.

4.تاکید بر مسایلی چون ایجاد محرمیت و عدم اشراف در واحدهای همجوار .

5.ساخت واحدهایی که امنیت جسمی و ذهنی و روحی ساکنین را فراهم نماید.

6.ساخت واحدهایی متناسب با بضاعتهای مالی مختلف (ضعیف متوسط و قوی) استفاده کننده گان.

روش تحقیق

جمع آوری مطالب از طریق کتب و مجلات معماری و پایان نامه ها و سایت های اینترنتی و تحقیقات میدانی انجام پذیرفته است

فصل دوم:

مبانی نظری

مسکن چیست؟ سکونت یعنی چه؟

نیاز به مسكن دارای دو بعد كمی و كیفی است. در بعد كمی؛ نیاز به مسكن، شناخت پدیدهها و اموری را شامل میشود كه مسئله فقدان سرپناه و میزان دسترسی به آن را مطرح میكند، در بررسی بعد كمی مسكن، در واقع درجه پاسخگویی به نیاز مسكن بدون در نظر گرفتن كیفیت آن موردنظر است. در بعد كیفی؛ مسائل و پدیده هایی مطرح می شود كه به بیمسكنی، بد مسكنی و تنگ مسكنی معروف هستند و آنچه مطرح است، نوع و شكل نیاز است.

برای دانستن تعریف مسكن ابتدا لازم است كه معنی واژه سكونت را بدانیم.

ولین مفهومی كه بعد از شنیدن كلمه سكونت در ذهن انسان نقش میگیرد، ساكن شدن و اتراق كردن در یك مكان است. «كریستین نوربرگ شولتز» روشهای سكونت را به چهار شیوه تقسیم می كنند:

1- سكونت به صورت طبیعی 2- سكونت مجتمع 3- سكونت عمومی 4- سكونت خصوصی.

سكونت طبیعی اولین بار در آبادی شكل گرفت. آبادی؛ محلی است كه محیط طبیعی مفروضی را در برگیرد. در نتیجه؛ آبادی، صحنه رخداد سكونت طبیعی است.

با توجه به تمایل انسان برای زندگی اجتماعی، سكونتگاههای جمعی شكل گرفتند. فضاهای شهری، صحنه ملاقات و دیدار است، جایی است كه انسانها در آن مصنوعات، اندیشهها و احساسات خود را با یكدیگر مبادله میكنند. بدین صورت؛ سكونت مجتمع شكل گرفت. پس از شكلگیری سكونتگاههای مجتمع، چارچوبهای توافق بین انسانها به وجودآمدند.

مسكن درايران

به دنبال رشد فزاينده شهرنشيني در دهه هاي اخير در ايران و به ويژه در شهر تهران، تامين مسکن به يکي از مهم ترين مسايل کشور تبديل شده است. در اين راستا، توليد انبوه مسکن، به عنوان الگويي با مزايايي نظير توجيهات فني، اقتصادي و زماني، مورد توجه جدي قرار گرفته و مجتمع هاي مسکوني را مي توان تجلي کالبدي ايده انبوه سازي مسکن در شهرها دانست. نکته اي که در بررسي روند ايجاد مجتمع هاي مسکوني در ايران و خصوصا شهر تهران مشاهده مي گردد اينست که همواره از توجه به اصول و معيارهاي شهرسازي در برنامه ريزي و طراحي غالب مجتمع هاي مسکوني کاسته شده و اينگونه مساکن از ايجاد «محيط مطلوب» مسکوني فاصله گرفته اند.

با توجه به روند رو به رشد جمعيت و بزرگ شدن شهرها و همچنين افزايش مشكلات اقتصادي، اكثر فضاهاي مسكوني شهري ما را آپارتمان تشكيل مي‌دهد كه در واقع اين موضوع تا آن جا جامعيت. يافته كه مي‌توان گفت : در چند سال آتي اكثريت مردم به زندگي آپارتمان نشيني روي خواهند آورد.با وجود اين كه در آينده اكثر فضاهاي مسكوني ما را آپارتمان ها تشكيل خواهند داد بنابراين اگر راه حلي براي مشكلات در حال حاضر آپارتمان ها در نظر گرفته نشود جامعه به يك جامعه پر از تنش و استرس تبديل خواهد شد كه در يك چنين فضايي ديگر هيچ كس احساس امنيت و آرامش نخواهد داشت، به واقع سلامت رواني افراد به خطر خواهد افتاد.

مجتمع مسکونی

در تعریف مرکز آمار ایران مسکن یا واحد مسکونی، مکان، فضا و یا محوطهای است که یک یا چند خانوار در آن سکونت داشته و به یک یا چند ورودی (شارع عام یا شارع خاص) راه داشته باشد.

مسکن شهری از نظر نوع، تراکم مسکونی و نیز تعداد طبقات و خانوار ساکن به چند دسته طبقهبندی میشود، اما از نظر جمعیتی به سه دسته تک خانواری، چند خانواری و مجتمع مسکونی قابل تقسیم است.

مسکن مستقل ویلایی (Detachedبه آن نوع از خانهها اطلاق میشود که مستقل و جدا از هم و دارای حیاط و فضای باز خصوصی می باشند. این خانهها، که محل سکونت یک یا دو خانوار میباشند، بعضاً در محله های قدیمی دیده می شوند و دارای تعداد زیادی اتاق هستند. به خانههای مستقل نسبتاً بزرگ در بخشهای جدید شهری اصطلاحاً مسکن ویلایی گفته میشود و محلههایی که این نوع خانهها در آنها احداث شده است، جزء منطقه تراکم بسیار کم به شمار میروند.

خانه های نیمه مستقل (Semi-Detachedکه به طور ردیفی در امتداد معابر شهری ساخته شدهاند، بخشهای میانی شهرهای ایران را تشکیل میدهند. اقتصاد زمین و ساختمان و تأمین مسکن برای خانوارهای جوان، سبب احداث یک یا چند اشکوب جدید روی طبقه اصلی میشود.

خانه های آپارتمانی(Apartment Flats)، بخش عمدهای از مسکن شهری را در شهرهای بزرگ و متوسط تشکیل میدهند. خانههای آپارتمانی با توجه به اینکه در نواحی کم درآمد و یا پر درآمد احداث شوند، از نظر اندازه و نوع و میزان تنوع متفاوت خواهند بود. بخشهای مسکونی آپارتمانی، خاص نواحی پرتراکم شهری است. این نواحی خصوصیات اجتماعی و فرهنگی ویژهای دارند که میتوان از آن با عنوان (شیوه زندگی شهری) یاد کرد.

مجتمع های مسکونی Clusters

با تجمع تعدادی آپارتمان در یک بلوک شهری، که به شکل یکپارچه طراحی و ترکیب شده باشند، پدید می آید. بسیاری از مجتمعهای مسکونی دارای فضای عمومی مشترکی هستند که مورد استقاده همگانی ساکنان مجتمع قرار میگیرد و دیگران حق استفاده و حتی ورود به آن را ندارند.

یک مجتمع مسکونی ممکن است از خانههای ویلایی مستقل و یا آپارتمانهای چند طبقه شکل گیرد. اندازه مجتمعهای مسکونی نیز متنوع است و برخی از آنها ، مانند مجتمع اکباتان در تهران، به اندازه یک شهر متوسط جمعیت دارند.

برج (Sky Scraper)

اصطلاحاً به آپارتمانهای بلندمرتبه بیش از ده اشکوب گفته میشود. آپارتمانهای بلندمرتبه معمولاً برای اسکان اقشار کم درآمد و متوسط درآمد شهری، مانند کارگران و کارمندان، احداث میشوند، اما در کلان شهری مانند تهران ، الگوی دیگری از برج سازی شکل گرفته است. یعنی در نواحی مرفهنشین، که قدرت اقتصادی ساکنان آن و قیمت زمین بسیار زیاد است، آپارتمانهای بلندمرتبه بسیار مدرن برای استفاده طبقات پر درآمد شهری احداث میگردد..

علت ایجاد مجتمع های مسکونی

با توجه به نیاز بشر به حفظ امنیت و توانایی بیشتر برقراری امنیت توسط نیروهای جمعی به نسبت نیروهای فردی، انسانها زندگی به صورت گروهی را تا آنجا که به حریم خصوصی شان لطمه وارد نکند دوست دارند.

وجود مجتمع های مسکونی این امکان را به مخاطبان می دهد تا از امکانات بیشتر و بهتری بهره گیرند.(مثل فضاهای خدماتی و تفریحی و...

کمتر شدن هزینه ها با توجه به تقسیم آنها بین تعداد خانوار بیشتر.

امکان لذت بردن از زندگی جمعی در کنار حریم خصوصي

انواع مجتمع های مسکونی

به طور کلی 4 نوع مجتمع مسکونی وجود دارد به شرح زیر می باشد:

- GARDEN APARTMENT

- IN FILL APARTMENT

- HIGH RISE APARTMENT

- TERESSED APARTMENT

در بین انواع مجتمع های مسکونی مجتمع های مسکونی تراسه (TERESSED APARTMENT) کمتر ساخته می شوند و معمولاً به صورت ویلا و برای تفریح طراحی می شوند. در زیر علل ساخت این نوع مجتمع بیان شده است.

علل ایجاد مجتمع های پلکانی

امکان بهره گیری بیشتر از فضا امکان بهره گیری بهتر از نور و دید و منظر و تهویه طبیعی و...

علاقه انسان به همسو شدن با طبیعت و عوارض طبیعی نه مقابله با آن.امکان استفاده بهینه از بام خانه ها که در دیگر پروژه های مسطح٬ فضایی فراموش شده اند.امکان بهره گیری از مزایای زندگی در خانه مستقل ویلایی در کنار دارا بودن امتیازات زندگی آپارتمانی.امکان استفاده از فضای سبز و دیگر انرژی های موجود در طبیعت در هر واحد مسکونی. تاثير نحوه طراحي مجتمعهاي مسكوني در مديريت بهره برداری در سال هاي اخير، تقاضا براي سكونت در مجتمع هاي مسكوني بزرگ افزايش يافته است، سرعت اين افزايش، بسته به اندازه شهر و نرخ رشد جمعيت آن متفاوت است.

در شهرهاي كوچك و متوسط ، اغلب مجتمعهاي مسكوني در اطراف شهرها، استقرار يافته اند. اين مجموعه ها كه اغلب براساس ضوابط و مطالعات طرحهاي آماده سازي طراحي شده اند، تعداد زيادي واحد مسكوني را شامل مي شود كه در قالب تعدادي بلوك ساختماني 3 تا 5 طبقه، برروي يك قطعه زمين بزرگ (بارعايت فواصل معيني از يكديگر) احداث شده اند. در اين اراضي، عليرغم وجود مجتمعهاي مسكوني، ساختمانها كم ارتفاع مي باشند و اقتصاد زمين، احداث بناي بلندمرتبه را توجيه نمي كند.درمقابل در شهرهاي بزرگ، لفظ مجتمع مسكوني، ساختمانهاي بلند و پر واحد را در ذهن تداعي ميكند و ارزش بالاي زمين، احداث بناي كوتاه وكم طبقه را غير اقتصادي و بدون صرفه ساخته است.

توان اقتصادي خانوار، فرهنگ، مديريت ساخت و مديريت بهره برداري، نقش موثري در تشويق خانوارها به سكونت در مجتمع هاي مسكوني دارد.

فرهنگ آپارتمان نشيني

به طور كلي عناصر عمده زير در ميزان اختلافات و يا توافقات ميان ساكنين يك مجتمع نقش دارند كه توجه به آنها مي تواند راهنماي طراحان و مديران مجتمعها (در طول دوره بهره برداري) قرار گيرد :

- سابقه مدني استفاده كننده و شهر محل استقرار مجتمع ازهمين نظر.

- گروه درآمدي مصرف كننده ها

- تعداد واحد مورد استفاده

- حضور و يا عدم حضور مصرف كننده به هنگام طراحي و ساخت

- در شرايط عدم شناخت ساكن آتي و يا تغييرات زياد آنها

- واحدهاي استيجاري بسيار كوچك دوره گذار خانوار كه به وسيله بخش عمومي احداث ميشود.

- ويژگيهاي عمومي منطقه مورد استقرار ازنظر موقعيت در شهر يا ارتباط با شهر و دسترسي به خدمات و تسهيلات عمومي منطقه.

مشكلات و مسائلي كه در طول روند بهره برداري از مجموعه هاي مسكوني براي ساكنين پيش مي آيد، فارغ از نقصان مديريت، ضوابط و قوانين نافذ و مدون و ديگر عواملي از اين دست، به شكل ريشه اي تر به عللي بازميگردد كه گاه در مرحله طراحي، ساخت و اجراي بنا قابل پيشگيري بوده و چه بسا رفع كامل آنها مقدور باشد.لذا جلب توجه و الزام طراحان و سازندگان به رعايت خصوصيات كيفي و بعضا“ كمي استعدادهاي فضايي مشاعات، عناصر و فضاهايي كه فراتر از حيطه خصوصي هر واحد، برحسن همجواري و همسايگي واحدها تاثير مي گذارند، مي تواند بسيار موثر باشد، كه در اين مطالعات آنها را مورد توجه قرار داده ايم و نتايج آن را به عنوان راهنماي طراحان و سازندگان به تفكيك انواع مجتمعهاي مسكوني (به لحاظ درآمد ساكنين و تعداد واحدها) ارائه نموده ايم.

در پي دستيابي به هدف فوق با ارائه تعريفي از فضاهائي كه موجب همگرايي و يا واگرائي ميشوند، دسته فضاها و عناصر را در قالب دو دسته كلي مي باشد

1- فضاهائي كه كاركرد اصلي آنها، به گونه اي است كه ممكن است موجب واگرائي و تشتت بين ساكنين شوند و كاركرد اصلي آنها، در جهت استقلال بخشيدن به واحدها بوده و يا مرتبتهاي فضائي گذار از عرصه عمومي به خصوصي را تعريف و تسهيل مي كنند و همچنين عناصري كه داتا“ تفكيكشان براي هر واحد الزام آور ميباشد.

2-فضاهائي موجب همگرايي هستند كه در جهت همسوكردن روابط واحدها و افزايش حسن همجواري ساكنين واحدهاي همسايه موثر بوده و يا داتا“ عناصر و فعاليتهايي را در خود جاي ميدهند كه مشاركت ساكنين را در بهره برداري از آن الزام آور مي نمايد.

فصل سوم: اقلیم

شمای کلی از شهر ایلام

شهرستان ايلام به مركزيت شهر ايلام و در سال 1308 شمسي در خاور و شمال خاوري ده ‌بالا و در منطقه‌اي كه حسين ‌آباد (منسوب به حسين قلي خان والي) ناميده مي‌شد و در جوار ساختمانهاي به جا مانده از والي ، بنا گرديد و با به توجه به سابقه‌ي تاريخي منطقه و تصويب فرهنگستان ايران، ايلام ناميده شد

اقلیم استان ایلام

آب وهوای سرد کوهستانی در ارتفاعات بیش از 2000متر در ناحیه شمال و شمال شرقی استان.آب و هوای صحرایی و نیمه صحرایی گرم وخشک در ناحیه غربی وجنوبی استان. آب وهوای معتدل کوهستانی در نواحی کوهستانی و دامنه شرق و شمال شرقی.

آب و هوای استان ایلام به سبب تاثیر پذیری از عوامل گوناگونی چون عرض جغرافیایی(زاویه تابش آفتاب)،ارتفاع ،امتداد رشته کوههای زاگرس ،فاصله از بیابانهای عراق وعربستان وبادهای محلی وناحیه ای از تنوع زیادی برخوردار است.

موقعیت جغرافیایی و شرایط آب وهوایی شهر ایلام

شهر ایلام با ارتفاع 1319متر از سطح دریا های آزاد،عرض جغرافیایی 33درجه و38دقیقه و طول جغرافیایی46درجه و26دقیقه در غرب کشور و در دامنه های جنوب غربی کشور در دامنه های جنوب غربی رشته کوههای زاگرس واقع شده است.

ویژگیهای اقلیم شهر ایلام

ویژگیهای اقلیمی آن نسبتا سرد بودن هوا در زمستان ومعتدل بودن آن در تابستان است.بنا به تعریف در شرایط نسبتا"سرد علی رغم آنکه در شب های فصل زمستان برای گرم نگه داشتن فضاهای داخلی استفاده از وسائل گرم کننده ضروری است .امادر روزهای فصل زمستان وحتی در روزهای سردترین ماه سال،امکان گرمایش خورشیدی وجو دارد.شرایط معتدل تابستانی این اقلیم امکان آنرا فراهم می سازد که با استفاده از عملکرد حرارتی مصالح سنگین ،فضاهای داخلی را در این فصل به طور طبیعی در حد آسایش خنک نگه داشت.

دما ورطوبت

باتوجه به دمای هوا در این ساعت میزان رطوبت در هوا پایین نیست وبه همین دلیل هوای ایلام در تابستان خشک نیست.بالا نبودن رطوبت هوا وشفاف بودن در شبها به سرعت باعث کاهش دمای هوا می گردد،بطوریکه در گرمترین ماه سال نوسان روزانه دمای هوا به بیش از16 درجه سلسیوس می رسد.

بارندگی

کل مقدار سالانه بارندگی در ایلام 2/674میلیمتر است.در طول این دوره12 ساله ،سال1978با کل بارندگی 5/427میلیمتر خشک ترین وسال1967با 1107میلیمتر پر باران ترین سال بوده است.براساس آمار 12ساله حداکثر بارندگی در یک روز 113میلیمتر بوده است.

تابش آفتاب

زاویه تابش آفتاب در ظهر اول دی ماه که خورشید در پایین ترین موقعیت سالانه خود قرار دارد،32 درجه است.32ودر ظهر اول تیر ماه که خورشید بالاترین سالنه خود را دارد ،80درجه است .

وزش باد

* بادهای مطبوع تابستانه شمال وشمال غربی

* بادهای غالب غرب وجنوب غربی

* بادهای مزاحم جنوب وجنوب شرقی

* بادهای مزاحم شمال شرقی در بهمن ماه

ویژگیهای معماری بومی (تیپولوژی معماری ) در مناطق سرد کوهستانی

رشته کوههای کرانه شمالی وغربی کشور دارای اقلیم سرد است.زمستانهای سرد و سوزان و تابستانهای معتدل از خصوصیات بارز آب و هوایی نواحی سرد محسوب می شود.رطوبت کم در نواحی سرد باعث شده است که درجه حرارت بین شب و روز بالا باشد.سرمای بسیار زیاد هوا در فصل زمستان عامل اصلی در شکل گیری بافت شهری و روستایی منطقه است.

بافت شهری (اقلیم سرد)

بافت شهری و روستایی در این اقلیم متراکم و فشرده است و سطوح خارجی بنا نسبت به حجم آن به حداقل ممکن کاهش داده می شود تا تبادل حرارتی فضاهای بیرون و درون به کمترین میزان خود برسد .

جهت جلوگیری از سوز و ممانعت از فرار گرمای داخل به خارج لازم است تهویه طبیعی در این اقلیم در فصل زمستان به حداقل برسد .

بازشوها و پنجره ها (اقلیم سرد)

ابعاد بازشوها در اقلیم سرد از وسعت کمتری برخوردار است تا تبادل حرارتی فضاهای داخلی با محیط خارج به حداقل برسد . در اقلیم سرد وسعت و مساحت بازشوهایی که به معالبر و محیط بیرون باز می شوند بیشتر از اقلیم گرم و خشک است . با ایجاد بازشوهای وسیع در جبهه جنوبی ساختمان به میزان قابل توجهی از انرژی حرارتی خورشید در فصل زمستان استفاده می شود . وسعت بازشوها در جهایی که تحت وزش بادهای سرد زمستانی است به حداقل ممکن می رسد و در برخی موارد این بازشوها از نمای رو به باد سرد حذف می شوند .

جهت گیری بناها (اقلیم سرد)

روستاها و شهرهای اقلیم سرد عموماً در دامنه جنوبی کوه پایه ها اسقرار می یابند و این استقرار در امتداد محور شرقی و غربی است تا بیشترین سطح در بدنه جنوبی ایجاد شود . با احداث بازشوها و ایوانهای وسیع در جبهه جنوبی ساختمان حرارت تابشی خورشید به نحو چشمگیری در این جبهه از ساختمان ذخیره می شود .

با استقرار بناها در امتداد محور شرق و غرب کمترین سطح در مقابل بادهای نامطلوبی قرار می گیرد که اغلب از سمت غرب می وزند .

پوشش بامها (اقلیم سرد)

پوشش خانه در اقلیم سرد ایران عمدتاً مسطح و تیر پوش است اما خانه هایی با سقف شیب داردر کوه پایه های شمالی رشته کوه های البرز مشاهده می شود .

در مناطقی که بامها تیر پوش هستند بدون دست انداز اجرا می شوند تا کار برف روبی آسان شود و امکان بیشتر تابش خورشید نیز فراهم آید . اگر هدف استفاده از برف بعنوان عایق حرارتی باشد بام مسطح می تواند راه کار مناسبی باشد و چنانچه سقف شیب دار انتخاب می شود هوای ساکن موجود در لایه خارجی بام و لایه داخلی (سقف کاذب) می تواند بصورت عایق حرارتی عمل کند.

فرم بنا ها (اقلیم سرد)

فرم بنا ها به فرم مکعب و مکعب مستطیل نزدیک است . در این حالت مساحت سطوح خارجی نسبت به حجم بنا به حداقل می رسد تا از این طریق تبادل حرارتی فضاهای بیرون و درون به کمترین میزان خود برسد و بنا ها دارای کشیدگی در امتداد محور شرق و غرب هستند .

در خانه ها دو طبقه ، طبقه زیرین به دامها و طبقه فوقانی به اهالی خانه اختصاص دارد و این تفکیک علاوه بر جدایی عملکردها و عرصه های انسان و دام باعث می شود دامها کمتر تحت تأثیر سرهای بیرون باشند و از طرفی گرمای بدن حیوانات در شبهای سرد زمستان به طبقات بالاتر که فضای زندگی ساکنین است انتقال می یابد .

با احداث قسمتی از فضاهای خانه در زیر زمین به میزان قابل توجهی می توان به تعدیل هوای این فضاها کمک کرد . بدلیل آن که خاک ظرفیت حرارت بالایی دارد فضاهایی که در زیر زمین واقع می شوند زمستانها گرم تر و تابستانها خنک تر از هوای بیرون هستند .

مصالح ساختمانی (اقلیم سرد)

آنچه که در این اقلیم باید با دقت نظر بیشتر مورد بررسی قرار گیرد مصالح مورد استفاده در بدنه دیوارها و جسم ساختمانها است . در اغلب مناطق و اقلیمها استفاده از مصالح بوم آورد پیرامون بنا به نحو مطلوبی جوابگوی نیازهای اقلیمی مردمان منطقه است . مثلاً در اقلیم گرم و خشک،(خشت و گل که خاک رس منطقه به دست می آید) و در اقلیم معتدل و مرطوب (چوب که در نواحی معتدل و مرطوب به وفور یافت می شود ) پاسخگوی خاسته اقلیمی منطقه است .

اما در اقلیم سرد به خصوص در مناطق کوهستانی گاهاً بدنه و جسم دیوارها از سنگ ساخته می شود که این کار بدلیل بالا بودن خاصیت انتقال حرارت سنگ چندان منطقی نیست چون تراکم زیاد ملوکولهای سنگ باعث می شود حرارت سریعتر از طریق هدایت از سنگ انتقال یابد و با بکار بردن سنگ در جسم دیوار تبادل حرارتی فضاهای بیرون و درون افزایش می یابد .

در این حالت سرمای بیرون به راحتی وارد فضاهای داخلی می شود و گرمای حاصل از سوخت منابع فصیلی در فضاهای داخلی به محیط بیرون انتقال می یابد . لذا توصیه می شود در بدنه دیوارها از خشت و گل که دارای ظرفیت حرارتی بالا است استفاده شود .

نکته: کاربرد لاشه سنگ در پای دیوارهای خشتی بعنوان ازاره دیوار راه حل مطلوبی جهت ممانعت از نفوذ رطوبت سعودی به دیوارهای بنا است .

نکته: مطلوب است در اقلیم سرد از مصالح با چگالی و تراکم کم و ظرفیت حرارتی بالا استفاده شود.

معابر و گذرها(اقلیم سرد)

گاهی معابر و گذرها پیچ در پیچ و سرپوشیده هستند که به این گذرهای سرپوشیده دالان می گویند . سقف دالان ها با طاق و تویزه پوشیده می شوند تا نفوذ سرمای بیرون به معابر و خانه به حداقل برسد .

پیچ در پیچ و سرپوشیده بودن بناها علاوه بر یک راه حل اقلیمی یک راه حل امنیتی در مقابل حمله مهاجمان است .

نکته: معابر شمالی و جنوبی احداث می شوند تا برف و یخ موجود در معابر با تابش خوشید آب شود . در معابر شرقی و غربی بدلیل ایجاد سایه در معبر در طول روز برف و یخ معابر در ماههای زیادی از فصول سرد سال در معبر باقی می ماند .

پوشش سطوح بامها (اقلیم سرد)

پوشش سطوح و نمای بناها از مصالح به رنگ تیره است و سطح زبر و ناصاف هستند تا در فصل زمستان حرارت حاصل از تابش خورشید به نحو مطلوبی در بده دیوارها جذب شود .

اصول کلی و عمده ای که در معماری بومی این مناطق رعایت شده عبارتند از:

1- استفاده از پلان های متراکم و فشرده

2- به حداقل رساندن سطح خارجی در برابر حجم مورد پوشش

3- استفاده از مصالحی با ظرفیت و عایق حرارتی خوب

4- به حداقل رساندن میزان تعویض هوای داخلی و تهویه ی طبیعی و در نتیجه، جلوگیری از ایجاد سوز در داخل و خروج حرارت داخلی از ساختمان

5- انتخاب بام های مسطح و نگهداری برف بر روی بام ها به عنوان عایق حرارتی.

تنها تفاوت بین معماری این مناطق و مناطق گرم و خشک، تمایل و ضرورت استفاده از حرارت ناشی از تابش آفتاب در داخل ساختمان در فصل زمستان است. البته این نیاز معمولاً تحت الشعاع تأثیر باد و سرمای ناشی از وزش آن بر ساختمان قرار می گیرد و در مجموع، سعی شده سطح خارجی در حداقل ممکن نگه داشته شود. ولی در هر صورت برای استفاده ازانرژی حرارتی حاصل از تابش آفتاب، پوشش سطوح خارجی به رنگ تیره انتخاب شده و ابعاد پنجره ها نیز نسبت به مناطق گرم و خشک افزایش یافته است.

مطالب جامع راجع به طراحی ساختمان مسکونی(مطالعات طرح)

مطالب مشابه :

مطالب جامع راجع به طراحی ساختمان مسکونی(مطالعات طرح)

اثر سایها و باد روی ساختمان

تاثیر عوامل اقلیمی در معماری

اصفهان، شهر سازگار با اقلیم

ویلایی در سنگاپور

مقاله الگوهای پایداری در معماری کویری ایران

خلاصه مباحث کتاب با شهر و منطقه در ایران اسماعیل شیعه

بررسی سوالات کارشناسی ارشد.

تاثیر باد در معماری