واژه ای به نام شهر
علاوه بر ریشه شناسی شهر، به دلیل تغییرِ گسترده در رابطۀ انسان ها با فضا و زمان، و تبدیل شدن زندگی شهری و شهرنشینی به عنوان شیوه زندگی به نوع اصلی و به زودی نوع یگانه زندگی انسان ها می بایست برای مطالعه آن نگاهی هرچند کوتاه به روند تکاملی آن از گذشته تا کنون نیز داشت. این رابطه، خود را با تقسیم بندی های بیش از پیش پیچیده تر فضایی و زمانی نشان داده و تاثیر مستقیم آن بر دگرگونی سبک های زندگی و نوع رفتارها است(همان: 117-119). در این رویکرد شهر به مثابه واقعیتی انسانی تعریف می شود.
همه شهرها آبادی هستند، آبادی بودن شهر وجه مشترک همه آبادی ها اعم از شهر و روستاست. برخی از شهرها در نتیجه پیوستن چند روستا به هم پدید آمده اند و برخی دیگر با افزایش جمعیت. برخی از جمله شهرهای ساخته شده اند و برخی دیگر خودرو.
اما در پی جست و جوی ریشه و منشا، در اکثر شهرهای جهان با وجود گوناگونی تمدن هایشان، می توان برخی ویژگی های مشترک یافت. شهرها معمولا دارای دیوار بودند؛ دیوارها که اساسا به خاطر دفاع نظامی برپا می شد برجدایی اجتماع شهری از روستا تاکید می کرد. ناحیه مرکزی شهر، که اغلب شامل فضای عمومی بزرگی بود، گاه در درون دیوار داخلی دومی احاطه می شد. مرکز شهر اگر چه معمولا دارای بازاری بود، اما با نواحی تجاری که در هسته شهرهای امروزی یافت می شوند کاملا فرق داشت. ساختمان های اصلی تقریبا همیشه مذهبی و سیاسی بودند، مانند معابد و کاخها یا دربار. سکونتگاه های طبقه حاکم یا نخبگان در مرکز شهر یا نزدیک به مرکز بود، در حالی که طبقات غیرممتاز نزدیک به کناره های شهر زندگی می کردند، و برخی بیرون از دیوارهای شهر می زیستند، اما در مواقع حمله خارجی می توانستند به سرعت وارد آن شوند. گروه-های قومی و مذهبی مختلف اغلب محله های جداگانه ای داشتند که اعضای آنها در آنجا هم زندگی و هم کار می کردند. گاهی این محله ها نیز با دیوارهایی احاطه شده بود. میدان مرکزی که گردهم آیی های تشریفاتی در آن صورت می گرفت، معمولا کوچکتر از آن بود که بتواند بیش از گروه اندکی از شهروندان را در خود جای دهد و ارتباط میان ساکنان شهر معمولا نامنظم بود؛ اعلان های عمومی توسط کارگزارانی که فریاد می زدند به اطلاع مردم می رسید. اگر چه تعداد کمی از شهرهای سنتی گذرگاه های بزرگی داشتند، در اکثر آنها تعداد خیابان ها به معنای امروزی اندک بود؛ گذرگاه ها معمولا باریکه های زمینی بودند که روی آنها هنوز هیچ کس چیزی نساخته بود. برای بیشتر مردم، خانه و کارگاه جزئی از یک ساختمان، و گاه حتی یک اتاق بود. رفتن به سرکار کم و بیش ناشناخته بود. در معدودی کشورهای قدیمی سیستم های پیشرفته راه ها شهرها را به یکدیگر می پیوست، اما این راه ها اساسا برای مقاصد نظامی ساخته شده بود و ارتباط اکثرا کند و در واقع محدود بود. سفر تا حد زیادی امری اختصاصی بود؛ بازرگانان و سربازان تنها مردمی بودند که به طور منظم سفر کرده و مسافتی را می پیمودند. شهرها در جوامع قدیمی کانون اصلی علم، هنر و فرهنگ جهان میهنی بودند، اما میزان نفوذ و تاثیر آنها بر نواحی روستایی همیشه نسبتا کم بود. نسبت اندکی از جمعیت در شهرها زندگی می کرد و جدایی میان شهر و روستا کاملا محسوس بود. اکثریت قاطع مردم در اجتماعات کوچک روستایی زندگی می کردند و اگر هم به ندرت برخوردی اتفاقی با مردم شهری داشتند جز با کارگزاری دولتی یا بازرگانی شهری نبود( گیدنز، 1376: 602). پس از به وقوع پیوستن انقلاب صنعتی، روند گسترش شهر سمت و سوی نوینی به خود گرفت؛ اغلب شهرها با مهاجرت های گسترده روستا به شهر و مهاجرت های فراملی مواجه شدند. طبقه کارگر صنعتی و کارمند رشد بافت، زمین شهری ارزش زیادی پیدا کرد، فضاهای کاری درون شهر، افزایش یافت. کشورهای درحال توسعه نیز از این ماجرا مستثنی نبودند و انقلاب صنعتی چون موجی گسترده این دسته از کشورها را بی نصیب نگذاشت. پس از جنگ جهانی دوم تقریبا همه شهرهای این کشورها با مشکل گسترده شهرنشینی روبه رو شدند. فرآیند شهری شدن، فرآیندی اجتناب ناپذیر و بسیار شتاب زده در آنها به حساب می آمد، با آغاز این روند دیگر بازگشتی برایشان متصور نبود و برای آن نیز می-توان سه دلیل ذکر کرد:
نخست؛ نرخ بالای زادو ولد و رشد جمعیتی در این کشورها که خود را طبعا در جمعیت شهری و در جوان بودن جمعیت متبلور می کند. دوم؛ مکانیزه شدن و تغییر ساختارهای اقتصادی کشاورزی و بیرون رانده شدن هر چه بیشتر کشاورزان از روستاهایشان. سوم؛ تبدیل شدن شهرها به تنها امید برای بقاء، ولو فقر زده، برای اکثریت قریب به اتفاق اهالی این کشورها(فکوهی، 1383: 105).
بنابراین در این دوره ما با مسئله فزون شهری مواجه شدیم، در کنار آن کلان شهری و نخست شهری نیز از جمله پیامدهای صنعتی شدن بود. کلان شهرها دارای مشخصات اجتماعی، فرهنگی، و فناورانه خاص خود بودند یعنی چندگانگی و تنوع بسیار شدید فرهنگی، تجمع ثروت و قدرت در ابعاد غول آسا و همچنین تاکید هر چه بیشتر بر مفهوم طراحی شهری(همان، 117-119). چیزی که در مطالعات اجتماعی بیش از پیش در قبال این تغییر اهمیت یافت گردهم آمدن تعداد بی شماری خرده فرهنگ های متفاوت بود که در واقع شهر را تبدیل به بستری برای فرآیند فرهنگ سازی نمود. در نتیجه، در روند این دگرگونی، شکل شهری از یک واحد نسبتا منسجم که بر پایه سه محور مسجد، بازار و ارگ بوده به یک کلان شهر متفرق و چند تکه ای تغییر هویت داد(بهزادفر، 1390: 37). بر اثر توسعه مداوم اما پراکنده و بی سامان شهرها، الگوی سازمان فضایی شهر و هویت اصلی آن دگرگون گشت و به دنبال آن سازه های ارتباطی و ناپیدای شهر و زنجیره زندگی در شهر سنتی از هم گسیخته شد. در ادامۀ روند گسترش شهر و تحولات آن در مسیر تکوین، در مواجهه با انقلاب اطلاعاتی شکل نوینی از شهرها پدید آمد که می توان آنها را در گروه گذار به فراصنعت جای داد. اما نکته حائذ اهمیت این است که شهر در این مسیر به جایی در آینده خواهد رسید که گوناگونی ها و تکثر در آن که تحت تاثیر مهاجرت های گوناگون اتفاق افتاده، چالش هایی را از نظر هویتی برایش ایجاد می نماید. زیرا پذیرش جمعیت های مهاجر و عموما از فرهنگ های مختلف تداخل این گروه ها را در یک فضا به نام شهر فراهم نموده که در مواجهۀ خود و دیگری قرار می گیرند. در نتیجه چالش های هویتی قومی/فرهنگی و رابطه آنها با هویت های محلی(شهری)/ملی از جمله بحث های اساسی شهرهای آینده خواهد بود.
مطالب مشابه :
سایت دانشگاههای پیام نور وسایر دانشگاهها
راهنمای سیستم گلستان دانشجویان پیام نور راهنمای سیستم گلستان دانشگاه پیام نور(واحد کرج)
آغاز و چگونگی ثبت نام پذیرفته شدگان کارشناسی ارشد فراگیر بهمن ۹۲ دانشگاه پیام نور
مدیریت ساخت پیام نور کرج توسط کارشناس مربوطه از طریق همان سیستم گلستان امکان پذیر
واژه ای به نام شهر
مهندسی شهرسازی پیام نور کرج سایت گلستان. در معدودی کشورهای قدیمی سیستم های پیشرفته
نکاتی در مورد انتخاب واحد نیمسال دوم 92-93
مدیریت ساخت پیام نور کرج به سایت گلستان و رفتن مسیر حتی اگر سیستم اجازه ثبت به
آز ریزپردازنده کلاس آقای دکتر بهنیاو آموزش BASCOM--AVR
پیام نور و نمونه سوالات پیام نور همراه با نور کرج ، پیام نور: سیستم گلستان:
برچسب :
سیستم گلستان پیام نور کرج