نکات قابل توجه تزریق انسولین در بیماران دیابتی

نکات قابل توجه تزریق انسولین در بیماران دیابتی

تزریق انسولین و روش های آن

محل تزریق انسولین:

تزریق انسولین به صورت زیر جلدی (زیر پوستی) در محلی که میزان مناسبی از چربی زیر پوست وجود دارد و اغلب بدون هیچ گونه درد و یا سوزشی انجام می شود. سرعت جذب انسولین، به محل تزریق بستگی دارد. محلهای تزریق انسولین به ترتیب سرعت جذب عبارتند از:

۱- اطراف ناف (محدوده ۵ سانتی متری)
۲- پشت بازو
۳- جلوی ران
۴- روی باسن

نکات مهم در نحوه تزریق انسولین:

محل تزریق را به صورت گردشی عوض نمایید. از تزریق انسولین در یک ناحیه ثابت که موجب ایجاد توده های چربی در زیر پوست و مانع از جذب به موقع انسولین می گردد، خودداری کنید.

سرنگ انسولین

استفاده از سرنگ ارزان ترین و در دسترس ترین راه است و برای آن دسته از افرادی که ترکیبی از دو نوع انسولین را تزریق می کنند، مناسب است.

قلم انسولین

استفاده از این وسیله برای تزریقات متعدد انسولین راحت تر است. هر قلم انسولین از نظر ظاهری شبیه ماژیکهای وایت برد می باشد و شامل اجزای زیر است.

۱- بدنه قلم
۲- یک سوزن قابل تعویض
۳- شیشه مخصوص انسولین حاوی ۴ سی سی انسولین

تنظیم مقدار انسولین تزریقی در قلم ها به سادگی و از طریق یک پیچ در انتهای آن انجام می شود که نسبت به سرنگهای معمولی بسیار دقیق تر است.

انواع قلم انسولین

۱- یکبار مصرف بعد از اتمام انسولین باید قلم را دور انداخت.

۲- قابل تعویض که می توان از شیشه جایگزین استفاده کرد.

نوع انسولین مصرفی برای استفاده در قلم های انسولین هم از انواع ساده و هم مخلوط می باشند که شیشه انسولین در این قلم ها حاوی هر دو نوع انسولین کوتاه و بلند اثر می باشد.

معرفی قلم NovaMix 30 FlexPen

نام تجاری قلم : NovaMix 30 FlexPen

دسته دارویی: ضد دیابت ،انسولین های آنالوگ

اشكال دارویی: سوسپانسیون تزریقی در قلم های از پیش پر شده

موارد مصرف: درمان بیماری دیابت ملیتوس (کلیک کنید)

عوارض جانبی: عوارض جانبی مشاهده شده عمدتا نادر یا خیلی نادر هستند و به دلیل اثر فارماكولو‍یكی انسولین بروز می كند. مشابه دیگر محصولات انسولین ، افت قند خون عمده ترین عارضه جانبی است . واكنش های آنافیلاكتیك، نوروپاتی محیطی، رتینوپاتی دیابتیك و لیپودیستروفی نیز در موارد نادری گزارش شده اند .

مقدار مصرف : دوزا‍ با توجه به نیاز هر بیمار متفاوت است . انسولین مورد نیاز هر فرد برای مونوتراپی معمولا بین ۰/۵ تا ۱ واحد به ازای هر كیلوگرم وزن بدن در روز می باشد . دوز شروع موومیكس ۳۰ هنگام درمان تركیبی با مت فورمین ۲ واحد به ازای هر كیلوگرم وزن بدن در روز است .

احتیاطات خاص: در دمای بین ۲ تا ۸ درجه سانتی گراد ( در یخچال) نگهداری و قلم در حال استفاده می تواند در دمای محیط ( زیر ۳۰ درجه سانتی گراد ) به مدت ۴ هفته نگهداری شود .

برای محافظت در برابر نور ، زمانی كه از قلم استفاده نمی شود باید درپوش آن گذاشته شود. بیماریهای همزمان به خصوص عفونت ها، نیاز فرد به انسولین را افزایش می دهند . تنظیم دوز برای بیماران با فعالیت فیزیكی بالا یا بیمارانی كه رژیم غذایی آنها تغییر كرده لازم است .

شیوه تجویز: تزریق زیر جلدی. زمان تزریق از نیم ساعت قبل از غذا تا ۲۰ دقیقه بعد از غذا متغیر است .

تزریق کننده سریع (jet injector) : دوز مورد نیاز را با فشار و بدون نیاز به سوزن، به زیر پوست اسپری می کند. این روش برای آن دسته از افرادی که به سوزن حساسیت دارند، مناسب می باشد. این دستگاه ها -به علت قیمت بالایی که دارند- اغلب در بازار در دسترس نیستند.

پمپ انسولین

عملکرد پمپ انسولین بیش از دیگر روش ها شبیه ساز عمل لوزالمعده بوده و برای برخی از دیابتی های نوع 1 مناسب است. انسولین داخل دستگاه از مسیر لوله و توسط سوزن باریکی که در زیر پوست شکم قرار دارد به میزان مشخص مورد نیاز بدن و به صورت مدوام و آهسته به زیر پوست تزریق می کند.

میزان انسولین تزریقی پمپ در طول روز، بر حسب نیاز مصرف کننده، قابل تنظیم و تغییر می باشد.

هر پمپ دارای برنامه ای است که به طور خودکار غلظت متناسبی از انسولین را در طول 24 ساعت به زیر پوست تزریق می کند.

زمان و مقدار انسولین مورد نیاز برای وعده های غذایی نیز توسط فرد دیابتی تنظیم می شود.

پمپ های جدید به راحتی می توانند بر اساس مقدار قند فعلی و مقدار کربوهیدرات غذا و حتی مدت زمانی که از تزریق قبلی گذشته است، مقدار انسولین مورد نیاز برای تزریق در وعده کنونی غذا را محاسبه کنند.

همچنین این پمپ ها دارای زنگ خطر نیز می باشند و به عنوان مثال در صورت فراموش کردن تزریق انسولین و یا قطع جریان انسولین به فرد دیابتی هشدار می دهند.

مهمترین مانع در استفاده از پمپ های انسولین قیمت بسیار زیاد آنهاست.

زمان تزریق انسولین

به نوع و مدت اثر آن در بدن بستگی دارد. به عنوان مثال، انسولین های سریع الاثر در ست قبل از مصرف غذا تزرق می شود در حالی که برای انسولین های طولانی اثر، به علت دوام تقریبا 24 ساعته شان، یکبار تزریق در طول روز کافی است.

تذکر:

- انسولین را ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بعد از صرف غذا تزریق کنید.

- ۳۰ دقیقه قبل از تزریق انسولین را از یخچال خارج کنید.

نکات مهم در تزریق انسولین

۱- ویال های انسولین که باز شده است را می توان به مدت حداکثر 28 روز در جای خشک و خنک در دمای اتاق نگهداری کرد.

۲- ویال انسولین باز نشده را حتما در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد، داخل یخچال نگهداری کنید.

۳- از پزشک معالج خود بخواهید که روش صحیح تزریق انسولین را به شما آموزش دهد.

۴- در تزریق بیش از یکبار در روز، محل تزریق، در چند عضو باشد.

۵- اگر محتوی شیشه تغییر شکل دهد و یا گلوله شود و یا رسوباتی از خودش ایجاد کند که با تکان دادن شیشه دیده می شوند، چنین دارویی باید فورا دور ریخته شود.

۶- هرگز ویال انسولین را در فریزر قرار ندهید.

۷- ویال انسولین را در معرض حرارت و نور خورشید قرار ندهید.

۸- نوع انسولین و تاریخ انقضا ویال را قبل از مصرف کنترل کنید.

۹- اگر انسولین سالم به نظر می رسد ولی قند خون شما را پایین نمی آورد، آن را دور انداخته و ویال تازه تری را جایگزین آن کنید.

۱۰- چنانچه از انسولین NPH استفاده می کنید، به هیچ وجه آن را محکم تکان ندهید، زیرا ساختار انسولین و تاثیرات آن از بین می رود.

۱۱- اگر در ویال انسولین رگولار خود توده های کریستالی و یا کدورتی مشاهده کردید از مصرف آن خودداری کنید.

مراحل تزریق انسولین

۱- شستن دستها قبل از هر مرحله تزریق
۲- در مصرف انسولین NPH شیشه را به آرامی بین دو کف دست بغلطانید.
۲- سر پلاستیکی شیشه انسولین را با پنبه الکی تمیز کنید.
۴- به میزان انسولین مورد نیاز هوا وارد شیشه کنید.
۵- شیشه را برگردانده و میزان انسولین لازم را وارد سرنگ کنید.
۶- در تزریق دو نوع انسولین ابتدا کریستال، سپس NPH را داخل سرنگ کنید و ۵ تا ۱۵ دقیقه بعد تزریق کنید.
۷- حباب اضافی سرنگ را پس از کشیدن دارو و با زدن چند ضربه به بدنه سرنگ و فشار به پیستون خارج کنید.
۸- زاویه تزریق در افراد چاق و لاغر با هم متفاوت است. در افراد چاق در ناحیه قدامی رانها و بازوها، ابتدا باید پوست کشیده شده و با زاویه ۹۰ درجه سر سوزن را وارد کرد. اما در افراد لاغر در بازوها ۴۵ درجه است.
۹- اگر بعد از تزریق محل دردناک شده و یا مایع از آن خارج می شود،محل تزریق را به مدت چند ثانیه فشار دهید.

اگر تزریق انسولین را فراموش کردم چه کنم؟

اگر مدتی از ابتلا شما به دیابت می گذرد وتجربه نسبتا کافی در کنترل دیابت خود کسب کرده اید ،می توانیداز پیشنهادات زیر استفاده کنید.

به هر حال توجه داشته باشید که اگر مختصری نیز به این پیشنهادات شک دارید ،حتما با پزشک معالج خود تماس بگیرید.

۱ – فراموش کردن تزریق انسولین رگولار قبل از غذا:

چنانچه از روش تزریقات مکرر انسولین رگولار (بدون تزریق انسولین پایه ی NPH در طول روز)استفاده می کنید وتزریق انسولین قبل از غذا را فراموش کردید به روش زیر عمل کنید:

اگر بلافاصله بعد از صرف غذا به یاد آوردید که انسولین تزریق نکرده اید ،میتوانید مقدار معمول انسولین رگولار (یا 1تا ۲ واحد کمتر)را سریعا تزریق کنید .

اگر یک تادو ساعت بعد به یاد آوردید بهتر است نصف انسولین رگولار معمول را تزریق کنید (چنانجه انسولین همولوگ در اختیار دارید بهتر است از آن استفاده کنید).

و اگر ۲ ساعت بعد از صرف غذا به یاد آوردید،با اندازه گیری قند خون ، درصورت نیاز مقدار انسولین وعده غذایی بعد را افزایش دهید.

۲ – فراموش کردن انسولین NPH قبل از خواب(در روش تزریقات مکرر):

اگر قبل از ساعت ۲ بامداد از خواب بیدار شدید انسولین NPH معمول خود را ۲۵ تا ۳۵ درصد کاهش داده وتزریق کنید(یا به ازای هر ساعت دیر شدن زمان معمول تزریق انسولین، ۱ تا ۲ واحد از مقدار انسولین NPH کم کنید).

اگر کمتر از ۵ ساعت به زمان تزریق انسولین صبح باقی مانده ،با اندازه گیری قند خون خود از انسولین رگولار(معمولا به اندازه نصف مقدار انسولین NPHقبل از خواب)استقاده کنید .

به هر حال هیچ وقت به ازای هر ۱۰ کیلوگرم وزن بدنتان بیشتر از ۱ واحد انسولین تزریق نکنید.

اگر با علائم کمبود انسولین(قند خون بالا ،تهوع ووجود کتون در ادرار) از خواب بیدار شدید ،

فوری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ۱ واحد انسولین رگولار (یا ترجیحا از انسولین لیسپرو در صورت در دسترس بودن)تزریق کرده وقند خونتان را مجددا ۲ تا ۳ ساعت بعداندازه گیری کنید.

اگر قند خونتان پایین نیامده بود،می توانید دوباره از انسولین رگولار(۱واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن)استفاده کنید.

اگر باز هم احساس ناخوشی داشتید و یا دچار استفراغ شدید ،فورا به بیمارستان مراجعه کنید.

۳ – فراموش کردن تزریق انسولین در روش دوبارتزریق:

اگر بلافاصله بعد از صرف غذا به یاد آوردید که انسولین صبح را تزریق نکرده اید مقدار معمول انسولین رگولار و NPH خود(یا ۱ تا ۲ واحد کمتر از انسولین رگولار)را فورا تزریق کنید.

اگر بعد از ۱ تا ۲ ساعت به یاد آوردید ،بهتر است از هر دو انسولین کمی بکاهید

(انسولین رگولار را به نصف مقدار معمول و انسولین NPH را ۲۵ درصد کاهش دهید)

وبلاخره اگر دیرتر به یاد آوردید با اندازه گیری قند خون ،در قبل از ناهار فقط از انسولین رگولار استفاده کنید.

اگر تزریق انسولین قبل از شام را فراموش کردید وقبل از رفتن به بستر به یاد آوردید می توانید کمی بیشتر از نصف انسولین NPH معمول خود استفاده کنید(با کنترل قند خون).

انسولین رگولار را نیز با کاهش کمی از مقدار معمول قبل از وعده ی غذایی پیش از خواب تزریق کنید.

به هر حال در چنین شرایطی دقت کنید که با کنترل دقیق ومکرر قند خون از ایجاد هیپوگلیسمی شبانه پیشگیری کنید.

نحوه محاسبه واحد انسولین تزریقی

بهترین روش محاسبه نیاز بدن بهانسولین باید توسط پزشک معالج شما صورت پذیرد.

میزان دقیق این نیاز با اندازه گیری بلند مدت مقدار قند خون تعیین می شود.

ولی برای آگاهی شما از چگونگی محاسبه مقدار انسولین توسط پزشک معالج شما اطلاعات زیر ارائه می گردد.

ساده ترین روش محاسبه انسولین روزانه

ساده ترين روش اين است كه برای وعده های غذايی با سايزهای مختلف، مقدار مشخصی از انسولين تعيين شود.

برای مثال:

۴ واحد انسولين كوتاه اثر برای وعده های غذايی كوچك.

۶ واحد انسولين برای وعده های متوسط .

۸ واحد انسولين برای وعده های بزرگتر.

کربوهيدرات ها بيشترين و سريعترين اثر را روی قند خون دارند.

روش ديگر روش شمارش كربوهيدرات ها است كه يك روش موثر برای تطابق دادن مقدار انسولين مصرفی با مقدار كربوهيدرات دريافتی است.

اين روش بر اين اصل استوار است كه در يك فرد با وزن و ميزان فعاليت متوسط، به ازای هر ۱۵ گرم كربوهيدرات خورده شده، ۱ واحد انسولين بايد تزريق كرد.

غذاهای حاوی كربوهيدرات عبارتند از:

گروه نان و غلات، گروه ميوه و گروه شير.

هر يك واحد نان و غلات ۱۵ گرم كربوهيدرات دارد.

هر يك واحد ميوه هم حاوی ۱۵ گرم كربوهيدرات است.

هر يك واحد شير ۱۲ گرم كربوهيدرات دارد كه معمولاً براي راحتی كار، مقدار كربوهيدرات آن را به صورت روند، ۱۵ گرم در نظر می گيريم.

به عبارتی هر يك واحد ميوه، شير و نان و غلات همگی ۱۵گرم كربوهيدرات دارند.

در مورد سبزيجات هر ۳ واحد آن، ۱۵ گرم كربوهيدرات دارد.

و بدين ترتيب مصرف كمتر از ۳ واحد سبزی (يعنی ۱يا ۲ واحد سبزی) در هر وعده غذايی آزاد محسوب می شود .

ولی اگر تعداد واحدهای سبزی به ۳ عدد رسيد، بعنوان يك سهم كربوهيدرات در نظر گرفته می شود.

بايد توجه داشت كه هر يك واحدنان و غلات معادل :

۳۰ گرم نان (يك كف دست نان)

چهار قاشق برنج

يك سيب زمينی پخته متوسط

يا نصف ليوان غلات يا حبوبات پخته است.

هر يك واحد ميوه معادل :

يك ميوه متوسط مثل يك سيب يا پرتقال يا هلو يا كيوی

يا نصف موز يا يك برش هندوانه است.

هر يك واحد شير معادل :

۱ ليوان شير يا سه چهارم ليوان ماست است .

يك واحد سبزی معادل :

۱ ليوان سبزی خام يا نصف ليوان سبزی پخته است.

مقدار گرم كربوهيدرات در يك وعده غذايی را اگر تقسيم بر ۱۵ كنيم، تعداد واحد يا سهم كربوهيدرات بدست می آيد.

اين تعداد واحد يا سهم را سپس با مقدار انسولين كوتاه اثر (رگولار، ليسپرو يا آسپارت) تطبيق می‌دهيم.

مثلاً اگر فردی به ازای هر ۱۵گرم كربوهيدرات (يا ۱واحد كربوهيدرات) ، به ۱واحد انسولين نياز دارد،

*(هر ۱۵ گرم کربو هیدرات مساوی است با ۱ واحد کربو هیدارت)*

به ازای هر ۴ واحد كربوهيدرات يا ۱۵ ×۴ گرم كربوهيدرات،

به ۴ واحد واحد انسولين احتياج دارد.

بيمار با استفاده از ثبت دقيق مقدار كربوهيدرات دريافتی در هر وعده غذايی

و مقدار انسولين مصرفی خود

و نيز اندازه گيری ميزان قند خون قبل و ۲ تا ۳ ساعت بعد از صرف غذا،

می تواند به فرمول اوليه مقدار انسولين مورد نياز دست يابد.

اگر سطح قند خون ۲ ساعت بعد از غذا، بالا باشد، نشان می دهد كه مقدار انسولين بيشتری برای آن مقدار كربوهيدرات مورد نياز است .

بنابراين فرمول بدين ترتيب تغيير می كند كه هر يك واحد انسولين كوتاه اثر برای ۱۲ گرم كربوهيدرات تزريق شود.

اگر بيمار ۳ ساعت بعد از غذا دچار هاپيوگلايسمی شود، فرمول انسولين بطور عكس تغيير می كند يعنی:

هر يك واحد انسولين كوتاه اثر برای ۱۸ گرم كربوهيدرات بايدمصرف شود.

بطور تجربي ديده شده كه در بيشتر بيماران ديابتی نوع ۱، يك واحد انسولين كوتاه اثر برای ۸ تا ۱۶ گرم كربوهيدرات مصرف می شود .

در بعضي كودكان،۱ واحد انسولين برای ۲۰ گرم كربوهيدرات .

در بعضی بيماران چاق، ۱ واحد انسولين برای ۵ گرم كربوهيدرات مصرف می شود.

* توجه:نسبت مناسب بايد بر اساس ويژگيهای فردی تعيين شود.

دوز انسولين مورد نياز ممكن است در شرايطي همچون بيماری، ورزش، قاعدگی، استرس و ... نياز به تغيير داشته باشد.

دوز انسولين براساس شمارش كربوهيدراتها معمولاً در هنگام خواب يا قبل از ورزش سنگين، بايد نصف شود

خبر خوش برای بیماران دیابتی که مجبور به تزریق انسولین هستند.

پژوهشگران موسسه سلول های بنیادی هاروارد هورمونی را به نام "بتا تروفین" یافته اند که تولید سلول های انسولین ساز لوزالمعده را 30 برابر میزان طبیعی افزایش می دهد.

این کشف نوید بخشی است چرا که این هورمون که توسط سلول های چربی و کبدی تولید می شود نه تنها کنترل قند خون را به طور قابل توجهی بهبود می بخشد بلکه در واقع افراد مبتلا به دیابت را نیز درمان می کند.

کارشناسان می گویند پیش از این هرگز درمانی را نیافته اند که موجب چنین جهش عظیمی در تولید سلول های بتا شود. این سلول های بتای جدید فقط زمانی که بدن بخواهد، تولید می شوند.

این امر می تواند شیوه مطلوبی را برای تنظیم طبیعی انسولین و کاهش شدید عوارض مرتبط با دیابت که مهمترین عامل قطعی عضو و نابینایی غیر ژنتیکی است، شود.

ابر سفید برای شما آرزوی سلامتی دارد.

ثبت و بازدید نظر ارزشمند شما

در همین رابطه می توانید روی موارد زیر نیز کلیک فرمایید.