معرفي رشته نقشه كشي صنعتی

این قسمت شما مختصرا با مطالب زیرآشنا شده باشید:

1- تاريخچه نقشه كشي صنعتي

2- چرا طراحي صنعتي؟

3- طراحي صنعتي چيست؟

4- تعريف طراحي صنعتي

5- سبك‌ها، الگوها و متدهاي طراحي صنعتي

6- خصوصيات يك طراح صنعتي

7- نقشه کشی صنعتی ، و جایگاه آن در صنعت

8- استانداردهای نقشه کشی صنعتی

9- طراحي محصول

10- انواع زمينه هاي کاربرد طراحي كامپيوتري محصول

11- سر فصل های درس نقشه کشی صنعتی برای رشته هاي مهندسی مكانيك - صنايع

12- معرفی کتاب های نقشه کشی صنعتی

13- معرفی نرم افزارهای نقشه کشی صنعتی

14- کاربرد نقشه کشی صنعتی دررشته هاي مهندسی

تاريخچه نقشه كشي صنعتي:

در زمان هاي قديم حتي سال هاي قبل از ميلاد براي نشان دادن و معرفي قطعات و وسايل صنعتي از نقشه هايي استفاده مي كرده اند كه بطور كامل گويا نبوده و از قواعدي كه همگان آن رادرك كنند بهره اي نداشته است ودر موقع نقشه خواني با مشكلاتي روبرو مي شوند تا اينكه آقاي لئوناردو داوينچي نقاش و مجسمه ساز ايتاليايي (1459-1516) طراحي را ارائه نمود وطبق قواعدي جسم سه بعدي را روي صفحه ي دو بعدي با رسم تصاوير نشان داد كه دراين حال نقشه هاگويا تر وقابل فهم تر شد.سپس دانشمندان ورياضي دانان اروپايي فعاليت او را دنبال كردند تا اينكه گاسپارمانژ اهل فرانسه در سال 1798هندسه ترسيمي را معرفي نمود و اين علم پايه و ريشه نقشه كشي صنعتي شد و امروزه از همان اصول استفاده مي شود .

چرا طراحي صنعتي ؟

در دنياي امروز و بويژه در كشورهاي صنعتي، روند طراحي صنعتي و تمامي گرايشهاي وابسته به آن چه از نظر شيوه و چه از نظر ابزار دچار تحولاتي بس شگرف شده است. از جمله اين تغييرات ميتوان بكارگيري گسترده كامپيوتر و ابزار جانبي آن در روند طراحي صنعتي را برشمرد.

نسبت تغييراتي كه كامپيوتر در طراحي ايجاد كرده در مقايسه با روند دستي طراحي صنعتي همانند پزشكي عهد قديم به پزشكي مجهز به روبات عهد فعلي است.

طراحي صنعتي چيست ؟

طراحي صنعتي به عنوان يك رشته و شغل، آميخته‌اي است از علم و هنر. هر يك از دو ركن علم و هنر آنچنان جايگاه محكم و استواري در پيكره طراحي صنعتي دارند كه با حذف هر كدام، روند طراحي صنعتي به سرانجام نرسيده و نهايتاً نتيجه كار يا به سمت صنعت صِرف منحرف شده و يا به سوي هنر صرف.

با اين توصيف مي‌توان اولاً به اين نتيجه رسيد كه طراحي صنعتي به‌حق نام مناسبي براي اين رشته است، و دوم اينكه رشته‌هاي مهندسي كاربرد مشخصي در طراحي صنعتي دارند. به اين معنا كه طراح صنعتي الزاماً بايد تسلط و اشراف كافي به موضوعات رشته‌هاي مهندسي را تا حدي كه هدفش تامين گردد داشته باشد. در طراحي صنعتي هرگز يادگيري مستقل و صرف مكانيك، نقاشي، گرافيك يا غيره كمكي نمي‌كند، بلكه لازم است تا بسته به نياز و هدف مشخص، اقدام به تحقيق و گردآوري اطلاعات در زمينه مورد نياز نمود.

بنابراين ميتوان گفت كه طراحي صنعتي يك رشته جامع و تركيبي است. تخصصي كه براي كسب آن بايد از هر زمينه تخصصي، اطلاعاتي مشخص داشت.

تعريف طراحي صنعتي

تا به اينجا به توصيف طراحي صنعتي پرداختيم. اما تعريف طراحي صنعتي در يك كلام عبارت است از :

تعيين ويژگي‌هاي كمي و كيفي كالا به منظور توليد به روش‌هاي صنعتي .

همانگونه كه طراحي اولين حلقه از زنجير توليد يك كالا مي‌باشد،‌ فرآيند طراحي صنعتي اولين حلقه از زنجير توليد صنعتي يك كالا بوده و معادله‌‌اي است جامع براي رسيدن به وضعيت مطلوب كالا از نظر عملكرد،‌ فرم، سليقه و تنوع‌طلبي و مد و هزينه.

گرايش‌ها و زير گروه‌هاي طراحي صنعتي :

رشته طراحي صنعتي گرايش‌ها و زيرگروه‌هاي متعددي دارد كه مهمترين آنها عبارتند از :

· طراحي محصول : لوازم خانگي/ مبلمان اداري و خانگي / وسايل صوتي و تصويري/ ماشين‌هاي اداري/ نوشت‌افزار/ اسباب بازي و غيره.

· طراحي دكوراسيون :‌ شامل دكوراسيون خانگي، اداري، تجاري و غيره.

· طراحي محيطي: فضا، مبلمان و چيدمان شهري و كليه فضاهاي زير مجموعه آن نظير پاركها، نمايشگاهها، مراكز خريد، ايستگاههاي اتوبوس و تاكسي و كليه محيطهاي عمومي، تاسيسات ترافيكي و نظاير آن.

· طراحي خودرو : طراحي بدنه و نماي داخلي خودرو.

· طراحي بسته‌بندي : بسته بندي كالا و محصولات مختلف.

· طراحي اصلاحي : اصلاح خصوصيات عملكردي يا فرمي يك محصول به منظور بهبود كارايي آن.

سبك‌ها، الگوها و متدهاي طراحي صنعتي

در روند طراحي صنعتي نيز مانند خيلي از زمينه‌هاي ديگر الگوها و سبك‌هاي مختلفي وجود دارد كه مجموعه‌اي از ويژگي‌ها و خصوصيات از پيش تعيين شده را براي سهولت كار در اختيار طراح قرار مي‌دهد. بنابراين هر طراح صنعتي براي طراحي هر يك از موارد بالا مي‌تواند بر اساس شرايط كاري خود، از يك يا چند الگوي طراحي زير براي خلق ايده و طرح خود بهره ببرد. در اينجا به دو عنوان از اين الگوها و سبك‌ها اشاره مي‌گردد :

الگوي طراحي براي آينده :‌ طراحي كالا و محصول با استفاده از المان‌ها و نمادهاي فوق پيشرفته و بسيار مدرن و حتي تخيلي.

الگوهاي طبيعي : طراحي كالا و محصول بر اساس عملكرد و يا فرم زندگي و ويژگي‌هاي ظاهري جانوران، گياهان و طبيعت بي‌جان.

خصوصيات يك طراح صنعتي

با توجه به گرايش‌هاي طراحي صنعتي، ابداع، ابتكار، خلاقيت و ايده‌پردازي از پايه‌هاي اساسي كار هر طراح صنعتي مي‌باشد. پس نمي‌توان به صرف وجود محصولات و روش‌هاي فعلي از نوآوري و ابتكار دوري جست. مسلما انسان تنوع‌طلب است و با توجه به همين اصل است كه نوآوري در فرم ظاهري كالا و توليدات ضروري مينمايد و از آن مهمتر نيازهاي عمكردي انان چنان وسيع و روزافزون است كه خلاقيت و اختراع و ابتكار در كاركرد توليدات و محصولات جايگاهي بس مهمتر مي يابد. به عنوان مثال شما هيچگاه از بهترين غذا و يا لباس مورد علاقه خود به شكل پيوسته و پشت سر هم استفاده نمي‌كنيد و اين بدليل دوري از تكرار و روزمره شدن آنها مي‌باشد. به همين ترتيب پاسخ به تنوع‌طلبي استفاده‌كننده يكي ازعوامل مهم كار طراح در جهت رسيدن به طرح مطلوب است. همچنين با ارائه و تعريف روشها و سبكهاي جديدي از زندگي انسان (مثل آپارتمان نشيني، مسافرتهاي هواييطولاني مدت، عمليات نظامي، مسابقات اسكي سرعت كه همگي الگوهايي جديد از زندگي انسان و زمينه بروز نيازهاي جديد ميباشند) ضرورتها و نيازمنديهاي جديدي در خصوص ابزار و روشها بروز ميكند كه نيازمند نگرش و ديد عميق طراح براي ارائه روشها و راه حهايي راهگشا در قالب ابزار و كالا و توليدات نوين ميباشد.

همواره در پروسه طراحي يك علت خارجي يا يك مخاطب غير از خود طراح وجود دارد كه نياز طراحي را مطرح مي‌كند. و اينكه طراح صرفاً به رفع نياز مخاطب توجه و تامل داشته باشد اصلي از اصول اوليه طراحي صنعتي ميباشد كه مخاطب مداري ناميده ميشود.

طراح با توجه به علم و هنر طراحي، محصول، محيط و يا روشي را براي مخاطب خلق ميكند كه خواسته‌هاي تعريف شده او را در جهت حصول به هدف معيني (مثلاً كسب امنيت، آرامش، سهولت استفاده، قيمت ارزان، آرامش و يا حتي لذت) مهيا سازد. طراحان صنعتي آشتي‌دهندگان صنعت، ‌هنر و اقتصاد هستند و در تمام كارخانجات و خطوط توليد دنيا در راس هرم مديريت توليد كالا و محصولات قرار دارند.

ايجاد هويت واحد براي يك كالا يا يك گروه كالايي و يا حتي تمامي كالاهاي توليدي يك شركت از ديگر وظايف طراح صنعتي است. بنابراين آنچه كه شما به عنوان هويت كالاهاي شركت‌هايي همچون سوني، بي.ام.و، آديداس، آركوپال و يا نظاير آن مي‌شناسيد، نتيجه مستقيم خلاقيت، فعاليت، طراحي و تجزيه و تحليل‌ طراحان صنعتي اين شركت‌ها مي‌باشد.

نقشه کشی صنعتی و جایگاه آن در صنعت:

نقشه کشی صنعتی همان زبان تکنیک یا زبان صنعت است .زبانی که تراوش فکر مهندسان و طراحان را به تصویر می کشد .

مهارت نقشه خواني و نقشه كشي در مهندسي مانند سواد خواندن و نوشتن مي باشد. نقشه كشي در حقيقت نوعي زبان محاوره در علوم مهندسي مي باشد كه اطلاعات مورد نياز از يك قطعه، ماشين، سازه، و يا يك طرح را به روشني و بدون ابهام بيان مي كند. اين اطلاعات شامل شكل هندسي، نحوه قرار گرفتن و اتصال اجزاء مختلف، مشخصات فيزيكي و هر گونه اطلاعات ضروري مي باشد. بنابراين هر مهندس لازم است كه به اين زبان مسلط باشد و بتواند به راحتي از طريق آن به تبادل اطلاعات با ساير مهندسين بپردازد. حداقل مهارت مورد نياز براي يك مهندس نقشه خواني است و البته توصيه مي شود كه نقشه كشي را نه لزوما بطور حرفه اي نيز بداند. هر مقدار تسلط به نقشه خواني و نقشه كشي بيشتر باشد، شخص سريعتر و راحت تر مي تواند ايده هاي خود را به ديگران منتقل كند و ايده هاي ديگران را درك كند.

درحقیقت نقشه حاوی تمام اطلاعات اعم ازاندازه قطعه ،جنس قطعه، مقدار پرداخت و یا هر سوال دیگری که ممکن است برای تراشکار هنگام تراش قطعه پیش بیاید می باشد(نتیجه می گیریم که یک تراشکار حرفه ای نیز باید علم نقشه کشی را بلد باشد ) درواقع می توان گفت که نقشه کشی در صنعت مانند پلی است که دفاتر طراحی را با کارگاه های ساخت و تولید مرتبط می سازد.

استانداردها ی نقشه کشی :

نخستین موسسه ملی استاندارد در سال1902در انگلستان وسپس در1916 در هلند و 1917 درآلمان تاسیس شد. بدنبال آن استاندارد DIN که استاندارد صنعتی آلمان است گسترش پیدا کرد، ودرزمینه نقشه کشی صنعتی فعالیت وسیعی آغاز شد. در سال 1926 اتحادیه ای متشکل از 20 موسسه استانداردملی ازکشورهای مختلف به نام اتحادیه بین المللی موسسات استانداردملی استاندارد ISO)) تشکیل شد ،اما با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به ارتباط صنعتی بین شرکتها ، لزوم ایجادیک سازمان بین المللی استاندارد مورد توجه قرار گرفت و در سال 1947 سازمان ISO تشکیل شد وشروع به کار نمود .

کشورایران در سال1332 اولین موسسه استاندارد خودرا تاسیس نمود ودرسال1360 به عضویت ISO درآمد. بعضا کشورهااز استانداردهای مخصوص به خوداستفاده می کنند ولی درکل می توان گفت که تفاوتی عمده با هم ندارند برای آشنایی بیشتر شما استانداردهای چندکشور(یا قاره )آورده شده است:

استاندارد کشور يا قاره ................... علامت اختصار

امریکا ….................................................... ANSI

اروپا ....................................................... CE

استراليا ...................................................... SAA

کانادا ....................................................... CSA

ايران .......................................................... ISIRI

انگلستان ..................................................... BSI

ايتاليا .......................................................... UNI

روسيه ....................................................... GOST

ژاپن .......................................................... JISC

فرانسه ........................................................ NF

طراحي محصول

طراحي محصول (PRODUCT DESIGN) يكي از گرایشهای مهندسی طراحی صنعتی بوده و عبارت است از روند طراحی یک محصول و کالا به قصد تولید صنعتي.

روند طراحي محصول را ميتوان (و بلكه لازم است تا) با بکارگیری کامپیوتر به عنوان ابزار طراحی، آنالیز، نقشه کشی، حجم سازی و مدل سازی و ارائه (PRESENTATION) روند آن را تسريع و تصحيح و بهينه سازي نمود.

برخی مراحل طراحی محصول عبارتند از :

1 - تحقيقات و پژوهش هاي بازار

2 - آنالیز نمونه هاي احتمالي موجود

3 - مرحله تعيين هدف

4 - مرحله ايده پردازي و خلاقيت

5 - مرحله طراحي اوليه

6 - مرحله تعديل طراحي

7 - مرحله طراحي نهايي

8 - مرحله نمونه سازي كامپيوتري

9 - مرحله تعديل عملكردي

در روند كامپيوتري طراحي محصول میتوان هر کالایی را پیش از تولید درون کامپیوتر مشاهده و آناليز نموده و از زوایای مختلف بررسی کرد. همچنین با استفاده از توان محاسباتی کامپیوتر میتوان محاسبات مختلف مراحل طراحی و تولید را با سرعت و سهولت و دقت راهبري نمود. تكنولوژي هاي موسوم به سي . ان . سي (CNC : COMPUTER NUMERIC CONTROL) امروزه اين امكان را فراهم آورده تا فايل خروجي حاصل از طراحي قطعات صنعتي توسط نرم افزارهاي نقشه كشي و طراحي فني و مهندسي را مستقيما به ماشين ابزار سپرد و قطعه مورد نظر با دقت غير قابل رقابتي از دستگاه تحويل گرفت

برآيند با بكارگيري روند علمي و خلاقانه طراحي صنعتي آمادگي دارد تا اين دانش را براي تمامي واحدهاي توليدي ايراني بكار گرفته و افقهاي تازه اي از طراحي و توليد ايراني را براي مخاطب ايراني معرفي نمايد.

انواع زمينه هاي کاربرد طراحي كامپيوتري محصول عبارتند از :

1 - طراحي كامپيوتري لوازم خانگي

2 - طراحي كامپيوتري مبلمان خانگي؛ اداري و تجاري

3 - طراحي كامپيوتري لوازم صوتي و تصويري

4 - طراحي كامپيوتري كامپيوتر و ماشينهاي اداري

5 - طراحي كامپيوتري اسباب بازي و لوازم ورزشي

6 - طراحي كامپيوتري طلا؛ جواهر و ساعت

سرفصلهای نقشه کشی صنعتی برای رشته هاي مهندسی :

سرفصل های نقشه کشی صنعتی نیز مانند کتاب ها بستگی به دانشگاه ها دارد ولی بطور كلي میتوان به عناوین زیر اشاره کرد:

- مقدمه ای برنقشه کشی صنعتی وکاربردآن

- ترسيمات هندسي

- معرفی صفحات اصلی تصویر و اصول رسم تصاویر

- تعریف وترسیم تصویر یک جسم بر روی یک صفحه

- روشهاي ترسيم تصاوير

- را بطه هندسی بین تصاویر مختلف

- رسم تصویر از روی مدلهای ساده

- رسم تصویر یک جسم به کمک تصاویر معلوم آن (مجهول يابي)

- قواعد اندازه گذاري روي اجسام

- تعریف برش وقراردادهای مربوطه (مستثنيات برش)

- برش و نیم برش ساده ٬برش ونیم برش شکسته و ...

- تعریف تصویر مجسم و کاربرد آن وطبقه بندی تصاویر مجسم

- تصویر مجسم قائم

- تصویر مجسم مایل

- تصویر مرکزی (پرسپکتیو)

- اتصالات ونحوه رسم آنها

- تقاطع خط با صفحه و تقاطع صفحه با صفحه و...

- تعریف سطوح استوانه ای و مخروطی و تقاطع خط وسطح با آنها

- تقاطع اجسام دوراني با يكديگر ( استوانه، مخروط، كره و.....)

- تقاطع اجسام مسطح با يكديگر ( هرم- منشور )

- گسترش احجام

- تصویر کمکی با استفاده از تغییر صفحه

- آشنايي با انواع پيچ و مهره ها از لحاظ شكل ظاهري ، كاربرد و........

- رسم انواع پيچ و مهره

- آشنايي و رسم انواع پين ها ، واشرها ، گوه ها،

- آشنايي ورسم انواع فنرها

- آشنايي با انواع چرخدنده ها وطريقه ترسيم آنها

- آشنايي با انواع چرخ تسمه و چرخ زنجيرو طريقه ترسيم آنها

- اندازه گیری صنعتی

- آشنايي با جداول استاندارد

- كاربرد علائم سطوح٬ تلرانس ها و انطباقات در نقشه هاي صنعتي

- آشنايي و اصول ترسيم نقشه هاي تركيبي ، مونتاژ و د مونتاژ ( انفجاري)

- اصول مرکب کردن نقشه ها

- کاربرد کامپیوتر در نقشه کشی صنعتی

كتابهاي نقشه كشي صنعتي:

اکثر اساتید دانشگاه های کشور به جای معرفی یک کتاب جزوه هایی را با توجه به سبک و سلیقه خود در اختیار دانشجویان قرار می دهند و ازآنها می خواهند که از آن جزوه بجای کتاب استفاده کنند.ولی اگر بخواهیم معروفترین و پرکاربردترین کتاب ها را معرفی کنیم باید از کتاب های خوب نقشه کشی صنعتی1و2جناب مهندس مرجانی انتشارات دانشگاه يزد ، کتاب جناب دکتر حسین خوشکیش و مهندس حبیب اله حدادی کتاب نقشه کشی صنعتی مهندس میرزنده دل و کتاب نقشه کشی صنعتی 1و2 با رایانه مهندس عباس رضایی نام برد.

آرزوی ما بهروزی شماست.

معرفي رشته نقشه كشي صنعتی

مطالب مشابه :

تاریخچه نقشه کشی و استاندارد

نقشه کشی 2

اندازه های استاندارد کاغذ

آشنايي با رشته طراحي و نقشه كشي صنعتي

ماتریس

ترسیم ایزومتریک:Isometric Snap

معرفي رشته نقشه كشي صنعتی

تمرین های آثار برخورد احجام در سه نما.نقشه کشی صنعتی