|
روش قصه گويي
قصه گويي شيوه ي مهم وموثري است كه راه ورسم
ويژه اي داردومهم ترين راه ارائه ي برخي مفاهيم، پيام هاي آموزشي به كودكان
ونوجوانان است .كودك باشنيدن قصه ،به خواندن آن نيز علاقه مند مي شود و
قدرتتخيل به كمك او مي آيد تاازشنيدن قصه لذت ببرد وخودراجانشين قهرمان
قصهكند.
روش هاي قصه گويي
الف) قصه خواني
قصه خواني، ساده ترين شيوه ي ارائه ي قصه است . براي
اين كار ،قصه گوكتاب رابه دست مي گيرد ومتن آن رابراي مخاطب مي خواند. قصه
خواني براي كودكاني كه هنوزبه مدرسه نرفته اند،مناسب است. زيراآنان دوست
دارند رازخطوط سياه كتاب هارا كشف كنند.
ب) قصه گويي ساده
دراين روش،قصه گواز حفظ وبه كمك حافظه ،قصه اي رابراي كودكان تعريف مي كند پ)قصه گويي همراه باپرده خواني
قصه گوهنگام نقل قصه،صحنه هايي از آن راكه قبلا
نقاشي شده است به مخاطبان نشان مي دهد .
ت)قصه گويي همراه باتقليدصدا
دراين روش،قصه گو قصه رابه شيوه ي ساده پيش مي برد.
اماهنگامي كه به گفتگوهاي شخصيّت هاي قصه مي رسد . به تناسب تيپ آن ها،لحن
صداي خودراتغييرمي دهد. مثلاهنگام حرف زدن به جاي يك پيرزن،صداي
خودرازيرولرزان مي كند.
ث)قصه گويي همراه باتقليد
دراين شيوه ،قصه گومتن قصه رابه همان شيوه ساده پيش
مي برد اماوقتي به حالات وحركات شخصيّت ها مي رسد،سعي مي كند اين حالات
رانشان دهد. مثلا وقتي ازپيرزني بيمارسخن مي گويد،خميده وآرام آرام قدم
برمي داردولابه لاي حرف هاي خود سرفه مي كند. دراين شيوه،حركات دست،سر،صورت
و... نيزپيام رسان است .
ج)قصه گويي بااستفاده ازبازيگران
اجراي اين شيوه ازدوراه امكان پذير است:
ج-1)قصه گويي(نمايش خلاق)همراه بابازيگران
آشكارومشخص كه به معني اجراي نمايشي يك قصه ياواقعه به صورت غيررسمي است
ودرآنبازيگران تاحدامكان ازگفتگوهاي شخصي استفاده مي كنند
.
ج-2)قصه گويي همراه بابازيگران پنهان كه دراين روش
افرادي كه قبلا نقش خودراآموخته وتمرين كرده اند،به صحنه مي
روندومانندبازيگران تئاتر ،قصهگوراهمراهي مي كنند.
چ)قصه گويي بااستفاده ازعروسك انگشتي ،دست كشي،چسبي و...
مراحل روش قصه گويي
مرحله ي اول:تدوين اهداف
درآموزش به روش قصه گويي ،معلمان بايدبه هدف هاي
شناختي ،مهارتي ونگرشي توجه كامل داشته باشند وقصه رابه گونه اي سازمان دهي
كنندكه اهداف درمحتواي آن محقق شود.
مرحله ي دوم: انتخاب نوع قصه
قصه انواع متفاوتي داردومعلم بايدبراساس نيازدانش آموزان ومحتواي درس،يك ياچندنوع راانتخاب كنند.
مرحله ي سوم:ساخت قصه
معلم بايدبراساس اهداف وروش انتخاب شده ،محتواي قصه
راتنظيم كند. البته او مي تواندقصه را از منبعي اقتباس
كند؛امابايددرنظرداشته باشيم كه مهم ترين مرحله ي روش قصه گويي،نحوه ي ساخت
محتوا و رعايت اصول آن است. زيرا جذابيت اين شيوه،درپرداخت محتواست.
مرحله ي چهارم:اجراي روش
دراين مرحله،معلم قصه گويي راآغازمي كندوبااستفاده ازشيوه هاي جاذب،توجه
دانش آموزان رابه محتواجلب مي كند. مهارت هاي كلامي،حركات بدن،شيوه ي بيان
معلم،درجذابيت اين روش سهم بسزايي دارد. اومي تواندبراي فعال كردن درس،گاه
قصه رامتوقف كندوباطرح سؤالاتي يابااستفاده ازروش بديعه پردازي وبداهه گويي
،دانش آموزان رادرامرتدريس مشاركت دهد.
مرحله ي پنجم:نتيجه گيري
پس ازقصه گويي،مي توان ازدانش آموزان نظرخواهي
كردوآنان نيزمي توانندنتايج به دست آمده،ميزان تحقق اهداف رانشان دهند
ومعلم براي اندازه گيري وارزش يابي كيفيت اجراي خود، بايد ازبازخوردهاي
دانش آموزان بهره بگيرد.
اجراي نمونه تدريس به روش قصه گويي
پايه تحصيلي:اوّل راهنمايي
ماده درسي:آموزش قرآن
موضوع:طوفاني دردل ، طوفاني در دريا
اهداف درس
1)توانايي قرائت سوره ي اعراف وفهم معني كلمات راداشته باشند
2)باداستانهاي آموزنده ي قرآن كريم آشناباشند
3)نسبت بهداستانهاي آموزنده قرآن كريم عشق ورزند
4)زندگي خودرابراساس پيام هاوداستان هاي قرآن كريم قراردهند
5)به قرائت قرآن كريم علاقه مندشوند
6)توانايي روان خواني ودرك مفاهيم قرآن راكسب نمايند
7)....
8)....
وسايل موردنياز: تصاوير- پوستر،كتاب قرآن كريم وسي دي آموزشي قرائت قرآن كريم
فضاومدل كلاس: كلاس معمولي يانمازخانه وبه صورت گروهي مدل C
راهبردايجادانگيزه:
معلم درخصوص داستان هاي جذاب وشيرين قرآن كريم توضيحاتي مي دهدوازدانش آموزان سؤال مي كندكه نام چند داستان قرآني راذكر كنند.
وسپس اشاره نمايند كه «امروزمي خواهيم يكي ازداستان هاي زيباي قرآن رايادبگيريم.»
اجراي مراحل روشي:
مرحله اول:تدوين اهداف
مرحله تدوين اهداف رامعلم انجام مي دهداين مرحله
دوحالت دارد:اگرمحتواي قصه براي قصه گويي آماده باشد،معلم اهداف آن
رااستخراج مي كند تا درنحوه ي اجرا به آنهاتوجه كنداما اگر قرار باشدخودبه
توليد وساخت محتوا بپردازد بايداهداف آن رامشخص نمايد. لذادر اين نمونه
تدريس هدف ها در موضوع و محتواي درس مشخص است مي تواند به دانش آموزان عرضه
نمايد.
مرحله دوم:انتخاب نوع قصه
معلم بايد براي انتخاب نوع قصه ،از ميان انواع مربوط
يكي راانتخاب نمايد يا به روش تلفيقي بپردازداگر معلم توانايي قصه گويي
همراه با تقليد صدا يا تقليد حركات را داشته باشد قصه گويي تلفيقي مناسب
تر است درغير اين صورت بايد قصه گويي را بصورت ساده انتخاب نمايد .
مرحله سوم:ساخت قصه
بعضي اوقات ساخت قصه براساس محتواي درس ،به زمان
زياد و طراحي نياز دارد. امامعلم مي تواند اين كار را در چنددقيقه انجام
دهد يا قصه اي رافي البداهه درذهن خود بسازد و آن رابيان كنددر درس فوق
«طوفاني در دريا ....»معلم مي تواند قبلا داستان را مطالعه و خود را براي
ارائه ي آن آماده سازد .
مرحله ي چهارم:اجراي روش
در اين مرحله داستان به روش انتخاب شده در مراحل قبل
اجرا مي گردد. ومعلم با مشاركت دانش آموزان تدريس راشروع مي نمايند. لذا
برخورد حضرت موسي (ع)با فرعون وآوردن معجزات متعدد، ودر نهايت غرق شدن
فرعون را مطرح مي كند ودر فرايند آن به داستان مربوط اشاره مي كند و در
بعضي لحظات دانش آموزان را نيز درگير داستان مي نمايد او مي تواند با روش
بديعه پردازي و تخيّل هدايت شده ،دانش آموزان را فعّال تر نموده و مشاركت
آنان جلب نمايد .
پس از ارائه ي داستان ،قرائت و مفاهيم سوره ي اعراف
ارائه شده در درس را قرائت مي نمايد ودانش آموزان به صورت دسته جمعي و
انفرادي او را همراهي مي كنند.
مرحله ي پنجم:نتيجه گيري
پس ازاجراي روش قصه گويي و اتمام آن ازدانش آموزان
سوالاتي مي شود تا نتايج درس مشخص شود براي مثال:به راستي چه نتيجه اي از
اين داستان مي گيريم؟در حال حاضر چه احساسي داريد؟......
دانش آموزان نيز نتايج ودستاوردهاي درس را در دفترچه خود يادداشت مي كنند.
ارزشيابي پاياني:
1)نتايج داستان را شرح دهيد؟
2)چرا عكرمه تصميم گرفت اظهار پشيماني نمايد؟
3)عاقبت عكرمه چه شد ؟
4)دانش آموزان هر كدام تعدادي آيه از سوره ارائه شده در درس را قرائت مي نمايند .
5)......
6)..... | 