بررسی روش دلفی

شیوه جمع آوری اطلاعات درروش دلفی :

" انواع تحقیق براساس معیارزمان" :

۱ - تحقیقات مقطعی : شامل پژوهش هایی است که صرفا دریک زمان خاص(T) صورت می گیرد وواقعیت رادریک برهه اززمان جستجومی کند .

۲- تحقیقات طولی : تحقیقاتی است که درچندمقطع زمانی صورت می گیرد ومیتوان درآن چندین Tبراساس ( خواست ، امکانات ومقتضیات تحقیق ) درنظرگرفت :

*-روندپژوهی : درمقاطع مختلف زمانی ازگروه های متفاوت اشخاص سوالات واحد می پرسند.

*-مطالعات دسته ای (نسل پژوهی ) : برخی ازخصوصیات یک نمونه راکه اعضایش درتجربه رویداد مهمی سهیم هستند (معمولا درطیف سنی مشابهی هستند) طی دویاسه مقطع زمانی اندازه گیری می گیرد یا مطالعه یک گروه ویژه درطول یک دوره زمانی.

*-مطالعات پانل : مطالعه ی یک روستا ، خانواده ،کارخانه یاپدیده اجتماعی مانند ازدواج درزمان های گوناگون روی جمعیت یکسان راپانل می نامند.

( شیوه جمع آوری اطلاعات درروش دلفی طولی وازنوع پانل است . )

معمولا پرسشنامه ها به صورت قیفی یعنی باطرح سوالهای عمومی به طورمنظم به سوی طرح سوالهای تخصصی پیش می روند.

درمصاحبه پانل می بایست :

I. پرسش های واحدپرسیده شود

II. اشخاص واحدباشند وتغییرنکنند

III. مصاحبه درفاصله های منظم زمانی صورت پذیرد .

برای کسب دیدگاههای متخصصان وآینده نگری آنان درروش دلفی به دلیل آنکه دراین روش به سنجش یک نمونه ازپاسخگویان در زمانهای مختلف پرداخته میشود می بایست از پژوهش های طولی برای گردآوری داده ها درمقاطع مختلف زمانی استفاده کرد .

تاریخچه روش دلفی :

به دنبال رواج فعالیتهای مرتبط باپیش بینی آینده فناوریها که ازسال 1944 میلادی آغازشده بود پروژه ای به نام R and D (برگرفته ازعبارت RESEARCHER and DEVELOPMENT ) بنابرسفارش نیروی دریایی ایالت متحده آمریکا ودر شرکت هواپیمایی دوگلاس وبا هدف پیش بینی فناوریهای آینده باکاربرد نظامی شروع شد. این پروژه به مطالعه درزمینه سلاح های بین قاره ای فراسطحی می پرداخت . این تکنیک رسما درسال 1964 توسط دالکی وهلمردوتن از محققان این پروژه معرفی شد .

تاریخچه روش دلفی درایران :

درایران درسال 1354 پژوهشی درباره چارچوب نظری طرح آینده نگری فناوری رسانه ها و آینده رادیو وتلویزیون درایران درقالب همایشی پیرامون ساخت ونقش رسانه ها توسط دکترمجیدتهرانیان مؤسس ورییس وقت " پژوهشکده علوم ارتباطی وتوسعه ایران" صورت گرفت .

دکترمجیدتهرانیان از روش دلفی دراین تحقیق با عنوان روش سروش نام می برد که دلایل آن عبارتست از :

1- توجه به شرایط خاص روحی وعکس العمل محتاطانه مصاحبه شوندگان

2- دریافت درجات تضادو وهمرایی میان شرکت کنندگان

درباره انتخاب روش دلفی :

روش دلفی از " اوراکل دلفی " گرفته شده یعنی معبدی که درآن معبدکاهنان یونانی بااستفاده ازامعا واحشای حیوانات وداروهای توهم زا آینده راپیشگویی می کردند واین نشان دهنده آن است که این روش به پیش بینی آینده می پردازد.

دلفی : معبدی درشهرکوچکی ازیونان باستان دردامنه جنوبی کوهستان پارناسوس است .

اوراکل : دراصل به معنای یک پاسخ الهی به سوال یک راهب یاراهبه بوده است .

مراحل انجام روش دلفی :

1. تشکیل تیم اجرا و نظارت برانجام روش دلفی.

2. انتخاب یک یاچندهیات جهت شرکت درفعالیتهای روش دلفی.

3. راه اندازی فعالیتهای تنظیم پرسش نامه برای دور اول روش دلفی.

4. بررسی پرسشنامه ها ازنظرنوشتاری ( رفع ابهامات استنباطی ، . . . ).

5. ارسال اولین پرسش نامه به اعضا هیات ها.

6. تجزیه وتحلیل پاسخ های رسیده دردور اول .

7. آماده کردن پرسش نامه دوردوم .

8. ارسال پرسش نامه دوردوم برای اعضای هیات ها.

9. تجزیه وتحلیل پاسخ های رسیده دردوردوم ( مراحل 7 تا 9 تا حصول پایداری درپاسخ ها ی دریافتی ادامه می یابد)

10. آماده سازی گزارش توسط تیم تحلیلگر.

(مهم ترین نکته دراین فرآیند درک هدف به کارگیری روش دلفی ازطرف شرکت کنندگان است درصورت عدم درک صحیح باپاسخ های نامرتبط ازسوی شرکت کنندگان مواجه میشویم .

حداقل تعداداعضا هیات ها برای حصول به نتیجه قابل اتکابستگی به طراحی تحقیق دارد بنابرنظربرکهوف درشرایط آرمانی حتی گروهای 4 نفره هم می توانند عملکردمناسبی داشته باشند.)

یک نمونه ازتحقیقات معتبر انجام شده باروش دلفی :

یکی ازتحقیقات معتبری که با روش دلفی صورت گرفت تحقیقاتی بود که توسط هلمر درسال 1983 میلادی صورت گرفت تحقیقات او درباره پیش بینی رویدادهای 50 سال آینده تاسال (2033) میلادی بود .

درسال 1983 هلمر دردوراول تحقیق خودازمتخصصین فنون خواست تابراساس پرسش نامه کتبی که برایشان فرستاده شده بود رویدادهای 50 سال آینده راپیش بینی کنند براساس پاسخ های دریافتی فهرستی مشتمل بر49 مسئله تهیه شد. دردور دوم این فهرست باردیگربرای متخصصین ارسال شد و آن ها ازنظرات دیگران آگاه شدند دراین دور از شرکت کنندگان درخواست شد تا بنویسند هریک ازرویدادها ومسایل باچه احتمالی به وقوع خواهدپیوست پس از دریافت پاسخ ها مشخص شد که شرکت کنندگان در مورد چند مسئله ( 10 مسئله از 49 مسئله ) اتفاق نظر دارند در دور سوم نتایج دور دوم یعنی توافق نظر درباره 10 رویداد بار دیگر برای شرکت کنندگان ارسال شد واز 39 رویداد باقی مانده که اختلاف نظر درباره آنها وجود داشت محققین خود 17 مورد راانتخاب کردند وبرای شرکت کنندگان فرستادند ازآنها خواسته شد که توضیح بدهند چرانظر آنها بانظر اکثریت درباره این 17 رویداد فرق دارد این اقدام سبب شد تا شرکت کنندگان درباره این 17 رویداد عمیق تر بیاندیشند وآن ها را به صورتی جدید بازگو نمایند از این طریق آنها نظراتشان رابا نظرات میانه تطبیق دادند . درپایان دور سوم پراکندگی چارکها ازنظرآماری محدودتر شد ودر دور چهارم نتایج دور سوم برای شرکت کنندگان ارسال وتلاش شد تا مانند گذشته اتفاق نظر بیشتری به دست آید همچنین از آنان پرسیده شد که آیا آنها تک تک این رویدادها را قابل تحقق و مفید می دانند . درنهایت شش مسئله مورد توافق عبارت بود از : رشد جمعیت ، نوآوری های علمی ، خودکارسازی ، برنامه فضایی ، پیش بینی های مربوط به امکان جنگ وماهیت سیستم سلاح های جنگی در آینده .

فوایدو نقاط مثبت روش دلفی :

1. عدم محدودیت جغرافیایی برای شرکت کنندگان دراین پژوهش .

2. قابلیت پوشش دادن طیف وسیعی ازکارشناسان .

3. جلوگیری ازغلبه تفکرگروه گرایانه .

4. قدرت پیش بینی موضوعات تک بعدی پیچیده .

محدودیت ها ودغدغه های وارد بر روش دلفی :

۱. تنزل آینده : ازنظرمخاطبین پرسش نامه ها آینده وگذشته به اهمیت آنچه درحال میگذرد نمی باشند بنابراین ممکن است تمایل به کم دانستن وقایع آتی درآنان وجود داشته باشد .

2. انگیزه های ساده انگارانه : متخصصان تمایل دارندتا نسبت به وقایع آینده به صورتی مجرد وجدا ازسایرتحولات بنگرند تجسم تصویری جامع ودربرگیرنده ازوقایع آینده که در آن تغییرات همه جانبه ای دارند کارساده ای نیست دراین موارد تجزیه وتحلیل آثار متقابل می تواند مفید باشد .

3. تخصص های گمراه کننده ( کارشناسان غیرواقعی ) : اصولا ممکن است بعضی ازصاحبان تخصص پیش بینی کنندگان قوی نباشند یک کارشناس با تمایل به مراجعه به تخصص های شخصی ممکن است پیش بینی های خود رادر چارچوب قالب هایی خاص انجام دهدکه شاید بهترین پیش بینی ها نباشد .

4. سوگیری ساختاری (انحراف قالبها) :قالب بندی پرسش نامه می تواندبرای بعضی ازشرکت کنندگان مناسب نباشد.

5. دستکاری دلفی : پاسخ ها می توانند باامیدبه اینکه دردوربعدمنجربه تمایل به سمتی خاص شوند توسط مجریان دستکاری شوند.

6. وابستگی میزان موفقیت این روش به سطح کیفی اعضا وشرکت کنندگان .

7. درنظرنگرفتن نکات مورداختلاف درپاسخ های دریافتی و عدم انجام بررسی کافی بر روی این موضوع .

چه مواقعی ازفن دلفی استفاده میشود؟

1. هنگامی که اعضای یک تیم دریک جامستقرنباشند.

2. اگرسوابق وتجربیات موردنیاز تحقیق طیف گسترده ای ازسوابق وتجربیات رادربربگیرد.

3. اگرتبادل نظرازطریق برگزاری جلسات وگردهمایی ها ممکن نباشد.

4. اگرناسازگاری میان افرادبسیارزیادبوده ویاشرایط سیاسی مطلوبی وجودنداشته باشد.

5. اگرکارشناسان از سابقه کافی برای ارتباط گیری موثربرخوردارنباشند.

6. برای پیش بینی یک موضوع تک بعدی پیچیده مورد استفاده قرارمی گیرد .

7. برای ایجادایده های خلاقانه مورد استفاده قرار می گیرد .

نکته هایی در مورد روش دلفی :

• بیشترین تجربه درزمینه مطالعات فراگیردلفی درژاپن به انجام رسیده است این روش باتفکرمدیریت ژاپنی به خوبی قابلیت انطباق دارد در ژاپن مطالعات دلفی کم تعداد ولی بسیار گسترده هر5 سال یکباروبا افقی 30 ساله ازسال 1971میلادی تاکنون انجام شده است .

• دکترفرامرزرفیع پور ازروش دلفی به عنوان شبه استخاره یادکرده است .

• روش دلفی یکی ازشناخته ترین روش های تعاملی کیفی ،ساختارمند وغیرمستقیم است که برای پیش بینی آینده به کارمی رود .

• روشی دلفی روشی است که با آن به موضع وتوافق گروهی ازمتخصصان درباره موضوعی معین پرداخته می شود .

• این تکنیک بسیارشبیه تکنیک طوفان ذهنی است با این تفاوت که افراد هیچ‌گاه دور یک میز جمع نمی‌شوند و به عبارتی رویارویی مستقیم روی نمی‌دهد .

• اساس و پایه روش دلفی بر نظر متخصصان هر حوزه علمی استواراست. بنابراین بر خلاف روش‌های تحقیق پیمایشی اعتبار روش دلفی نه به تعداد شرکت‌کنندگان که به اعتبار علمی متخصصان بستگی دارد .

• خروجی روش دلفی چیزی جز یک نظریه نیست و این نظریه به اندازه اعتبار نظرات شرکت‌کنندگان معتبر است .

• دیدگاه‌ها و نظرات شرکت‌کنندگان بر اساس روابط آماری است و نه براساس آرا اکثریت و اقلیت .

بررسی روش دلفی

مطالب مشابه :

نمونه سوالات نظریه زبان ها

توابع API در دلفي

بررسی روش دلفی

نمونه سوالات ایجاد بانکهای اطلاعاتی استاد صحفی

نمونه سوالات درس منابع انسانی

نمونه سوالات هوش مصنوعی وجزوه استاد سيد ناصر رضوي

نمونه سوالات تستی php

نمونه سوالات نهایی زبان فارسی 88

نمونه سوال درس ایجاد بانکهای اطلاعاتی