پیامهای بهداشتی

۳. پیام بهداشتی سوم

شپش

ديدن شپش، اين حشره خزنده و چندش آور، براي اکثر مردم واقعا ترسناک است. البته فردي که اين حشره را در موهاي خود پيدا کرده،احساسات ديگري غير از ترس را هم تجربه مي کند....

مثل خجالت از اينکه آدم کثيف و شلخته اي به نظر مي رسد. والديني که فرزند آنها مبتلا به شپش سر مي شود هم تا مدت ها عذاب وجدان دارند چون فکر مي کنند پدر و مادر خوب و مسوولي نبوده اند.

شپش سر حشره اي کوچک و بدترکيب است که روي مو، ابرو و مژه انسان زندگي انگلي خود را شروع مي کند. حرکات اين حشره باعث احساس خارش شديد در پوست مي شود. جالب اينجاست که ابتلا به شپش سر يک پديده جهاني است و مخصوص قاره و کشور يا حتي سن و سال خاصي نيست. اما براساس گزارش سازمان کنترل و پيشگيري بيماري ها در آمريکا، اکثر مبتلايان به شپش در ايالات متحده، بچه هاي مدرسه اي هستند. متخصصان بهداشت مي گويند هر ساله ۶ تا ۱۲ ميليون کودک در آمريکا شپش مي گيرند. اين کودکان اکثرا ۳ تا ۱۱ ساله هستند يعني در سنين دبستان.

خانم ليزا بيرن پرستاري است که از ۲۰ سال پيش تاکنون به عنوان مربي بهداشت در مدارس مشغول به کار بوده است. او معتقد است كه اکثر موارد ابتلا، پس از پايان تعطيلات و هنگام بازگشايي مدارس اتفاق مي افتد. خانم بيرن مي گويد:" وقتي بچه ها از مسافرت هاي تابستاني و کمپ هاي گروهي برمي گردند اين حشره را هم همراه خود مي آورند. بچه ها دوست دارند هميشه دست در گردن هم بيندازند و همه جا با هم باشند. حتي خيلي از آنها با هم مي خوابند و روي زمين غلت مي زنند."البته طبق تجربيات خانم بيرن در زمستان هم اين بيماري دوباره سراغ بچه ها برمي گردد. چون ژاکت ها و کلاه ها در اين فصل از کمد بيرون مي آيند و خيلي از اوقات بچه ها کلاه يا کاپشن همديگر را مي پوشند. همين کار حشره و تخم آن را جابه جا مي کند.

دکتر دبورا شولر، مدير انجمن ملي مبارزه با شپش در آمريکا مي گويد:"هوشياري، کليد موفقيت در برخورد با اين حشره است. پدر و مادرها بايد هميشه و به طور مرتب موهاي فرزندان خود را چک کنند. مسلما پيدا کردن مشکل در همان ابتدا، درمان را هم ساده تر مي كند."

شپش سراغ همه مي رود

هر بچه اي ممکن است به شپش سر مبتلا شود، چه ثروتمند و چه فقير. اصولا ابتلا به شپش سر نه نشانه وضعيت بد اجتماعي و اقتصادي درخانواده است و نه علامت رعايت نکردن بهداشت فردي. شپش ها نمي توانند بجهند يا پرواز کنند. براي انتقال اين حشره از فردي به فردديگر، بايد ارتباط نزديکي بين اين دو شخص وجود داشته باشد. مثلا دو نفر که به موي هم دست بزنند، کلاه يا روسري يکديگر را بپوشند ياروي يک بالش و ملحفه بخوابند. در چنين مواردي حشره از طريق خزيدن خود را حرکت مي دهد و منتقل مي شود. دقيقا به خاطر همين روش انتقال است که بيماري شپش سر در بچه هاي دبستاني بيشتر ديده مي شود. چون اغلب آنها ارتباط جسمي زيادي با هم دارند.

مثلا عادت دارند صورت خود را به هم نزديک کنند و در گوشي حرف بزنند يا اينکه يک جا دراز بکشند و با هم بازي کنند. وقتي بچه اي درمدرسه پيدا مي شود که شپش لاي موهاي او وجود دارد درواقع زنگ خطري براي مسوولان مدرسه و مربي بهداشت به صدا درمي آيد.

خانم ليزا بيرن مي گويد:"در چنين موقعيتي بايد در قدم اول بچه را آرام کرد. چون بيشتر بچه ها از تصور وجود حشراتي بين موهاي خود وحشت زده مي شوند. اما در قدم بعدي بايد خيلي دقيق و کامل با آنها صحبت کرد تا منشا انتقال بيماري کشف شود. مثلا بايد پرسيد اين بچه بيشتر ساعت استراحت خود را در کدام قسمت مدرسه و با چه کساني مي گذراند؟ در ضمن اينکه کودک موردنظر چه ورزشي در مدرسه انجام ميدهد هم اهميت ويژه اي دارد. چون برخورد بدني و نيز استفاده از لباس يا کلاه مشترک بين بچه هاي مدرسه اي که در يک تيم ورزشي . هستند امري رايج است."

مبارزه با شپش

شايدعلت ترس واضطراب اکثرمردم ازشپش ريشه دردرمان آن هم داشته باشد. از بين بردن کامل شپش و تخم هايش به دقت زياد و زماني طولاني احتياج دارد.

خانم جکسون، يکي از والديني است که فرزندش سال گذشته همزمان با شروع سال تحصيلي جديد مبتلا به شپش سر شد. او مي گويد:"يک شب متوجه شدم فرزندم مرتب سرش را مي خاراند. حتي موقع خوابيدن به اتاق من آمد و گفت کمکش کنم تا سرش را خوب بخاراند.وقتي به دقت موهاي او را وارسي کردم با کمال تعجب اين حشرات ريز چندش آور را روي پوست سرش ديدم. به شدت دست پاچه شدم و فورا براي خريدن دارو از خانه بيرون رفتم. شامپو و داروي مورد نظر را از يک سوپرمارکت شبانه روزي خريدم و همان شب درمان پسرم را شروع کردم. البته خارش او به سرعت از بين رفت.اما چند روز بعد متوجه شدم مشکل همچنان وجود دارد و با اقدامات من به طور کامل درمان نشده است. درواقع مبارزه با شپش تا زمان از بين رفتن تک تک تخم هاي اين حشره ادامه دارد و در اين راه بايد دقت و پشتکار زيادي به خرج داد."

پيشگيري از ابتلا

جمله معروف پيشگيري بهتر از درمان است، مثل اکثر بيماري ها در مورد شپش سر هم صدق مي کند. قدم اول در پيشگيري، تدارک فضاي مناسب آموزشي براي بچه هاست. کلاس هاي کوچکي که تعداد زيادي دانش آموز در آنها تحصيل مي کنند بهترين محل براي انتقال بيماري هستند. چون بچه هايي که پشت نيمکت ها و صندلي هاي به هم فشرده نشسته اند، بيشترين ارتباط بدني را با يکديگر خواهند داشت. نکته ديگر موهاي بچه هاست. بهتر است موي بچه ها را در سنين دبستان کوتاه نگه داشت. حتي آمارها نشان مي دهند که پسرها و دخترهاي موکوتاه کمتر از دخترهاي موبلند، مبتلا به شپش سر مي شوند. علاوه بر اينها والدين هم بايد هفته اي ۲ بار به وسيله يک شانه ظريف موي بچه هاي خود را شانه بزنند. با اين کار، والدين فرصت کافي براي وارسي پوست سر بچه ها دارند. اگر شپش وارد موهاي کسي شده باشد درمان در مراحل اوليه به مراتب ساده تر خواهد بود.

درمان

داروهايي که براي درمان شپش سر استفاده مي شوند حاوي نوعي حشره کش ضعيف از خانواده پايرترين ها هستند. پايرترين هاي ضعيف به جز نوزادان براي بقيه سنين کاملا بي خطر محسوب مي شوند. اين داروها بدون نسخه پزشک هم قابل فروش هستند. چون در هر ساعتي از شبانه روز که کسي فهميد شپش بين موهاي او وجود دارد بايد فورا دارو را بخرد و درمان را شروع کند. اما اين به آن معنا نيست که ضرورتي براي مراجعه به پزشک وجود ندارد بلکه بايد در اولين فرصت ممکن به پزشک مراجعه کرد تا پوست سر بيمار را ببيند و دستورات لازم را در مورد درمان کامل و ريشه کني شپش به فرد بدهد.

منابع: رویترز و AFP

پیامهای بهداشتی

مطالب مشابه :

پیامهای بهداشتی

دستورالعمل اجرایی طرح بهداشتیاران مدارس (ویژه مدارس ابتدایی)

پیامهای بهداشتی

بهداشت چشم -بهداشت گوش و شنوايي- پيامهاي بهداشت مدارس

دستورالعمل شیر مدارس(طرح شَما)

پیام بهداشتی:دندان

دستورالعمل شیرمدرسه ایران

صورت جلسه کمیته شیر مدارس باحضورچناب آقای کریمیان

مسابقه نقاشی به مناسبت روزجهانی بهداشت در سال 2010