روشی نوین در برنامه ریزی کنکور PDCA - برنامه ریزی صحیح برای کنکور
روشی نوین در برنامه ریزی کنکور PDCA
برخلاف اکثر برنامه ریزی ها که یا فقط به آینده و یا به گذشته توجه دارند. در این نوع برنامه ریزی کانون توجه بر سه زمان گذشته ، حال و آینده است ...
ویژگی اول : توجه به آینده در کنار توجه به حال و گذشته
توجه به گذشته و حال کمک شایانی در شناخت خودتان از نظر استعداد، توانایی ها و پشتکار و... دارد. و این مسأله به شما کمک می کند تا برنامه ریزی آینده خودتان را بر پایه ی این شناخت استوار سازید.
همچنین با توجه به حال و گذشته که با توجه به ارقام درج شده در صفحه ی ارزیابی بدست آورده اید، می توانید برنامه ی آینده تان را واقع بینانه تر طرح ریزی کرده و آنرا اجرا کنید.
ویژگی دوم : انعطاف پذیری بالا و پویایی آن
همانطور که بعداً خواهید دید در این نوع برنامه ریزی در مرحله ی تهیه ی برنامه و اجرای آن انعطاف پذیری بالایی وجود دارد. وجود انعطاف پذیری در برنامه به شما امکان می دهد در هر زمان که در حال اجرای برنامه هستید، در همان زمان (با توجه به زمان حال و موقعیت های غیرمنتظره ) برنامه ی تان را تغییر دهید. [ البته ملاک تغییر دادن برنامه یا عدم تغییر آن ، افزایش بهره وری مطالعه و استفاده از زمان می باشد. ]
ویژگی سوم : واقع بینانه بودن این نوع برنامه
در این روش برنامه ریزی توجه به واقعیت ها مهم است و برنامه باید نیازها و فعالیت های روزانه شما را نیز شامل شود. مثلاً شما باید فعالیت های فوق برنامه مانند تغذیه ، استراحت ، ورزش ، تماشای تلویزیون ، استفاده از کامپیوتر و... را در برنامه ی خود وارد کنید. البته توجه داشته باشید این نوع فعالیت ها نباید وقت زیادی را از شما بگیرد. مثلاً تماشای تلویزیون بیش از اندازه مخصوصاً اگر داوطلب کنکور هستید، به برنامه ی شما ضربه خواهد زد. توجه داشته باشید که امسال برای شما سال سرنوشت سازی است بنابراین زمان را با مسائل بی اهمیت از دست ندهید. زیرا سالهای بعد به اندازه کافی فرصت دارید که به این امور (فعالیت فوق برنامه ) بیشتر بپردازید.
ویژگی چهارم : قابل اجرا بودن این نوع برنامه
با توجه به اینکه این برنامه با توجه به واقعیت ها تدوین می شود. بنابراین کاملاً قابل اجرا می باشد و همانطور که می بینید اجرای برنامه یکی از مراحل اساسی این نوع برنامه ریزی است . توجه داشته باشید برنامه ریزی ، بدون اجرای آن فقط چند نوشته روی کاغذ بیشتر نیست و این اجرای برنامه است که به برنامه ریزی اهمیت می دهد.
همانطور که بعداً خواهید دید این روش برنامه ریزی زمان زیادی را از شما نمی گیرد و مثلاً هنگامی که پس از چند هفته به برنامه ی متعادل برسید حدود 10 الی 20 دقیقه در هفته برای اینکار کافی خواهد بود و این زمان در مقابل میزان افزایش کارایی شما، بسیار ناچیز است .
بنابراین سعی کنید برنامه ای را که نوشته اید، در زمان مشخص خود انجام دهید.
ویژگی پنجم : نقش اصلی در این برنامه ریزی بعهده شماست .
همانطور که قبلاً در بحث بهترین برنامه ریز چه کسی است؟ بیان شد، بهترین برنامه ریز خود شما هستید و دلایلی برای این مسأله در همانجا ذکر شد. فقط ممکن است بیان کنید: من که بلد نیستم برنامه ریزی کنم؟ من که اصلاً تا به حال برنامه ریزی نکرده ام؟ و یا من که با مراحل کار برنامه ریزی آشنا نیستم؟
بنابراین ما در این فصل شما را با یک شیوه مؤثر برنامه ریزی آشنا می کنیم و مراحل آنرا به شما آموزش می دهیم . و سعی می نماییم در هر مرحله ، مطالبی را که شما جهت امر برنامه ریزی به آن نیازمند هستید بیان کنیم ، تا شما به راحتی بتوانید یک برنامه ی خوب ، صحیح و منطقی را برای خودتان طرح ریزی و آنرا اجرا کنید.
ویژگی ششم : رقیب اصلی در این نوع برنامه ریزی خودتان هستید.
شما در این نوع برنامه ریزی هر هفته و هر روز سعی می کنید که با روز و هفته ی گذشته خود چه از نظر کمیت مطالعه و چه از نظر کیفیت مطالعه رقابت داشته باشید.
ویژگی هفتم : توجه به کیفیت در کنار کمیت
یکی از اشکالاتی که در اکثر برنامه ریزی ها وجود دارد توجه یک طرفه به کمیت است . در این نوع برنامه ریزی سعی شده است به کیفیت و بازده مطالعه نیز توجه شود. شما در حین اجرای برنامه با استفاده از روشهای نوین مطالعه ، ترک عادتهای غلط و همچنین با عمق بخشیدن به یادگیری هایتان کیفیت را نیز مدنظر دارید و در مرحله ی ارزیابی نیز کیفیت مطالعه و میزان یادگیری مورد توجه شما می باشد.
ویژگی هشتم : ساده بودن برنامه ریزی به این روش
پس از مطالعه ی این فصل و یک بار اجرای روش های ارایه شده متوجه خواهید شد که شما به سادگی می توانید برای خود برنامه ریزی کنید.
مرحله ی اول: برنامه ریزی کنید . (plan)
گام اول :برنامه کلی
در این قسمت شما برای کل زمانی که تا آزمون سراسری وقت دارید، برنامه ریزی می کنید. برنامه ی کلی ، طرحریزی فعالیت های شما تا زمان برگزاری آزمون است . البته نه به صورت جزئی بلکه به صورت کلی و جامع .
- تا کنکور چه مدت زمان دارید؟
- برای کنکور چه درس ها یا موضوعاتی باید مطالعه شود؟
- در طول هفته چند ساعت را جهت مطالعه در نظر گرفته اید؟
- تاکنون چه میزان مطالعه کرده اید و چه درس هایی را خوانده اید؟
- و همینطور چه درس هایی را هنوز مطالعه نکرده اید؟
- زمانی که طول می کشد هر درس را بخوانید چقدر است؟
- با توجه به ضرایب درس ها و یا مشکل بودن یک درس یا تعداد مرورهای آن چه میزان وقت مطالعه باید در هر درس در نظر داشته باشید؟
* به پرسش های بالا با دقت پاسخ دهید و همه ی پاسخ ها را به طور خلاصه بر روی کاغذی یادداشت کنید. و با توجه به آنها یک طرح کلی از زمان حال تا برگزاری آزمون برای خودتان در نظر بگیرید.
در این مرحله شما با جمع کردن ساعت هایی که برای مطالعه دروس باید صرف کنید و همچنین با در نظر گرفتن ساعتهای مطالعه هفتگی تان یک طرح ریزی کلی انجام می دهید.
سعی کنید در طرح ریزی این مرحله از کارتان مطالعه دروس و مرور آنها را تا یک ماه و نیم مانده به کنکور به اتمام برسانید زیرا همانطور که در فصل آخر میآید این فرصت باقیمانده تا کنکور باید به طور اختصاصی صرف مرور و تست زنی (به صورت مجموعه ای یعنی سؤالات یک درس مشخص در یکی از آزمونهای سراسری یا آزاد) شود و دیگر وقت مطالعه ی مباحث جدید به اتمام رسیده است .
این گام از برنامه ریزی که شاید بیشترین وقت را از شما بگیرد، فقط یکبار صورت می پذیرد، درصورتیکه تغییری در برنامه ی اساسی شما رخ ندهد، یک بار تدوین برنامه در هر ترم و یا برای کل سال تحصیلی کافی است . بنابراین این برنامه به شما می گوید که تا زمان کنکور به طور کلی چه کارهایی را (با توجه به زمان انجام هر کدام ) باید انجام دهید. مثلاً در برنامه ی کلی ، شما مشخص می کنید که تا چهار ماه آینده باید تمام دروس خوانده شود. (البته با توجه به واقعیت ها)
گام دوم-تدوین برنامه هفتگی و روزانه
هنگامیکه طرح ریزی برنامه ی کلی به پایان رسید، تدوین برنامه هفتگی و روزانه آغاز می شود. تدوین برنامه ی هفتگی براساس برنامه ی کلی صورت می پذیرد. برای تهیه و تدوین برنامه ی هفتگی و روزانه به مراحل و نکات زیر دقت کنید:
1- واحد مطالعه ی خودتان را تعیین کنید.
واحد مطالعه زمانی است که در آن بهترین و بیشترین کارایی را برای انجام مطالعه دارا می باشید. دقت داشته باشید واحد مطالعه ی هر فرد مختص خود اوست . (واحد مطالعه در فصل پنجم استراتژی های مطالعه توضیح داده شده است .)
2- جدول برنامه ی هفتگی را با توجه به واحد مطالعه ی خودتان پر کنید.
3- زمان استراحت پس از هر واحد مطالعه را در نظر داشته باشید و آنرا نیز در برنامه وارد کنید. برای آنکه برنامه ی شما خیلی شلوغ نشود می توانید پس از هر واحد مطالعه ، زمان استراحت را به ازای هر 15 دقیقه با یک علامت * مشخص کنید.
4- تمام کارها و فعالیت هایی که به طور ثابت در هر هفته دارید را با خودکار مشکی در جدول وارد کنید. از جمله برنامه ی درسی کلاس های مدرسه و کارهای ثابت هفتگی تان را وارد جدول کنید. مثلاً ساعات تغذیه ، ورزش و کلاس های آموزشگاه و یا کلاس های زبان ترمیک و یا کار با کامپیوتر را مدنظر داشته باشید.
تذکر مهم در رابطه با فعالیت های فوق برنامه :
لازم به ذکر است فعالیت های فوق برنامه داوطلبان کنکور مانند ورزش ، تفریح ، تلویزیون ، کامپیوتر و... باید متناسب با حجم بالای مطالبی که باید جهت آمادگی کنکور مطالعه کرد، در نظر گرفته شود.
سعی کنید فعالیت های فوق را در جهت اهدافتان طرح ریزی کنید مثلاً من امروز یک ساعت ورزش می کنم تا بتوانم در ساعت های بعدی بهتر مطالعه کنم و با شادابی به مطالعه ام ادامه دهم .
توجه داشته باشید فعالیت های فوق برنامه نباید وقت زیادی از شما بگیرد و نباید زیاد شما را خسته کند. بارها با افرادی برخورد کرده ام که وقتی از فعالیت های جنبی خسته می شوند به سراغ درس می روند. پس شما دقت داشته باشید هرگاه پس از انجام مطالعه ی کافی خسته شدید به سراغ فعالیت های فوق برنامه بروید. انجام فعالیت های جنبی در زمان مطالعه و آمادگی جهت کنکور به مدت چهار تا پنج ساعت در هفته می تواند برای شادابی و تجدید روحیه و آمادگی برای مطالعه های بعدی ، کافی باشد ولی بیشتر از این مقدار به برنامه ی مطالعاتی شما ضرر خواهد رساند.
5- دروسی که باید مطالعه شود را با توجه به ساعت های لازم جهت مطالعه ی آنها و متناسب با برنامه ریزی کلی تان ، به طور دقیق وارد برنامه کنید. (زمان مطالعه ی این دروس را با خودکار آبی وارد برنامه کنید.)
6- دقت داشته باشید هر درس را به اجزاء زمانی متناسب با واحد مطالعه ی خودتان ، تقسیم بندی کرده و آنرا وارد برنامه کنید. مثلاً شما برای اینکار می توانید در نظر بگیرید، در یک واحد مطالعه تان ، یک موضوع فیزیک مثلاً آینه ها را بخوانید و یا یک یا چند درس از یک کتاب (درس 5 و 6 از کتاب عربی ) را مطالعه کنید و یا حتی به صورت صفحه ای برنامه ریزی کنید. (مثلاً 10 صفحه از کتاب زیست شناسی را در یک واحد مطالعه بخوانید.)
7- دقت داشته باشید تمامی دروس را در برنامه ی مطالعاتی خود بگنجانید و هیچ درسی را به دلیل سخت بودن و یا بی علاقگی رها نکنید. یکی از محاسن برنامه ریزی این است که شما را مکلف به خواندن دروسی می کند که به هر دلیل به آن علاقه ندارید البته قبل از شروع به مطالعه همانطور که در فصل اول (علاقه به مطالعه ) بیان شد حتماً به موضوع علاقمند شوید. (راهکارهای این مطلب در مبحث فوق آمده است و علاوه بر آن می توانید از خلاقیت خودتان در این مورد استفاده کنید.) و همچنین هیچ درسی را به خاطر مشکل بودن و یا دارای ضریب پایین بودن رها نکنید مثلاً اگر دانش آموز رشته تجربی هستید حتماً ریاضیات را در برنامه خود قرار داده و آنرا مطالعه کنید.
8- برای مطالعه هر درس یا هر کتاب وقت کافی در نظر بگیرید.
ساعات مورد نیاز جهت مطالعه یک درس یا یک موضوع را متناسب با میزان سختی آن در نظر بگیرید و همچنین به زمان لازم جهت حل تمرین ها و تست زنی نیز توجه کنید. مثلاً میزان ساعتی که برای مطالعه و حل تمرین های یک مبحث ریاضی نیاز دارید خیلی بیشتر از میزان ساعت مطالعه ی یک یا دو درس ادبیات می باشد.
9- اگر در کنکور آزمایشی شرکت می کنید ، برنامه ی هفتگی خود را می توانید متناسب با برنامه ی آزمونها قرار دهید. البته از دروس پیش دانشگاهی غافل نشوید و آنها را نیز در برنامه ی مطالعه ی خود قرار دهید.
10- بین دو موضوع مشابه یک موضوع دیگر را مطالعه کنید و یا مدت زمانی را برای استراحت در نظر بگیرید. (رجوع کنید به « مطالب مشابه درسی را پشت سرهم مطالعه نکنید» که در فصل استراتژی های مطالعه آمده است .)
11- مدت زمانی را در برنامه ی هفتگی جهت جبران عقب افتادگی ها در نظر بگیرید.
مثلاً ممکن است در زمانی که برای مطالعه در نظر گرفته اید حادثه ی غیرمنتظره ای پیش بیاید و باعث شود شما آن زمان مطالعه را از دست بدهید، بنابراین ساعاتی را در برنامه بدین منظور اختصاص دهید. (مثلاً 2 واحد مطالعاتی روز جمعه را برای جبران عقب افتادگی ها در نظر بگیرید.) در صورتی که از برنامه ی خود عقب نبودید می توانید این مدت زمان را صرف مرور درس ها و یا مطالعه ی دروس جدید بکنید.
12- مرور هفتگی درس ها را در برنامه قرار دهید.
در برنامه ی مطالعه ی درسی خود، برای هر درس ساعتی را برای مرور در نظر بگیرید.
13- وقت مطالعه ی درسی را حتی الامکان نزدیک تر به ساعت آن درس تعیین کنید. تا جایی که امکان دارد مطالعه ی هر درس را بلافاصله پس از ساعت آن درس انجام دهید مثلاً ترجیحاً درس امروز را همین امروز مطالعه کنید زیرا مطالعه ی یک درس چند روز پس از درس دادن با فراموشی برخی از مفاهیم به خاطر مرور زمان همراه است . مطالعه در اولین فرصت پس از درس دادن آن ، با آمادگی ذهنی بیشتر برای جذب مباحث همراه است . و همچنین مطالعه یا مرور دروس روز بعد را نیز در برنامه ی خود قرار دهید.
توجه : تهیه ی برنامه ی مناسب هفتگی برای اولین بار، بدون خطا و اشتباه نخواهد بود و شاید در اجرای آن با مشکلاتی روبه رو شوید ولی همانطور که بیان می شود در مراحل بعدی این نوع برنامه ریزی (در مرحله ی اقدام اصلاحی کنید Act ) می توانید ایرادهای آنرا برطرف کرده و برای هفته های آینده یک برنامه ریزی دقیق و واقعی انجام دهید.
تصاویر جدول برنامه ریزی کنکور رشته تجربی , برنامه درس خواندن برای کنکور