اصول خبر نویسی

 مفاهیم  اساسی در خبر نویسی

خبر باید درست،روشن و جامع باشد و این صفات در تمام مراحل تهیه، تنظیم و انتشار آن در نظر گرفته شده و مراعات شود.

1ـ روشنی خبرclear   

خبر باید ساده، روشن و بدون ابهام تنظیم شود. مهمترین دلیل ابهام در خبر، درك نادرست خبرنگار از موضوع خبر است كه این اشكال را با مطالعه  و پرسش از منبع می توان رفع كرد.
نكته دیگر آنكه در خبرهای دارای اصطلاحات علمی، حقوقی، پزشكی و فنی و…، مطلب باید به گونه ای انتشار یابدكه اولا فهم مطلب برای همگان آسان باشد، همچنین این ساده نویسی به ارزش علمی خبر آسیبی وارد نیاورد.

در این راه، همچنین داشتن یك رسم الخط واحد در خبر نویسی ضروری است.

2ـ درستی خبر  ( accurate

صحت خبر ارزش و اعتبار خبر است و در صورت نبود اطلاعات لازم و عدم صحت خبر، اعتماد میان مخاطب و رسانه از بین می رود.

وجود تكذیبیه(Retraction) نشان از عدم دقت در این مفهوم اساسی دارد كه در مواردی می تواند موجب مشكلات قانونی نیز شود.

ازسوی دیگر درج مطالب فاقد صحت، اطمینان و مطالعه قبلی موجب بی اعتمادی و كاهش مخاطبان رسانه و رفتن آنان به سمت رسانه های دیگر است.

 »»»»   هیچ گاه درستی خبر نباید فدای سرعت انتشار آن شود«««

3ـ جامعیت خبرcompelete):)

اطلاعات در خبر باید به صورت جامع و كامل داده شود. دادن اطلاعات آرشیوی و اشاره به سابقه خبر و پاسخگویی به 6 عنصر خبری  (كی، كجا، كه، چرا، چه و چگونه) در خبر ضروری است.

ارزش های خبری( NEWS VALUES)

هر رویدادی را نمی توان خبر نامید، زیرا بسیاری از رویدادها ارزش  انتقال به مخاطب را ندارند.
معیارها و شرایطی كه در ماهیت یك رویداد موجودند و بر مبنای آنها می توان رویداد را ارزشیابی كرد ارزش های خبری نام دارند.

اهمیت این ارزش ها به دلیل آن است كه خبرنگار را  هم در سوژه یابی و تنظیم  خبر یاری می دهد، هم به عنوان معیار مقایسه، ارزش گذاری و گزینش رویدادها برای انتشار توسط رسانه مورد استفاده قرار می گیرد.

1- دربرگیریIMPACT):

رویداد وقتی واجد این ارزش است كه بر تعداد زیادی از افراد جامعه تاثیر داشته باشد یا موجب نفع یا زیان مادی یا معنوی گروهی از افراد جامعه شود.

مانند:

برای تمامی اتباع كشور كد ملی صادر می شود (مخاطب: تمام اتباع كشور(

پزشكان از مالیات معاف می شوند (مخاطب: پزشكان(

)بیمه همگانی اصناف اجباری می شود (مخاطب: اصناف(

)ذخیره آب شرب تهران تا یك ماه دیگر به پایان می رسد (مخاطب: ساكنین تهران (

بر مبنای مخاطبان هر رسانه، هر یك از این اخبار اهمیت و جایگاه خود را دارند.

2- شهرت(FAME) :

اشخاص حقیقی و حقوقی و حتی برخی اشیاء به دلیل معروفیت خود ممكن است ارزش خبری داشته باشند كه ممكن است مثبت یا منفی باشد.

همچنین ممكن است كسی یا چیزی فاقد این ارزش باشد ولی به واسطه خبری كه ما می دهیم، مشهور شود.
( مانند انتخاب حامد كرزای به ریاست دولت موقت افغانستان، وی را پیش از آن كسی نمی شناخت)
مثال ها:

رییس جمهور دیروز از آلمان باز گشت.       رییس جمهور واجد ارزش شهرت

    برج ایفل رو به انهدام است.                        برج ایفل واجد ارزش شهرت

  3-   برخورد(CONFLICT) :

این رویدادها حاوی برخورد به معنای حادثه، اختلاف، درگیری، منازعه و ... است

برخورد می تواند به صورت منفی (جنگ، سرقت، جنایت)، مثبت (مناظره دو فرد، مسابقه ورزشی)، فیزیكی

كتك (زدن، تصادف، زلزله ) یا غیر فیزیكی (اعتصاب و… ) باشد.

مثال ها:

تظاهرات دانشجویی كره جنوبی را فرا گرفت.

سقوط هواپیمای توپولف 159 كشته برجای گذاشت.

رقابت گروه های سیاسی در آستانه انتخابات شدت گرفت.

4ـ مجاورت(PROXIMITY) :

رزش یك واقعه،بسته به نزدیك بودن فیزیكی یا معنوی مخاطبان به آن، برای آنان متفاوت است.

الف ـ مجاورت فیزیكی يا جغرافيايی (GEOGRAPHICAL PROXIMITY):

مخاطبان نسبت به واقعه ای كه در نزدیكی آنان رخ داده توجه بیشتری نشان می دهند. صدمه دیدن همسایه یا

رخ دادن اتفاقی در محله، شهر یا كشور، هر یک بسته به نزدیكی و مجاورت از لحاظ جغرافیایی ممكن است

رای مخاطب مهمتر باشد.

مانند:

استاندار جدید تهران منصوب شد.

شهردار منطقه 7 تهران استعفا كرد.

ب ـ مجاورت معنوی(PSYCHOLOGICAL PROXIMITY):

پیوندهای مذهبی، قومی و زبانی می توانند بر اساس ارزش و نزدیكی در خبر مهم  باشند و گاهی این ارزش

ا هم ارز مجاورت فیزیكی و گاهی بیش از آن است.

مانند:

مسلمانان بوسنی مورد تهاجم قرار گرفتند.    

یك دانشمند ایرانی مقیم آلمان، مرد علمی سال شد.

5ـ كثرت ( فراوانی در تعداد، اندازه، تعداد(MAGNITUDE

هر زمان كه در خبر از اعداد و ارقام استفاده شود و میزان و تعداد چیزی بیان شود ، نشان از ارزش كثرت آن دارد.

مانند:

تورم در آرژانتین به 300 درصد رسید.         

تیم فوتبال ایران 17 گل به مالدیو زد.

6ـ شگفتی و استثنا

(ODDITY):
رویدادهای عجیب و غیرعادی كه  انتظار شنیدن آن وجود ندارد،به ندرت اتفاق می افتد. مانند: اختراع؛

گستره این ارزش  زیاد است و باید با جامعه سنجیده شود.

مانند: ادعای ریشه كنی اختلاس یا رفع مشكل ترافیك در تهران.

مثال:

زنی در تهران 12 قلو زایید.

هزاران قورباغه به روستایی در چین حمله كردند.

7ـ تازگی خبر

(TIMELINESS):
عمده خبرها این ارزش را در خود دارند و در واقع می توان آنرا ارزش جدا ناپذیر شمرد، زیرا اگر خبری به موقع منتشر نشود،به تاریخ پیوسته است.

تمامی خبرها باید دارای چنین ویژگی ای باشند؛ البته ممكن است یك سری از خبرها در گذشته اتفاق افتاده باشد ولی در حال حاضر فاش و منعكس شوند.

عناصر خبری

NEWS ELEMENTS)

ركن اصلی تنظیم خبر شناخت عناصر خبری است و بدون شناخت آنان و ارزش های خبری كه ذكر شد ، خبرنگار نخواهد توانست زاویه مناسب برای نگاه به رویداد را به دست آورده ، واقعه را به صورت كامل و بدون ابهام به مخاطب منتقل كند.

این عناصر شش گانه عبارتند از : كه ؟ كی ؟ كجا ؟ چه ؟ چرا ؟ چگونه ؟

1ـ كه(WHO):

روزنامه نگار باید افراد یا چیزهایی را كه در پیدایش واقعه دخالت داشته اند، مشخص نماید.
دانستن دقیق نام ها و سمت ها در عرضه درست این عنصر نقش مهمی دارند .
این عنصر كه  برحسب شهرت مشخص می شود، فاعل یا مفعول یا مسند الیه جمله است .

عنصر كه می تواند شامل ذی روح ( كسی ) و بی روح ( چیزی ) باشد.

مثال ها:

گاو صندوق حاوی جواهرات بانكی را به سرقت بردند. ( گاوصندوق، كه ( چیزی ) است.

رییس جمهور در دانشگاه تهران سخنرانی كرد. ( رییس جمهور ، كه (كسی ) است.

تهران حادثه تروریستی در آمریكا را محكوم كرد. ( تهران،كه (كسی ) است.

عنصر خبری در تمامی این مثال ها كه می باشد.

2ـ كی يا زمان

(WHEN):
زمان یك رویداد در هر صورت جزو ارزش های خبری آن است ( تازگی ) و اگر زمان وقوع یك رویداد خود حائز اهمیت باشد ، خبرنگار باید تازگی رویداد را  در ابتدای خبر مورد تاكید قرار دهد.
امروز نتایج كنكور كارشناسی ارشد اعلام می شود.

سال آینده نظام آموزشی مدارس راهنمایی به صورت نیمسالی ـ واحدی تغییر خواهد یافت.

قرن جاری ، قرن فناوری اطلاعات نام گرفته است.

ساعت 4 و 29 دقیقه و 45 ثانیه روز جمعه سال نو شمسی تحویل می شود.

 3ـ كجا  WHERE))

این عنصر عموما بیانگر ارزش خبری مجاورت است  و محل وقوع رویداد را بیان می كند.

در رویدادهای شهری،ذكر محل دقیق واقعه الزامی است.

این عنصر می تواند در ابتدا یا وسط خبر ذكر شود.

جشن فارغ التحصیلی دانشجویان رشته برق دانشگاه صنعتی امیر كبیر فردا برگزار می شود.

بمبی صبح امروز در خیابان قدس ، مجاور دانشگاه تهران منفجر شد.

 4ـ چه (WHAT): ماهیت و فعلیترویداد

چه ماهیت رویداد است؛ مانند یك حادثه، انتخابات، اختراع و هر چه كه به ماهیت یا فعلیت رویداد مربوط شود.

در یك خبر ممكن است چند عنصر  (چه)  موجود باشد كه باید ازمیان آنان ، آن كه را دارای ارزش خبری

یشتری است،انتخاب كرد.

در مصاحبه ها معمولا عناصر خبری (كه) و (چه) دارای اهمیت ویژه است و در این بین اهمیت عنصر (چه)

یشتر است.

مثال:

نمایشگاه مطبوعات به كار خود پایان داد. در نمایشگاه امسال بیش از هزار نشریه ادواری حضور داشتند كه تعداد آنها نسبت به سال گذشته سی درصد افزایش یافته بود.

پایان كار نمایشگاه : چه                                    حضور بیش از هزار نشریه :

ه   افزایش سی درصدی حضور نشریات : چه

 5 ـ چرا

WHY): )

این عنصر ، دلیل یا انگیزه وقوع رویداد را بیان می كند.

مثال

رییس جمهور دیروز به مناسبت آغاز سال تحصیلی در دانشگاه تهران سخنرانی كرد.

رییس جمهور: كه           دیروز: كی           به مناسبت آغاز سال تحصیلی: چرا   

   دانشگاه تهران: كجا            سخنرانی كرد: چه

راننده تاكسی براثر بی احتیاطی عابر پیاده را زیر گرفت.

براثر بی احتیاطی: چرا                                                زیر گرفت : چه

6ـ چگونهHOW

عنصر چگونه كیفیت وقوع رویداد را بیان می كند.

مثال:

با سخنان وزیر ارشاد كنفرانس جهانگردی در تهران گشایش یافت.

با سخنان وزیر ارشاد: چگونه

لید و انواع آن

شروع خبر: لید Lead

اولین كلمات خبر سلاح ضربتی خبرنگار محسوب می شود.

در خبرنویسی باید با قرار دادن مهمترین ، پرهیجان ترین و گیراترین قسمت خبر در ابتدای آن بر بی اعتنایی خواننده غلبه كرد و او را مجذوب و شیفته ساخت.

نخستین جملات خبر را كه حاوی خلاصه موضوع اصلی واقعه یا عمل است ، اصطلاحا (لید) می گویند.

در حقیقت لید وسیله ای است كه اشتهای خواننده ای را كه پس از دیدن تیتر متوجه خبر شده است،بیش از پیش به خواندن خبر ترغیب كرده و او را روانه شرح خبر می كند.

*مشخصات لید: 

لید معمولا به یك یا چند عنصر خبری بسته به اهمیت آنها در رویداد پاسخ می دهد و اصولا باید دارای ویژگی های ذیل باشد:

لید معمولا بین 20 تا 30 كلمه است كه ممكن است تا 40 كلمه هم برسد ولی بهتر آن است كه از 30 كلمه تجاوز نكند. ( لید در صورتی می تواند 40 كلمه باشد كه در گزارش های خبری بكاربرده شود. )

لید باید با حجم خبر تناسب داشته باشد.

از تكرار كلمات در لید اجتناب شود.

لید نباید مبهم باشد.

لید نباید حاوی مطالب جزیی باشد.

لید حداكثر یك یا دو جمله است.

لید با زمان و مكان شروع نمی شود،مگر اهمیت ویژه ای داشته باشند.

از بكاربردن واژه های بیگانه و غیر آشنا در لید خودداری شود.

در لید از مخففات استفاده نشود.

نام یا عناوین اشخاص در كنار هم در لید نوشته نشود. ( در لید نباید نوشت: حجت الاسلام والمسلمین خاتمی، رییس جمهوری اسلامی ایران؛ بلكه باید تنها یكی را استفاده كرد)

بین نام یا عناوین اشخاص هر كدام معروف تر بود، باید از آن در لید استفاده شود.

 از دو نوع لید در خبرها نباید استفاده كرد:

 الف : لید بی محتوا: در این نوع لید با وجود آن كه از عناصر و ارزش های خبری استفاده شده ولی چیزی به مخاطب ارایه نمی دهد.

مثال: وزیر امورخارجه امروز در یك كنفرانس مطبوعاتی در خصوص تجارت جهانی صحبت كرد.

در این لید با توجه به این كه عناصر و ارزش خبری در آن رعایت شده ولی خبر مهمی به مخاطب نمی رساند.

ب : لید پر محتوا: در این نوع لید بی جهت از تمام عناصر خبر  استفاده می شود.

مثال: حسن اكبری ، دانش آموز هیجده ساله ای كه صبح دیروز از عرض خیابان ستارخان می گذشت در اثر برخورد با اتوبوس شركت واحد كشته شد.

در این لید تمامی عناصر خبر آورده شده است و هیچ توضیحی و عنصری باقی نمانده تا در خبر ارایه شود.

برجسته  سازی عناصر در لید

در تنظیم لید می توان مطالب را با تاكید بر یكی از عناصر شش گانه خبر تنظیم كرد. درنتیجه آن عنصر خبری، برجسته تر از دیگر عناصر ظاهر می شود.

1ـ لید كه: رهبر انقلاب در سخنانی اعلام كرد كه ایران هرگز به رهبری آمریكا در هیچ حركت ضد تروریستی شركت نمی كند.

رهبر انقلاب: كه ـ برجسته سازی عنصر كه در لید

 2ـ لید كی: فردا جواب كنكور سراسری اعلام خواهد شد. فردا: كی

نكته آن كه در برجسته سازی عنصر كی ، لید با امروز، فردا، دیروز شروع نمی شود،مگر اینكه حساس و سرنوشت ساز باشد. مانند زمان امتحان كنكور، زمان معرفی قبول شدگان كنكور،  زمان تحویل سال و…

3ـ لید كجا: تهران كانون گفت و گو های سیاسی برای حل بحران منطقه شد. تهران: كجا

در این نوع لید ارزش مجاورت مهم می باشد كه باید در خبر آورده شود.

4ـ لید چه:  ریل گذاری مترو تهران تا سه ماه دیگر به پایان می رسد. ریل گذاری: چه

بكار بردن این لید مشكل است و در آن (چه) حالت مصدری می گیرد . دیگر این كه (چه) گاهی اوقات به عنصر چرا تبدیل می شود.

نقص فنی در چرخ های هواپیما باعث سقوط یاك چهل شد.         نقص فنی: چرا

5 ـ لید چرا: جاری شدن سیل در گلستان منجر به مرگ چهارصد نفر شد.

جاری شدن سیل : چرا

 6ـ لید چگونه: با سخنان رییس جمهور امروز اجلاس وزرای جهانگردی كشورهای اسلامی آغاز بكار می كند.

 با سخنان رییس جمهور: چگونه

 نكته: در خبر باید دید كدام عنصر خبری مهمتر است تا اول در لید آورده شود و هر عنصر خبری كه در لید اول بیاید،لید به نام آن گفته می شود. لید كه، چه، چرا، چگونه، كجا، كی، كه

انواع لید

1ـ لید نقلی: این لید كه در آن سخن نقل می شود، به سه صورت نوشته می شود:

الف) نقل قول مستقیم : این نوع لید در حالات ذیل به كار می رود :

زمانی كه سخن شخص حساس است  و باید سخنان او بدون دستكاری و عین كلمات بیان شود.

در حالتی كه نقل قول مستقیم نشانگر شخصیت و طرز فكر گوینده است.

در حالتی كه خبرنگار می خواهد سخن منبع خبری را عینا عرضه كند.

در این لید در حد تصحیح اشتباهات دستوری  به شرط آن كه معنی سخن عوض نشود،  می توان جای برخی كلمات را عوض كرد، در غیر این صورت باید از لید غیر مستقیم استفاده شود.

مثال: 

رییس جمهور گفت: (( امیدوارم بوش اشتباه خود را جبران كند.))

 ب) نقل قول غیر مستقیم: در این نوع لید، نقل قول دستكاری می شود و گیومه در آن حذف می شود ولی مفهوم اصلا نباید تغییر كند. 

مانند:

رییس جمهوری گفت با سرمایه گذاری های جدید در صنعت برق تا پنج سال آینده سه نیروگاه در كشور ساخته خواهد شد.

در این نوع لید به جای گفت از واژه های دیگری چون اظهار داشت،اخطار كرد،فاش ساخت،ادعا كرد،هشدار داد، انتقاد كرد،یاد آور شد،ابراز داشت،درخواست كرد و … با توجه به بار معنایی هریك استفاده می شود.

 ج) نقل قول تاكیدی یا جزيی: در این نوع نقل قول بخش كوچكی از یك جمله گوینده را برداشت كرده و آنرا بكار می بریم كه این نشان از تاكید بر آن دارد، به این معنی كه یك یا دو كلمه را در داخل گیومه  می بریم و برجسته می كنیم.

مثال:

رییس بانك مركزی امروز اعلام كرد اقتصاد كشور به سوی ((شكوفایی و رونق)) گام برمی دارد.

2ـ لید قیاسی:

در این نوع لید، در واقع دو خبر مورد قیاس قرار می گیرند.

مانند:

در حالی كه تهران باهیجده درجه بالای صفر روزهای پاییزی را می گذراند، اردبیل با هفت درجه زیر صفر به زمستان زودرس رسیده است.

دامداران انگلیس برای جلوگیری از كاهش قیمت گوشت شصت هزار راس دام را كشتند؛ این در حالی است كه مردم برخی كشورهای جنوب از گرسنگی می میرند.

 3ـ لید متراكم:

در این نوع لید اطلاعات در یك سطح قرار دارند و نمی توان به آنها اولویت داد.

در جریان سیل گرگان 400 نفر كشته شده، 100 میلیارد تومان خسارت برجای مانده و 5000 نفر از اهالی گلستان خانه خود را از دست دادند.

4ـ لید پرسشی:

 در این نوع لید پرسشی مطرح می شود كه هدف آن انگیختن توجه مخاطب است.

باگذشت یك هفته از سال تحصیلی، دانش آموزان سیستانی می پرسند بالاخره كی كتاب های درسی به دستشان می رسد؟

به گزارش خبرنگار ما از زابل،دانش آموزان هنوز كتابی برای مطالعه در اختیار ندارند. مسوول آموزش و پرورش زابل می گوید: مشكل نرسیدن كتاب هر ساله در این شهر تكرار می شود.

5 ـ لید فهرستی: نكات هم ارز به صورت فهرست شده در لید آورده می شوند.

مثال :

هیات دولت در جلسه دیشب دو تصمیم سرنوشت ساز اتخاذ كرد:

_ ایران در جنگ افغانستان بی طرف است.

_ مرزهای شرقی و غربی كشور بسته شد.

 6ـ لید عمقی و ساده:

 در این نوع لید، با خبرهای رو به رو هستیم كه یك كل را تشكیل می دهند ( ذكر مطلب كلی، لید ساده ایجاد می كند ) و ما جزیی از این كل را كه دارای اهمیت است برجسته كرده و به آن اشاره می كنیم، به این معنی كه اول به كل اشاره می كنیم و سپس جزء مهم آنرا برجسته می كنیم. این نوع لید  بیشتر در قطعنامه ها، كنفرانس ها و جلسات بكار برده می شود.

_ مجلس لایحه طلاق را تصویب كرد كه براساس آن زنان مطلقه در نیمی از دارایی همسر سابق خود سهیم می شوند.

تصویب لایحه طلاق: كل

زنان مطلقه در نیمی از دارایی همسر سابق خود سهیم می شوند: جزء مهم.

_ لایحه مالك و مستاجر در شور دوم به تصویب رسید كه به موجب آن مالك می تواند پس از اخطار مستاجر خود را از خانه بیرون كند.

لایحه مالك و مستاجر: كل

مالك می تواند پس از اخطار مستاجر خود را از خانه بیرون كند: جزء مهم.

7ـ لید توصیفی:

این نوع لید بیشتر درخبرهای هنری كاربرد دارد.

18 میلیون دانش آموز با رفتن به كلاس درس، سال تحصیلی جدید را آغاز كردند. (ساده)

در حالی كه باران پاییزی چهره شهر را تازه كرده است، امروز 18 میلیون دانش آموز مرحله دیگری از زندگی خود را آغاز می كنند. ( لید توصیفی)

 8_ لید ضرب المثلی یا تمثیلی:

سنگ بزرگ علامت نزدن است. وزیر جدید آموزش و پرورش گفت كه قصد دارد همه واجدالتعلیم های كشور را پوشش دهد.

هر كه بامش بیش ، برفش بیشتر. این روزها كه كه ارتفاع برف در برخی در مناطق شهری به نیم متر رسیده است،هزینه پاروكردن برف ناگهان  چند برابر افزایش یافته است.

 9_ لید غیرمتعارف:

در خبرهای ورزشی،حوادث و هنری  كاربرد دارد.

بازیكنان ایران كم آوردند و با بدنی مجروح ناچار شدند بازی با عربستان را نیمه كاره رها كنند.

 10- لید تاریخچه ای:

در این نوع لید تاریخچه خبر به گونه ای باید آورده شود كه خواننده متوجه نشود كه این مطلب از گذشته گفته شده است.

وزیر كشور فرانسه دیروز استعفا كرد.

لازم به یادآوری است كه وزیر كشور فرانسه به دلیل انفجار ماه گذشته در یك رستوران استعفا كرد.

در این مثال باید “ لازم به یادآوری است  ” را حذف و ادامه جمله را  با جمله بالا تلفیق كرد.

طریقه درست :  در پی حادثه انفجار ماه گذشته در پاریس، وزیر كشور فرانسه دیروز ناچار به استعفاء شد.

مردی كه 25 سال پیش همسرش را كه در خیابان فردوسی كشته بود، دیروز توسط ماموران دستگیر شد.

نكته: مردی كه 25 سال پیش همسرش را كشته بود،سابقه خبر است كه گاهی از خود خبر مهمتر می باشد.

 وزیر بازرگانی در چابهار خبر از خرید كشتی های جدید داد، بدین ترتیب تعداد كشتی های تجاری ایران از 135 فروند فراتر می رود.

وزیر بازرگانی در چابهار گفت: برای افزایش حمل و نقل امسال چند فروند كشتی دیگر خریداری می شود. (خبر ناقص می باشد، چرا كه سابقه خبر ( تعداد كشتی های قبلی ) در آن بیان نشده است.)

***چند نكته قابل توجه

بهتر است كه لید را با حروف اضافه شروع نكنیم.

در لید نباید از متذكر می شویم، یادآور می شود و گفتنی است استفاده شود، البته این افعال در خبر هم نباید استفاده شوند، چون نشان از گذشته و تكراری بودن مطلب دارد.

سابقه خبر باید در خبر آورده شود. در این صورت بهتر است اول خبر داده شود، بعد سابقه خبر به صورت كامل عرضه شود.

یكی از وظایف رسانه ها این است كه سابقه خبر را به صورت كامل در خبر و یا بعد از خبر ارایه دهند، چرا كه خبر بدون سابقه،كم ارزش است.

تیتر و انواع آن

تیتر (عنوان، سرخط)   Headline

تیتر هدایت كننده خواننده به خبر است  و چون خوانندگان همواره با نگاهی كوتاه به مطالب رسانه موضوع مورد علاقه خود را برمی گزینند، تیتر نویسی كار ظریفی به شمار می رود.

از منظر دیگر تیتر را می توان (فشرده لید) نامید.

ویژگی های تیتر:

1- تیتر باید روشن باشد و ابهام نداشته باشد.

2- خواننده با خواندن تیتر بلافاصله متوجه خبر شود.

3- تیتر سوالی نباشد.

4- با فعل منفی پایان نگیرد.(به جای رییس جمهور به سفر نمی رود، می نویسیم سفر رییس جمهور لغو شد)

اگر تیتر منفی باشد ولی حاوی خبری باشد، آوردن آن اشكالی ندارد .

5- با حروف اضافه شروع نشود.(از، در، به، كه و غیره) كلمه اول در تیتر برای جذب خواننده مهم است.

6- در انتها فعل داشته باشد. ( با  هدف این كه حالت مبهم و كلی نداشته باشد ، لذا در بعضی از موارد می تواند فعل هم نداشته باشد که این حالت بویژه در روزنامه ها بیشتر دیده می شود.)

7- از تكرار یا شكستن واژه ها در تیتر باید اجتناب كرد.

8- هر چه تیتر كوتاه تر، بهتر. حداكثر 5 تا 7 كلمه. ( به شرط رساندن دقیق مطلب )

9- نقل قول غیر مستقیم در تیتر بهتر است.

10ـ در نگارش تیتر،نقطه تنها برای مخفف ها به كار می رود ولی از دیگر علایم ( ویرگول، نقطه ویرگول و …) به تناسب می توان استفاده كرد.

اجزای تیتر:

1_ روتیتر(KICKER): مقدمه یا موخره تیتر است، كوچكتر از تیتر اصلی است و در بالای آن با حروف كوچكتر ذكر می شود و با حذف آن نباید خللی به تیتر وارد شود.

روتیتر: در مرحله پنجم عملیات

آمریكا حملات روزانه را به افغانستان آغاز كرد : تیتر اصلی

روتیتر: رییس سازمان سنجش

نتایج كنكور دوشنبه اعلام می شود : تیتر اصلی

2_ تیتر اصلی (MAIN HEADLINE)كه توضیح داده خواهد شد.

3_ زیر تیتر(DECK): به موازات تیتر اصلی نوشته می شود، اهمیت آن در مرحله دوم می باشد.

روتیتر: به دلیل بروز فاجعه انسانی در افغانستان:

تیتر اصلی: خاتمی: عملیات را متوقف كنید

زیرتیتر: تلفات در افغانستان به 1200 نفر رسید

 4_ خلاصه تیتر (سوتیتر)SOUSTITRE: این قسمت با دو كاربرد زیبایی صفحه و دادن اطلاعات بیشتر به كار می رود و حتما باید علامتی چون ستاره یا كادر داشته باشد.

5_ میان تیتر(SUBHEAD): تیتری است كه مابین پاراگراف ها قرار می گیرد، برای ایجاد تنوع و تفكیك اطلاعات در اخبار طولانی كاربرد دارد.

میان تیتر، جمله كوتاه متشكل از یك تا سه كلمه است كه با خط درشت تر نوشته می شود.

میان تیتر در اخبار مجلس، سخنان پیش از دستور و به طور كلی اخبار بلند كاربرد دارد و در خبرهای كوتاه به هیچ وجه نیازی به آوردن میان تیتر نیست.

واژه و تیتر:

از آنجا كه  واژه ها تیترها را می سازند، شناخت و اشراف خبرنگار به واژه ها و معناها و بار عاطفی كلمات مهم است.

در تیتر واژه هایی باید بكار برده شود كه اثرات آنها بیش از كلمات دیگر باشد.

مثال)  ایران: حمله به افغانستان محكوم است.

از صفات (بد و خوب) كه نسبی هستند، نباید استفاده شود.

از نظرات به دلیل یكسان نبودن مطلقا نباید استفاده شود.

از قیود صفت ساز می توان در تیتر استفاده كرد.

تكرار بیش از اندازه از قیود صفت ساز و صفات نسبی اثر آنها را كاهش می دهد.

      حمله وحشیانه رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان

      حمله ددمنشانه رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان

       كشتار بیرحمانه رژیم صهیونیستی در فلسطین

تكرار این كلمات اثر واقعی را از بین می برد،چرا كه به طور مثال كشتار نشان از كاربرد غیرعاطفی دارد و خود نشان دهنده حالت مذكور می باشد و بیرحمانه آوردن به دنبال آن معنا پیدا نمی كند.

پلنگ وحشی جان چوپان را گرفت.

پلنگ وحشی است و نیازی به آوردن صفت وحشی نمی باشد، تكرار این كلمه اثر واقعی را از بین برده و باید تلاش شود از كلماتی كه بار عاطفی شان زیاد است، استفاده شود.

ضرب آهنگ تیتر:

ضربآهنگ همیشه در تیتر وجود دارد. (دوگل مرد    تیتر: دو گل در گل شد)

ضرب الاجل تمام شد.           مهلت پایان یافت.

بعضی از حروف خوش صوت می باشند. (ز - ژ - ش - گ) (ژاله- شبنم-  شیرین- گریان)

بعضی از حروف خوش صوت نبوده و خشن و سخت می باشند. ( س- ک - د- خ)

اگر این گروه (حروف خوش صوت و خشن) با هم تركیب شوند، زیبایی گروه اول در گروه دومی انعكاس می یابد.

همچنین در تیتر باید از كلماتی استفاده شود كه ضربآهنگ و معنا را تواما برساند، چرا كه تیتر هایی كه ضربآهنگ داشته باشند، زیبا هستند.

انواع ضرب آهنگ:

1ـ  ضربآهنگ یكنواخت: (كنگره حافظ در شیراز گشایش یافت.) ریتم آن كم است.

2ـ ضربآهنگ موجی: (هفته ای در پیش است ؛ سرد، بارانی، برفی)

3ـ ضربآهنگ شكسته (طول موج شكسته): (ضرب الاجل تمام شد. افزایش قیمت ممنوع) 

هر تیتری كه با توجه ضربآهنگ و زمینه خبر نوشته شود،جذاب تر است.

انواع تیتر:

1_ تیترهای استنباطی(INTUITIVE HEADS): این تیتر برداشت صحیح از مجموعه یك خبر است كه می تواند در قالب یك تیتر ظاهر شود.

سخنان رییس جمهور درباره آینده اقتصادی كشور

پیام تسلیت رییس جمهور به مناسبت درگذشت رییس جمهور اتریش (تیتر استنباطی كلی)

در تیتر استنباطی نمی خواهیم یك جمله یا یك كلمه را از داخل جدا كنیم،چرا كه امكان دارد جمله مهمی نداشته باشیم یا به هر دلیلی نمی خواهیم جمله ای را برجسته كنیم.

خبرنگار باید از خبر مورد نظر تشخیص دهد كه تیتر استنباطی از چه چیزی برگرفته شود. (هشدار، تهدید یا اخطار)

تیتر استنباطی: بیانیه شدیداللحن وزیر امور خارجه به امارات

این نوع استنباط ها را كه برداشت ما از خبر می باشد،تیترهای استنباطی گویند.

چون كلمه شدیداللحن در بیانیه بكار برده نمی شود ولی لحن بیانیه حاوی آن است، پس می توان این تیتر را بكار برد.

تیترهای استنباطی سهل و ممتنع می باشد،چرا كه در حین آسان به نظر رسیدن سخت هستند.

تیتر: وزیر خارجه سیاست ایران  بحران منطقه را تشریح كرد.

وزیر خارجه سیاست ایران  بحران منطقه را تبیین كرد.

وزیر خارجه سیاست ایران  بحران منطقه را تایید كرد.

وزیر خارجه سیاست ایران درباره بحران منطقه توضیح داد.

در این نوع تیتر می توان جمله مستقلی نیز ساخت. ساخت جمله مستقل در تیترهای استنباطی به هوش و تسلط خبرنگار برمی گردد.

نكته: دو فعل می تواند در تیتر آورده شود.

تیتر دو فعل: ایران نمی تواند با آمریكا مقابله كند.

2 _ تیترهای چكشی:

این نوع تیتر با هدف تهییج خواننده از دهه چهل وارد مطبوعات ایران شده است.

معمولا درشت نمایی یك كلمه جذب كننده به همراه  یك جمله و یك عكس در این تیتر به كار می رود.

 تیتر:             یخبندان

           در فرانسه بیداد می كند

 تیتر:                كودتا

          عارف در بغداد به تخت نشست

3 _ تیتر اقناعی (PERSUASIVE HEADS): این تیترها معمولا با هدف جهت دهی افكار عمومی، تبلیغ غیر مستقیم و القای یك پیام به كار می روند.

در این نوع تیتر بار عاطفی ویژه كلمات در جلب توجه خواننده نقش مهمی دارد.   

مثلا ( توافق ، موافقت و سازش) یا ( نظام، سیستم و رژیم ) یا ( مرگ، درگذشت، وفات، رحلت و هلاكت)

تیتر عادی: عراق با پیشنهاد آمریكا برای مذاكره درباره كویت موافقت كرد

تیتر اقناعی: توافق عراق و آمریكا برای مذاكره در ژنو

4- دو تیتری:

 دو تیتره:     در خواست جهانی برای كمك به مردم عراق

                           بغداد همچنان زیر آتش است

در این تیترها، حروف زیر هم و هم اندازه باید باشد، این نوع تیتر از خبرهای چند موضوعی و تلفیقی بدست می آید و لذا، دو موضوع تیتر می شود.

از نظر ساختاری در سطر اول باید حالت مصدری در تیتر باشد و بدون فعل بیاید و  سطر دوم باید با فعل ختم شود، حالت اول و دوم نمی تواند جایگزین یكدیگر شوند.

 دو تیتره:       پیشنهاد ایران برای تشكیل كنفرانس اسلامی

                     جبهه دوم علیه عراق از تركیه گشوده شد

در این حالت ارتباط معنایی  این دو تیتر از یكدیگر دور شده و اگر چه می تواند موجب ایجاد كنجكاوی در خواننده شود، باید در لید خبری توضیح لازم نوشته شود تا در صورت دور افتادگی دو تیتر مخاطب وادار به دنبال كردن خبر شود.

دو تیتره در مطبوعات كاربرد دارد و اگر چه در خبرگزاری وجود ندارد ولی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

* برای نخستين بار دوتيتری ها در جريان جنگ متحدين با عراق موسوم به ((جنگ نفت)) در روزنامه ابرار توسط حسين قندی مورد استفاده قرار گرفت.

استثنائات :

برخی قواعد ذكر شده برای تیتر را می توان در برخی حالات رعایت نكرد:

1- تكرار كلمات در تیتر

مثال استثناء:

تیتر ـ ایران گریست، خون گریست

این تكرار در تیتر جزء استثنائات قرار می گیرد،چرا كه هم خبر دارد و هم ضربآهنگ.

 تیتر ـ در گزارش  گل مریم، گل سوسن، گل یاس

                       دل خوش سیری چند

این نوع تكرار به تیتر لطمه نمی زند.

 2ـ فعل منفی در تیتر: تیتر نباید با فعل منفی پایان بگیرد، مگر این كه خبری داشته باشد.

 مثال:             شلیك 5 گلوله

           آرامش رییس جمهوری را برهم نزد

3- تیتر سوالی:

الف- دو تیتره سوالی :       ترور نخست وزیر اسراییل

                                       « ایعال امیر » كیست؟

ب ـ یك تیتر سوالی:          ارتش الجزایر كودتا می كند؟

 گاهی می توان از تیتر سوالی استفاده كرد ولی باید نوعی خبر در آن وجود داشته باشد.

سبک های خبر نویسی

سبک های خبر نویسی

سبک های خبر نویسی(NEWS STYLES)

1ـ سبک هرم وارونه(INVERTED_PYRAMID STYLE):

کارآمد ترین و رایج ترین سبک تنظیم خبر سبک هرم وارونه نام دارد. در این سبک به ترتیب مهمترین مطلب رویداد در ابتدای خبر و کم ارزش ترین مطلب در انتها قرار می گیرد. از سوی دیگر در این روش ( به دلیل ضیق وقت مخاطبان )، خواننده با مطالعه ابتدای خبر می تواند دریابد بقیه خبر برای او مفید است یا نه؟

مزایا:

 الف) زمان برای دریافت مهمترین قسمت مطلب کوتاه است. ( سرعت انتقال خبر)

 ب) لید دارد که در آن مهمترین بخش خبر ارایه می شود.

 ج) سادگی ویرایش، تیتر نویسی و صفحه آرایی.

د) خبر بر پایه ارزش مطالب تنظیم می شود.

 

معایب:

الف) خبر هیچ گاه کامل نیست، چون مهمترین قسمت های آن انتخاب شده است.

ب) سلیقه خبرنگار در اولویت بندی بخش های خبر زیاد است.

ج) توالی زمانی خبر از هم گسسته می شود.

د) گاهی خواننده با خواندن لید به ادامه خبر نمی پردازد.

ه) گاهی آنچه در لید گفته شده،در متن تکرار می شود.

درباره ترتیب ارایه مطالب به سبک هرم وارونه باید بسته به تعداد موضوعات خبر به ارایه مطالب پرداخت.

*در خبرهای یک موضوعی:

در پاراگراف اول لید نوشته می شود.

در پاراگراف بعدی توضیح بیشتری برای لید می دهیم.

و به ترتیب، توضیحات در هر پاراگراف نسبت به اهمیت آن نوشته می شود تا خبر کامل شود و به پایین ترین سطح که می رسد اهمیت چندانی ندارد ولی صرفا برای توضیح و تکمیل خبر آمده است.

*در خبرهای چند موضوعی :

ابتدا مهمترین قسمت خبر را تعیین کرده ، در لید می آوریم و بعد در یک یا چند پاراگراف قسمت اول خبر را تکمیل کرده و بعد قسمت دوم خبر را نوشته، به همان ترتیب در پاراگراف های بعدی این قسمت خبر را تکمیل می کنیم و در نهایت قسمت سوم خبر نوشته و در پاراگراف های بعدی کامل می شود. یعنی اگر قسمت A از قسمت B مهمتر است ، قسمت های A1، A2و… قبل از قسمت B در خبر آورده می شوند.

***باید تاکید کرد سبک هرم وارونه به دلیل سهولت انتقال خبر، مهمترین و بهترین سبک در خبرنویسی می باشد.

نمونه سبک هرم وارونه

لید : تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی : براساس مصوبه دولت و به منظور افزایش سرمایه گذاری، تقویت و جلب مشارکت کارکنان دولت در بخش تعاون، ماهانه 3  هزار ریال از حقوق آنان کسر و به حساب تعاونی ها واریز می شود.

پاراگراف 2: این مصوبه در جلسه ماهانه شورای معاونان وزارتخانه ها به ریاست معاون رییس جمهور دیروز مورد بررسی قرار گرفت و مقرر شد در این زمینه بخشنامه ای توسط وزارت تعاون به دستگاههای دولتی صادر شود.

پاراگراف 3: براساس این مصوبه، با توافق کارکنان ماهانه مبلغ 3 هزار ریال از محل کمک هزینه عایله مندی قانون نظام هماهنگ پرداخت، کسر و به حساب اتحادیه تعاونی مصرف کارکنان دولت و شرکت های تعاونی دستگاههای مربوطه واریز می شود.

پاراگراف 4: بدین ترتیب با افزایش سرمایه و توان مالی شرکت های تعاونی، امکان سرمایه گذاری کارکنان در فعالیت های تولیدی از طریق تعاونی ها فراهم خواهد شد.

نمونه دیگر:

لید: بانکوک (تایلند) ـ رویتر: یکی از سرنشینان هواپیمای خطوط هوایی بلغارستان در مسیر تایلند ـ ویتنام با استفاده از چتر نجات در آسمان ویتنام از هواپیما بیرون پرید.

به گفته مقامات خطوط هوایی بلغارستان، هنگامی که هواپیمای ایرباس 300 خطوط هوایی (جی.اس.اس) در مسیر بانکوک به شهر هوشی مینه (ویتنام) در حال پرواز بود، یکی از مسافران، خدمه هواپیما را با تهدید وادار به باز کردن یکی از درهای هواپیما کرد. یک مقام خطوط هوایی بلغارستان گفت: مسافر یاد شده که به نظر می رسید تبعه ویتنام باشد، ضمن پخش اعلامیه هایی خود نیز به وسیله چتر نجات بر فراز خاک ویتنام به بیرون از هواپیما پرید.مقامات هواپیمایی بلغارستان گفتند که در این حادثه به کسی آسیب نرسیده است.

2 _ سبک تاریخی (CHRONOLOGICAL  STYLE):

در این سبک مطالب با توجه به ترتیب  زمانی وقوع تنظیم می شوند.

در صفحات اخبار روز با توجه به نیاز به اطلاع رسانی سریع، تنظیم اخبار به سبک هرم وارونه است، اما در صفحاتی که به ارایه گزارش های تحقیقی و اسناد پرداخته می شود ، می توان از سبک تاریخی استفاده کرد.

 سبک تاریخی با مقدمه:

در این نوع در ابتدای خبر مقدمه ای آورده می شود که شباهتی با لید ندارد، زیرا  اصولا مقدمه تنها برای شروع خبر است و حاوی خبر نیست.

مثال:

مقدمه: تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی: اجلاس شورای معاونان وزارتخانه ها به ریاست معاون رییس جمهور جهت بررسی مصوبه دولت در مورد تعاونی ها تشکیل شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان امور اداری و استخدامی کشور، اجلاس ماهانه شورای معاونان اداری و مالی وزارتخانه ها و سازمان های دولتی صبح دیروز به ریاست (نام و نام خانوادگی)، معاون رییس جمهور و دبیرکل سازمان امور اداری و استخدامی و ... با حضور (نام و نام خانوادگی)، وزیر تعاون در محل سالن کنفرانس این سازمان تشکیل شد.در این اجلاس مصوبه قبلی هیات دولت مبتنی بر گسترش و تقویت تعاونی های مصرف کارکنان دولت و افزایش سرمایه گذاری در بخش تعاون یا جلب مشارکت کارکنان دولت بر اساس ماهیانه 3 هزار ریال از محل کمک هزینه عایله مندی موضوع ماده 9 قانون نظام هماهنگ پرداخت از حقوق و مزایای کارمندان مطرح و مورد بحث قرار گرفت و مقرر شد به منظور اجرای مصوبه فوق، دستگاههای اجرایی همه ماهه با توافق کارکنان، مبلغ مذکور را به حساب اتحادیه تعاون مصرف کارکنان دولت بر شرکت های تعاونی دستگاههای ذیربط واریز نمایند.

بدین ترتیب با افزایش سرمایه و توان مالی شرکت های تعاونی، امکان سرمایه گذاری کارکنان در فعالیت های تولیدی از طریق شرکت های تعاونی فراهم می شود.

ضمنا قرار بر این شد بخشنامه ای در این زمینه از طرف وزیر تعاون و معاون رییس جمهور مشترکا به دستگاههای دولتی صادر شود.

3ـ سبک تاریخی با لید (CHRONOLOGICAL  STYLE WITH LEAD):

 این سبک دارای لید است و به صورت ترکیبی از سبک تاریخی و هرم وارونه به نظر می آید.شروع خبر همواره با دادن یک خبر است که حاوی مهمترین قسمت مطلب است و پس از آن،خبر به همان ترتیب زمانی رویداد ذکر می شود .

این نوع بیشتر در گزارش حوادث بکار می رود، البته در برخی از خبرهای اجتماعی و گزارش برخی جلسات نیز کاربرد دارد.

نمونه (سبک تاریخی با لید):

لید : قاتل فرش فروش 25 ساله ایرانی در کانزاس سیتی (آمریکا) به حبس ابد محکوم شد.

شرح ماجرا:  فیلیپ مک وی  در بهمن ماه 1367 به همراه دو جوان دیگر آمریکایی در یکی از بزرگراه های کانزاس سیتی راه را بر اتومبیل حامد رضی زاده، فرش فروش ایرانی و مادرش بستند و وی را با شلیک گلوله به قتل رساندند و مادرش را نیز مجروح کردند. قاتلان و ضاربان سپس کیف پول رضی زاده را به سرقت برده و از محل گریختند.

بعدها با نشانه هایی که مادر رضی زاده در اختیار پلیس قرار داد، پلیس این شهر موفق شد، فیلیپ مک وی را بازداشت کند.

فیلیپ مک وی ابتدا منکر قتل رضی زاده شد، اما بعد اعتراف کرد که برای سرقت پول وی، راه را بر اتومبیل او بسته و این فرش فروش ایرانی را به قتل رسانده است.

مطبوعات محل کانزاس سیتی نوشتند هیات منصفه دادگاه در بهمن ماه سال گذشته فیلیپ مک وی 28 ساله را به خاطر قتل عمد مجرم شناخته بودند و دادگاه منطقه (جانسون) از توابع کانزاس سیتی از ایالت کانزاس،هفته گذشته وی را به حبس ابد محکوم کرد.

اصولا درسبک تاریخی مطلب دست نمی خورد و بر مبنای توالی زمانی به همراه یک مقدمه ارایه می شود، لذا  تنها مزیت این سبک این است که خبر کامل و فاقد اعمال نظر خبرنگار است.

از جمله معایب این سبک این است که چون مقدمه دارد مهمترین بخش خبری در ابتدا ارایه می شود، طولانی و زمان بر است و ماکت بندی آن نیز مشکل تر از هرم وارونه است.

4ـ سبک بازگشت به عقب:

در این نوع سبک ابتدا لید نوشته می شود، بعد توضیح لید داده می شود و بعد سابقه خبر نوشته می شود.

 5ـ سبک با پایان شگفت انگیز:

در این نوع سبک،خواننده کنجکاو نگاه داشته می شود و برای مخاطب سوالی ایجاد می شود ، بدون این که به آن پاسخ داده شود.

در این سبک از لید غیر متعارف و سوالی استفاده می شود و معمولا بدنه خبری به صورت تاریخی کار می شود؛ عمده کاربرد آن در خبرهای اجتماعی و حوادث است.

6 ـ سبک دایره ای:

در این سبک، خبر از یک نقطه شروع می شود تا ماجرا تعریف شود و دوباره به همان نقطه باز می گردیم، علت ها را جست و جو  و عواقب را بازگو می کنیم.  این سبک نیز بیشتر در خبرهای حوادث و اجتماعی کاربرد دارد.

چند نکته در تنظیم متن خبر

*متن خبر باید دارای وحدت باشد ، این هماهنگی و وحدت را می توان با استفاده از تکرار به موقع موضوع اصلی و استفاده از واژه های ربط دهنده ایجاد کرد.

*زمان رویداد باید در خبر  به صورت تاریخ یا به نسبت زمان حال ( دیروز، شنبه گذشته، …) ذکر شود.منبع نیز باید درخبر ذکر شود. اگر این منبع یکی است در ابتدای خبر و اگر متعدد است با به ترتیب قرار دادن مطالب بر حسب اهمیت، پیش از نقل مطلب هر یک ، نام منبع مربوط ذکر می شود.

*در نقل مطلب از افراد، ذکر کردن نام  کامل و سمت آنان یا رابطه آنان با موضوع خبر ( مثلا …، یکی از شاهدان حادثه ) الزامی است.

*در خبر نویسی فعل معلوم بر مجهول رجحان دارد، مگر فاعل اهمیت خاصی نداشته باشد یا به دلیلی حذف شود.

مانند:

مغازه بسته شد. غلط                                                                                    

مغازه توسط ماموران اداره تعزیرات بسته شد.

دولت لهستان به دنبال ناآرامی های کارگری ، حکومت نظامی اعلام کرد.

به دنبال ناآرامی های کارگری ، در لهستان حکومت نظامی اعلام شد. ( این مورد نیز صحیح است ولی جمله بالا به دلیل عدم شروع با حرف اضافه ارجحیت دارد.)

از کلمات اضافی در خبر باید اجتناب شود.

وی در ادامه سخنانش اضافه کرد : غلط                                    وی افزود: درست

*در کاربرد صفات در خبر نویسی، باید از صفات سنجشی و شعارگونه خودداری کرد.

به جای:  مذاکرات مهمی بین وزیر  امور خارجه ایران و لیبی انجام شد.

نوشته شود: وزیر امور خارجه گفت: مذاکرات مهمی بین ایران ولیبی صورت گرفت.       

در این حالت اظهار نظر از سوی خبرنگار به اظهار نظر از طرف منبع تغییر می یابد که از نظر اصول خبر نویسی بهتر است، البته در تفسیر و تحلیل نویسی استفاده از این گونه صفات جایز و گاهی لازم است.

نکاتی درباره تهیه و تنظیم خبرهای گوناگون

اطلاعیه (کتبی)، اعلامیه، بیانیه، پیام(شفاهی)، بخشنامه، آگهی ها، نکات خبری، اگر در حدی مهم باشد که قابل کار کردن باشد، باید به صورت هرم وارونه تنظیم شود.  در این حالت  به جای آوردن متن کامل اطلاعیه یا بیانیه و… ،نکات مهم آن که عناصر خبری را کامل کند و به همراه سابقه مورد نیاز آورده می شود.

مثال :                                                                                 

          ( اطلاعیه )

قابل توجه تمامی بازنشستگان و وظیفه بگیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بنابر تصمیم دولت مبنی بر برقراری  بیمه تکمیلی بازنشستگان و وظیفه بگیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال جاری، از آن دسته از همکارانی که مایل به استفاده از بیمه فوق الذکر نمی باشند، درخواست می شود حداکثر تا پایان آذرماه سال جاری نسبت به اعلام کتبی عدم استفاده خود از مزایای آن به اداره کل امور مالی وزارت متبوع اقدام نمایند. 

                                                                                                    اداره کل تعاون و رفاه

 

تنظیم به شیوه هرم وارونه :

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آخرین مهلت  اعلام عدم استفاده بازنشستگان و وظیفه بگیران از بیمه تکمیلی این وزارتخانه را اعلام کرد.

اداره کل امور مالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد: آن دسته از افرادی که تمایل استفاده از بیمه تکمیلی بازنشستگان و وظیفه بگیران را ندارند، باید تا پایان آذرماه جاری، عدم استفاده از مزایای این بیمه را به صورت کتبی به این اداره کل اعلام کنند.

در برخی موارد برای نوشتن از سبک تاریخی با لید استفاده می شود، البته در صورتی که خود اطلاعیه و سابقه آن اهمیت بالایی داشته باشد.( اطلاعیه های خدمت نظام وظیفه و …)

در اخباری که اصل خبر حول محور جداول و آمارهاست، تنظیم خبر براساس نمودارها و جداول آماری بر حسب هرم وارونه است. در این خبرها بهتر است ابتدا بر مبنای ارزش های خبری، سوالاتی که در جدول پاسخ آنها وجود دارد، طرح و خبر برمبنای پاسخ آن سوالات تنظیم شود.

*در سخنرانی ها نیز بهترین روش، استفاده از سبک هرم وارونه است

نشانه گذاری يا علامتگذاری درخبر

منظور از نشانه گذاری يا علامتگذاری در خبر استفاده از نشانه ها و علامتهايی است که خواندن و در نتيجه فهم درست مطالب را آسان و به رفع پاره ای از ابهامها کمک می کند.

به عبارتی می توان گفت برای دريافت حداکثر معنا و جدا کردن جمله ها از يکديگر و رعايت آنها لازم است از نشانه ها و علايمی بهره گرفت تا مخاطب، پيام را به راحتی دريافت کند.

در اين مطلب آموزشی کوتاه و مختصر علامت ها و نشانه هايی را که کاربرد بيشتری در خبرها دارند، مورد بررسی قرار داده و جايگاه هر يک از آنها را با مثال ها و نمونه هايی آورده ام. بديهی است علاقمندان می توانند با مراجعه به کتاب های دستور زبان و يا حتی کتاب


مطالب مشابه :


اصول خبر نویسی

استاد دانشگاه علمی کاربردی واحد فرهنگ و هنر واحد1 عالی علمی کاربردی شهید



برچسب :