جنگل گلستان پايگاه استوار حيات وحش ايران

اين پارك علاوه بر استان سمنان با خراسان شمالي همجواراست كه به دليل ارزشهاي بي‌شمار طبيعي، وجود جنگلهاي سرسبز و بكر و گونه‌هاي متنوع گياهي و جانوري با نامدارترين پارك‌هاي ملي مشابه خود در دنيا برابري مي‌كند.

از نظر اقليم آب و هوايي پارك ملي گلستان از اقليم‌هاي متفاوتي از نواحي بسيار مرطوب تا قسمت‌هاي نيمه خشك برخوردار است.

اكنون تقريبا داخل پارك خالي از سكنه است اما روستاهاي زيادي آن را احاطه كرده كه شغل عمده ساكنان آن دامداري و كشاورزي است.

در زمينه ساكنان اين روستاها "مجتبي حسيني" كه در اين زمينه تحقيق كرده است، مي‌گويد: روستاهاي شمال غربي و غرب پارك ملي گلستان مانند لهندور، زاو، قوش چشمه و تنگراه در گستره حاشيه جنگل قرار گرفته و عمدتا تركمن- نشين هستند.

به گفته وي روستاهاي جنوب غرب پارك همچون لندسكوه و دشت شاد در بخش‌هاي كوهستاني- جنگلي قرار داشته و ساكنان آن عمدتا فارس هستند.

همچنين روستاهاي ضلع جنوبي و جنوب شرقي پارك مانند چشمه‌خان، آرمودلو و رباط قره‌بيل نزديك به جاده قرار دارند و عمدتا در بخش‌هاي دشت و هموار قرار داشته و شغل ساكنين آن كشاورزي است.

از نظر موقعيت جغرافيايي و توپوگرافي پارك ملي گلستان ازصخره‌هاي مرتفع آهكي و تپه‌هاي ماهوري با شيب كم تشكيل شده است.

اين پارك ملي در مجموع يك منطقه كوهستاني است و براساس اعلام دانشنامه گلستان، قله "آلوباغ يانشين " با دو هزار و ‪ ۱۷۴‬متر ارتفاع در بخش جنوبي و "ديواركجي" با دو هزار و ‪ ۴۱۱‬متر ارتفاع در مركز پارك ملي گلستان از مرتفع‌ترين نقاط آن محسوب مي‌شود.

از سوي ديگر در كتاب "فلور مصور پارك ملي گلستان" از انتشارات دانشگاه تهران آمده است: مهمترين رودهاي پارك ملي گلستان مادرسو(دوغ)، نكاربندي، سولگرد، ياختيكلان، قورتوري، كره مكلان و زاو مي‌باشد كه از ارتفاعات اين پارك منشا مي‌گيرند.

ميانگين بارندگي ساليانه اين منطقه از ‪ ۱۴۲‬ميلي متر در دشت كالپوش واقع درجنوب پارك تا ‪ ۸۶۶‬ميلي متر در تنگه گل واقع در مركز پارك متفاوت است.

همچنين بالاترين دماي گزارش شده بين ‪ ۴۲‬درجه در جنوب و شرق آن و ‪۴۹/۵‬ درجه در غرب پارك ملي گلستان بوده است.

ميانگين حداقل دماي روزانه سردترين ماه سال نيز از ‪ ۱/۸‬درجه سانتي‌گراد تا ‪ ۸/۵‬درجه اعلام شده است.

در زمينه مساحت و شكل هندسي اين پارك حسين اخاني در كتاب فوق مي‌نويسد:
پارك ملي گلستان با وسعت ‪ ۸۷‬هزارو ‪ ۲۴۰‬هكتار وسعت درشرق سلسله جبال البرز در شمال شرق ايران و شرق استان گلستان قرار گرفته است و محيط آن ‪۱۴۷‬ كيلومتر و به شكل مثلث مي‌باشد.

اين پارك درسال ‪ ۱۳۳۶‬به نام منطقه حفاظت شده "آلمه‌وايشگي" تحت حفاظت قرار گرفت وهفت سال بعد به نام پارك وحش تغيير عنوان داد و در سال ‪۱۳۵۳‬ پس ازاصلاح قانون شكار و صيد به پارك ملي "محمدرضاشاه" تبديل شد و براساس نوشته كتاب "پارك ملي گلستان" در سال ‪ ۱۳۵۷‬پس از پيروزي انقلاب اسلامي اين منطقه با وسعت ‪ ۹۱‬هزار و‪ ۸۹۵‬هكتار وسعت به نام "پارك ملي گلستان" تغيير نام پيدا كرد.

مجتبي حسيني دراين زمينه مي‌گويد: براساس آخرين مطالعات انجام شده پارك ملي گلستان هم‌اكنون با وسعت ‪ ۸۷‬هزار و ‪ ۲۴۰‬هكتار وسعت تحت مديريت اداره كل حفاظت محيط زيست استان گلستان اداره مي‌شود.

اما آنچه اهميت دارد اين است كه پارك ملي گلستان علاوه برداشتن جنبه‌هاي مختلف گردشگري و تفريحي از نظر مطالعات گياه‌شناسي، پوشش گياهي و اقليمي و وجود حيوانات مختلف از جمله پستانداران، پرندگان و دوزيستان و خزندگان مورد توجه است.

تاكنون در اين پارك يكهزار و ‪ ۳۴۰‬گونه گياه آوندي متعلق با ‪ ۱۱۰‬تيره و ‪ ۵۶۱‬جنس ثبت شده‌است و به عبارتي گفته مي‌شود اين پارك ‪ ۱۹‬درصد گونه‌ها، ‪ ۴۵‬درصد جنس‌ها و ‪ ۶۹‬درصد تيره‌هاي گياهي ايران را درخود جاي داده است.

حسين اخاني دراين زمينه مي‌نويسد از نظر جغرافياي گياهي بخش غربي پارك ملي گلستان به محدوده فلوري هيركاني از گستره اروپا- سيبري و بخش شرقي و شمالي به گستره ايراني- توراني تعلق دارد.

بنا براين گونه‌هاي بومي فراواني از اين دو گستره و تعداد قابل توجهي از گونه‌هاي بومي منطقه در زيستگاههاي متنوع پارك وجود دارد.

از سوي ديگر يكي از زيباترين درختان اين پارك ملي درخت "انجيلي" است كه گفته مي‌شود از گونه‌هاي باقي مانده در دوران سوم زمين شناسي است.

همچنين گونه‌هاي درختي بلندمازو، بلوط زرد، ممرز، افرا، درخت آزاد، سرخدار، آلوچه، سياه‌تلو، زلزالك، نسترن و زرشك دراين پارك وجود دارد.

گفتني است مناطق كوهستاني شمال و جنوب پارك نيز از درختزارهاي ارس و جوامع گياهي استپ كوهستاني پوشيده شده است.

قابل به ياداوري است كه تاكنون چند گونه گياه كاملا بومي در پارك ملي گلستان و حاشيه آن شناسايي شده‌است كه گياه‌شناسان نام آنها را گلستان يا مناطقي از آن نامگذاري كرده‌اند كه دراين زمينه مي‌توان به "زعفران آلمه" كه در ارتفاعات آلمه اين منطقه مي‌رويد، اشاره كرد.

همچنين تنوع غني پوشش گياهي و اقليمي در اين پارك زيست محيط مناسبي را براي بسياري از جانواران فراهم كرده است.

دراين زمينه مي‌توان به وجود انواع پستانداران در پارك ملي گلستان اشاره كرد كه بر اساس مطالعات انجام شده تاكنون ‪ ۶۹‬گونه پستاندار وابسته به ‪۶‬ راسته و ‪ ۲۱‬خانواده و ‪ ۵۰‬جنس جانوري شناسايي شده‌اند.

از آن جمله حيواناتي چون "تشي، پلنگ، گرگ، گربه‌پالاس، شنگ، سمور جنگلي، گربه جنگلي، روباه، خرس قهوه‌اي، قوچ ،ميش و گوسفند وحشي، كل و بز، آهو، شوكا، مرال" هستند.

از سوي ديگر تاكنون ‪ ۱۵۰‬گونه پرنده با ‪ ۱۴‬راسته، ‪ ۴۲‬خانواده و ‪ ۸۹‬جنس در اين منطقه شناسايي شده اند.

براساس اعلام دانشنامه گلستان از اين تعداد ‪ ۲۶‬گونه پرنده شكاري و از باارزشترين پرندگان پارك هستند كه از آن جمله عقاب طلايي، عقاب شاهي، بالابان، شاهين و هما بوده كه از پرندگان در خطر انقراض محسوب مي‌شوند.

گفتني است كه از اين ميان گونه‌هاي هما و عقاب طلايي ساكن پارك بوده و در آن آشيانه‌سازي و جوجه‌آوري مي‌كنند.

از ديگر انواع پرندگان سبكبالان با ‪ ۹۳‬گونه پرتنوع‌ترين راسته پرندگان پارك ملي گلستان هستند.

همچنين قرقاول، ‪ ۳۵‬گونه پرنده دانه‌خوار، ‪ ۶۰‬گونه حشره‌خوار، پرنده "سنگ چشم دمگاه حنايي، دال سياه، دال، سارصورتي، انواع سسك ها، چكچك ها، انواع سهره و توكا" از ديگر پرندگان اين پارك مي‌باشند.

وجود اين شمار پرندگان كه بسياري از آنها در خطر انقراض هستند در پارك ملي گلستان باعث اعتبار پارك در سطح ملي و جهاني شده است.

از سوي ديگر حشرات به عنوان غذاي بسياري از پرندگان و ديگر موجودات نقش اكولوژيكي ويژه‌اي دراين پارك دارند.

اين حشرات شامل انواع پروانه‌هاي روزپرواز و شب پرواز، انواع سن‌ها، ملخ- ها، زنبورها، سوسك‌ها و موريانه‌ها هستند.

درمورد ديگر جانوران پارك از جمله دوزيستان و خزندگان نيز بايد گفت كه تاكنون سه گونه دوزيست و ‪ ۲۴‬گونه خزندگان شناسايي شده‌اند كه ازجمله "وزغ- سبز، قورباغه جنگلي، لاك پشت چهارچنگالي، آگاماي صخره‌اي، مارمولك بي‌پا، مارآبي، مار قيطاني، گرزه مار، افعي قفقازي و جكوي كاسپي" هستند.

همچنين در رودخانه‌هاي موجود در پارك تاكنون ماهياني همچون سياه ماهي، گاوماهي رودخانه‌اي، ماهي ليك و سگ ماهي جويباري ديده شده است.

از جمله چشم‌اندازهاي ديدني اين بوستان ملي نيز "دره‌آبشار، تنگه گل، دره آلمه، دره آلي، دره آنسر و دره فرغون است.

در بوستان ملي گلستان همچنين موزه حيات وحش وجود دارد كه بخشي از حيات وحش اين پارك را به بازديدكنندگان معرفي مي‌كند.

در پايان گفتني است كه هرچند پارك ملي گلستان بيشتر به عنوان يك مركز گردشگري و تفريحي شناخته و در مورد آن صحبت شده‌است اما در واقع ارزش اين پارك از نظر مطالعات محققان علوم گياهي، جانوري و جغرافيايي بسيار بيشتر است.

جنگل گلستان پايگاه استوار حيات وحش ايران

مطالب مشابه :

کارت ورود به جلسه امتحانات پیام نور در سیستم گلستان فعال شد

آغاز انتخاب واحد دانشجویان دانشگاه پیام‌نور/زمان حذف و اضافه/نکات بسیار مهم انتخاب واحد

عکس روستای آستانه دامغان

سایت دانشگاههای پیام نور وسایر دانشگاهها

مسجد جامع دامغان

عکس های از غار شیربند دامغان

جنگل گلستان پايگاه استوار حيات وحش ايران

آغاز ثبت نام پذیرفته شدگان بدون کنکور کارشناسی و ممتازین ارشد پیام نور

سفر علمی شاهرود ، دامغان(تپه سنگ چخماق ، تپه حصار و .........)