برق‌گیر

برق‌گیر

این اصطلاح در فارسی برای نامیدن دو وسیله الکتریکی متفاوت استفاده می شود.

1. میله‌های فلزی که در بالای ساختمانها یا در پستهای فشار قوی نصب می شوند و تا با برخورد صاعقه با این میله‌ها از برخورد مستقیم صاعقه به تجهیز جلوگیری شود. این وسیله (Lightening rod) در مهندسی برق نیزه نیز نامیده می شود.این وسیله اولین بار توسط بنیامین فرانکلین مخترع آمریکایی ابداع شد.[۱]

2. وسیله ای است که در شبکه‌های الکتریکی برای حفاظت تجهیزات در مقابل صدمات ناشی از اضافه ولتاژهای ناگهانی همچون صاعقه و رعد و برق به کار برده می شود. برق‌گیر (Lightning arrester) در مقابل ولتاژهای معمولی یک مقاومت بسیار زیاد در حد عایق از خود نشان می‌دهد و در مقابل ولتاژهای آنی مقاومت کمی از خود نشان می‌دهد و موجهای الکتریکی را اتصال به زمین می‌کند.برقگیرها نسبت به سایر وسایل حفاظتی بهترین حفاظت را انجام می دهند و بیشترین مقدار حذف امواج گزرا را فراهم می كند. برقیگرها به صورت موازی با وسیله تحت حفاظت یا بین فاز و زمین قرار می گیرند انرژی موج اضافه ولتاژ به وسیله برقگیر به زمین منتقل می شود .

حفاظت تجهیزات پست

از وسایل حفاظتی محدود كننده ضربه برای حفاظت تجهیزات سیستمهای قدرت در برابر اضافه ولتاژها استفاده می شود یك وسیله حفاظتی محدود كننده ضربه باید اضافه ولتاژهای گزرا یا اضافه ولتاژهای كه باعث تخریب تجهیزات شبكه می شوند را محدود و به زمین هدایت كنند و بتواند این كار را بدون اینكه آسیبی ببیند به دفعات تكرار كند. برقگیرها نسبت به سایر وسایل حفاظتی بهترین حفاظت را انجام می دهند و بیشترین مقدار حذف امواج گزرا را فراهم می كند. برقیگرها به صورت موازی با وسیله تحت حفاظت یا بین فاز و زمین قرار می گیرند انرژی موج اضافه ولتاژ به وسیله برقگیر به زمین منتقل می شوند.

انواع برقگیرهای مرسوم عبارتند از

o برقگیر شاخکی یا جرقه ای

o برقگیر سوپاپی

o برقگیر اکسید فلزی

انواع برقگیرها:

1- برقگیر میله ای

2- برقگیر لوله ای

3- برقگیر سیلیكون كارباید (SIC)

4- برقگیر نوع اكسید فلزی (MOV)

یك برقگیر خوب باید دارای مشخصات زیر باشد :

1- در ولتاژ نامی شبكه، به منظور كاهش تلفات دارای امپدانس بینهایت باشد

2- در اضافه ولتاژ به منظور محدود سازی سطح ولتاژ دارای امپدانس كم باشد

3- توانایی دفع یا ذخیره انرژی موج اضافه ولتاژ را بدون اینكه خود صدمه ببیند داشته باشد

4- پس از حذف عبور اضافه ولتاژ بتواند به شرایط مدار (حالت كار عادی) برگردد

معایب برقگیر میله ای:

1- تداوم عبور جریان به زمین حتی پس از حذف اضافه ولتاژ

2- افت شدید ولتاژ فاز به خاطر اتصال كوتاه شدن فاز در لحظه عبور جریان از برقگیر

3- دارای تاخیر زمانی متناسب با اضافه ولتاژ

4- پراكندگی زیاد ولتاژ جرقه

پارامترهای مهم برای انتخاب برقگیر مناسب جهت حفاظت عایقی:

1- ماكزیمم ولتاژ كار دائم (MCOV)

2- ولتاژ نامی (Ur)

3- جریان تخلیه نامی ( 8.20 µsec )

4- ماكزیمم جریان ضربه قابل تحمل ( 4.10 µsec )

5- قابلیت تحمل جذب انرژی W

عوامل مهم در آسیب دیدگی برقگیرها:

1- نفوذ رطوبت و آلودگی

2- اضافه ولتاژهای گزرا و موقتی

3- عدم انطباق شرایط بهره برداری با مشخصه برقگیر (طراحی غلط )

4- عوامل ناشناخته

مزایای برقگیر نوع اكسید فلزی (MOV)

1- كارایی بهتر نسبت به سایر برقگیرها

2- پراكندگی كم ولتاژ پسماند همچنین دارای ولتاژ پسماند خیلی كم

3- دارای تاخیر زمانی خیلی كم

4- برگشت طبیعی به وضعیت اولیه یا مدار باز

5- دارای مشخصه ولت-جریان خطی تر از برقگیر SIC

6- دارای سطح حفاظتی خوب

نحوهٔ اتصال

یک سر برق‌گیر را به زمین و سر دیگر را به نقطه‌ای که میخواهند مورد حفاظت قرار گیرد متصل می‌کنند.

برق‌گیر

مطالب مشابه :

دانلود مقاله ای در مورد برقگير در پستهای انتقال

برقگیر چیست ؟

برقگیر

برقگیر

مقاله در مورد plc

برق‌گیر

آشنایی با تعاریف و تجهیزات مورد استفاده در برق قدرت