معرفی گونه های درختی

این درخت در ارتفاع 600 تا 2200 متر از سطح دریا در جنگلهای شمال ایران از آستارا تا علی آباد کتول رویش دارد راش درختی است بلند قامت كه ارتفاع آن تا 35متر می رسد.. بومی آسیای میانه و دارای تنه ای صاف وسیلندریك بوده و چوب آن صنعتی كه در صنایع چوبی مصرف بسیار دارد.

گیاهی است یك پایه و دارای گلهای نر و ماده و میوه آن فندقه هرمی مثلث القاعده است.
زادآوری آن طبیعی و با بذر افشانی خود درخت انجام می گیرد. نهالها پس از استقرار در زیر سایه و پناه درختان مادری به مرور زمان رشد و نمو می نمایند. پس از اینكه نهال راش به ارتفاع مورد نظر رسید و دیگر نیازی به نور نداشته باشد بایستی پایه های مادری كه از نور دهی به نهالها جلوگیری می نمایند،حذف گردد.

این درخت دارای گونه های مختلفی است كه در جنگلهای شمال كشور ایران گونه هیركانی یا كاسپیانی آن رویش دارد. تعداد زیادی از تحقیقاتی که درباره جنگلهای شمال انجام می‌شود ، مربوط به این گونه ‌است زیرا مرغوب‌ترین چوب را درکشور دارد و دراغلب نواحی جنگلهای شمال می‌روید. با این حال به گفته کارشناسان، آگاهی چندانی از خصوصیات ژنتیکی این درخت وجود ندارد و تحقیقات زیادی باید در این‌باره انجام شود.

به گفته کارشناسان ، راش درختی است سایه پسند با پوست نازک که در نتیجه گرما و تابش شدید آفتاب باعث آفتاب زدگی و سوختگی پوست آن و از بین رفتن کامبیوم می‌شود. البته پوست نازک این حسن را دارد که صاعقه را از خود عبور می‌دهد و آسیب پذیری درخت بر اثر اصابت صاعقه، کم می‌شود.

یکی از کارشناسان ارشد جنگلداری درباره این گونه ارزشمند گفت: حدود 13 گونه راش در جهان شناسایی شده که 10 گونه آن مربوط به کشورهای شرق آسیاست.
میثم میرعباسی می گوید: «راش موجود در جنگل های شمال، گونه خزری یا هیرکانی با نام علمی« Fagus Orientalis »است.
راش چوبی نیمه سنگین و نیمه سخت به رنگ کرم تا صورتی پررنگ دارد و خوش کار است.»این کارشناس ارشد جنگلداری ادامه داد: ارتفاع راش به 30 الی 40 متر و قطر آن به 5/1 متر می رسد و اغلب در محدوده ارتفاعی 600 الی دو هزار و 200 متری از سطح دریا دیده می شود، تنه آن صاف و استوانه ای است و بیشتر تنه را چوب تشکیل می دهد و مغز چوب آن کم است.
راش درختی است تک پایه و خزان کننده، دارای گل های مخروطی و میوه فندق که با زادآوری طبیعی یا بذرپاشی در پاییز و زمستان تکثیر می شود.
به گفته میرعباسی این درخت هر پنج سال یک بار بذر فراوان تولید می کند و در جوانی «جست» می دهد ولی در سنین بالا جست دهی آن کم می شود.
راش خاک حاصلخیز با گیاه خاک زیاد و مواد معدنی غنی و آب و هوای مرطوب و سرد را می پسندد.نجارها چوب راش را «چوب جنگلی» می نامند و از دید آنان مرغوب ترین چوب در ایران است و در صنایع روکش، تخته لایه، تراورس، مبل و ساختمان سازی کاربرد دارد.این درخت دارای مصارف روستایی بسیار است که از آن جمله می توان به ساخت در، پنجره، تیر، ستون، اشاره کرد. از بذر این درخت روغنی استخراج می شود که 20 الی 25 درصد آن خوراکی و شامل گلیسریدهایی پالمتیک و اولئیک است.

یوسف گرجی پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران توضیح می دهد: «از آنجا که این گونه اولین درخت تجاری جنگل های شمال است، در دهه های اخیر تحقیقات زیادی درباره آن انجام شده است.»
این در حالی است که خیلی از گونه های مهم نظیر ون، بارانک و گیلاس جنگلی در جنگل های شمال وجود دارد و چون اهمیت اقتصادی شان به اندازه راش نیست، تحقیقات کمی درباره شان انجام شده است. با وجود این پژوهش های انجام شده درباره راش، کاستی هایی به ویژه در بخش اکوتیپ و تنوع ژنتیکی دارند.
به گفته این پژوهشگر به جز موارد یاد شده تحقیقات زیادی در زمینه های جنگل شناسی، خواص مکانیکی چوب، بذر، تولید نهال و زادآوری راش انجام شده است.
گرجی بحری ادامه می دهد: در جنگل های بکر و طبیعی، زادآوری راش به صورت طبیعی و در سطح کوچک300 الی 400 متر مربعی انجام می شود.
به گفته او در سطح کمتر از هزار متر مربع، جنگل راش خودبه خود احیا می شود ولی اگر سطح بزرگ تر از هزار الی هزار و 500 متر مربع باشد، گونه های علفی غالب می شود، در این حالت باید عرصه را محصور و بعد از ریشه کنی گیاهان ناخواسته، بذرکاری یا نهال کاری کنیم، بهتر است در ابتدا گونه پرستار مانند پلت یا توسکا کاشته شود و تا حد امکان اجازه دهیم بذر راش به طور طبیعی، مستقر شود زیرا بذرکاری و نهال کاری راش به دلایل نه چندان مشخصی، چندان موفقیت آمیز نیست، اگر سطح خیلی بزرگ باشد، بذرکاری کپه ای یا خطی یا پلت یا توسکا انجام می دهیم و با ایجاد اشکوب نهال، بعد از سه سال، بذر یا نهال راش کاشته می شود.
به گفته کارشناسان راش در جنگل های شمال با گونه های متعددی همچون کوله خاس، سیاه گیله، آسپرولا، لوزولا، کارکس، خلر، شمشاد، ممرز و سرخدار تشکیل جامعه گیاهی می دهد و حضوری چشمگیر و تعیین کننده در گستره وسیعی از این جنگل ها دارد.
با توجه به ارزش فراوان چوب این درخت در صنایع چوب، انجام یافتن هر تحقیقی که ویژگی های آن را روشن تر کند، در افزایش ارزش افزوده محصولات راش تاثیر دارد.
جنگل های شمال 8/1 میلیون هکتار وسعت دارد و حدود 300 گونه درختی و درختچه ای در آن شناسایی شده است.

توسكا : Alnus

دو گونه توسکاي قشلاقي و ييلاقي به نام هاي علمي Subcordate Alnus و Glutionose Alnuse در ايران وجود دارد. نام هاي محلي توسکا، تسکا و توسهاست.
چوب درون نامشخص، رنگ کرم مايل به قرمز، دواير ساليانه پهن با حدود نسبتامشخص و موجدار در مقطع عرضي و پره چوبي آجري شکل قرمز رنگ در مقطع شعاعي و دوک هايظريف (پره ها) در مقطع مماسي از خصوصيات ظاهري چوب است. چوبي نيمه سنگين تا سبک استکه به دليل پرداخت و رنگ پذيري شکاف خوري و ابزار خوري خوب در صنعت مبلمان مصرفدارد ولي کم دوام بوده که البته در آب دوام قابل توجهي دارد. بيشترين ميزان فروش رادر بازار چوب فروشان پس از راش را داراست که البته در حال حاضر مهمترين مورد مصرفآن طبق آمار موجود در کارخانجات تخته لايه سازي آن در برابر آب در ساختن بناهاي آبينيز مصرف ميشود. قيمت چوب توسکا به صورت الواري در سال بوده است.

ملچ

چوبيبه رنگ قهواي مايل به قرمز است و گاهي اوقات رگه هاي سبز رنگي در آن ديده ميشود. چوبي درشت بافت، نيمه سخت و نيمه سنگين، نسبتا بادوام و در برابر ضربه بادوام ونسبت خمش مقاوم است. از اين چوب بيشتر در ساختمانهاي چوبي، ساخت مبلمان، روكش، قايقسازي، وسايل ورزشي، در و پنجيره و تخته لائي استفاده مي شود .

افرا : Maple

اين خانواده داراي گونه هاي مختلفي در ايران است از جمله ميتوان افراپلت، افرا شيردار و کيکم را نام برد. بزرگترين و فراوان ترين افراي ايران اپلت بانام علمي insigne Bosso و نام انگليسي Maple است.
اين گونه چوب درون نامشخص، چوبسفيد مايل به کرم با درخشندگي کم و بيش صدفي دارد. دواير ساليانه به دليل فشردگيچوب تابستانه در مقطع عرضي کاملا مشخص و در مقطع مماسي نقوش مواج و در مقطع عرضينقوش رگه اي مانند ايجاد کرده است که پره هاي چوبي ظريف و قهوه اي رنگ و براق در دومقطع مختلف طولي به صورت لکه ها و دوک ها نمايان است. چوبي نيمه سنگين با پرداختآسان و هم کشيدگي کم باعث شده تا در صنعت مبلمان و روکش گيري جايگاه ويژه اي داشته باشد.

گردو Juglans regia

چوبي ريز بافت، به رنگ خاكستري مايل به قهواي تيره وداراي نقوش زيبا و نسبتاً با دوام است. اين چوب نيمه سنگين و نيمه سخت و در مقابلفشار، خمش و كشش مقاوم است. از اين چوب بيشتر در كارهاي هنري و تزييني، تهيه روكش،خراطي ساخت مبلمان، ساخت الات موسيقي، قنداق تفنگ، مجسمه سازي، منبت كاري و معرقكاري استفاده مي شود.

چنار Platanus orientalis
چوبي به رنگ سفيد روشن تا قرمز مايلبه قهوه اي است كه لكه هاي قهوه اي صدفي دارد . چوبي است نيمه سخت وسنگين و با دوامكه از آن براي ساخت دربهاي اماكن متبركه، دسته ابزار، صندلي، غربال، صندوق استفادهمي شود.

بلوط بلند مازو Quercus castaneifolia
چوبي به رنگ قهوه اي روشن تا تيره، درشت بافت و بادوام است. اين چوب نسبتاً نيمه سخت و نيمه سنگين تا سنگين است و در برابر سايش مقاومت زيادي دارد و بهترين چوب براي پاركت، ساخت مبلمان تهيه روكش، تراورس را آهن،مدل سازي است.

تبريزي Populus nigra

اين چوب به رنگ سفيد تا كرم روشن است واغلب لكه هاي سياه رنگ و يا قهوه اي دارد. چوبي است نسبتاً نرم، سبك كه دوام زياديندارد و كار با آن آسان است. براي ساخت كاغذ سازي، كبريت سازي، جعبه سازي، ادواتكشاورزي از آن استفاده مي شود.

ممرز Carpinus betulus

چوبي ريز بافت به رنگ سفيد تاسفيد مايل به كرم و سخت و نيمه سنگين است . اين چوب در مقابل ضربه و سايش مقاومتدارد و در كاغذ سازي، تخته خرده چوب سازي، تخته فيبر، واگن سازي، دسته ابزار،چوبهاي تونلي از آن استفاده مي شود.

كاج ايراني Pinus eldarica
واژه چوب روسيدر بازار چوب ايران به هر نوع چوب سفيد رنگ وارداتي از روسيه تلقي ميشود و کاربردآن هم چندان تفاوتي نمي کند در حاليکه اين چوب سفيد خود شامل گونه هاي کاملا متفاوتچون نراد، نوئل و انواع کاجها مي شوند.
همچنانکه گفته شد يکي از گونه هاي چوبيکه به چوب روسي معروف است Abies يا نراد است که نام رايج آن در دنيا Fir و Sapen است.
اين چوب فاقد درون چوب مشخص و به رنگ سفيد مايل به قرمز، فاقد مجاري صمغي،راست تار، سبک، واکشيدگي و همکشيدگي کم، قابليت ترک خوردن کم هنگام خشک شدن، بسيارخوش کار، سنباده خوري خوب، ميخ خوري و پيچ خوري عالي هستند ولي با وجود تمام مزايابه راحتي در مقابل قارچها دچار مرض لکه آبي يا لکه قرمز ميشوند از استحکام آن ميکاهد. حشرات نيز علاقه زيادي به لانه گزيني و تخم گذاري در آن دارند و بايد توجهداشت که چوبها داراي رگه قرمز به هنگام خشک شدن کاملا تاب بر مي دارند.
اين چوببه علت سبکي و ضريب الاستيته بالا از بهترين چوبها براي اسکلت ساختمان هاست. اليافبلند و خمير سفيد آن در کاغذسازي مصرف فراوان دارد. در ايران اين چوب غالبا درصنايع مبلمان استفاده مي شود.

نراد Abies Picea

چوبي به رنگ سفيد تا سفيد مايل بهكرم تا قهوه اي مايل به صورتي است، راست تار و داراي نقوش زيبايي است. چوبي استسبك، نرم و كم دوام كه كار با آن آسان است و در كارهاي ساختماني، قفسه سازي، بستهبندي از آن استفاده مي شود.

ماهاگوني يا آكاژو Khaya inveeonsis

آکاژوها به دو دستهآکاژوي آمريکايي و آفريقايي تقسيم ميشوند که اغلب آکاژوي آفريقايي در بازار ايرانيافت ميشود. نام علمي اين گونه Khaya inveeonsis و از خانواده Miliacea است. نامهاي محلي متفاوتي در کشورهاي مختلف آفريقا دارد. درون چوب قرمز رنگ و برون چوب نازکسفيد مايل به صورتي رنگ دارد. بافت يکدست و وجود پرمگسهاي درخشان و براق که باتغيير جهت نور درخشش متفاوتي دارند از ويژگيهاي شاخص اين چوب است. در مقطع شعاعينقوش نواري صدفي و در مقاطع مماسي نقوشي متنوع چون موجي، مجعد، جناغي دارد. يکي ازپرمصرف ترين چوب هاي دنيا براي تهيه روکش هاي قيمتي است. به دليل همکشيدگي وواکشيدگي کم در هنگام خشک شدن کمتر دچار عيب مي شود. ضربه پذيري خوب، پرداخت عالي،پيچ خوري و ميخ خوري بالا از خصوصيات بارز اين چوب است ولي رنگ پذيري و واکس خوريبايد همراه با بتونه کاري انجام شود. در تهيه روکش و مبلسازي بيشترين مصرف راداراست. به دليل ضربه پذيري و ضريب الاستيسيته بالا در تهيه قايق هاي بادباني وتفريحي مناسب است.لازم به ذکر است که چوبهاي ديگري نيز تحت عنوان آکاژو در بازارديده ميشوند که اسامي واقعي آنها سيپو، کيسپو و ساپلي است

آکومه (گابون) AUCOUMEA KLAINEANA

چوبي است به رنگ صورتي كم رنگ تا پر رنگ، سبك، نرم، ريزبافت و كمدوام كه به خوبي ورقه ورقه مي شود. براي تهيه كاغذ سازي، قايقهاي سبك، و غيره از آناستفاده مي شود.

ساج (تيك)

چوبي است به رنگ قهوه اي طلايي تا قهوه ايپنج پر رنگ با خطهاي سياه كه بسيار سنگين و با دوام است. اين چوب در صنعت كشتيسازي، صنايع ظريف به خصوص خاتم كاري، ساخت ابزار آزمايشگاهي، روكش گيري، قسمتهايبيروني و داخلي ساختمان موارد مصرف دارد.

چوب آبنوس laburnum

آبنوس درخت سياهرنگي است يا چگالي نسبتاً بالا و بسيار خوش بو. تنه داخلي چوب به رنگهاي مختلف زردسفيد تا قهوه اي و سياه ديده مي شود و انواع مختلف چوب ابنوس : ابنوس سياه، آبنوسمرمري يا مرمري آندامان، آبنوس كاكي . آبنوس به دليل سختي و استهكام بالا در اختوسايلي نظير انواع مبلمان، ميز و صندلي ، پيانو مورد استفاده قرار ميگيرد.

چوب افراي سياه Acer negundo
براي ساخت لوازمي هم چون خط كش و دكوراسيون بزرگاستفاده مي شود.

چوب بالزا Ochroma lagupus
سبك ترين چوب تجاري است دارايسفتي و قابليت فرم دهي فراواني است. و به رنگهاي سفيد تا زرد روشن و قهوه اي ملايمديده مي شود. از چوب بالسا در ساخت قطعات صنعتي ظريف مانند: ديوار سازي داخل هواپيما، در ساخت ماكت ها ، و آثار هنري استفاده مي شود.

زبان گنجشك (ون) Fraxinus excelsior

چوبي است داراي مقاومت و سختي مناسب و داراي قابليت فرم پذيري مناسب. رنگ اين چوب عموماً زرد ملايم است كه براي ساخت كه براي ساخت قطعات چوبي مانند قابو فرم تابلو ها، عصا، راكت تنيس استفاده مي شود.

چوب شمشاد Buxus sempervirens

چوب شمشاد به دليل تراكم بالاي آوند ها و ليفهاي آن داراي چگالي بالامي باشد. از اين چوب در كارهايي استفاده مانند خاتم كاري و و منبت كاري استفاده ميشود.

درخت لاله Liriodendron tulipifera

چوبي با بافتهاي نزديك و متراكم و به رنگزرد وجود دارد و به دليل كيفيت عالي در ساخت انواع مبلمان قيمتي، ظروف چوبي ، جعبهها ، اسباب بازي و غيره به كار مي رود.

چوب كاج بلسان ( Balsam fir )

چوب كاج بلسان يا چوب نراد كه از خانواده كاج است و به رنگهاي سفيد،قهوهاي، و با رگه هاي صاف و ظريف ديده مي شود و به طور عمده براي خمير كاغذ و جعبه سازيمورد استفاده قرار مي گيرد. اما شيره و صمغ حاصل از اين درخت به عنوان چسب شفاف بهكار مي رود و در رنگهاي مختلف روغني از آن استفاده مي شود

معرفی گونه های درختی

مطالب مشابه :

×اتصالات در صنایع چوب

خرید و فروش درخت چوب.چوب درخت لیمو فروش.مرکز فروش درخت انگور.خريد و فروش درخت چوب.فروش نهال درخت گرد

اصول زراعت چوب و توسعه درخت‌کاری در شمال ایران

فروش نهال پالونیا

زراعت چوب

توزیع نهال یارانه دار در سطح استان اردبیل آغاز شد

درباره درخت راش - Fagus orientalis

معرفی گونه های درختی