" پرورش خرمالو 1 " ؛ " Persimmon growing 1 "

" پرورش خرمالو 1 " ؛

" Persimmon growing 1 "

گردآوری و تدوین :

اسماعیل پورکاظم ؛ کارشناس ارشد زراعت،

مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی گیلان

مقدمه :

--- خرمالو (persimmon) به میوه های خوراکی برخی گونه های درختی جنس "Diospyros" از خانواده "آبنوسيان" (Ebenaceae) گفته می شود. ارقام ژاپنی و آمریکایی از رایج ترین انواع خرمالو در جهان محسوب می گردند. واژه "persimmon" از زبان سرخپوستان مناطق شرقی ایالات متحده آمریکا اتخاذ گردیده و به معنی میوه خشک است. درختان خرمالو نسبت به طیف وسیعی از اقالیم سازگارند و در مقابل بسیاری از آفات و بیماری های گیاهی متحمل هستند. آنها از آخرین درختانی هستند که در بهار برگدار می گردند و تا تکمیل برگ ها به گلدهی نمی پردازند لذا غالباً از سرمای دیررس بهاره آسیب جدی نمی بینند. نهال های خرمالو که طی 8-7 سال بالغ می شوند و به مرحله میوه دهی می رسند، غالباً برای کاشت در اطراف منازل مسکونی و حواشی رودخانه ها توصیه می گردند (8).

--- درخت خرمالو بومي كشور چين است و جزو درختان برگريز با برگ هاي پهن و سيخي مي باشد كه در چين موسوم به "Shizi" و در ژاپن معروف به "Kaki" است. اين ميوه ابتدا در آسياي شرقي و پاكستان سپس در سده 1800 ميلادي به كاليفرنيا و اروپا و در دهه 1890 ميلادي به برزيل گسترش يافت. برخي معتقدند كه ماركوپولو زمانيكه در اوايل قرن چهاردهم ميلادي به تجارت با چين مي پرداخت، باعث انتقال خرمالو به سواحل مديترانه اي فرانسه، ايتاليا، جنوب روسيه و الجزاير گرديده است. ارقام ژاپني خرمالو موسوم به "Hachiya" وسيعاً پرورش مي يابند. اين ميوه در زبان انگليسي موسوم به "date-plum" بمعني "خرما-آلو" است كه از واژه فارسي خرمالو (khormaloo) اشتقاق يافته است و بواسطه مزه تركيبي آندو در خرمالو مي باشد (8،1).

گیاهشناسی درختان خرمالو :

--- درخت خرمالو از خانواده "آبنوسان" (Ebenaceae) و جنس خرمالو (Diospyros) محسوب می گردد. واژه "Diospyros" منبعث از لغات یونانی "Dios" و "Pyros" بمعنی "غذای خدایان" (divine food) می باشد. این جنس بنابر مستندات باغ گياهشناسي "كيو" حدود 1000-700 گونه را شامل می شود که دربرگیرنده گیاهان متفاوتی بشرح است :

الف) از نظر شکل ظاهری شامل :

1-الف- درختی (tree)

2-الف- درختچه ای (shrub)

3-الف- بوته ای (small bush)

ب ) از نظر دوام رشد سالانه شامل :

1-ب- همیشه سبز (evergreen)

2-ب- خزان پذیر (deciduous) (9).

--- مبدأ بیشترین درختان خرمالو از مناطق گرمسیری است امّا تعدادی با منشأ معتدله نیز وجود دارند لذا بر این اساس آنها را به دو دسته اصلی زیر تقسیم می کنند :

الف) دسته ای که برای تولید میوه پرورش می یابند که موسوم به "persimmon" هستند.

ب ) گروهی که برای تهیّه تخته و الوار پرورش می یابند و موسوم به "ebony" می باشند.

1-ب- مولد الوار سیاه

2-ب- مولد الوار راه راه (9).

--- درختان خرمالو را اصولاً برای نیل به 4 هدف زیر پرورش می دهند :

الف) الوار تیره ، سخت و سنگین

ب ) میوه ها

پ ) گیاه زینتی

ت ) ارزش اکولوژیک (9).

«جدول1) مشخصات رده بندی درختان خرمالو (9) :»

سلسله (kingdom)	گیاهان (plantae)
شاخه (phylum)	نهاندانگان (angiosperms)
رده (class)	دو لپه ای ها (Eudicots)
زیر رده (subclass)	...... (Asterids)
راسته (order)	...... (Ericales)
خانواده (family)	آبنوسان (Ebenaceae)
جنس (genus)	خرمالو (Diospyros)
گونه (species)	حدود 750 گونه مختلف

--- خرمالو از درختان مهم بسیاری از اکوسیستم ها از جمله جنگل های : چين تا ارتفاع 1500 متر، منطقه هاوایی ، هیرکانی کاسپین ، ماداگاسکار ، مانگرو گینه و نواحی مرتفع بارانی بشمار می آید.

درختان تمامي گونه هاي خرمالو داراي برگ هاي شق و راست هستند امّا برگ هاي درختان ماده در برخي ارقام اندازه كوچكتري نسبت به پايه هاي نر دارند. برگ ها قبل از رسيدن ميوه ها مي ريزند تا ميوه ها از عناصر غذايي آنها بهره گيرند. برگ های خرمالو توسط لاروهای بالپولک داران (پروانه ها) مصرف می گردند.

مجموعه كاسبرگ ها يا "كاسه گل" (calyx) معمولاً حتي پس از برداشت بر روي ميوه باقي مي ماند امّا بمحض رسيدگي ميوه براحتي جدا مي شود.

ميوه هاي خرمالو از نظر گياهشناسي يك نوع سته (berry) محسوب مي گردند. آنها داراي رشد سريعي هستند لذا نسبت به تنش هاي اقليمي واكنش تندتري نشان مي دهند. میوه های نارس و سبز رنگ خرمالو سرشار از تانن ها مي باشند و مزه اي تلخ با خاصيت گس و قابض دارند لذا اغلب گیاهخواران از مصرف آنها تا زمان رسیدگی و بلوغ اجتناب می ورزند. ميوه هاي كاملاً رسيدۀ خرمالو حاوي مواد ژله اي در درون پوسته اي چرمي هستند. ميوه هاي رسيده سرشار از گلوكز امّا مقدار پروتئين كمي دارند. ميوه هايي نظير خرمالوي ژاپني يا "kaki" رقم "Hachiya" كه داراي بافت نرم و چسبناكي هستند، از مزه دلنشيني برخوردار نمي باشند. برخي ميوه هاي خرمالو داراي بافت فيبري با مزه اي شيرين و اندكي تند هستند. ميوه هاي مدوّر و نارنجي در دوره نارسي قابل مصرف نيستند امّا پس از رسيدن كاملاً نرم و لذيذ مي شوند. ميوه هاي رسيدۀ خرمالو در نژادهاي اهلي به رنگ هاي زرد نارنجي تا قرمز نارنجي مشاهده مي گردند (9،8،7).

--- ميوه هاي خرمالو در اندازه هاي مختلفي با قطر 9-5/1 سانتيمتر و اشكال زير مي باشند :

الف) كروي (spherical)

ب ) مازوئي (acorn)

پ ) كدو تنبلي (pumpkin) (9).

مهمترین ارقام خرمالو :

خرمالوی آمریکایی :

خرمالوی آمریکایی (American persimmon) با نام علمی "Diospyros virginiana" بومی ایالات متحده آمریکا است كه در قیاس با خرمالوی ژاپنی حاوی مواد مغذی بیشتری از نظر : ویتامین C ، کلسیم ، آهن و پتاسیم می باشد. میوه های خرمالوی آمریکایی را معمولاً پس از بخارپز کردن بصورت پودینگ مصرف می کنند(8).

خرمالوی سیاه :

خرمالوی سیاه با اسامی مصطلح "black sapote" و "black persimmon" و نام علمی "Diospyros digyna" بومی کشور مکزیک است و مولد میوه هایی با پوست سبز و گوشت سفید می باشد که در مرحله رسیدگی به رنگ سیاه تغییر می یابد (8).

خرمالوی بیرنگ :

این گیاه با اسامی مصطلحی چون "مانگروی کره ای" ، "سیب مخملی" ، "Mabolo" و نام علمی "Diospyros discolor" بومی کشور فیلیپین است و در زمان رسیدگی به رنگ قرمز براق در می آید (8).

خرمالوی هندی :

خرمالوی هندی (Indian persimmon) با نام علمی "Diospyros peregrina" از درختان کند-رشد بومی سواحل غربی بنگال است. میوه های خرمالوی هندی به رنگ سبز هستند و در زمان رسیدگی به زردی می گرایند. این میوه ها نسبتاً کوچک و فاقد طعم قابل ملاحظه ای می باشند و کاربردهای داروئی بیشتری در قیاس با مصارف خوراکی یافته اند (8).

خرمالوی تکزاسی :

این گیاه موسوم به "Texas persimmon" و نام علمی "Diospyros texana" از گونه های بومی مناطق مرکزی و غربی تکزاس و جنوب غربی "اوکلاهما" در ایالات متحده آمریکا و بخش هایی از شمال شرقی کشور مکزیک است. میوه های این گونه نسبتاً کروی با رنگ های سیاه تا ارغوانی تیره و قطر 5/2-5/1 سانتیمتر هستند كه در ماه آگوست می رسند. از میوه های بالغش بصورت تازه خوری ، پودینگ و فرنی مصرف می کنند(8).

خرمالوي الواري :

اين گياه موسوم به "ebony" با نام علمي "Diospyros spp" بمنظور تهيّه تخته و الوار پرورش مي يابد و داراي ارقامي با الوارهاي سياه و راه راه مي باشد (2).

پرورش بذری درختان خرمالو :

1) برای تهیّه بذور مناسب برای کاشت خرمالو از میوه های کاملاً رسیده بهره می گیرند. برای این منظور میوه های کاملاً رسیدۀ خرمالو را در اواخر پائیز از درخت می چینند. اینگونه میوه ها به رنگ نارنجی روشن با بافت نرم هستند.

2) میوه ها را بشكافید و دانه های آجری رنگ آنها را خارج ساخته و بلافاصله تمیز نمائید زیرا بافت ژله ای میوه خرمالو می تواند تحت سرایت کپک ها قرار گرفته و به تخمیر بذور بینجامد. میوه های تمیز شده را با حوله کاغذی به مدت 48 ساعت خشک کنید.

3) بذور را با مقداري پیت مخلوط نموده سپس آنها را مرطوب سازید آنگاه در پاکت پلاستیکی بپیچید و برای حدود 2 ماه در دمای 41-36 درجه فارنهایت درون یخچال قرار دهید.

4) مکانی با خاک سرشار از هوموس و کاملاً نورپذير يعني برخورداری چند ساعته از تابش مستقیم خورشید در هر روز انتخاب نمائید و آنرا به عمق 8 اینچ شخم بزنید سپس شیارهای کم عمقي با کمک فوکا یا بیلچه ایجاد کرده و شیارها را بخوبی آبیاری نمائید.

5) بذور را از یخچال خارج نموده و در آب ولرم برای مدت 3-2 روز بخیسانید. بذور را با فواصل 12 اینچ و عمق 5/1 اینچ درون شیارها بکارید. کاشت بذور را می توان در بهار یا اوایل پائیز انجام دهيد.

6) دانهال های ظریف را در پائیز به فاصله هر 6 فوت تنک نمائید تا پس از یکسال به ارتفاع 8 اینچ دست یابند. در ضمن پائیز سال بعد مجدداً به تنک کردن آنها مبادرت ورزید و فقط نهال های کاملاً سالم و مطلوب را برجا بگذارید. بخاطر داشته باشید که هر اصله درخت خرمالوی بالغ تا ارتفاع 60-25 فوت خواهد رسید. واریته های آمریکایی خرمالو نسبتاً کوچکترند امّا در قیاس با واریته های ژاپنی نظیر "Hachiya" مقاومت بیشتری در برابر سرما دارند (7).

اهداف پرورش درختان خرمالو :

الف) مصرف میوه خرمالو (Fruit) :

--- میوه های خرمالو را از جنبه های عمومی و تجارتی به 2 دسته تقسیم می نمایند :

1) میوه های قابض (astringent) :

از این نوع خرمالو می توان به ارقامی نظیر : "Gionbo" ، "Hachiya" ، "Hongsi" ، "Ormond" ، "Saijo" ، "Sheng" و "Tanenashi" اشاره نمود. چنین میوه هایی قبل از مرحله رسیدگی از مزه تلخ و گچی برخوردارند.

2) میوه های غیرقابض (non-astringent) :

از این نوع خرمالو می توان ارقامی نظیر : "Dan gam" ، "Fuyu" ، "Jiro" ، "Soshu" ، "Hanagosho" و "Taishu" متذکر شد كه قابل مصرف در مراحلي هستند كه هنوز كاملاً بالغ نشده اند (8).

--- واریته "Hachiya" با میوه های قلبی شکل از رایج ترین انواع خرمالوهای قابض است. آنها به دلیل برخورداری از مقادیر زیاد تانن مطلوب بسیاری از ذائقه ها نیستند و نباید قبل از رسیدن و نرم شدن بافت میوه ها مصرف گردند. مقادیر زیاد تانن چنین میوه هایی را می توان با روش های زیر کاهش داد :

الف) میوه ها در معرض تابش خورشید برای چندین روز قرار می گیرند سپس برای افزایش تولید و تأثيرات اتیلین درون صفحات کاغذی پیچیده می شوند تا بصورت یکنواخت برسند.

ب ) چنین فرآیندی را می توان با افزودن مصنوعی گاز اتیلین در فضای انبار خرمالوهای نارس تسریع بخشید. میوه هایی نظیر : سیب ، گلابی و موز نیز از این طریق بصورت مصنوعی رسانیده می شوند (8).

--- گاز اتیلین می تواند موجب تغییر ساختار تانن ها گردد و آنها را بحالت نامحلول در آورد درحالیکه موادی نظیر الکل ، دی اکسید کربن و فرآیند سرمادهی مانع رسیدگی میوه ها می شوند. سلول های آسیب دیده میوه ها به تولید اتیلین ترغیب می گردند و بدینطریق باعث تسریع در تجزیه دیواره های سلولی می شوند. چنین مواردی که موسوم به "زیادرسی" (bletting) است، اغلب با پوسیدگی (rotting) ميوه ها اشتباه گرفته می شود درحالیکه پوسیدگی ها در اثر فعالیت میکروارگانیزم هایی نظیر قارچ ها حاصل می گردند. میوه های خرمالو در اثر رسیدگی بمرور نرم می شوند تا جائیکه برچه ها (carpels) بخوبی قابل جویدن می باشند. در این مرحله پوست میوه ممکن است شکافته شود و مجموعه کاسبرگ ها قبل از خوردن میوه ها براحتی قابل تفکیک از میوه هستند(8).

--- میوه های واریته "Tanenashi" گاهاً حاوی 2-1 بذر هستند که پس از کاشته شدن به تولید درختان مرتفع تر با میوه های حاوی 8-6 بذر و تا حدودی متفاوت با والدین منتهی می شوند. دانهال های حاصله نيز نسبت به نماتدهای ریشه حساس هستند (8).

--- واریته های غیرقابض خرمالو شباهت زیادی به گوجه فرنگی ها دارند و اغلب موسوم به "Fuyu" می باشند. اینگونه میوه ها در حقیقت کاملاً عاری از تانن ها نیستند لذا قبل از مرحله رسیدگی به میزان اندکی گس و قابض می باشند ولی با نیل به مرحله بلوغ بکلی خاصیت تاننی (tannic) خود را از دست می دهند. میوه های غیر قابض خرمالو را حتی قبل از اینکه به مرحله رسیدگی برسند و نرم گردند، می توان بصورت تازه مصرف نمود (8).

--- میوه های خرمالوی غیر قابض به سه دسته تقسیم می شوند :

الف) خرمالوهای حاصل از گرده افشانی :

اینگونه میوه ها دارای بافت داخلی قهوه ای رنگ می شوند و در ژاپن موسوم به "goma" هستند. چنین میوه هایی را می توان درحالیکه هنوز دارای بافت سفتی هستند، مصرف نمود امّا بندرت در سوپر مارکت ها یافت می گردند.

ب ) خرمالوی "Tsurunoko" موسوم به خرمالوی شکلاتی (chocolate persimmon) که دارای بافت قهوه ای تیره ای هستند و خرمالوی "Maru" یا خرمالوی دارچینی (cinnamon persimmon) که طعم تند و معطری دارد.

پ ) خرمالوی "Hyakume" که بعنوان شکر قهوه ای بفروش می رسد و کیفیت بهتری نسبت به انواع قبلی دارد (8).

«جدول2) ترکیبات میوه خرمالوهای آمریکایی و ژاپنی بر اساس 100 گرم وزن خشک (8):»

موارد / ارقام	خرمالوی آمریکایی	خرمالوی ژاپنی
انرژی	127 کیلوکالری	70 کیلوکالری
کربوهیدرات	5/33 گرم	6/18 گرم
چربی	4/0 گرم	19/0 گرم
پروتئین	8/0 گرم	6/0 گرم
ویتامین C	66 میلیگرم	5/7 میلیگرم
کلسیم	27 میلیگرم	8 میلیگرم
آهن	25 میلیگرم	15/0 میلیگرم
پتاسیم	310 میلیگرم	161 میلیگرم
فسفر	26 میلیگرم	17 میلیگرم
سدیم	1 میلیگرم	1 میلیگرم

"براي مطالعه ادامه مطلب به بخش دوّم مقاله مراجعه نمائيد"

" پرورش خرمالو 1 " ؛ " Persimmon growing 1 "

مطالب مشابه :

" پرورش خرمالو 1 " ؛ " Persimmon growing 1 "

پرورش خرمالو

خرمالو:

نکاتی درباره ی نگهداری درخت خرمالو

پرورش درخت خرمالو

درخت خرمالو :

درخت خرمالو

نگاهی به خواص جالب خرمالو

خرمالو

درخت خـرمالو نحوه و روش ازدیاد خرمالو