دستور العمل کاشت داشت و برداشت درت
مختصری از گیاه شناسی ذرت
ذرت گیاهی است یكساله و یك پایه دارای ساقه ای راست كه ارتفاع آن تا چهارمتر می رسد.
ذرت گیاهی است یک پایه(Monoique-Monoecious) بدین معنی که گلهای نر و ماده جدا از هم ولی بر روی یک پایه قرار دارند. گلهای ماده ذرت از جوانه ای که در قاعده غلاف برگ وجود دارد تولید می شود. محور سنبلچه ای ذرت بعد از تکامل تبدیل به مغز بلال ( چوب محور بلال ) شده که روی محور بلال سنبلچه های متعددی بطور جفت قرار می گیرند که هر کدام دارای دو گل مونث می باشند.
از محل تخمدان میله بلند و باریکی بنام خامه (style) خارج می گردد که در روی آن کلاله (stigma) ظریف و کرکداری وجود دارد. این میله بلند از راس پوسته دور بلال خارج و ظاهر می گردد. اولین میله خامه از تحتانی ترین قسمت بلال و آخرین آن از قسمت انتهایی بلال خارج می شود. میله خامه احتیاج بمدت زمانی در حدود 5 تا 10 روز برای تشکیل دارد. میله خامه در تمام طول خود مستقیما می تواند گرده های مذکر را بپذیرد.
تعداد بلال های ذرت در هر گیاه بسته به واریته های مختلف، کاملا متفاوت بوده و بین یک تا 12 عدد در نوسان است. اندام نر گیاه ذرت در انتهای ساقه اصلی به صورت خوشه و خوشه های فرعی قرار دارد که در روی این خوشه یا خوشه های فرعی دو سنبلچه یکی بلند و دیگری کوتاه بطور منظم قرار گرفته است. هر سنبلچه دارای دو گل و هر گل دارای سه پرچم می باشد. همانطور که اشاره شد ذرت گیاهی است یک پایه و در نتیجه بعلت جدا بودن اعضای زایشی گرده افشانی آن بطور مستقیم بوده و گرده های گل به طرق مختلف بر روی اعضای مونث انتقال پیدا می کنند.
برگهای ذرت متناوب و دراز می باشد . گلهای نر ذرت بصورت خوشه ای بوده كه مركب از سنبل های قرمز روشن می باشد . گلهای ماده آن از 2تا 4 گل تشكیل شده در كنار برگ های ذرت قرار دارد .
غشایی كه روی بلال را می پوشاند سبز رنگ و مانند برگ می باشد . دانه های كروی شكل ذرت در اطراف محور مركزی بلال قرار گرفته اند . این دانه ها برنگ زرد یا قهو ه ای می باشند .
مشخصات گیاه شناسی :
ریشه :
ذرت دارای سه نوع ریشه است:
1-ریشه‌های بذری و ریشه‌های اولیه تعداد این نوع ریشه‌ها 3 تا 5 عدد بوده و با جوانه زدن بذر طلا ظاهری می‌شوند كار این ریشه‌ها جذب آب و مواد غذایی از اعماق خاك میباشد .
2-ریشه‌های تاجی یا ثانویه : از
گروه‌های واقع در طوقه گیاه و در زیر سطح خاك بوجود آمده و گسترش پیدا
می‌كند تعداد آنها 7 الی 8 عدد و گاهی به 15 الی 20 عدد نیز می‌رسد كار این
ریشه‌ها جذب آب و مواد غذایی از خاك سطح است .
3-ریشه‌های هوایی یا نگه دارنده : این
ریشه‌ها در واقع همان ریشه‌های تاجی هستند كه در بالای سطح خاك تولید
می‌شوند نقش آنها بیشتر در قائم گله داشتن گیاه است زیرا طول گیاه زیاد
بوده و لذا برای مقاومت در برابر خوابیدگی این ریشه‌ها مانند یك تیرك عمل
می‌كنند نقش این ریشه‌ها در عمل جذب بسیار كم است .
ساقه:
ساقه ذرت مانند سایر غلات بند بند و
گره‌دار ، تو خالی و استوانه‌ای بوده و طولش بسته به رقم ممكن است از cm 30
تا m 5/7 و خطرش از cm3/1 تا cm5 تغییر كند .
ساقه ذرت به عكس سایر
غلات معمولاً بدون انشعاب است و پنجه‌ای تولید نمی‌كند . خوابیدگی یاورس در
ذرت به ندرت رخ می‌دهد و ارقام هیرید ذرت مقاومت بسیار خوبی در برابر
خوابیدگی از خود نشان می‌دهد . لازم به ذكر است كه طول معمول ذرت 5/1 تا
5/2 متر است .
برگ:
مانند سایر غلات كشیده بوده و از پهنك و غلافت تشكیل شود . طول برگها ذرت از 30 تا 80 cm و گاهی متغیر است و پهنای هر برگ حدود 8 تا 10 cm است .
گل:
ذرت گیاهی یك ساله است كه گلهای نر و ماده در طول ساقه در محل گره‌ها و در مجاورت برگها تشكیل می‌شوند و تعداد گلهای ماده را ارقام مختلف ذرت متفاوت است ، گل گل آذینی ذرت را به طور كلی سنبله می‌دانند و در واقع گل نر و خوشه و گل ماده سنبله است.
گلهای ماده در آینده بلال ذرت را ایجاد می‌كنند كه بلال ذرت كه دارای محوری قطوری به نام چوب بلال یا (cod) دانه‌هایی كه در ردیفهای منظمی قرار گرفته‌اند و با دو پوشه ضخیم پوشیده شده‌اند و خامه‌های بلندی (sira) كه در انتهای شاخه می‌شوند و گاكل بلال ذرت را ایجاد می‌كنند . لازم به ذكر است : محور گل آذین نر همان امتداد ساقه است و دارای گلهای سه پرچمی است .
دانه:
در نتیجه گرده افشانی آزاد ممکن است حدود 1 تا 15 درصد، عمل گرده افشانی مستقیم در ذرت صورت بگیرد. گرده های ذرت تقریبا در تمام ارقام یک تا پنج روز قبل از ظهور اعضای مذکور می رسند ( Protandry ) گل کردن ذرت مدت چند روزی بطول می انجامد. بعد از آنکه میله پرچم خارج گردید از کیسه گرده مقادیر بسیار زیادی گرده های سبک آزاد می گردد. آنطور که محاسبه شده است گیاه ذرت برای گل ماده حدود 25000 دانه گرده تولید می کند. گرده افشانی غیر مستقیم ذرت بیشتر بوسیله باد صورت می گیرد و باد می تواند تا چندین کیلومتر گرده ها را منتقل کند.
دانه ذرت میوه ایست گندمه (Caryopsis) و پوسته آن فقط شامل پوسته میوه (Pericarp) است. ذرت دارای ساقه های راست و مستقیم بوده و ممکن است طول آن در مناطق خشک تا هشت متر هم برسد. جالب است بدانید که برای تشکیل یک کیلوگرم ماده خشک ذرت در حدود 315 تا 415 لیتر آب احتیاج است.
بطور متوسط ترکیبات شیمیائی دانه خشک
ذرت بشرح زیر می باشد:
77% : نشاسته
9% : پروتئین
5% :
روغن
5% : پنتوزان
2% : قند
2% :خاکستر
انواع
ذرت
اصولا ذرت یک گونه است ولی از ارقام و واریته های متفاوتی
تشکیل شده است :
- ذرت دندان اسبی (Zea mays var. indentata)
-
ذرت بلوری (Zea mays var. indurata)
- ذرت آردی (Zea mays var.
amyalcea)
- ذرت پاپ کورن (Zea mays var. everta)
- ذرت غلاف دار
(Zea mays ver. tunicate)
- ذرت مومی (Zea mays var. ceratina)
-
ذرت شیرین (Zea mays var. saccharata)
ذرت نژادهاي متعددي دارد که اين
ويژگي ها بر اساس ويژگي هاي بافت آندوسپرم دانه طبقه بندي مي شوند:
ذرت بو داده:
نوعي ذرت است که احتمالاً بر اثر موتاسيون به وجود آمده است. پريکارپ
(خارجي تري لايه دانه) آن نازک است که اين صفت براي توليد ذرت شيرين با
پوست لطيف مناسب است. در اين نوع ذرت، لايه ي ضخيمي از آندوسپرم سخت،
آندوسپرم نشاسته اي را در بر گرفته است. دانه هاي نشاسته ي آندوسپرم اين
نوع ذرت نسبت به انواع ديگر، رطوبت بيشتري دارند که در موقع حرارت دادن،
منبسط شده و تبديل به بخار مي شوند. بخار آب حاصل شده درون دانه نمي تواند
به راحتي از لايه ي بيروني سخت آندوسپرم خارج شود. به ناچار فشار زيادي به
اين لايه وارد مي آورد و دانه را منفجر نموده و دانه پف مي کند.
اين ذرت معمولاً براي تهيه ي پاپ
کورن يا ذرت بو داده مورد استفاده قرار مي گيرد. بهترين ميزان رطوبت دانه
براي حداکثر پف کردن، 14 درصد مي باشد.
ذرت سخت:
تمام آندوسپرم اين نوع ذرت که در مرکز دانه مي باشد، با لايه ي سختي از
آندوسپرم پوشيده شده است. دانه هاي رسيده اين نوع ذرت، گرد، صاف و کهربايي
هستند. دوره ي رشد آنها هم 80 تا 100 روز است. بلال هاي به دست آمده باريک
بوده و تقريباً 8 رديف دانه دارد.
ذرت دندان اسبي:
اين نوع ذرت داراي مخلوطي از نشاسته ي نرم و سخت مي باشد. آن قسمت
آندوسپرم که داراي نشاسته سخت است، پروتئين بيشتري دارد. اين نوع ذرت
معمولاً در نواحي ذرت خيز ايالات متحده آمريکا به عمل مي آيد. بلال ذرت
دندان اسبي نسبتاً بزرگ بوده و 16 تا 30 رديف دانه دارد. از خصوصيات ظاهري
دانه آن، مي توان به وجود نقطه اي فرو رفته در طرف تاج دانه اشاره نمود که
به دليل خشک شدن آندوسپرم نشاسته اي به وجود مي آيد.
ذرت نرم يا آردي:
بخش عمده آندوسپرم اين نوع ذرت، نشاسته است. تنها لايه نازکي از آندوسپرم
سخت اين نشاسته را در بر مي گيرد. دانه هاي آن بر خلاف نوع دندان اسبي فرو
رفتگي ندارد. اين ذرت تنها به دليل اين که به رنگ هاي مختلف يافت مي شود،
براي تزئين غذاها از آن استفاده مي شود. همچنين چون آندوسپرم آن نرم است،
مي توان به همان شکل و بدون خرد و له کردن آن، در تغذيه دام به کار برده
شود.
ذرت شيرين: آندوسپرم اين نوع ذرت شيرين، قندي و
براق بوده و بر خلاف آندوسپرم ذرت هاي ديگر، حالت نشاسته اي ندارد. پريکارپ
آن نازک بوده که در زمان رسيدن دانه، مواد قندي آن به نشاسته و سپس به
دکسترين تبديل مي شود. ذرت شيرين انواع مختلفي دارد که به صورت تازه، کنسرو
شده و منجمد مورد مصرف قرار مي گيرد.
ذرت مومي:
آندوسپرم ذرت مومي ظاهراً به شکل موم مي باشد. بر خلاف ذرت هاي ديگر که
نشاسته آندوسپرم آنها 71 تا 72 درصد آميلوپکتين و 28 تا 29 درصد آميلوز
دارد، آندوسپرم ذرت مومي تماماً از آميلوپکتين تشکيل شده که حالت چسبنده اي
دارد و نرم هم هست. ذرت مومي جدا از مصرف خوراکي، در صنايع چسب سازي هم
استفاده مي شود.
دوره‌های رشد ذرت :
بطور كلی از كاشت داشت و برداشت ذرت چهار دوره متمایز می‌توان تشخیص داد . از دوره رشد خفیف : این دوره از زمان سبز شدن شروع شده و تا 150 الی 20 روز از ظهور گلهای نر ادامه دارد .
2-دوره رشد سریع : از ظهور گلهای نر تا
حدود 10 روز قبل از شیری شدن دانه‌ها میباشد در این دوره وزن گیاه به
حداكثر و حساسیت آن به كم آبی به حد اعلال خود می‌رسد .
3-دوره كاهش خفیف وزن : این دوره پس از
اتمام دوره دوم شروع شود و تا حدود 10 روز بعد از شیری شدت دانه‌ها ادامه
می‌یابد .
4-دوره كاهش شدید وزن : این دوره به
دنبال دوره قبل شروع شود و تا رسیدن كامل دانه طول می‌كشد .
عوامل محیطی :
از میان عوامل محیطی به دو عامل درجه
حرارت و طوبت اشاره خواهیم داشت .
الف : درجه حرارت : به طور
كلی یك گیاه گرمسیری است به یخ بندان حساس است و در دوران زندگی به درجه
حرارت بالا نیازمند است .
حداقل درجه حرارت در زمان جوانه زدن ذرت 10
درجه است ولی برخی از نژادهای آن در زیر 10 درجه هم به خوبی جوانه می‌زنند
بعد از كشت ذرت آب و هوای گرم جوانه زدن و ریشه را تسریع می‌كند ولی گرمای
شدید و كمبود رطوبت بویژه در زمان گلها و بویژه گلهای نر ، خسارت زا است .
ب : رطوبت : مقدار رطوبت هوا و میزان نزولات آسمانی و زمان آن نقش مهمی در عملكرد ذرت داشته و كمبود نزولات یكی از عوامل محدود كننده كشت این گیاهان در مناطق خشك و نیمه خشك به شمار می‌آید در واقع كشت دیم ذرت در نقاطی امكان‌پذیر است كه میزان بارندگی سالیانه از 600 میلی‌متر در دوره رشد كمتر نباشد لذا عملاً كشت در كشور ما كشتهای بهاره آبی است مقاومت به خشكی ذرت در مراحل اولیه زندگی از مراحل بعدی آن بیشتر است .
شرايط لازم براي رشد گياه :
دما ذرت با وجود آن که يک گياه گرمسيري است، نمي تواند آب و هواي بسيار گرم را تحمل کند. مناسب ترين محيط براي کشت آن، ناحيه ايست که دماي آن دست کم به مدت 3 تا 4 ماه متوالي، 21 تا 32 درجه سانتي گراد باشد. در صورتي که دماي اواسط تابستان ناحيه کشت ذرت، کمتر از 18 درجه سانتي گراد باشد يا ميانگين دماي تابستان کمتر از 13 درجه باشد، ميزان رشد گياه کاهش يافته و در صورت طولاني شدن کاهش دما، کشت ذرت غير ممکن خواهد بود.
آب
معمولاً در
مراحل گسترش برگ ها، گرده افشاني و تشکيل دانه که اغلب در ماه هاي گرم
تابستان صورت مي پذيرد، گياه ذرت به آب زيادي نياز دارد. تعداد دفعات
آبياري تحت تأثير خاک، آب و هوا و... قرار دارد که بين 2 تا 15 بار متغير
است. زراعت ذرت در مناطقي که بارندگي ساليانه 250 تا 2500 ميليمتر دارند به
صورت ديم هم امکان پذير مي باشد.
خاک
ميزان
عملکرد ذرت در خاک هاي عميق، حاصلخيز و زهکش دار با بافت متوسط بيشتر است.
ذرت نسبت به کمبود اکسيژن که ناشي از رطوبت يا وجود لايه هاي فشرده
زيرزميني مي باشد، بسيار حساس است. همچنين ذرت قادر است در خاک هايي با
پ.هاش 5/5 تا 8 هم رشد نمايد. البته پ.هاش مناسب براي آن 6 مي باشد. پ.هاش
کمتر از 6 معمولاً ميزان جذب کلسيم را در گياه کاهش مي دهد.
زمان کاشت ذرت:بهترين زمان براي کاشت ذرت، زماني است که دماي خاک در عمق 7 تا 8 سانتي متري به مدت 3 تا 4 روز متوالي در فصل بهار، تقريباً 13 درجه سانتي گراد باشد. اگر کشاورز قادر نيست که دماي خاک را اندازه گيري نمايد، مي تواند از ميانگين دماي هوا در ساعت 7 صبح و 12 ظهر استفاده کند.
کود
کود
شيميايي، به ويژه کودهايي که داراي نيتروژن، فسفر، پتاسيم، کلسيم، منيزيم و
گوگرد و همچنين، منگنز، آهن، روي و موليبدن باشند براي بالا بردن سطح
توليد ذرت بسيار ضروري هستند. مناسب ترين زمان براي استفاده از کود، در
بهار و قبل از بذرکاري يا هم زمان با آن است. بهترين روش براي ريختن کود،
به فاصله 5 سانتي از بذر و به عمق 3 تا 5 سانتي متري از بذر مي باشد. استفاده
از کودهاي نيتروژن دار در افزايش ميزان پروتئين دانه ذرت، تأثير دارد.
البته مصرف بيش از حد اين نوع کود مي تواند سبب دير رسي، نازک و دراز شدن
فوق العاده ي ساقه گياه و همچنين مصرف زياد آب توسط گياه شود. اوره،
آمونيوم نيترات، آمونيوم سولفات و آمونويم فسفات، از منابع مختلف کود هاي
نيتروژن دار هستند. از مجموع کل نيتروژن جذب شده توسط گياه، 50 درصد آن در
دانه ذخيره مي شود. کمبود نيتروژن با کوچکي و ضعيف بودن بوته ها و زردي برگ
ها همراه است.کمبود کودهاي فسفردار، زمان توليد کلاله
هاي ابريشم مانند و همچنين رسيدن محصول را به تأخير مي اندازند. به علاوه،
کمبود اين کودها مي تواند باعث بنفش رنگ شدن برگ ها و ساقه هاي جوان گياه
شود و يا سبب شود که اندازه ي دانه هاي ذرت روي بلال يک نواخت نباشد. در
کشت ذرت، بر خلاف ديگر غلات از کود دامي هم استفاده مي کنند. البته ذرت
تمام عناصر غذايي موجود در کودهاي دامي را مصرف نمي کند.
عملیات كاشت : 1-آماده كردن زمین : زمینی كه در آن كشت ذرت انجام می‌شود در پائیز سال قبل آن شخمی به عمق 15 الی 20 cm و گاهی بیشتر می‌زنند كه باعث می‌شود باعث خاك نرم و بقایای محصول قبلی و علفهای هرز به عمق خاك برده می‌شوند در ضمن پذیرش بارندگی زمین ذخیره رطوبت بالا می‌رود در بهار بعد از سبز شدن علفهای هرز با یك دیسك آنها را به عمق خاك برده و بعد از آن زمین را تسطیح كرده و بدین صورت زمین آماده كشت می‌شود ( 1-شخم در پائیز 2-شخم در بهار 3-دیسك 4-لولر )
2-طرق مختلف كاشت : بسته به عوامل مختلف چون 1-نوع تهیه بستر بذر 2-تأمین رطوبت 3-رقابت با علفهای هرز و پیشگیری از آسیب سرمای بهاره كاشت ذرت متفاوت است .
الف : از نظر نوع تهیه بستر بذر
A– كشت ردیفی B – كرتی-كشت روی مرز و حاشیه زراعتهای دیگر .
كشت ردیفی : یك نوع آبیاری نشتی و
مشكل سله شكنی ندارد . این روش در اراضی بزرگ و زراعتهای مكانیزه مطرح
بوده و بذر در ردیفهای موازی با فاصله معینی توسط ردیف كار ذرت كشت می‌شود
آبیاری در این روش به صورت جون و پسته انجام می‌شود .
كشت كرتی : بیشتر در كشاورزی سنتی
و معمولاً برای كشت ذرت علوفه‌ای بكار می‌رود پس از آماده كردن و تسطیح
زمین آنرا به كرتهایی كه طول و عرض آن متناسب با شیب زمین و میزان آب
آبیاری میباشد تقسیم كرده و بذر را در كرتها به طریقه دست پاش می‌كارند و
توسط دندانه یا دیسك آنرا داخل خاك نموده و آبیاری می‌نمایند آبیاری در
این روش به روش غرقابی است .
ب: تأمین رطوبت :
A : خشكه كاری
B : نم كاری
A : خشكه كاري وقتی صورت می‌گیرد كه
زمان كشت ذرت در حال سپری شدن میباشد زیرا آبیاری قبل از كشت و صبر برای
گاو رو شدن زمین وقت لازم دارد لذا در چنین مواردی زمین را كشت كرده و
متعاقبش آبیاری می‌كنند در این روش چون خطر سله بسنتی خاك و احیاناً شسته
شدن خاك و انتقال بذر را نقاط بلند مزرعه به قسمتهای پشت‌تر وجود دارد و
لازم است كه زمین قبل از كشت كاملاً تسطیح شود حتی المقدور كشت به صورت
ردیفی انجام شود تا با مثال مذكور برخورد كمتری شود .
B : نم كاری یا هیرم كاری در بهار حدود
10 روز قبل از كشت مقدار زیادی آب به زمین می‌دهد كه تا عمق 2 متری زمین
بستر نم شود و بعد از گاورو شدن زمین با عملیات دیسك سبكی علفهای هرز را
زیر خاك كرده و سپس اقدام به كشت ذرت می‌كنند بذرهای كاشته شوند از رطوبت
موجود در خاك استفاده كرده و یكنواخت سبز می‌شوند و چون بالا فاصله بعد از
كشت آبیاری نمی‌شوند خطر سله بستن خاك رشته شودن بذر پیش نمی‌آید .
ج : از نظر رقابت با علفهای هرز و عوامل نامساعد مثل هوای سرد :
برای جلوگیری از آسیب عوامل مذكور در
بعضی از نقاط جهان مثل كره شمالی معمولاً ذرت را به صورت نشاكاری كشت
می‌كنند بدین ترتیب كه ابتدا بذر در گلخانه كشت نموده ( زودتر از زمان كشت
در مزرعه ) و به محقق حصول شرایط محیطی مناسب آنرا به زمین اصل منتقل
می‌كنند در این روش اگر چه عملكرد بیشتر خواهد بود ولی هزینه‌ها افزایش
می‌یابد .
زمان كاشت :
به عواملی چون درجه حرارت محیط و خاك
بستگی داشته و در نواحی مختلف فرق می‌كند و در زمان صورت می‌گیرد كه دمای
بهاره كاملاً از بین رفته باشد .
مناسبترین درجه حرارت برای جوانه زدن
بذر ذرت ْ3/18 C است و دمای زمان جوانه زنی نباید از 10 كمتر و از 35 بیشتر
باشد .
مقدار بذر لازم در واحد سطح :
در ذرت كاری معمولاً وزن بذر در واحد سطح
اهمیت چندانی ندارد و دانه را برحسب تعداد در مترمربع یا هكتار محاسبه و
كشت می‌نمایند تراكم بوته در واحد سطح بستگی به حاصلخیزی خاك رقم و میزان
آب آبیاری داشته و معمولاً از 20 هزار یا 60 هزار در بوته در هكتار متغیر
است .
عملیات داشت : الف : آبیاری :
ذرت از گیاهان است كه در طول دوره زندگی خود به آب زیادی نیاز دارد دوره بحران نیاز آب این گیاهان از زمان ظهور گلهای نر تا پیدایش كاكل ذرت است در این دوره اگر رطوبت در حد كافی نباشد عمل گرده افشامی به خوبی انجام نگرفته و در نتیجه بلالها كم دانه می‌شوند .
ب : وجین و سله شكنی :
حدود 30 الی 40 روز بعد از كشت زمانی كه ارتفاع گیاه به 15 الی 20 CM می‌رسد عملیات وجین و سله شكنی شروع می‌شود (عملیات وجین و سله شكنی می‌تواند همراه با كود پاش انجام گیرد )راه دیگر مبارزه با علفهای هرز در مزارع بزرگ معمولاً استفاده از علفكشهای شیمیایی مانند آنرا زین میباشد .
ج : احتیاجات غذایی ذرت :
ذرت هم مانند سایر گیاهان در طول زندگی خود به مواد غذایی كافی نیاز دارد مواد غذایی ذرت معمولاً از انواع كودها از جمله كودهای حیوانی سبز و شیمیایی تأمین می‌شود كودهای حیوانی و سبز مقداری از مواد غذایی مورد نیاز ذرت را تأمین می‌كنند و برای تأمین كامل مواد غذایی استفاده از كودهای شیمیایی ضرورت می‌یابد . جذب ازت از خاك در تمام مراحل رشد گیاه صورت می‌گیرد ولی در مقدار آن در سنین اول مقدار جذب آن كمتر . در زمان ظهور گلهای نر و ماده جذب ازت حداكثر است و پس از گل دهی مجدداً جذب كاهش می‌یابد . مهمترین دوره نیاز ذرت به فسفر بعد از گل كردن و نزدیك رسیدن دانه میباشد در موقع رسیدن دانه نزدیك به سه چهارم فسفر موجود در گیاه در دانه جمع می‌شود . حدود یك سوم پتاسیم مورد نیاز گیاه قبل از تشكیل گل و بقیه آن قبل از دانه بستن از خاك جذب می‌كرد و مقدار نسبتاً كمی پتاسیم در دانه مترمركز می‌شود .
عملیات برداشت : براي برداشت محصول، رطوبت دانه بايد بين 20 تا 25 درصد باشد. اگر قرار باشد که محصول برداشت شده را مورد مصرف دام قرار دهند، ذرت را مي توان با رطوبت 25 تا 28 درصد هم برداشت کرد. امروزه برداشت بلال را با دستگاه هاي بلال چين و همچنين جدا نمودن دانه هاي ذرت را از بلال، با دستگاه دانه کن انجام مي دهند. دستگاه بلال چين، بلال ها را از بوته مي چيند و غلاف هاي آن را جدا مي کند. دستگاه دانه کن هم دانه هاي ذرت را از بلال جدا مي نمايد براي انبار کردن دانه هاي بلال، بايد رطوبت آنها را به 17 درصد رساند. دماي انبار نبايد بيش از 10 درجه سانتي گراد باشد. البته دانه هاي با رطوبت بيش از 17 درصد را مي توان در دماهاي بالاتر هم نگهداري نمود. زمان برداشت اگر ذرت به منظور برداشت دانه كشت شود باید برداشت زمانی صورت گیرد كه گیاه از نظر فیزیولوژی و زراعت كاملاً رسیده باشد.
تعیین زمان برداشت از نظر زراعی:
1.نوع رقم : در مناطقی كه فصل رویش كوتاه بوده و در سرما و بارانهای زودرس پائیز عمل برداشت را با دشواری روبرو می‌كند باید از ارقام زودرس استفاده كرد تا برداشت زودتر انجام شود.
2. مقدار كود : در زمینهایی كه كود شیمیایی مخصوصاً كودهای ازته زیاد مصرف شوند رشد رویش گیاه افزایش یافته و دانه‌ها دیرتر می‌رسند لذا برداشتشان دیرتر انجام می‌گیرد .
3-جنس خاك : در خاكهای رس یا سنگین به
علت ذخیره رطوبت بیشتر دوره رویش گیاه طولانی‌تر از خاكهای سبك شن می‌شوند و
لذا برداشتشان دیرتر انجام می‌گیرد .
4. آبیاری : زیاد طول دوره رویش گیاه را
افزوده و رسیدن محصول و برداشت را به تأخیر می‌اندازد .
5. تراكم بوته : هر چه تراكم بوته در
واحد سطح بیشتر شود استفاده از نور و غذا برای گیاه مشكلتر شود . و گیاهان
برای رقابت با یكدیگر در جذب نور و غذا رشد رویش بیشتری داشته و در نتیجه
رسیدن و برداشت دانه به عقب می‌افتد .
6. آب و هوا :هر چه محیط سردتر و روزها
آفتابی كمتر باشد رسیدن دانه و برداشت آن دیرتر می‌شود .
تعیین زمان برداشت از نظر فیزیولوژیكی :
از نظر فیزیولوژی دانه‌های رسید حداكثر
ماده خشك را دارا هستند و بایستی رطوبت آنها به حدود 15 الی 20 درصد برسد
تا از نظر زراعی قابل برداشت باشد برای برداشت دانه رطوبت دانه باید در حدی
باشد كه نه علت خشكی زیاد با ماشینهای برداشت خرد شوند و نه آن مقدار
مرطوب كه در انبار كپك بزنند .
طرق مختلف برداشت :
برداشت ذرت چه برای دانه و چه برای علوفه به
دو صورت انجام می‌شود .
1-برداشت با دست : در زراعتهای كوچك و كرتی و
همچنین در مناطق مرطوب كه بارندگیهای فصل آن كار با ماشینهای برداشت را
مشكلتر می‌سازد عمل برداشت با دست و داسهای مخصوص انجام می‌گیرد .
2-برداشت ماشینهای مخصوص در زراعتهای
بزرگ و مكانیزه مانند استفاده از چاپر و كمباين و غیره
تاثير عناصر مختلف بر ذرت و علائم كمبود آنها .
ازت (N) : باعث افزايش مقدار پروتئين دانه ، رشد اندامهاي هوايي ، و همچنين باعث افزايش عملكرد مي شود . در صورت كمبود برگهاي پير از قسمت نوك شروع به زرد شدن كرده و در امتداد رگبرگ مياني به شكل V پيش مي رود .
فسفر (p) : به زود رسي ذرت كمك مي كند . در نتيجه باعث مي شود كه گياه از تنش رطوبتي و گرمايي ، كه در مرحله گرده افشاني صورت مي گيرد ، اسيب نبيند و اگر گياه دچار كمبود شود برگها سبز تيره مايل به بنفش شده ، خوشه ها كوچك مي شوند و دانه ها نامنظم مي رسند .
پتاسيم (k) :باعث افزايش طول دوره پر شدن دانه مي شود و به رسيدگي يكنواخت و افزايش تعداد دانه در خوشه كمك كرده و ورس را كاهش مي دهد ، در صورت كمبود پتاسيم برگها نسبتاً دراز و چروكيده شده و خطوط زرد طولي زير برگ ظاهر مي شود . حاشيه برگها سوخته و قهوه اي شده ، خوشه ها كوچك باقي مانده و دانه تشكيل نمي شود .
روي (zn) : به افزايش ماده خشك گياه كمك نموده و اگر گياه دچار كمبود شود نوارهاي كلروز روي برگ ايجاد شده و برگها پيچ خورده مي شوند .
بر (B) : به تشكيل دانه گرده كمك كرده و در ساخت ديواره سلولي نقش مهمي ايفاء مي كند . در صورت كمبود ، رشد گياه كاهش يافته ، كوتولگي بوجود آمده و ميزان توليد دانه كم مي شود .
مس (cu) : در تشكيل ليگنين و ايجاد ديواره سلولي قوي گياه كمك مي كند و مقاومت گياه را در مقابل پژمردگي كاهش افزايش مي دهد . در صورت كمبود مس ، رشد گياه كاهش يافته ، برگها زرد و پژمرده مي شوند .
آفات و بيماري هاي ذرت از بيماري هاي مهم گياه ذرت، سياهک معمولي ذرت و سياهک خوشه يا بلال ذرت مي باشد. عامل اين دو بيماري به ترتيب،U.maydis و Sphacelotheca reiliana مي باشند. بيماري سياهک معمولي، برگ ها و ساقه ها رآلوده نموده و سياهک بلال ذرت، گل ماده يا بلال را آلوده نموده و توده اي از اسپورهاي قارچ را جانشين بافت هاي سالم گياه مي کند. بيماري هاي عمده برگ ذرت عبارتند از: زنگ برگ و پژمردگي باکتريايي. پوسيدگي دانه، خوشه، ريشه و ساقه هم از بيماري هاي قارچي هستند که به ندرت ديده مي شوند. ضدعفوني نمودن بذر ذرت با تيزام، ارتوسايد و ارازان در کنترل اين بيماري مفيدند.
نحوه كشت و كار گیاه ذرت دانه‌ای در شهرستان گرمسار :
شهرستان گرمسار در جنوب غربی استان سمنان قرار گرفته است . ذرت در این منطقه یك محصول بهاره است و كشت و كار آن در اواخر فصل بهار با مساعد شدن دمای هوا انجام می‌گیرد .
تاریخ كاشت :
طبق اصول كشاورزی باید با توجه به نوع محصول هوای محیطی انتخاب گردد ولی در این منطقه عموماً زمان كاشت را عوامل دیگری تعیین می‌كند كه تا حدودی نیز تاریخ‌های مناسبی است .
1-آماده بودن زمینی كه خود جای توضیح
زیادی دارد الف : اغلب كشاورزان و البته نه اكثر آنها با توجه به زمانی كه
كشاورزان اطراف اقدام به كشت می‌كنند آنها نیز اقدام می‌كنند .
2- پس از برداشت محصول قبلی كه عمدتاً
گندم و جو است .
3- با توجه به دمای هوا كه تعداد این زارعان انگشت شمار است .
1-حدود یك سوم از زمینهایی كه از سوی
زارعان برای كشت ذرت اختصاص می‌یابد در آنها كشت گندم و یا جو صورت گرفته و
به محض برداشت به شخم زدن مبادرت می‌كنند و چون آبیاری كردن زمین باعث عقب
افتادن كشت می‌شود از آبیاری آن خودداری می‌كنند و در نتیجه از مزایای شخم
مرطوب بی‌نصیب می‌مانند .
نحوه آماده كردن زمین و كاشت :
پس از یك شخم نسبتاً عمیق عملیات دیسك زنی و لولر انجام می‌شود كه با اصول زراعت هماهنگی دارد اما به دلیل آشنایی نداشتن كامل رانندگان تراكتورها با اصول اینكار زمینها به طور یكدست صاف نمی‌شوند و وقتی كه دستگاه فاروئر ایجاد جوی و پشته می‌كند ، جوی و پشته‌ها نیز درست از كار در نمی‌آیند و در نتیجه باید بوسیله مرزبند ایجاد كرت كرد كه این كار باعث اتلاف مقدار زیادی آب به صورت Run off شود كه این مشكل اصل‌ترین مشكل در كار آماده كردن زمین در شهرستان است .
بعد از كار دستگاه فاروئر بذر كار وارد
زمین شود و بذرها را بر روی ردیف كشت می‌كند و معمولاً در هر هكتار حدود
kg 30 بذر كشت می‌شود كه به خاطر پرتر كشت كردن این میزان متوسط بالاتر
است .
كود دهی :
زمینهای شهرستان از نظر فسفات به علت استفاده مكرر و نسبتاً زیاد در سالهای گذشته از این ماده غنی هستند و احتیاج چندانی به مصرف آن نیست از كودهای دیگری كه قبل از كشت استفاده می‌شود كودهای پتاسه است . عمده‌ترین مصرف كود برای ذرت كود اوره است كه میزان مصرف آن در بین كشاورزان بسیار متفاوت است .و بطور متوسط 150-200 kg در ابتداي كشت استفاده ميگردد و بقيه كود اوره به صورت سرك و معمولاً در دو دوره آبیاری یك دور آن به صورت محلول به زمین داده می‌شود .
آبیاری :
گیاه ذرت از جمله گیاهانی است كه نیاز زیادی به آب دارد و اگر آب كافی در موقع مناسب برای آن تأمین نگردد كشت این گیاه جز ضررو زیان برای زارع ارمغانی ندارد و با توجه به منابع آب شهرستان به اعتقاد اينجانب ذرت قاتل بی‌رحم آب شهرستان است و در آینده با افسوس به این روزها نگاه خواهیم كرد . معمولاً دوره آبیاری در این منطقه با توجه به آنكه عمده منبع تأمین كننده آب چاه‌های كشاورزی هستند دوره آبیاری مطابق نیاز گیاه نبوده و با توجه به دور آب كشاورز تعیین می‌شود كه شاید در یك دور 7 به 7 تأمین گردد و در یك دور از 13 روز هم فراتر برود به اعتقاد كارشناسان اداره كشاورزی یكی دیگر از عوامل افت محصول در این منطقه دوره‌های آبیاری طولانی است .
داشت :
عملیات داشت شامل كنترل علف هرز و كنترل آفت ، سله شكنی و ...
استفاده از كودهاي ريزمغذي بصورت محلولپاشي و محلول در آب
برداشت :
در قسمت برداشت تقریباً مشكل وجود ندارد و با وجود چاپر در منطقه كشاورزان در موقع مناسب اقدام به برداشت محصول خود می‌كنند .
اطلاعات مربوط به كشت ذرت در شهرستان در سال زراعی جاری (88) :
میزان بذر توزیع شده : تن
میزان زیر كشت : هكتار
میزان زمین بیمه شده ذرت هكتار
میزان زمینهایی كه پس از برداشت گندم یا جو زیركشت ذرت رفته‌اند : هكتار
متوسط برداشت در سال 87 : تن
نوع و آفات مشاهده شدخ و نوع مبارزه :
1-كرم ساقه خوار هكتار – مبارزه با ديازينون
2-كرم ريشه
علف هرز:
علفهای پهن برگ و باریك برگ:
ني -مبارزه توسط توفوردی شور-مبارزه مكانيكي
طرح آرماني ذرت علوفه اي و دانه اي :
نوع و ميزان نهاده هاي توزيع شده بين كشاورزان طرح و بررسي عملكرد آنها:
سولوپتاس
اليت قرمز
ليبرل BMX
گل آمين
بازودين (ديازينون)
سولوپتاس :
مناسبترین كود پتاسيمي موجود،صد در صد قابل
حل در آب و تقریبا فاقد کلر
• ایده آل برای مصرف در هر نوع روش آبیاری
•
قابل مصرف در خاکهای اسیدی و قلیائی
• پائین ترین ضریب شوری و شاخص
آبشوئی نسب به سایر کودهای پتاسیمی
اهميت پتاسيم در گياه :
فعال کردن آنزیم های گیاهی، متابولیسم هیدروکربنها و ساخت پروتئین، تاثیربرفتوسنتز، تنظیم فشار اسمزی، تقسیم سلولی و رشد سلولها، بازو بسته شدن روزنه ها، انتقال مواد در آوندهای آبکش، موازنه آنیون و کاتیون، افزایش کارائی مصرف آب،افزایش مقاومت به سرمازدگی خشکی و شوری، افزایش مقاومت به بیماریهای گیاهی و خوابیدگی غلات، کمک به تثبیت ازت در بقولات،بهبود کیفیت محصولات کشاورزی، ...
مزاياي مصرف سولوپتاس :
• كود پتاسيمي مناسب براي كاهش نيترات:
نيترات
بيش از حد در موقع تشكيل ميوه باعث افت كيفيت ميوه مي‌شود، سولوپتاس
برنامه‌هاي كوددهي را مطلقاً به منظور تأمين نياز به موقع محصول با نيترات
پايين تنظيم میکند.
• ناچیز بودن میزان كلر:
سولوپتاس حاوی
حدود 6/0% کلر میباشد،يون كلر از اجزاء قابل ملاحظه موجود در خاك‌هاي شور
است و زيادي آن باعث افت كيفيت بسياري از محصولات كشاورزي كه بدان حساس
هستند، مي‌شود.
• پائین ترین شاخص‌آبشويي و ضريب شوري
نسب به سایر کودهای پتاسیم(نيترات‌پتاسيم و كلرور پتاسيم): سو لو پتاس براي
مناطقي كه در معرض ريسك شوري قرار دارندبهترين منبع پتاسيمي مي‌باشد
همچنين اين كود آبشويي كاتيون‌ها در خاك‌هاي سبك را كاهش داده که در نتیجه
كمتر در معرض آبشويي قرار مي‌گيرند.
• افزايش عملکرد ، کیفیت و ارزش غذايي:
سولوپتاس
اثر مثبت در توليد انواع ويتامين‌ها، نشاسته و قندها داشته كه ارزش غذايي
محصولات را بالا مي‌برد.
• افزایش مقاومت محصولات به بیماریها،
صدمات فیزیکی و بهبود قابلیت انبار داری
• نتيجه يكنواخت در خاك‌هاي متفاوت:
سولوپتاس
pH سطح ريشه‌ها در خاك‌هاي قليايي و شور را كاهش مي‌دهد و در نتيجه حلاليت
و جذب فسفر، آهن و ريزمغذي‌ها بوسيله ريشه گياهان تسهيل مي‌شود.
• واجد عنصر پراهميت گوگرد :
گوگرد
به صورت یون سولفات وجود دارد كه به سهولت بوسيله گياهان جذب مي‌شود و براي
ساختمان تركيبات مهمي مثل آمينواسيدها و پروتئين‌ها بكار رفته و در
واكنش‌هاي
فتوسنتز نيز دخالت دارد.
• شستشوی سیستمهای آبیاری قطره ای بدلیل
خاصیت اسیدی
• حلالیت بالا:
سولوپتاس در آب حلاليت
بالايي داشته که سرعت آن به كيفيت آب آبياري و روش مخلوط كردن نيز بستگی
داردتوصيه مي‌شود كه سولوپتاس قبل از اضافه كردن كودهاي ديگر بخصوص كود
منيزيم در آب حل شود.
• ایده آل برای مصرف از طریق روشهای
مختلف آبیاری ( کرتی، نواری ،جوی و پشته ای، بارانی، قطره ای ، ...) و
محلولپاشی برگی.
روش مصرف :
سولوپتاس هم از طریق سیستم های مختلف آبیاری و هم بروش محلولپاشی برگی قابل مصرف میباشد:
• كود آبياري:
دفعات يا فاصله زمان
بين كود آبياري با سولوپتاس بسته به نوع خاك متغير خواهد بود. مثلاً كود
آبياري در خاك‌هاي شني (بافت سبك) در مقايسه با خاك‌هاي رسي (بافت سنگين)
كه ظرفيت بالايي در تثبيت پتاسيم دارند، بايد با دفعات بيشتر و هر بار با
مقادير كمتر انجام شود.
• محلولپاشي برگی:
محلولپاشي با
سولوپتاس جهت رفع و يا پيشگيري از كمبود پتاسيم تحت شرايط زير بسیار
موثرمیباشد :
ـ در مواقع برداشت بسيار سريع پتاسيم
بوسيله گياه (مثلاً در موقع تشكيل يا رشد ميوه)
ـ در مواردي كه ظرفيت تثبيت پتاسيم خاك
زياد باشد.
ـ در شرايط شور يا مواقعي كه در ديمزار
ميزان رطوبت كم باشد.
محلولپاشي سولوپتاس حتي در شرايطي كه
كمبود پتاسيم وجود نداشته باشد نيز بسيار مؤثر است.
محلولپاشي به منظور تأمين پتاسيم اضافي، در مواردي كه كود پتاسيم به خاك اضافه شده است راه بسيار باصرفه‌اي براي توليد محصولات با بهترين كيفيت مي‌باشد (بخصوص در انگورو سایرميوه جات).
روشهاي تهيه محلول سولوپتاس :
ـ برای روش کود آبیاری مقدار مورد نظر در 300 تا 500 لیترآب حل گردد مقدار سولوپتاس را به تدریج به آب اضافه كنيد و در صورت محلولپاشی ابتدا تانكر آب را تا دو سوم حجم پر كنيد و سپس 3/1 باقیمانده با آب رقیق گردد، ، آب را دائماً بهم بزنيد تا كود كاملاً حل شود .
- در صورتيكه pH آب قليايي باشد (8< تهیه محلول سپس و نموده اسيدي را آن اول است بهتر> )>
ـ میزان مصرف سولوپتاس بسته به نوع کشت و
سن درختان متفاوت است ، حداکثر غلظت محلول از 100 گرم در لیتر نباید بیشتر
باشد.
ميزان مصرف سولوپتاس بر حسب كيلوگرم در هكتار :
|
روش مصرف |
محصولات زراعی |
زمان مصرف |
|
کود آبیاری |
9-15 |
در طول فصل زراعی تکرار براساس نیاز |
|
آبیاری تحت فشار (قطره‌ای و بارانی) |
9-15 | |
|
محلول پاشی برگی |
5-10 |
قابليت اختلاط پذيري :
سولوپتاس را با میزان توصیه شده مي‌توان با اكثر كودها بجز تركيبات كلسيم مخلوط كرد زیرا موجب تشكيل رسوب سولفات كلسيم (CaSO4) میگردد، توصیه میگردد سولوپتاس قبل از سایر کودها (بخصوص کودهای حاوی منیزیم ) در آب حل شود. بعلاوه محلول این کود را مي‌توان با اكثر سموم حشره‌كش و ضد قارچ به منظور محلولپاشی مخلوط نمود( قبل از مصرف در سطح وسیع تست اختلاط پذیری توصیه میگردد).
گل آمين :
کود مایع گل آمین دارای عصاره جلبک دریایی
در اثر فعالیت های فیزیولوژیکی فتوسنتز و تنفس در اندام سبز گیاهان زراعی و باغی موا د آلی از قبیل قندها،اسید های آمینه، هورمون ها و سایر مواد آلی تولید می شود.گیاهان از این مواد آلی برای رشد و نمو اندام جدید و مخصوصا" برای تولید گل و میوه استفاده می کنند
. هرگونه اختلال در روند ساخت و تولید قند،پروتئین و سایر مواد آلی موجب کاهش سرعت رشد و نمو گیاه ودر نهایت سبب کاهش محصول می شود.برگریزی و تخریب اندام سبز گیاهان زراعی و باغی در اثر خسارت آفات،بیماری ها ،تنش های محیطی و یا کاربرد غلط مواد شیمیایی می توانند در روند تولید مواد فتوسنتزی و سایر فعالیت های فیزیولوژیکی گیاه اختلال ایجاد نمایند.در برخی مواقع این اختلال در حساس ترین مراحل رشد ونمو گیاه مانند مراحل گلدهی و تشکیل میوه و دانه اتفاق می افتد و در این مراحل حساس گیاهان شدیدا" به موادآلی ازقبیل قند و اسید های آمینه برای حفظ تولید محصول نیاز دارند.
کود تقویتی گل آمین با داشتن مواد آلی ازقیبل قند و اسید های آمینه و سایر موادآلی توانسته است به گیاهان زراعی و باغی در این مراحل حساس برای حفظ و افزایش محصول کمک نماید.
در شرایط گرم تابستان گیاهان زراعی از قبیل ذرت ،سویا و پنبه در اثر بالا رفتن دما و گرما ، مقدار انرژی کمتری توسط فتوسنتز نسبت به انرژی مصرف شده به وسیله تنفس تولید می کنند و در نتیجه در اثر کاهش انرژی مورد نیاز رشد گیاه متوقف می شود یا سرعت رشد گیاه تنزل می یابد. در چنین حالات با مصرف گل آمین می توان بین این دو انرژی تعادل بوجود آورد و روند رشد ونمو گیاها ن زراهی را سرعت بخشید.بنابراین ممکن است بسیاری از گیاهان زراعی و باغی در طول دوره رشد رویشی و زایشی خود با خیلی از عوامل محدود کننده زنده و غیرزنده مواجه شوند که هریک از آنها می توانند در روند رشد ونمو گیاهان اختلال ایجاد نمایند و با توجه به شناخت محیط خود می توان برای جلوگیری از خسارت آنهاو حفظ محصول ازمواد تقویتی و کمک کننده مانند گل آمین استفاده نمود که این کود ضمن برطرف نمودن کمبود های پنهان غذایی ،گیاه را در برابر تنش های محیطی نیز حفظ می نماید.
گل آمین یک ترکیب جدیدی است که علاوه بر دارا بودن تمام عناصر غذایی لازم و ضروری گیاه حاوی انواع اسید های آمینه ، جلبک در یایی ، هورمون های مختلف و ویتامین های لازم برای رشد و افزایش باردهی گیاه است و نقش بسزایی در تحمل گیاه در برابر استرس های محیطی مانند سرما ،گرما،شوری و خشکی را دارد.
تمام عناصر ریز مغذی به جز بور و منیزیم به صورت کلاته EDTA و از شرکت اگزونوبل هلند تهیه گردیده است. ضمنا" آمینو اسید و جلبک دریایی و هورمون ها و ویتامین ها از شرکت امتک ایتالیا تهیه شده و دارای بالاترین کیفیت می باشد ضمن آنکه فاقد هر گونه عوارض سوءبرای گیاه و انسان می باشد.
در صدعناصر موجود در گل آمطالب مشابه :
ذرت(کاشت، داشت و برداشت)
ذرت(کاشت، داشت و برداشت) بطور كلي از كاشت داشت و برداشت ذرت چهار دوره متمايز مي‌توان
کاشت ،داشت وبرداشت زرت
کاشت ،داشت وبرداشت بطور كلی از كاشت داشت و برداشت ذرت چهار دوره متمایز می‌توان تشخیص داد .
کاشت داشت وبرداشت ذرت بذری و گیاهپزشکی آن
عادل نوجوان گیاهپزشک کاشت ، داشت و برداشت ذرت بذری و گیاهپزشکی آن . مقدمه. اهمیت ذرت
دستور العمل کاشت داشت و برداشت درت
مختصری از گیاه شناسی ذرت. ذرت گیاهی است یكساله و یك پایه دارای ساقه ای راست كه ارتفاع آن تا
کاشت، داشت و برداشت ذرت دانه ای
وبلاگ مهدی رضوانی الوار - کاشت، داشت و برداشت ذرت دانه ای - ترویج و آموزش
کاشت ذرت
عملیات داشت ذرت در کاشت ذرت گل آب از همه مراحل زمان برداشت ذرت دانه ای بر اساس
گزارش تحلیلی ذرت- از کاشت تا برداشت و بررسی مشکلات و موانع پیش روی آن
گزارش تحلیلی ذرت- از کاشت تا برداشت و بررسی عمليات داشت ذرت 10- برداشت ذرت حتي
نحوه کاشت ؛ داشت و برداشت گندم و گیاهپزشکی آن
نحوه کاشت ؛ داشت و برداشت گندم قرار باشد پس از برداشت گندم کشت ذرت اجرا گردد
برچسب :
کاشت داشت برداشت ذرت