اهمیت پسته دراقتصاد کشاورزی

پسته

ارزش اقتصادي پسته

اهميت اقتصادي پسته كه معروف به طلاي سبز مي باشد برهيچ كس پوشيده نيست.پسته بعنوان يك محصول استراتژيك جايگاه خاصي را در بين توليدات كشاورزي دارا مي باشد كه اين محصول بخش عمده اي از صادرات غير نقتي را تشكيل مي دهد. درشرايط كنوني حدود 55 درصد از توليد جهاني و بيش از 70 درصد از صادارت جهاني پسته در اختيار كشور ما قرار دارد.

نقشي كه پسته دراقتصاد كشاورزي كشور دارد ، سبب گرديده تا مناطق زيادي كه مستعد كشت اين محصول مي باشند ، به پرورش آن اختصاص يابد. از طرف ديگر سازگاري با شرايط نامساعد محيطي ازجمله شوري آب وخاك مقاومت به خشكي و كم آبي سبب گرديده تا جايگاه ويژه اي در مناطقي كه داراي شرايط نامناسب كشت براي ساير محصولات (زراعي و باغي) هستند پيدا نمايد و اين امر از نظر اقتصادي در اين مناطق داراي اهميت خاصي مي باشد.

ميزان محصول يک درخت پسته

با توجه به شرايط نوع خاک ،شيوه هاي کاشت ،داشت وبرداشت ومراقبت هاي خاص اين دوران با توجه به سن درخت ميزان محصول پسته متغير است.به طوري که معمولا انواع مرغوب پسته خيلي کمتر از انواع نامرغوب ،پسته مي دهند.وميزان محصول درختان جوان به مراتب کمتر از محصول درختان مسن است.در بعضي مناطق کشت،اولين محصول درخت پسته در 5 تا 6 سالگي اتفاق مي افتد واين در حالي است که در مناطق ديگر بين 7 و8 سالگي ،در مناطق کم آب حتي تا 12 سالگي برنما مي گردد.

البته حداکثر محصول پسته بين سن 15 تا 40 سالگي به دست مي آيد.به طور متوسط مقدار محصول يک درخت پسته 5/1 تا 3 کيلوگرم پسته تازه است که بعد از خشک شدن تقريبا 400 گرم تا 1 کيلو پسته است. در سني که درخت حداکثر محصول را مي دهديعني از 30 تا 40 سالگي مقدار محصول نسبت به نوع آن متفاوت است.يعني مقدار محصولي که درختاني که پسته درشت ومرغوب مي دهند 70 تا 130 کيلو پسته تازه مي باشد.ومقدار درختان پسته نا مرغوب 100تا 200 کيلو پسته تر مي باشد.

نکته :نسبت ميزان پسته خشک به مقدار پسته تازه تر در حدود 30/ مي باشد بنابر اين از 100تا 200 کيلو پسته تازه در حدود 30 تا 60 کيلو پسته خشک حاصل مي شود.

ا زنکات قابل ذکر ديگر اين که: محصول دادن درخت پسته يکنواخت نيست به طوري که در يک سال محصول زياد ودر يال بعد مقدار آن کم مي باشد.وعلت اين امر همان زيادي محصول در يکسال است که مانع ذخيره شدن مواد غذايي براي تشکيل ميوه سال دوم مي گردد.

با توجه به نکات ذکر شده ما نمي توانيم دقيقا ميزان محصول يک درخت پسته را مشخص کنيم چرا که انواع درختان پسته يک باغ از يک نوع نيستند،سن درختان متفاوتندواز طرفي مقدار محصول يکسال با سال ديگر متفاوت است.

آفات پسته در منطقه

در منطقه جرقويه سفلي شايع ترين آفت پسته پسيل پسته است.

گموز آفت ديگري براي پسته است که البته در باغاتي كه اصول كاشت و داشت پسته را رعايت نمي نمايند و آبياري آنها بصورت غرقابي بوده و يا دور طوقه را خاك در بر گرفته كم و بيش شايع مي باشد.آفات ديگري مانند پروانه مغز خوار نيز کم وبيش در باغات پسته وجود دارد.

راههاي مبارزه با آفات منطقه:

بهترين راه مبارزه با پسيل پسته سم پاشي به موقع که معمولا اواخر ارديبهشت ماه است مي باشد.

البته پسيل پسته از آن جهت که زرد رنگ است وبه رنگ زرد علاقه نشان مي دهد جديدا در بعضي مناطق تله هايي را به عنوان کارتهاي چسبنده زردرنگ درست کرده اند که اين پسيل ها به آنها چسبيده شده از بين مي روند.

بيماري پسته:

از بيماري هاي پسته که در سر تاسر جهان ممکن است پسته را گرفتارکند قارچ افلاتوکسين است که در تماس پسته با خاک به وجود مي آيد اين قارچ تا 15 درصد مشکلي ايجاد نمي کند اما بيشتر از اين مفدار آلودگي ،سرطان زاست.

راه پيشگيري اين بيماري جلوگيري از تماس پسته با خاک مخصوصا موقع برداشت محصول مي باشد.

خواص پسته

پسته از ميوه هاي خشک محسوب مي شود ومقدار آب آن بيش از 8/ درصد نيست.ترکيبات پسته عبارتند از:7/1 درصد املاح معدني5/17 درصدمواد ازت دار،52 درصد چربي و22 درصد هيدرات دو کاربن .گذشته از فسفر وکلسيم که در استحکام استخوان ،خون وعضلات اهميت فراوان دارد.در پسته مقدار قابل توجهي آهن وجود داردکه در تمام سلول هاي بدن وجودش لازم استوبراي ادامه حيات وساختمان هموگلوبين وگلبولهاي قرمز خون دخالت دارد.مواد ديگر موجود در پسته:پتاسيم،منيزيم،ويتامين هاي آ-ب وب2 وويتامين e وجود دارد. پسته به عنوان يک ماده غذايي گياهي و نيرو بخش و درمان کننده بسياري از بيماري ها مورد استفاده قرار مي گيرد.

اهميت صادراتي پسته و نقش آفريني جرقويه در آينده اي آن

امروزه اهميت صادرات غيرنفتي براي كشور ما بر هيچ كس پوشيده نيست . با توجه به رشد جمعيت و افزايش مصرف داخلي نفت، در آينده درآمد حاصل از صادرات نفت بسيار اندك و ناكافي خواهد بود. تنها يك راه براي برطرف كردن نياز ارزي كشور وجود دارد و آن افزايش صادرات غيرنفتي است . صادرات محصولات كشاورزي نقش عمده‌اي در صادرات غيرنفتي داشته و صادرات اين بخش نسبت به بخش هاي ديگر از ثبات بيشتري برخوردار بوده است . در بين محصولات كشاورزي پسته داراي اهميت ويژه‌اي مي‌باشد.با توجه به روند خوب توليد پسته ، صادرات آن از ظرفيت بالقوه بالايي برخوردار است . در صورتي كه سياستهاي صحيح صادراتي همراه با بازاريابي مناسب اتخاذ گردد، درآمد ارزي مناسبي را عايد کشور خواهد نمود.صادرات‌ مانع‌ از محدوديت‌ بازار و ركود توليد مي‌شود و مي‌تواند بازارهاي‌ سرمايه‌، نيروي‌ كار و كالا رارونق‌ بخشد. از اين‌ رو جايگاه صادرات‌ در اقتصاد كشورما بسيار مهم‌ تلقي‌ مي‌شود.حفظ بازارهاي سنتي وتلاش براي نفوذ در بازارهاي با درآمد سرانه بالا مي تواند به رشد صادرات پسته در برنامه سوم کمک به سزايي داشته باشد.اما آنچه‌ عامل‌ تداوم‌صادرات‌ است‌، اراية‌ محصول‌ با كيفيت‌ مطلوب‌ (مطابق‌ با استانداردهاي‌ پذيرفته‌شده‌ جهاني‌) و قيمت‌رقابتي‌ و عرضه‌ كالا به‌ بازارهاي‌ قابل‌ نفوذ و حفظ‌ بازارهاي‌ سنتي‌ است‌. شناخت‌ استعدادهاي‌ طبيعي‌ و بازارهاي‌ قابل‌ نفوذ براي‌هر يك‌ از كالاهاي‌ صادراتي‌ موجب‌ مي‌شود كه‌ از مزيت‌هاي‌ نسبي‌ بتوان‌ به‌ خوبي‌ بهره‌گرفت‌ و تداوم‌ كار،توليد و صادرات‌ را حفظ‌ نمود.

ما نيزاگر در منطقه جرقويه سفلي وضعيت اقتصادي قبل از کاشت پسته وبعد از آن را بررسي کنيم ، شاهد پيشرفت وبهره وري اقتصادي منطقه و سوداقتصادي مناسب آن خواهيم شد.البته در صورت توسعه کشت پسته مي توان ميزان پيشرفت اقتصادي منطقه را چند برابر کرد،چرا که نه تنها خود محصول جنبه ي اقتصادي دارد بلکه بقاياي پسته نيز از منابع سرشاري از مواد مغذي براي تغذيه دام مي باشد.در اين صورت ديگر نيازمند حجم بالاي واردات مواد خوراک دام از خارج نيستيم. کارخانجات وشرکت هاي بزرگ فراوري پسته در جهان به خصوص در ايران سالانه حجم بالايي از ضايعات اين محصول را خصوصا در فرايند پوست کني توليد مي کنند که بازيافت آنها به هر شيوه اي مي تواند به ميزان قابل توجهي هزينه هاي مربوط به فراوري پسته را جبران کند.حتي از پوست سبز نرم وزائد پسته مي توان بعد از تلخي زدايي مربا تهيه نمود.راههاي ارائه شده ،براي توليد کنندگان پسته وکارخانجات صنايع غذايي مفيد بوده وموجب افزايش درآمد کشاورزان وتوليد کنندگان اين محصول ودر نهايت افزايش درآمد ناخالص ملي خواهد شد. از طرفي با توجه به اين که پسته منطقه جرقويه داراي مغز سبز رنگ مانند رفسنجان و قابل رقابت با پسته دامغان است ،با توسعه ي کشت به شيوه هاي صحيح مي تواند در بازارهاي پسته به رقابت بپردازد.

اشتغال زايي در زمينه پسته

با توجه به اين که ايران در توليد 14 محصول باغي و زراعي جزو 10 کشور برتر جهان مي باشد. و80 د رصد زعفران، 60 درصد پسته، 19 درصد خرما، 12 درصد گردو، 8/5 درصد کشمش و زردآلو و 8 درصد انواع ليموي جهان را توليد مي کند.اما به دليل فقدان صنايع تبديلي و بسته بندي مناسب سهم ايران از صادرات محصولات فوق بسيار ناچيزمي باشد.حال اگر در کنار توليد اين محصولات صنايع تبديلي، تکميلي و بسته بندي متناسب وجود داشته باشد، از ضايعات اين محصولات جلوگيري کرده و موجب ايجاد ارزش افزوده و فرصتهاي شغلي جديد مي شود. اگر صنايع تبديلي و تکميلي و بسته بندي در قالب خوشه هاي صنعتي به فعاليت بپردازند، واحدهاي توليدي مرتبط وارد اين صنعت شده و براي خيل عظيمي از بيکاران ، اعم از متخصص و غير متخصص فرصتهاي شغلي ايجاد مي کند.

از صنايع اشتغال زا در راستاي پسته کاري مي توان به ترمينالهاي ضبط پسته اشاره نمود.به طوري که:

در گذشته پسته ايران به روش سنتي پوست گيري ، خندان و خشك مي گرديد ولي در حال حاضرپسته در كارگاهها و كارخانجاتي كه اصطلاحاً به آنها ترمينال ضبط پسته گفته مي شود اين اعمال بصورت كاملاً مكانيزه انجام مي گردد و بدليل اينكه 65% درصد پسته كل جهان در ايران توليد مي گردد اين صنعت بصورت بومي درآمده و ماشين سازي هاي قدرتمندي در اين زمينه در ايران فعاليت مي نمايند كه محل استقرار آنها بيشتر در كرمان و رفسنجان مي باشد.براي مثال عمليات: پوست گيري - پوك گيري - گوگيري - حوض شناوري-نم گيري- سورت - خشک کردن پسته در اين ترمينال ها صورت مي گيرد.

لزوم حمايت از توليد يکسري محصولات راهبردي با اهميت هاي سياسي و نيز محصولات انحصاري مانند چاي، پسته و زعفران سنگ بناي کشاورزي پايدار است.کشاورزي پايدار نوعي کشاورزي منطبق بر منافع انسان و کارايي بيشتر در استفاده از منابع است . مهم ترين هدف وزارت جهاد کشاورزي در برنامه چهارم توسعه ، پايداري توليدات کشاورزي بر مبناي دانايي است و يکي از پنج محور مصوب جهت گيري هاي پژوهشي وزارت جهاد کشاورزي ، حفظ ذخاير ژنتيکي و تنوع زيستي است که توليد نهال سالم و ساماندهي نهالستان هاي کشور نقش مهمي در اين زمينه دارد .

طبق نظر کشاورزان با تجربه منطقه جرقويه سفلي، براي کشت پسته در هر هکتار حدود 3 تا 4 ميليون تومان بودجه لازم است اين محصول در هر هکتار به يک نفر نيروي کار نياز دارد ،درصورتي که کشت پسته توسعه بيشتري يابد وصنايع جانبي(بسته بندي،جداسازي و...) نيز در کنار مزارع به فعاليت بپردازند ،قطعا ميزان اشتغال زايي اين محصول چند برابرخواهد بود.در حال حاضردرکل منطقه جرقويه سفلي حدود 100 نفر در بخش پسته مشغول به کارند.که البته با افزايش عملکرد محصول پسته، نه تنها شاغلين در اين بخش بلکه سطح درآمد آنها افزايش يافته و رفاه اجتماعي را به همراه مي آورد.

در حال حاضرباغات پسته محمد آباد جرقويه سفلي بيش از 10 هکتار است و با توجه به علاقه مندي کشاورزان منطقه به اين محصول، اميد است کشت آن توسعه ي بيشتري يابد.

جمع بندي ونتيجه گيري

با توجه به مناسب بودن شرايط طبيعي منطقه براي کشت محصول استراتژيکي به نام پسته وسود قابل ملاحظه آن، وسابقه کشت بسيار محدود ومقطعي آن در منطقه، اگرباراهنمايي و درايت مسئولين و کشاورزان سطح بيشتري از زمين هاي منطقه زير کشت پسته رود مسلما ضمن سود آوري فراوان از مهاجرت نيروي فعال بخش کشاورزي به مناطق ديگر جلوگيري شده و نه تنهاباعث اشتغال زايي درمنطقه مي شود بلکه از روي آوردن جوانان به شغلهاي کاذب نيز جلوگيري خواهد شد.سرمايه گذاري روي محصولاتي چون پسته در مناطق خشک ونيمه خشک از جمله منطقه جرقويه واختصاص بودجه کافي وايجادتسهيلات لازم براي کشاورزان، اين منطقه را مي تواند به قطب مهم توليداين محصول در کشور وحتي در سطح بين المللي تبديل نمايد.

اهمیت پسته دراقتصاد کشاورزی

پسته

مطالب مشابه :

پسته و صادرات

پسته وصادرات

تغذیه درختان پسته

وضعيت پسته در ايران

اهمیت پسته دراقتصاد کشاورزی

ارزش غذائي :

1-پسته ایران گوی رقابت را از آمریکا ربود--2-گلايه مديران صنايع صادراتي از ثبات نرخ ارز8/10/88

شب پره هندي

جغرافياي جديد صادرات و واردات ایران

ويژگيها وروشهاي آزمون پسته مكانيك خندان