ربع رشیدی بزرگترین دانشگاه دنیا در تبریز
تصویر شهرک علمی (دانشگاه) ربع رشیدی تبریز
وقف نامه ربع رشیدی - ثبت شده در سازمان یونسکو
درباره وقف نامه
مرجع و منبع اصلي اطلاعات ما در مورد «ربعرشيدي»، وقفنامهاي است كه با خط خود رشيدالدين فضلالله همدانی نوشته شده است. نسخه اصلي اين وقفنامه اكنون در كتابخانه ملي تبريز نگهداري و محافظت ميشود. اين نسخه اصلي تا سال 1348 در دست يكي از ساكنان تبريز بود و در اين سال نسخه مذكور توسط انجمن آثار ملي از اين خانواده خريداری، از روي صفحات آن عكسبرداري و به كتابخانه‌هاي معتبر سراسر كشور فرستاده شد. البته وقفنامه مذكور آنچنان مفصل و دقيق، به توضيح همه جانبه درباره ربعرشيدي پرداخته كه جاي هيچگونه شك و شبهه‌اي در ذهن باقي نمي‌گذارد و تصویر روشني از ربعرشيدي را در مقابل ديدگان قرار مي‌دهد.
به منظور آشنايي با كليات وقفنامه فهرستي از مطالب موجود در وقفنامه آورده شده است. «وقفنامه»ي رشيدي با اين مقدمه آغاز ميشود: «الوقفيه الرشيديه بخط الواقف في بيان شرايط امور الوقف والمصارف شرط. شرط موکد با فرزندان خويش نسلاً بعد نسل و عقباً بعد عقب ميکنم و در مقابله حقوق پدري که در ذمت ايشان عقلاً و شرعاً و عرفاً لازم است در عهده ايشان کرده سوگندي غلاظ و شداد ايشان را ميدهم خصوصاً با آنانکه به موجب شرط واقف در هر عهدي نوبت توليت و اشراف و نظر بديشان رسد و مباشر اين اشغال خير گردند در آنچ اين وقفيه را به هر ماهي يک نوبت مطالعه کنند تا بر احوال شروط آن کما ينبغي واقف شوند و در کيفيت تصرفات واقف گردند و نيز نصيحتي که ايشان را کردهام ملکه گردد تا در محافظت شروط آن را به اقصي الغايه بکوشند و نصايح را به دل و جان قبول کرده رعايت آنرا واجب شمردند تا حق تعالي و جميع ملائکه و انبياء و اولياء و روح اين ضعيف نيز به واسطهي امانت و ديانت و نيکو زندگاني ايشان ازيشان راضي باشند و ايشان را نيک نامي دنيوي و ثواب اخروي مدخر گردد ان شاءالله تعالي وحده...»
بعد از حمد و ثنا آمده است: «اما بعد چنين ميگويد اضعف عبادالله تعالي و احوجهم الي رحمه ربه فضلالله ابن ابي الخير بن عالي الهمداني المشتهر برشيد الطبيب... که چون خواست که بخط و عبارت و فکر و انديشهي خود از سر ايقان و اعتقاد و نيت تمام وقفیه نويسد مشتمل بر شروط مرتبه تا من بعد متوليان به آن کار کنند و ازو يادگار ماند بيشتر اسباب و داعیه او بدان و بعضي از احوال آن و ايراد و اعتراض مردم بر وقف و خاصيت و فايده وقف بيان کردو فصلي مشبع در آن باب در قلم آور تا آن نيز از او يادگار ماند و سبب تحريض مردم شود بر خيرات و بدان منتفع گردند و چون آن فصل اطنابي داشت مناسب نديد که آن را بدين وقفيه ضم کند پس آن را عليحده بر بالاي اين وقفيه نهاده در يک جلد ثبت کرد تا آنرا عليحده مطالعه کنند...». آنگاه پس از بيان مشروح فوائد دو جهاني احسان و عمل صالح و ناسودمند بودن علم بي عمل گويد: «بنابرين مقدمات تمسک به فضل حق عز شانه و توکل بر انعام جسيم او کرده و آثار نبوي را مقتدي گشته، نقد ریزهای مال خود در بناي ابوابالبر ربعرشيدي و ساير ابواب البر که به هر موضع بنياد کرده صرف کرد، و املاکی که پیش از این داشته اکثر آن بر مصالح ربع رشیدی وقف کرده و باقيات که بوده بر ساير خيرات همچون مسجد جامع رشيدي به محلهي شش گيلهي تبريز و ديگر بقاع خير که به تبريز است و ابواب البر همدان و يزد وقف کرده و جهت هر يک وقفيهی شرعي مسجل نویشته و بعضي از انچ حق تعالي بعد از اين وقفها از املاک روزي کرده هم اضافت آن املاک گذشته کرده و هرچ از اين جمله حصه و خاصه ربعرشيدي بوده از اوقاف قديم و حديث بتعيين و تفصيل در اين وقفيه که مخصوص است به ربع رشيدي و توابع و لواحق آن مذکور خواهد شدن ان شاءالله تعالي و اين وقفيه معروف است به وقفيه الرشيديه بخط الواقف في بيان شرايط امور الوقف و المصارف. بدان که ترتيب اين وقفيه جهت سهولت ضبط و سرعت اطلاع بر تفاصيل آن بر سه باب و يک خاتمه نهاده آمد».
برای دیدن تصاویر وقف نامه به لینک http://rab-e-rashidi.ir/Rabe_New/Pages/asli.php
«تاريخچه شهر ربع رشيدي» در اواخر قرن هفتم و اول قرن هشتم هجري قمري كوه سرخاب تبریز، شاهد يك جنب و جوش و فعاليت بزرگ آباداني و ساختماني بوده و از هر جهت مورد توجه واقع شده و شهركي معروف و آبادان در دامنه اين كوه ساخته‌اند و آن ربع رشيدي نام داشته كه به دستور خواجه رشيدالدين فضل الله همداني وزير دانشمند و مدبر عصر مغول ساخته شده است.«رشيد دولت و دين چون رحيل كرد به عقبي نوشته منشي تقدير او كه «طالب ثراه» محل ربع رشيدي در آخر محلة ششگلان كه به محلة باغميشه و ليلانكوه يا بيلانكوه منتهي ميشود در طرف چپ در دامنه كوه سرخاب در جايي بسيار باصفا و خوش آب و هوا و مرتفع واقع بوده و در ميان باغها و انبوه درختان قرار داشته است».
جريانات فرهنگي ايران موجب گرديد تا خواجهرشيدالدين مجتمع عظيم دانشگاهي ربع رشيدي را در شرق تبريز تأسيس نمايد. وي با تأسيس مجتمع دانشگاهي رشيديه يا ربع رشيدي در سال 699 هجري در شرق تبريز، اين شهر را به کانون علم و هنر در دنياي آن روز مبدل ساخت و اگر ادعا کنيم که فرهنگ و تمدن بشري در قرن چهاردهم ميلادي مرهون اين مرکز عظيم دانشگاهي بوده، سخن به گزاف نگفتهايم. به استناد وقفنامهاي که از باني دانشمند آن به يادگار مانده، ربع رشيدي مرکز گفتمان علمي ميان تمدنهاي آن روز بوده و علاوه بر زبانهاي فارسي و عربي، دروس رايج به زبانهاي ترکي، چيني، يوناني، عبري، مغولي و احتمالاً سانسکريت تدريس شده و هزاران دانشجو بر حلقه جذبه داشتهاست. لذا خواجه رشيدالدين با رويکردي واقع گرايانه، راهبردهاي اعتدال محور و اولويت حفظ ارزشهاي بنيادين و افزايش نوآوريهاي درونزا، خط مشي اقتدارگرا و طراحي وحدت در عين کثرت با شيوههاي تمرکز قدرت و مشروعيت سياسي سبب ايجاد شهرک دانشگاهي بينالمللي شد.
ربعرشيدي بارزترين نمونه مساعي و تلاش سازنده دست اندرکاران و حاميان اصلاحات غازان خان در عرصه تعالي و رشد و پويایي فرهنگ ايراني در چهارچوب انديشههاي عصر ايلخاني به شمار ميرود که توسط خواجه رشيدالدين با الهام از غازانیه و به عنوان يک شهر دانشگاهي با برنامههاي وسيع فرهنگي، اقتصادي و رفاهي در نخستين سالهاي قرن هشتم هجري در داخل باروي غازانيه يعني در داخل حصار جديد شهر تبريز که توسط غازان خان ايجاد شد، برپا گشت.
ربع رشيدي نمونهاي شاخص و متعالي از برنامهريزي و مديريت شهري است که در تاريخ شهرسازي ايران و امروز جزو نمونههاي نادر ميباشد و لذا خروارها خاک، هرگز نتوانسته است به حيثيت و هستي آن خدشه وارد آورد و تأثيرآن را در روزگار و ماندگاري آن را در حافظه ملتها مخدوش و نابود سازد ميباشد.
سایت مرجع دانشگاه ربع رشیدی http://rab-e-rashidi.ir/ اطلاعات جامع تر و کامل تر در مورد این دانشگاه را به اشتراک گذاشته است.
مطالب مشابه :
ربع رشيدي تبريز - اولين و بزرگترين دانشگاه جهان
دونيانين ان بؤيوك و ايلكين بيليم يوردي. ربع رشيدي تبريز - اولين و بزرگترين دانشگاه جهان
ربع رشیدی بزرگترین دانشگاه دنیا در تبریز
(دانشگاه) ربع خواجهرشيدالدين مجتمع عظيم دانشگاهي ربع رشيدي را در شرق تبريز تأسيس
تبريز.........
رشته معماري اسلامي دانشگاه هنر اسلامي تبريز و با راهنمايي ربع رشيدي تبريز ثبت
گزارشی از بازسازی ربع رشیدیه
خرابه هاي ربع رشيدي اين دانشگاه و گورستان هاي تاريخي تبريز و مصالح ربع رشيدي يك
برچسب :
دانشگاه ربع رشيدي تبريز