استانداردتعیین درصد رطوبت

1-2 وسایل مورد نیاز

الف-گرمخانه :باکنترل درخه حرارت که قادر است حرارت را در 110 درجه ثابت نگه دارد.

ب-ترازو:باحساسیت 01/0 گرم برای نمونه های با رطوبت 200 گرم یا کمتر و با حساسیت 1/0 گرم برای نمونه های با وزن بین 200 تا 1000 گرم.

ج-قوطی رطوبت:قوطی فلزی آلمنیومی است که در برابر زنگ زدگی مقاوم بوده و در اثر استفاده مکرراز آن وزن آن کاسته نشود.قوطی رطوبت که برای نمونه های کوچک تا 200 گرم بکار میرود دارای درپوش محکم می باشند که مانع از دست دادن رطوبت نمونه قبل از توزین و مانع جذب آب بعد از خشک شدن می شود.برای نمونه های بزرگ احتیاج به سرپوش نیست.

د-خشک کن:دستگاه خشک کننده در اندازه مناسب با قطر دهانه 20 تا 25 سانتیمتر محتوی هیدرات سیلسیم می باشد. از خشک کننده وقتی استفاده می شودکه قوطی های رطوبت سرپوش ندارند و به هنگام سرد شدن،رطوبت هوا را جذب می کنند.

ه-نمونه:نمونه مصالح قبل از آزمایش باید در کیسه های نایلونی ویا ظرف سربسته ضد زنگ و در درجه حرارت بین 3 تا 30 درجه سانتیگراد و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شوند.برای تعیین رطوبت نمونه ها باید هر چه زود تر اقدام گردد در غیر این صورت خطر زنگ زدگی داخل ظروف و سوراخ شدن آن و یا از دست دادن رطوبت به هر شکلی امکانپزیر است.

1-3 تهیه نمونه برای آزمایش

تعیین رطوبت خاک با روش ASTM بستگی به نحوه انتخاب نمونه و وزن آن دارد. روشی که در آن نمونه گرفته می شودو وزن مورد نیاز آن بستگی به کاربرد آزمایش نوع مصالح و نوع نمونه های که گرفته شده (مثلاً نمونه دست نخورده یا از نمونه گیرهای دست نخورده به دست آمده) دارد. در تمام حالات باید نمونه طوری انتخاب شود که نماینده کل مصالح باشد. اگر خاک ،لایه ای،یا از لایه هایی با جنس مختلف تشکیل شده باشد باید یک نمونه متوسط از تمام مصالح ،یا از هر قسمتی یک نمونه مجزا و یا به هر دو صورت گرفته شود . در این صورت ذکر روش نمونه برداری از قسمت های مختلف در برگ گزارش ضروری می باشد.

1-3-1 در نمونه های دست نخرده بزرگ برای انتخاب نمونه باید ابتدا خاک کاملاً مخلوط شده سپس مقدار لازم نمونه برای رطوبت گرفته شود.وزن نمونه مورد آزمایش برای تعیین رطوبت خاک با توجه به درشتی دانه ها باید مطابق جدول شماره (1) باشد.

حد اقل وزن نمونه تر انتخابی برای آزمایش بر حسب گرم	حداقل 10% مصالح مانده روی الک
100-200	2mm (شماره 10)
300-500	4/75mm (شماره 4)
500-1000	19mm (3/4in )
1500-3000	38mm(1 1/2 in)
5000-10000	76mm(3 in)

1-3-2 در نمونه های دست نخورده کوچک نیز روش انتخاب نمونه به طرق زیر می باشد:

الف) در خاکهای غیر چسبنده ،مصالح تر را کاملاً مخلوط و سپس نمونه مورد آزمایش طبق جدول شماره (1) گرفته می شود.در بسیاری از ،حالات دیده می شود که دانه ای بسیار درشت در یک نمونه کوچک وجود دارد.در این حالت بهتر است که دانه های درشت دور ریخته شوند و در برگه گزارش ذکر گردد.

ب)در خاکهای چسبیده حدود سه میلییمتر از اطراف نمونه را تراشیده و سپس آ ن را به دو قسمت تقسیم نمایید. دقت شود در مواردی که خاک لایه لایه است باید نمونه گیری مطابق آنچه که قبلاً ذکر شد انجام شود.وزن نمونه نباید کمتر از 25 گرم و یا باید مطابق آنجه که در جدول شماره (1) داده شد است باشد.

ج) اگر وزن نمونه از حداقل ذکر شده در قسمت های بالا نیز کمتر باشد باید با بصیرت و احتیاط نظر داده ، در مورد اینگونه نمونه ها باید در گزارش توضیح لازم داده شود.

1-4 روش آزمایش

1-4-1 نمونه خاک تر ،را مطابق آنچه که در قسمت (1-3) شرح داده شده در ظرف کاملاً تمیز با وزن مشخص قرار داده سریعاً وزن و در برگه گزارش یاداشت نمایید. پس از آن ظرف محتوی خاک تر را در گرمخانه 110 درجه حرارت و به مدت 24 ساعت قرار دهید تا خشک شود(چنانچه نمونه از قبل در قوطی های مخصوص این آزمایش تهیه شده است پس از توزین باید سرپوش آن را برداشته و در گرمخانه قرار دهید.)

تذکر 1-برای خشک کردن نمونه های بزرگ باید از سینی استفاده شود تا اینکه بشود خاک را در سطح آن در یک یک لایه نازک پهن کرد و دانه های به هم چسبیده را نیز خرد نمود و در داخل گرمخانه قرار داد.

تذکر 2-زمان خشک کردن نمونه خاک نیز بستگی به نوع مصالح ،اندازه دانه ها و ظرفیت گرمخانه دارد.در بسیاری حالات ،مدت زمان 16 ساعت برای خشک کردن نمونه کافیست.اما اگر پس از این مدت احساس شود که خاک کاملاً خشک نشده باید نمونه در گرمخانه مدت بیشتری بماند تا کاملاًخشک شود(خشک شدن کامل یا خشک شدن با وزن ثابت بدین معنی است که نمونه در حین خشک شدن پس از دو بار توزین متوالی به فاصله نیم ساعت کاهش وزن جزیی کمتر از 1/0 درصد حاصل شود)خاکهای ماسه ای در گرمخانه های تهویه دار در مدت 4 ساعت خشک می شوند.

تذکر 3-همانطوریکه گفته شد برای خاکهای گچ دار یا کانی های نظیر آن که مقدار قابل ملوکولهای اب در بلورهای خود دارند و یا در مورد خاک های شدیداً ارگانیک آزمایش تعیین درصد رطوبت نتیجه درستی نخواهد داشت . چنانچه منظور تعیین درصد رطوبت چنین خاکهایی باشد.عملاً بهتر است درجه حرارت گرمخانه در 60 درجه سانتیگراد ثابت نگه داشته شود یا از دستگاه خشک کننده مکشی استفاده شود که فشار مکش ان در حدود 133 کیلو پاسکال (10 م م جیوه)و درجه حرارت گرمخانه آن بین 23 تا 60 درجه سانتیگراد باشد.در این صورت روش خشک کردن خاک حتماً باید در گزارش ذکر گردد.

1-4-2 وفتی که نمونه کاملاًخشک شد (وزن در دو نوبت متوالی ثابت بماند)قوطی نمونه را از گرمخانه خارج کرده و سرپوش آن را بگذارید تا مانع جذب رطوبت گرددو پس از سرد شدن یعنی وقتی که به درجه حرارت معادل درجه حرارت اطاق رسید که بتوان آن را با دست برداشت ،قوطی محتوی نمونه را وزن کرده در برگه گزارش یاداشت نمایید. توزین قوطی نمونه داغ باعث چرخش جریان هوای گرم می شود و باعث خطای توزین می گردد.

1-4-3 قوطی نمونه را خالی و تمیز کرده آن را وزن نمایید.یادآوری می شود که اندازه گیری وزن در حالت خشک و تر باید با یک ترازو با حساسیت ذکر شده در قسمت (1-2) انجام شود.

1-4-4 اگر قوطی نمونه سرپوش نداشته باشد باید برای سرد شدن آن از دستگاه خشک کن استفاده شود تا رطوبتهوا مجدداً جذب نمونه خاک نشود.

1-5 محاسبه گزارش

محاسبه درصد رطوبت خاک از رابطه (1)به دست می آید:

W= {(W1-W2) / (W2-Wc)} *100=Ww/Ws*100 (1)

W =درصد رطوبت خاک

W1=وزن خاک مرطوب و قوطی بر حسب گرم

W2=وزن خاک خشک و قوطی بر حسب گرم

Wc=وزن قوطی بر حسب گرم

Ww=وزن آب از دست رفته در خاک بر حسب گرم

Ws=وزن خاک خشک بر حسب گرم

از آنجایی که درصد رطوبت طبیعی خاک یکی از خواص فیزیکی مهم است باید مشخصات کامل نمونه به قرار زیر در برگ گزارش ذکر شوند:

الف)تشریح نظری خاک و روش نمونه برداری ،شماره نمونه ،شماره گمانه و عمق نمونه برداری.

ب)دقت اندازه گیری درصد رطوبت از 1/0 تا 1 درصد که بستگی به هدف آزمایش دارد.

ج)مشخص کردن نمونه خاک مورد آزمایش از نظر وزنی چنانچه از حداقل وزن تعیین شده در جدول شماره (1) کمتر بکار رفته باشد یا نمونه خاک همگن نبوده باشد (لایه لایه).

د:مشخص کردن روش خشک کردن چنانچه از گرمخانه استفاده نشده باشد.

ک: مشخص کردن مصالحی که از نظر اندازه و مقدار،از نمونه حذف شده است.نمونه آزمایش های تعیین درصد رطوبت در فرم آزمایش داده شده است.

شماره کار:	شماره گمانه:	عمق نمونه:	محل پروژه:
شماره نمونه:
وزن قوطی (گرم)
وزن قوطی+خاک تر (گرم)
وزن قوطی+خاک خشک (گرم)
وزن رطوبت خاک (گرم)
وزن خاک خشک (گرم)
درصد رطوبت خاک %

استانداردتعیین درصد رطوبت

مطالب مشابه :

محاسبه وزن ورق های فلزی

جدول وزن آهن‌آلات

آزمایشگاه شیمی موادغذایی

اطلاعات فني آهن و فولاد

استانداردتعیین درصد رطوبت

جدول وزن مخصوص فلزات بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب

آشنایی با پروفیلهای قوطی سازه ای

انرژی پتانسیل گرانشی