سخناني از بزرگان شعر و موسيقي در وصف استاد پرويز ياحقي

رحیم معینی کرمانشاهی، ترانه سرا گفت : مرگ یاحقی ضایعه ای جبران ناپذیر برای هنر موسیقی ایرانی است و من نمی دانم با چه زبان و احساسی راجع به پرویز صحبت کنم . 50 سال همنشینی ، همراهی و هم گامی با دوست بزرگوارم پرویز زمان کمی نیست که بتوان در یک جمله تعریف کرد. یاحقی با همه قدرت وشهرتی که داشت بسیار غریب ماند و غریب رفت و تنها چیزی که برای او ماند و تا آخرین لحظات زندگی او را همراهی کرد سازش بود و این در حالی است که هنرمندان تمام روح شان را برای اعتبار هنری این مملکت خرج می کنند و متاسفم که پرویز در نهایت تنهایی وغربت رفت، بنابراین گمان می کنم باید به ساز و آرشه این هنرمند تسلیت گفت. اما امروز که پرویز به زیر خاک می رود زندگی تازه او شروع می شود.

استاد فرهنگ شریف، نوازنده تار، به دوستی دیرینه خود با پرویز یاحقی اشاره کرد و گفت: من آنقدر منقلب هستم که واقعا نمی توانم حرفی بزنم ؛ مرگ یاحقی را باور نمی کنم ؛ من پرویز را از دوران نوجوانی می شناختم هنرمندی که هنر در ذاتش بود، متاسفانه و یا خوشبختانه باید بگویم که یاحقی بی جانشین خواهد بود و دومی نخواهد داشت. گفت: بیش از 100 ساعت آثار «پرویز یاحقی» شامل اجراهای ایشان با من و تكنوازیهای خودش بعد از انقلاب منتشر نشده است. این آثار را كه تماما بر اساس بدیهه نوازی است در طول مدت 26 - 25 سال ضبط كرده‌ایم كه در طی این سالها هنوز منتشر نشده‌اند. این آلبومها شامل دو نوازیهای من و «یاحقی» و تكنوازیهای این هنرمند است. موقعیت برای انتشار پیش نیامد و مرحوم «یاحقی» نیز خود رغبتی برای منتشر شدن این آثار نداشتند. اما من در حال حاضر پیشنهاداتی برای انتشار این آلبومها داده‌ام. یا حقی سبك خاص خودش را داشت و عده زیادی از نوازنده‌ها پیرو سبك او بودند. همچنین این هنرمند از نظر تكنوازی و آهنگسازی در سطح بالایی قرار داشت.

استاد همایون خرم آهنگساز گفت:پرویز همانطور که ساده و راحت ساز می زد راحت هم این دنیا راترک کرد ؛ یاحقی سال های سال خودش را در انزوا قرار داده بود و تنها برای دل خودش ساز می زد و من خیلی متاسفم که هنرمندی چون او در چهار دیواری زندگی روزمره حبس شده بود . تمام آهنگ ها و قطعات موسیقی به نوعی عصاره وجود هنرمندانی است که بدون هیچ چشم داشت و توقع مالی تمام وجود شان را در اختیار هنر گذاشته اند و در دوره های مختلف نقش خاطره می زدند که به عنوان نمونه می توان به برنامه گلها و همچنین تک نوازی پرویز یاحقی اشاره کرد. در سال های گذشته به مدت 25 سال، بخش تکنوازی موسیقی رادیو به دست چهار نفر بود، پرویز یاحقی، حبیب الله بدیعی، علی تجویدی ومن و در این مدت یاحقی آثار برجسته ای را در رادیو از خود به جای گذاشت. دو یا سه سال پس از اینکه من در رادیو مشغول به کار شدم، یاحقی به رادیو آمد و همکاری ما از همانجا آغار شد. از آن پس بود که هر دوی ما از تکنوازان رادیو شدیم . برای سالیان متمادی دو برنامه گلها و تکنوازان ازمهمترین برنامه های موسیقی آن زمان رادیو محسوب می شد و در این مدت، یاحقی آثار بی بدیلی را در زمینه آهنگسازی و نوازندگی ویولن، ارائه کرد. یک اثر ارزشمند موسیقی باید در درجه اول دلپذیرو در وهله بعد، از خصوصیات موسیقایی ، فرهنگ ، رنگ و بوی موطن و محل رشد و شکوفایی هنرمند بهره گرفته باشد و موسیقی پرویز یاحقی از این ویژگی ها برخوردار بود. نوای ساز او بسیاردل انگیزو آهنگ هایش بسیار با احساس وهمه آثارش ملهم از گوشه های موسیقی ملی این مرز و بوم بود.

استاد محمد رضا شجریان خواننده گفت: هنوز از فراق علی تجویدی داغدار هستیم که باید شاهد رفتن غزیز دیگری چون یاحقی باشیم این هنرمند به حق نابغه ای بود که با درایت بسیار ساز ویلون را میان مردم برد. زمانی که سرپنچه پرویز بر ساز نهاده می شد هرشنونده ای از خود بی خود می شد، این هنرمند حق بزرگی به گردن ویولن دارد هر کس که دست به ویولن می برد می خواهد مثل یا حقی ساز بزند ؛ واقعا دردناک است که پرویز سالها کنج عزلت اختیار کرده بود وبا همان درد عزلت به علی تجویدی پیوست . بهتر است ساز یاحقی را همراه خودش به خاک بسپاریم چون بعد از او کسی نمی تواند مانند او ساز بزند.

استاد کیوان ساکت آهنگساز و نوازنده گفت: می گویند زمانی که نوازنده شهیر ویولن، "یهودی منوهین" در یکی از سفرهای خود به ایران نوازندگی پرویز یاحقی را از نزدیک دیده، گفته نوازندگی یاحقی به گونه ای است که گویی ویولن، یک ساز ایرانی است. آرشه های خوش صدا ، شفاف و بدون صداهای اضافی و پنجه ژوست (کوک) و پر حالت از ویژگی های بارز نوازندگی زنده یاد پرویز یاحقی بود.

استاد محمد سریر رئیس هیات مدیره خانه موسیقی گفت: چیره دست بودن هنر پرویز در نواختن سازش بر هیچ کس پوشیده نیست ولی نکته ای که در شیوه ساز او قابل اعتنا و مثال زدنی است نوع نواختن ویولن از نظر فنی است به این معنی که یاحقی علاوه بر ممتاز بودن در ارائه هنر سازش در حوزه آهنگسازی هم نغمه هایی را خلق کرده که هر یک از ین نغمه ها به نوعی بیان کننده هویت ملی و ایرانی ما است که خوشبختانه تا امروز استمرار پیدا کرده است و مطمئنم که از این پس هم جاودانه خواهد ماند.

استاد فرهاد فخرالدینی رهبر ارکستر ملی ایران گفت: یاحقی از لحاظ شخصیتی نیز از خصوصیات بارزی داشت. او انسانی آرام بود و تمامی توجهش متمرکز به کار بود و به مسائل حاشیه ای نمی پرداخت، وسواس بجایی در انجام کار خود به بهترین نحو داشت و بسیار مودب و خوش برخورد بود. آهنگهایی که پرویز یاحقی با همراهی و مشارکت دوستان ترانه سرایش همچون بیژن ترقی خلق کرده است، همگی زیبا و خاطره انگیز هستند و به خوبی در ذهن و دل مردم جای گرفته اند. متاسفانه، بسیار زود خود را از صحنه موسیقی کنار کشیده و دلسرد شده بود، به گونه ای که حتی زمانی که من رهبری ارکستر بزرگ رادیو را بر عهده داشتم، همکاری ایشان با رادیو به حداقل رسیده بود.

پرویز یاحقی اسطوره موسیقی ایران

هنگامی که درباره موسیقی ایران قلم می‌زنیم ، به نام بزرگمردانی برمی‌خوریم که
در بنیاد و تار و پود این هنر اصیل ، بیشترین تأثیر را داشته‌اند و نامشان چنان با
سازشان عجین شده که تصور هر یک بدون دیگری دشوار می‌نماید. بی‌گمان یکی از
کاروانسالاران موسیقی ایران ، استاد پرویز یاحقی است. پرویز یاحقی از هفت سالگی در
دامان پیران موسقی ایران پرورش یافته است است و از همان سن کم در رادیو صحنه‌های
مختلف هنری با هنرمندان مشهور زمان همراه و همنوا بوده است.

صدای ناب سازش در تک‌نوازی و نغمات زیبای آهنگ‌هایش در ارکستر ، به گونه‌ای است
که همواره هنرش را تازه و جوان معرفی می‌کند ، در صورتی که سابقه اشتهارش از شصت
سال نیز تجاوز کرده است.

هنرنمایی او در اوان جوانی در برنامه رادیویی برگ سبز شماره ۳۶ مثالی گویاست.
نوازندگی استادانه یک جوان ۱۸ ساله در همراهی با آواز ماهرانه استاد بی‌بدیل
اسماعیل ادیب خوانساری در دستگاه شور ، در تاریخ موسیقی ایران نمایشی زیبا و با
شکوه و از صفحات زرینی است که هرگز از خاطره اهل هنر فراموش نخواهد شد.

یاحقی ویولن را چنان نواخت که قبل و بعد او ننواختند ، بهره‌مندی از سرچشمه‌های
مختلف موسیقی ، نواختن مطالب قوی و تازه ، ابداع کوک‌های فراوان و متنوع ، استفاده
از ضرب‌های گوناگون ، ملاحت ، شیرینی و قدرت تکنیک جاری در نوازندگی تار و پود و
روح ویولون‌نوازی استاد پرویز یاحقی است.

بسیاری در موسیقی ایرانی ویولون نواخته‌اند ، ولی نواختن به شیوه یاحقی ، همیشه
چیز دیگری بوده است. حتی وقتی بسیاری از ویولینیست‌های هم‌عصرش از او تقلید می‌کردند
، نمی‌توانستند جمله‌بندیهای او را به درستی تکرار و حسی از پنجه‌های قوی ، چابک و
شیرین وی را منتقل کنند.

نوازندگی و ارائه مطلب به سبک پرویز یاحقی به قدری جذاب قدرتمد و دلنشین بوده
است که نه تنها نوازندگان ویولون ، بلکه نوازندگان سازهای دیگر هم تحت تأثیر مکتب
وی قرار گرفته و آن را مورد تقلید و تعقیب قرار داده‌اند.

به واقع پرویز یاحقی در نوازندگی ویولون ، صاحب مکتبی است اصیل و ریشه‌دار ،
مکتبی که از سال‌های ۱۳۳۰ به بعد به شیوه‌ای انحصاری و مستقل بدل شد. بررسی ومطالعه
دقیق این مکتب ، سه دوره(سبک) کاملا متفاوت را در هنر نوازندگی و آهنگ‌سازی پرویز
یاحقی نشان‌ می‌دهد.

سبک اول بین سال‌های ۴۴-۱۳۳۴ شکل گرفته و دارای این مختصات است:
۱- ارائه مطلب در قالب جملات ملودیک بسیار قوی
۲- استفاده از آرشه‌های مختلف به‌ویژه با تأکید بر آرشه کوتاه
۳- توجه به تمام تکنیکها و مقدورات ساز ویولون
۴- استفاده از تحریرهای آوازی متکی به اصالت هنری گذشتگان موسیقی.
۵- ساختن چهار مضراب‌ها و اهنگ‌های دلنشین بر اساس گوشه‌های مهجور موسیقی ایرانی
مانند شوشتری ، بوسلیک و … (تصنیف بیداد زمان در بوسلیک نمونه مناسبی است از
توانمندی ونبوغ کم‌نظیر استاد در این فن).

سبک دوم بین سالهای ۴۴ تا ۶۰ با این مشخصات :
۱- ایجاد ضرب‌های متنوع و ساختن قطعات مختلف بر مبنای آن
۲- ابداع کوک‌های مختلف و متنوع برای ویولون
۳- بروز خلاقیت شگفت‌انگیز در ساخت قطعات و چهار مضراب‌های بسیار پرقدرت ،
ریتمیک و سرشار از مطالب نو و غیرتکراری، ( مثلا اگر در این دوره ۱۰ برنامه در
دستگاه شور اجرا شده باشد ، تمامی مطالب و جملات متفاوت بوده و در هر کدام مطلبی نو
ارائه شده است.)
این ویژگی تقریبا در هر سه دوره مکتب استاد مشاهده می‌شود.
۴- انتقال حالت خاص موسیقی ایرانی در نواختن گوشه‌ها با ایجاد و استفاده از
تکنیک‌های منحصر به فرد ، مانند ویبراسیون‌ها ، ناله‌ها و کرشمه‌های مختلف و بسیار
به جا.
۵- استفاده صحیح و به جا از اوناع پوزیسیون‌های گوناگون ساز ویولون با توجه به
الزامات موسیقی ایرانی و ویژگی‌های خاص آن.

سبک سوم از از سالهای ۱۳۶۰ به بعد شکل گرفته و متعلق به دوران اخیر است:
۱- استفاده از آرشه‌های گوناگون به خصوص تأکید به آرشه‌های بلند و کشیده بر اساس
تکنیک جهانی نوازندگان ویدولون.
۲- نواختن آرشه‌های استیکاتوی بسیار ظریف با نوک آرشه که حالت رقص آرشه بر روی
سیم را دارد و یکی از متعلقات و نوآوری‌های سبک سوم است.
۳ – توجه بیشتر به دستگا‌های مهجور موسیقی مانند نوا و راست پنجگاه.
۴- اجرای برنامه‌های مرکب‌نوازی با مدگری Modulation های زیبا و دقیق.

مجموعه "راز و نیاز" از آخرین نواخته‌های استاد بر اساس سبک سوم مکتب وی می‌باشد.
مشاعره استادانه استاد پرویز یاحقی با نابغه بداهه‌نوازی دوران – جلیل شهناز – در
همنوازی‌های مشترکشان از جاودانه‌ترین قطعات اجرایی در سال‌های اخیر است. این قطعات
در اوج بداهه‌سرایی و با نگرش عمیق به ردیف موسیقی ایرانی و گوشه‌های مهجور آن اجرا
شده‌اند. گفتنی است آن چه از ساز استادان جواد معروفی و احمد عبادی در آلبوم "راز و
نیاز" شنیده می‌شود ، از آخرین آثار اجراییشان بوده که در منزل استاد یاحقی و به
همت ایشان ضبط و از آن بزرگان به یادگار مانده است.

سخناني از بزرگان شعر و موسيقي در وصف استاد پرويز ياحقي

مطالب مشابه :

جملات و اشعار بزرگان در مورد دوست و دوستي به ترتيب حروف الفبا

سخناني از بزرگان شعر و موسيقي در وصف استاد پرويز ياحقي

شعـــــــر در وصف خــــــــــــدا

شعر : در وصف خدا 234

جملات زیبا از بزرگان درباره دوست و دوستی

چندین سخن فلسفی اموزنده زیبا

حکایت های پند اموز

اشعار و جملات بسیار زیبا به همراه تصویر

بررسی شعر «دوست» از سهراب سپهری

« سخنی با دوستان »