مکانیزه کردن سیستم کتابخانه :بخش اول

فهرست مطالب

-1فصل اول ......................................................................

-1-1 تجزیه و تحلیل سیستم کتابخانه......................................

-2-1 رسم نمودار ERD و DFD.................................................

-2فصل دوم ......................................................................

-1-2 آموزش access..............................................................

-2-2 توضيح access در پروژه ................................................

-3فصل سوم - ....................................................................

-1-3 آموزش ويژوال بيسيك ....................................................

-2-3 ارتباط VB وaccess .........................................................

-3-3 توضيح VB در پروژه .......................................................

فصل اول

تجزیه و تحلیل سیستم کتابخانه

این پروژه ایجاد سیستم مکانیزه ی کتابخانه با نرم افزارVisual Basic وبانک اطلاعاتی Access می باشد.

در این سیستم امکان امانت گرفتن کتابها، جستجوی کتابها ، عمل درج ، حذف ، ویرایش اطلاعات ، گزارش گیری ، چاپ گزارش ، جستجو بر اساس چند فیلد و تجزیه و تحلیل سیستم کتابخانه ، تعریف سطح دسترسی برای کاربران مهیا شده است. همچنین شامل جداول کتاب ، امانت ، عضو ، کتب ، کاربر میباشد.

کاربرانی که این سیستم برای آنها ایجاد شده است شامل اساتید ، دانشجویان ، کارمندان و مدیران کتابخانه میباشند که بسته به نوع نام کاربریشان امکان استفاده از امکانات نام برده شده را دارند.

انگیزه و هدف

هدف از ایجاد این سیستم آسان ساختن دسترسی به بانک اطلاعات کتابخانه وفراهم ساختن محیطی برای دسترسی کاربران مختلف و استفاده از امکانات ایجاد شده در برنامه است.

رسم نمودار ERD

رسم نمودار DFD(سطح صفر-دیاگرام متن)

رسم نمودار DFD(سطح یک)

فصل دوم

آموزش Access

مقدمه

با مدیریت پایگاه داده ها (چه داده های متنی یا تصویری یا غیره) شاید مهمترین كاربردی بوده است كه همواره از كامپیوترهای تجاری خواسته شده است. به همین دلیل در چند سال گذشته قبل از ظهور محیطهای مبتنی بر رابط گرافیكی شاهد حكومت زبان cobol بر امپراطوری كامپیوتر بودیم.

بعد از این امر ظهور برنامه dBase و فروش حیرت آور آن خبر از همین احتیاج مبرم به پایگاه داده ها می داد.
باز در این عرصه نیز شركت مایكروسافت بیكار ننشست و Access كه كاستیها و اشكالات برنامه های قبلی را برطرف نموده و كار با داده ها را به صورت فوق العاده ای راحت تر میکند عرضه کرد.

این برنامه كه همراه با كار در محیط كاملا گرافیكی ویندوز حتی قابلیت نصب در شبكه و internet را نیز دارد بدون شك یك نیاز شركتهای تجاری, برنامه نویسان, طراحان صفحات وب و حتی برای اشخاص معمولی برای كنترل داده ها و اطلاعات خود بوده است.

ما در این دوره آموزشی شما را با قابلیت access آشنا كرده و شاید اگر اغراق نكرده باشم شما را استاد این برنامه بی نظیر خواهیم كرد شما نیز لحظه به لحظه به آشنایی با قابلیتهای این برنامه مطمئنا مشتاق یاگیری هرچه سریع آن خواهید شد.
قابل ذكر است كه ما در این دوره برنامه اكسس 2000 را برای آموزش انتخاب كرده ایم كه البته نسخه های دیگر این برنامه فرق چندانی با نسخه 2000 آن ندارد و شما می توانید با یادگیری این نسخه ان نیز به راحتی كار كنید. (البته توصیه خود من به استفاده از نسخه 2000 است)

آشنایی با اكسس

اكسس كه یكی از برنامه های موجود در بسته نرم افزاری آفیس( Microsoft Office ) است برای ساماندهی و كنترل و مدیریت پایگاه داده ایجاد شده است.
این برنامه دارای قابلیتهای بسیار است , مانند ایجاد صفحه ورود اطلاعات به شكل دلخواه.
به عنوان مثال وقتی شما می خواهید اطلاعات موجود در یك چك را در كامپیوتر خود ذخیره كنید شما با استفاده از برنامه اكسس می توانید صفحه ای درست همانند صفحه چك ایجاد كنید و اطلاعات را به صورت كاملا گرافیكی در آن وارد كنید.
شما پس از ایجاد پایگاه داده هایتان حتی می توانید از آنها گزارش گرفته و یا در بین اطلاعات خود جستجو كرده البته تمامی این امكانات را شما با دستان قدرتمند خود ایجاد خواهیدكرد.
از موارد استفاده برنامه اكسس به طور شهودی می توان به استفاده آن در قسمت حسابداری یك شركت و یا نگهداری اطلاعات اشخاص عضو در سایتتان و حتی نگهداری اطلاعات كارمندان (حتی عكس آنها) و موارد بسیار متنوع دیگر اشاره کرد.
شما پس از ایجاد این پایگاه داده حتی می توانید آن را در شبكه در اختیار دیگران قرار داده یا بر روی آن كلید رمز گذاشته یا حتی در سطح كاربران مختلف مقدار دسترسی هر كاربر را تعیین كنید.
روش ادامه درس ما در جلسات بعدی به صورت زیر خواهد بود:

ابتدا آشنایی با محیط اكسس و تسلط كامل بر آن
كار با help برنامه(به صورت مختصر)
آشنایی با پایگاه داده های نمونه
بررسی و كار با اجزای اصلی
طراحی یك پایگاه داده جدید
كار با جدولها
كار با داده ها
كار با بازجست ها ( Query )
كار با فرمهای ورود اطلاعات
كار با گزارشها
خودكارسازی با ماكروها
برنامه نویسی با مدولها
كاربرد پیشرفته اجزای اكسس
حفظ امنیت در پایگاه داده
كار با برنامه های كمكی اكسس

سوالات خود را به طور كامل بیان كنید تا امكان پاسخگویی به آنها باشد.

برای مطالعه ی این دوره ی آموزشی نیاز است کاربران محترم آشنایی مقدماتی با محیط Windows داشته باشند .
جهت نصب و اجرای نرم افزارهای Office که اکسس نیز شامل آن می شود ، نیاز به سیستمی با مشخصات ذیل می باشد :
- حداقل سیستم مورد نیاز پنتیوم 233
- 16 مگابایت Ram
- حدود 600 مگا بایت فضای آزاد

مفهوم شی گرائی:

وقتی كه در مورد یك برنامه از مفهوم شی گرایی صحبت می كنیم یعنی در هنگام كار با آن همواره با شی های مختلف سروكار دارید و حتما لازم نیست كه زبان برنامه نویسی خاصی بلد باشید یعنی در واقع شی گرایی كنترل و مدیریت اشیا و نحوه قرارگیری آنها به جای استفاده از دستورات است. به عنوان مثال وقتی ما می خواهیم در محیطی مانند faxpro یك دكمه ایجاد كنیم كه هنگام فشاردادن آن اطلاعات كاربری مشتری در جدول ثبت شود باید دستورات بسیار پیچیده و ویژه ای بنویسیم ولی در محیط اكسس كافی است از قسمت ابزار با استفاده از شی دكمه (وسیله ای جهت ساخت دكمه های مختلف) این دكمه را به راحتی ایجاد می كنیم .

آغاز كار با اكسس:

شما بعد از نصب بسته نرم افزاری آفیس می توانید با رفتن به قسمت start سپس قسمت programs و انتخاب microsoft access وارد محیط اكسس شوید. البته بسته به نحوه نصب شدن برنامه ممكن است برنامه اكسس در قسمت ذكر شده نباشد و به صورت معمول این برنامه در این قسمت قرار می گیرد.

1- Blank access database :

با استفاده از این گزینه شما می توانید یك پایگاه داده جدید ایجاد كنید.

2- access database wizards :

با استفاده از این گزینه شما می توانید با استفاده از جادوگر اكسس كه كار شما را بسیار آسانتر می كند یك پایگاه داده بسازید (بعدا به طور مفصل توضیح خواهم داد)

3- open an exiting file:

با این گزینه شما می توانید پایگاه داده ای را كه قبل ایجاد كرده اید برای ایجاد تغییرات دوباره باز كنید.

4- از كادر زیر قسمت 3 شما می توانید پایگاه داده ای را كه به تازگی برروی آن كار كرده اید باز كنید. بعد از انتخاب گزینه مورد نظر شما باید با زدن Ok به مرحله بعدی بروید. اگر هر خواستید با زدن دكمه Cancel به محیط اكسس وارد شوید. (فعلا برای آشنایی با محیط اكسس Cancel را بزیند)
ضمن قابل ذكر است كه برای ساختن پایگاه داده جدید آنرا باید در همان ابتدا ذخیره كنید و اینگونه نیست كه بعد از پایان كار آنرا ذخیره كنید.

آشنایی با محیط كار:

محیط كار اكسس همانطور كه در شكل 22 می بینید بسیار شبیه محیطهای دیگر ویندوز است و كار با آن بسیار آسان است. حال به صورت كوتاه به معرفی قسمتهای مختلف محیط كار می پردازیم:

- میله عنوان (Title bar): عنوان پایگاه داده در حال كار در این قسمت ثبت می شود و همچنین كنترل پنجره اكسس از همین قسمت صورت می گیرد (چون فرض ما بر این است كه شما بر محیط ویندوز و كنترل پنجره ها مسلط هستید نیاز به توضیح بیشتر نیست)

2- میله منو (Menu bar): در این میله شما به وسیله منوهای مختلف اقدام به ایجاد. كنترل و ویرایش پایگاه داده می كنید. در زیر توضیح كوتاهی در مورد هر منو آمده است.

الف) File (فایل): فرامین لازم برای بازكردن و بستن پایگاه داده. دریافت داده از سایر پایگاه داده ها. ذخیره داده ها. تغییر خصوصیات پایگاه داده. چاپ و غیره ب) Edit (ویرایش): فرامین لازم برای ویرایش و وارد كردن داده ها
پ) View (مشاهده): فرامین لازم برای انتخاب اجزا مختلف پایگاه داده. تغییر خصوصیات پایگاه داده فعال و غیره را در اختیار شما می گذارد.
ت) Insert (درج): فرامین لازم برای درج اقلام مختلف پایگاه داده
ج) Tools (ابزارها): فرامین لازم برای اجرای برنامه های كمكی مختلف. تحلیل پایگاه داده. امنیت و گزینه های متفاوت پیشرفته پایگاه داده
چ) Windows (پنجره ها): فرامین لازم برای تغییر آرایش پنجره ها در محوطه كاری پایگاه داده
ح) Help (كمك): دسترسی به كمك مستقیم

3- میله ابزار (Tool bar): در این قسمت تعدادی از فرامین ضروری و پراستفاده در برنامه قرار دارد. 4- محوطه كاری پایگاه داده: در این محوطه بزرگ شما بر روی پایگاه داده كار می كنید و داده ها را به آن می افزایید و آنها را ویرایش می كنید.

5- دستیار: این دستیار برای آن است كه شما سوالات احتمالی ممكن خود را به طور مستقیم از او پرسیده و او با جستجو در خود برنامه و همچنین اینترنت تا حد ممكن جواب شما را پیدا كند(البته به صورت انگلیسی)

6- میله وضعیت: در میله وضعیت اطلاعاتی راجع به كاری كه انجام می دهید. نمایش داده می شود. و همچنین خطاها را مشاهده خواهید كرد.

توجه به این نكته ضروری است كه در بعضی مواقع كه امكان استفاده از بعضی از فرامین موجود نمی باشد آنها به صورت غیر فعال در می آیند.
در اینجا باید تین نكته هم ذكر شود كه شما در هنگام انتخاب فرامین از منوها هم می توانید با استفاده از ماوس آنها را انتخاب كنید و هم از كلیدهای میانبر استفاده كنید. روش كار كلیدهای میانبر با استفاده از كلیدهای Ctrl و Alt و حرفی كه در هر فرمان زیر آن خط كشیده شده است شما می توانید به صورت خیلی سریع به فشار همزمان آنها به فرمان دسترسی پیدا كنید. این قابلیت هنگامی مفید است كه شما در محیط اكسس بسیار ماهر شده اید كه دیگر نیاز به استفاده از ماوس ندارید.

خروج از محیط اكسس:

شما می توانید با انتخاب فرمان Exit از منو File از محیط اكسس خارج شوید.

پایگاه داده های نمونه:

در درس قبل كار با اكسس را آغاز كردیم و در مورد محیط برنامه صحبت كردیم. در این درس قصد داریم ابتدا مختصرا در مورد Help در برنامه صحبت كنیم و سپس به صورت مفصل در مورد پایگاههای داده نمونه كه در خود اكسس موجود است صحبت كنیم.

دسترسی به راهنما:

راهنمای برنامه برای كسانی كه آشنایی كامل به زبان انگلیسی دارند می تواند مانند یك مرجع كامل و معتبر باشد مثلا هرگاه در مورد عملكرد پایگاه داده. طراحی جدول. یا تعریف بازجست مشكل داشتید می توانید از راهنمای برنامه كه به زبان انگلیسی ساده و روان نوشته شده استفاده كنید و مسلما در مورد سوال شما چه در خود برنامه یا تحت وب جوابی پیدا خواهد شد. در اكسس راههای مختلفی برای دسترسی به راهنما وجود دارد كه متداولترین آنها استفاده از منو Help است.كه فرمامین موجود در این منو را شرح می دهیم:

1- Microsoft access Help: این فرمان دستیار را فعال می كند در صورتی كه دستیار فعال باشد وارد سیستم راهنمایی می شود. شما می توانید با انتخاب این گزینه سوالات خود را از دستیار بپرسید و او نزدیكترین جواب را به سوال شما خواهد داد این امكان بسیار می تواند برای شما مفید باشد و دستیار مانند یك شخص ماهر به تمامی سوالات شما به طریقی پاسخ خواهد داد.

2- Hide The Office Assistant: شما می توانید با استفاده از این فرمان دستیار را مخفی كنید و این در مواقعی به كمك شما می آید كه دستیار قدرت دید شما در محیط را كاهش دهد.

3- What`s This: با استفاده از این گزینه ماوس شما به یك علامت سوال تبدیل می شود و هر كجایی از محیط كه كلیك كنید در مورد آن شما را راهنمایی می كند.

4- Office On The Web: به كمك این گزینه می توانید به سایت ماكروسافت رجوع كنید و آخرین امكانات و اصلاحات در برنامه و همچنین متداولترین سوالها را بپرسید.

5- Detect and Repair: با استفاده از این گزینه اگر در برنامه اكسس شما ایرادی باشد به صورت اتوماتیك رفع می شود.

6- About Microsoft Access: در مورد نسخه فعلی اكسس اطلاعاتی در اختیار شما می گذارد.

یكی دیگر از راهنمایی ها كه در اكسس موجود است راهنمای شناور است به این ترتیب كه با نگه داشتن نشانه ماوس بر روی یك فرمان به مدت چند ثانیه اسم و شاید راهنمایی كوچكی در مورد آن فرمان ظاهر شود. با توجه به اینكه بیشتر خوانندگان این درس با محیط ویندوز و راهنمای آن آشنا هستند و راهنمای اكسس نیز مانند آن است من نیاز بیشتری به توضیح نمی بینم.

سیری در پایگاه داده های نمونه:

در اكسس چهار پایگاه داده نمونه وجود دارد كه می توانید آنها را باز كرده. بررسی نموده و یا مورد استفاده قرار دهید.(البته این نكته قابل ذكر است كه شما حتما باید در موقع نصب این پایگاهها را انتخاب كرده باشید تا نصب شوند وگرنه با قراردادن CD در درایو و نصب دوباره آنها كار را دنبال كنید) این پایگاهها برای كسانی كه تازه شروع به كار با اكسس می كنند بسیار مفید است و چیزهای مفیدی را در برمی گیرد.

بعد از نصب پایگاه داده نمونه شما می توانید با استفاده از منو File و گزینه Open به پوشه Samples در جایی كه اكسس را نصب كرده اید رفته و پایگاه داده را بازكنید(امكان دارد این پایگاه داده به صورت پیش فرض در پایین ترین قسمت منو File موجود باشد) ما در این درس به توضیح پایگاه داده Northwind خواهیم پرداخت.

قبل از شروع كار باید این نكته را ذكر كنم كه تمامی فایلها و جدولهای اكسس در فایلی با پسوند MDB ذخیره می شود.
پایگاه داده Northwind امكان تمرین با یك نرم افزار پایگاه داده كامل را به شما می دهد. این پایگاه داده یك نرم افزار كنترل موجودی برای شركت فرضی Northwind Traders است. بعد از باز كردن این پایگاه داده كه ممكن است مدتی طول بكشد. صفحه ابتدایی ظاهر می شود كه شما می توانید با كلیك روی Ok این پنجره را رد كنید. بعد از این كار پنجره Database این پایگاه نشان داده خواهد شد. این پنجره جایی است كه اكثر كارهای اكسس در آن انجام می شود. این پنجره هفت شاخص دارد كه شما را به شش جز اصلی Access می برد. این پنجره در شكل 31 نشان داده شده است.

برای حركت در صفحات پنجره Database با ماوس برروی شاخصهای كناری پنجره كلیك كنید. كلماتی كه در هر صفحه مشاهده می كنید. معرف جداول. پرسانه ها. فرمها. گزارشها. ماكروها و برنامه های خاص این پایگاه است. مثلا نام یكی از جداول پایگاه داده Shippers است. اگر برروی هر یك از جداول دوبار كلیك كنید جدول مورد نظر باز می شود.

تشکیل یک بانک اطلاعاتی:
پس از شروع اکسس پنجره زیر برای شما نمایان خواهد شد.
اکنون می‌توانید یا یک بانک اطلاعاتی خالی تشکیل دهید و یا توسط ویزارد بانک اطلاعات از یک الگوی بانک اطلاعات بهره‌مند شوید. در الگوهای موجود، ساختارهایی را خواهید یافت که در کارهای روزمره بیشتر از بقیه مورد استفاده قرار می‌گیرند. از آنجا که هدف از این دوره، یادگیری است پس به توضیحی در مورد بانک اطلاعاتی شخصی و نه الگوها می‌پردازیم.
اسم بانک اطلاعات:
پس از انتخاب گزینه مربوطه به تشکیل یک بانک اطلاعاتی خالی می‌توانید در پنجره باز شده در پایین نامی را برای آن انتخاب کنید.
پس از تشکیل بانک اطلاعاتی راهی به منوی مرکزی اکسس برای شما باز خواهد شد. هم اکنون می‌توانید کار جدول گذاری در این بانک اطلاعاتی را شروع کنید.
تشکیل جدول:
در بخش جدول، گزینه جدید را فراخوانی کنید سپس از بین انواع جدول یکی را انتخاب کنید.
● توضیح انواع جدول:
در بخش مربوط به انتخاب جدول پنج گزینه در اختیار شما قرار داده می‌شود.
▪ تصویر برگه اطلاعاتی : (Datasheet View)
در صورت انتخاب این گزینه، اسامی فیلدها به طور اتوماتیک از طرف اکسس به آنها داده می‌شود برای مثال: «فیلد یک» شما می‌توانید به سرعت ، جملاتی را در جدول وارد کرده و جدول را ثبت کنید. البته بهتر است که از اینگونه جدول‌سازی تنها برای آزمایش استفاده کنید، چرا که اسامی فیلدها با انتخاب خود اکسس داده می‌شوند و در بیشتر اوقات هم خصوصیات فیلدها با آن چیزی که ما می‌خواهیم تفاوت دارند.
▪ تصویر چهارچوب:
گزینه تصویر چهارچوب بهترین راه برای جدول‌سازی است. در این گزینه می‌توانید تمامی تنظیمات جدول و فیلدهای آنرا شخصا به دست گیرید.
▪ ویزارد جدول
ویزارد جدول دارای الگوهایی می‌باشد که در زندگی روزمره زیاد به کار می‌رود. از این گزینه می‌توانید جداول و یا حتی فیلدهای تکی را بگیرید.
▪ وارد کردن جدول
با این عملکرد می‌توانید بانک‌های اطلاعاتی و یا برنامه‌های دیگر را مشاهده و از آنها جداولی را به بانک اطلاعاتی خود اضافه کنید.
▪ پیوند جدول
با کمک این عملکرد می‌توانید پیوندی را با جداولی از بانک‌های اطلاعاتی دیگر درست کنید.
این به آن معنی است که اطلاعات جدول خارجی در بانک اطلاعاتی جدید نمی‌آیند بلکه تنها ارتباطی با سرچشمه اطلاعات برقرار می‌شود.
گزینه تصویر چهارچوب (Design View) را بر گزینید و با OK تصمیم خود را تایید کنید.
تنظیم فیلدها و خصوصیاتشان:
▪ Field Name:
اسم فیلد یک فیلد اطلاعاتی را در یک جدول نام‌گذاری و مشخص می‌کند. البته در انتخاب اسم باید مواظب باشید تا قدرت بیان محتویات توسط اسم کامل باشد.
▪ نوع دیتا:
این بخش مشخص می‌کند که چه نوع اطلاعاتی می‌توانند در یک فیلد ذخیره شوند.
با انتخاب یکی از گزینه‌ها جدولی به سمت پایین، برای شما ظاهر خواهد شد که به شما کمک خواهد کرد تا بدانید که از چه نوع اطلاعاتی می‌توانید استفاده کنید. انتخاب صحیح گزینه گفته شده، برای کار درست با هر بخشی بسیار مهم می‌باشد. مثلا اگر به فیلد قیمت، نوع متنی را اضافه کنید، دیگر قیمت‌ها نه به عنوان اعداد، بلکه به عنوان متن ثبت خواهند شد.
در ارزشیابی‌هایی که در آخر انجام می‌دهید گر چه محتوای فیلد نشان داده می‌شود ولی دیگر هیچ عملیات محاسباتی را را آنها نمی‌توانید انجام دهید

مکانیزه کردن سیستم کتابخانه :بخش اول

مقدمه

آشنایی با اكسس

مفهوم شی گرائی:

آغاز كار با اكسس:

آشنایی با محیط كار:

خروج از محیط اكسس:

پایگاه داده های نمونه:

دسترسی به راهنما:

سیری در پایگاه داده های نمونه:

مطالب مشابه :

تمرین 3 نمودار ERD کتابخانه

تمرین 1 نمودار ERD بخش بستری بیمارستان

دانلود فایل های مربوط به درس مهندسی نرم افزار - ارسال شده توسط دوستان - ورودی 89

نمودار ER دانشگاه.

نمودار ER آژانس مسافرتی

نمودار ER فدراسیون فوتبال

نمودار ER چيست ؟

مدل سازی داده - نمودار ERD

نرم افزار رسم ERD

مکانیزه کردن سیستم کتابخانه :بخش اول