انواع آرد و نشاسته

شاید خیلی ها فکر کنند آرد آرده دیگه ، مگه انواع مختلف داره ؟! شاید جالب باشه که خدمتتون عرض کنم که آرد ها در 23 دسته تقسیم شده اند و با موارد مصرف گوناگون عرضه میشوندو در اینجا سعی داریم تا با تعدادی از اونها که موارد مصرف بیشتری در تهیه دستورهای روزانه خونگی دارند آشنا بشیم :

آردگندم

روش تولید آرد گندم که پرمصرف‌ترین آرد در کشور محسوب می‌شود به این صورت است که ابتدا گندم را بوجاری (یعنی تمیز و پاک کردن گندم از سنگ، خار، خاشاک و… با استفاده از دستگاه‌های مختلف و الک‌های مخصوص) و سپس آن را با آسیاب‌های فلزی استوانه‌ای که به نام «وال» مشهور هستند، آرد می‌کنند. در حال حاضر، آرد گندم در کشور ما با چهار روش مختلف برای تولید چهار نوع نان متفاوت تهیه می‌شود. نوع اول آرد گندم، آرد «کامل» است که پوسته گندم را هنگام آسیاب کردن از آن جدا نمی‌کنند . از این آرد برای تهیه نان سنگک استفاده می‌شود.

به نوع دوم آرد گندم که حدود 12 درصد از پوسته آن توسط الک جدا شده است، آرد «خبازی» می‌گویند که این آرد برای تهیه نان لواش و تافتون مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آرد «ستاره» که برای تولید نان بربری و فانتزی به کار می‌رود هم همان آرد گندمی است که حدود 18 تا 20 درصد از پوسته گندم از آن جدا شده است.

در نهایت هم ما آرد «نول» را داریم که حدود 25 تا 28 درصد پوسته‌های گندم از آن جدا می‌شود که برای تولید شیرینی و کیک کاربرد دارد.

محل نگه داری آرد باید تمیز، خشک، عاری از بو و حشرات باشد. آرد را در ظرف دربسته و در جای خنک نگه داری کنید؛ باید بدانید که آرد مانده، بوی نا می‌گیرد و در طعم کیک و شیرینی تأثیر بدی می گذارد. الک کردن آرد علاوه بر این‌که باعث می‌شود ذرات به هم چسبیده آرد از هم جدا شوند، بازدهی خمیر را نیز افزایش می‌دهد و باعث تکثیر مخمرها و باکتری‌ها می‌شود. همچنین الک کردن‌، بوی نا و کپک زدگی آرد و درصد رطوبت آن را نیز کاهش می‌دهد.

چرا آردها ی مختلف با هم متفاوت اند و باعث ایجاد خصوصیات منحصر به فردی در ماده غذایی می شوند؟

منابع تولیدی هر کدام از آردها ، غلات و نژادهای متفاوتی از آنها هستند. علاوه بر این هر نوع آردی میزان و نوع پروتئین، نشاسته، ویتامین و املاح منحصر به فرد خودش را دارد. به عنوان نمونه در تهیه انواع بیسکویت، کیک، کلوچه و... آرد به خصوصی نیاز داریم تا بتوانیم خصوصیات بافتی منحصر به فرد آن محصول را ایجاد کنیم.

نقش آرد در فرمول ماده غذایی چیست؟

آرد در انواع فرآورده های صنایع غذایی و آشپزی به عنوان قوام دهنده استفاده می شود. غلاتی که آرد از آنها تهیه می شوند منبع غنی نشاسته هستند و این ترکیب خاصیت قوام دهندگی دارد. هنگامی که نشاسته با آب ترکیب شود و حرارت ببیند ذرات نشاسته متورم شده و حالت لعابی پیدا می کند. بسیاری از محصولات غذایی برای انسجام به این قوام ناشی از نشاسته نیاز دارند. به علاوه بعد از تولید خمیر و حرارت دهی پروتئین های موجود در آرد منعقد شده و بافت مورد نظر را به وجود می آورند.

روی بسته برخی آرد ها تعدادی صفر به چشم می خورد. معنی این صفرها چیست؟

این صفر ها رده بندی آردهای گندم را بر اساس سبوس جدا شده از آنها نشان می دهند. هرچه تعداد صفرها بیشتر باشد یعنی سبوس بیشتری از آرد گرفته شده و آرد سفیدتر است. سفید ترین آرد ۶ صفر است .

آرد سمولینا و ایرمک :

سمولینا فرآورده‌ای است که حاصل آسیابانی گندمی خاص به نام گندم دوروم میباشد. سمولینا ماده اولیه اصلی تولید ماکارونی بوده و دارای رنگدانه‌های طبیعی زرد رنگ و آنتی اکسیدان‌هایی است. دارای مقادیر فراوانی ویتامین، پروتئین، املاح و مواد مغذی مفیدی است که باعث افزایش کیفیت محصولات خمیری، که با آن تولید میگردند .

آرد سمولینـا برای تولید ماکارونی استفاده می شود و به دلیل داشتن رنگدانه بتاکاروتن رنگ زرد کهربایی دارد. ذرات این آرد بـسیار درشت تـر از ذرات آرد نـول هستـند و مقدار پروتـئین آن نسبت به سایر انواع آرد بیشتر است. در نتیجه نشاستـه در مغز ذره آرد مانده و ماکارونی حین پخت به هم نمی چسبد.

ایرمیک

در واقع میانی ترین قسمت گندم هست که در هر 100 تن گندم 5 کیلو آرد ایرمیک به دست میاد ایرمیک به زبان فارسی میشه خالص ترین جوانه گندمی که هیچ سبوسی نداره و عمده ترین تفاوت ایرمیک با سمولینا همین هست که ایرمیک سبوس نداره و خالصه ولی آرد سمولینا به نسبت مشخصی سبوس دارند به همین خاطر است که ایرمیک یا همان جوانه گندم خالص برای رشد کودکان در سن رشد خیلی توصیه میشه. علت استفاده نکردن کارخانجات ماکارونی از آرد ایرمیک به صرفه نبودن اون هست چون کسی حاضر نمیشه 20 هزار تومن به 1 بسته ماکارونی 500 گرمی بده . البته جا داره این توضیح رو اضافه کنم که اکثرا" این دو آرد رو یکی می دونن و بجای هم استفاده می کنن ولی از لحاظ علم تغذیه این تفاوت بین ایرمیک و سمولینا وجود داره ."

آرد نخودچی

برای تهیه آرد نخودچی در منزل، نخودچی پوست گرفته و بی‌نمک را بکوبید یا آسیاب کنید؛ سپس از پارچه حریر یا الک بسیار ریز عبور دهید. این نوع آرد را در ظرف دربسته و در جای خنک نگه داری کنید.

این آرد درتهیه شامی ها ، کوفته ها ، شیرینی پزی و .... مورد استفاده قرار میگیرد

آرد برنج (برای تهیه برخی شیرینی ها، سوپ ها و فرنی )

به برنجی که تازه برداشت شده و دارای پوسته است، شلتوک گفته می‌شود. برای جدا کردن دانه‌های برنج از پوسته رویی‌شان، آن‌ها را به کارخانه‌های شالیکوبی یا برنج‌کوبی می‌برند. طی فرآیند شالیکوبی و تبدیل شلتوک به برنج سفید، برخی از دانه‌های برنج، شکسته می‌شوند که این دانه‌های شکسته را توسط الک از دانه‌های کامل جدا می‌کنند. بخشی از این دانه‌ها که زیاد خرد نشده باشند به عنوان برنج نیم‌دانه روانه بازار می‌شوند اما دانه‌هایی که بیش از اندازه شکسته و قابل ‌استفاده نباشند را برای تهیه آرد برنج مورد استفاده قرار می‌دهند. آرد برنج با آسیاب کردن این دانه‌های شکسته تولید می‌شود.

کاربرد: آرد برنج در صنایع غذایی کاربرد چندانی ندارد و از آن بیشتر در ترکیب سوپ، آش، کوکو، کتلت و فرنی‌های حاضری کمک گرفته می‌شود. البته نان برنجی‌های موجود در شیرینی‌پزی‌ها هم با استفاده از آرد برنج تهیه می‌شوند.
برای تهیه خانگی این آرد :
برنج پاک کرده را یک شبانه روز در آب سرد بخیسانید (برنج نیم دانه استفاده کنید، زیرا نشاسته بیشتری دارد). آب برنج را خالی و برنج را در سینی پهن کنید و زیر آفتاب بگذارید تا خشک شود؛ سپس برنج را بکوبید یا آسیاب کنید. برنج آسیاب شده را از پارچه حریر یا الک بسیار ریز عبور دهید. آرد برنج تهیه شده را در ظرف در بسته یا در جای خنک نگه داری کنید. برای تردتر شدن شیرینی، می توان کمی آرد برنج به خمیر شیرینی اضافه کرد.

آرد جوانه

برای تهیه آرد جوانه، باید دانه جوانه‌زده را در آفتاب بگذارید تا خشک شود؛ سپس آسیاب کنید. هر چه جوانه بیشتر رشد کرده باشد، مقدار نشاسته در آرد کمتر خواهد بود.

آرد گندم جوانه زده به نام «مالت» در بازار عرضه می‌شود. از جوانه‌های گندم، جو، برنج، ماش، عدس و لوبیا هم می‌توان آرد جوانه تهیه کرد. شما می توانید از این آرد، برای تهیه انواع کلوچه، حلوا، سمنو و سوهان استفاده کنید.

آرد جو:

آردی که از اسیاب و الک کردن جو بدست می آید ، البته می توان از باقیمانده کارخانجات تهیه جو پوست کنده و یا بلغور جو نیز برای این منظور استفاده کرد.
دانه‌های جو را پس از بوجاری در کارخانه، با آسیاب‌های فلزی استوانه‌ای تحت فشار قرار می‌دهند و آن‌ها را آسیاب و آرد می‌کنند. پس از تهیه آرد جو می‌توان سبوس آن را با استفاده از الک‌هایی مخصوص و با درصدهای مختلفی جدا کرد، یعنی آرد جو را هم مانند آرد گندم می‌توان به صورت کامل تولید یا این که سبوس آن را جدا کرد.

کاربرد: آرد جو را با آرد گندم مخلوط و از آن برای تولید نان در نانوایی‌های مختلف استفاده می‌کنند و نان‌های تولید شده از ترکیب آرد جو و گندم را با عنوان نان جو یا نان رژیمی به فروش می‌رسانند. گاهی برای تولید برخی از کیک‌ها و کلوچه‌ها هم درصدی آرد جو به مواد اولیه آن‌ها می‌افزایند. ناگفته نماند که آرد جو از نظر پروتئینی بسیار غنی است و به همین دلیل از جو برای خوراک دام هم استفاده می‌کنند. برای تهیه مالت به منظور تولید ماءالشعیر در صنایع غذایی هم به محصولی مانند جو نیاز است.

آرد سوخاری:

آردی که از آرد گندم (حداکثر ۸۰ درصد استخراج) پس از طی مراحل مناسب تخمیر و پخت و یا از خورد کردن و الک کردن انواع نان سوخاری و سفید مانند (نان ساندویچی ، نان سفید ، نان تست ، نان همبرگر ، بروتشن و باکت) تحت شرایط بهداشتی نتیجه می شود

آرد ذرت

برای تهیه آرد ذرت، ابتدا دانه‌های ذرت را از خوشه آن جدا و در کارخانه تولید آرد هم آن‌ها را بوجاری می‌کنند. دانه‌های جداشده را برای بالا بردن مدت زمان ماندگاریشان، خشک می‌کنند و اگر قرار باشد از آن‌ها آردی تهیه شود، برای مدتی دانه‌ها را می‌خیسانند تا پوسته ضخیم و رویی آن‌ها کمی نرم شوند. سپس آن‌ها را با آسیاب‌های مخصوصی مالش می‌دهند تا پوسته رویی از مغز داخلیشان جدا شود. در نهایت هم مغز داخل ذرت را دوباره خشک و آسیاب می‌کنند تا آرد ذرت یکدستی را به دست آورند.

کاربرد: از این آرد هم برای تولید انواع کیک، کلوچه یا شیرینی کمک گرفته می‌شود. ضمن اینکه آرد ذرت هم مانند آرد سیب‌زمینی یکی از مواد تشکیل‌دهنده برخی از سوپ‌های حاضری و اسنک‌های موجود در بازار است.

آرد سیب‌زمینی

روش تولید آرد سیب‌زمینی به این صورت است که ابتدا سیب‌زمینی‌ها را پس از ورود به کارخانه به خوبی می‌شویند و آن‌ها را از هرگونه آلودگی پاک می‌کنند. سپس آن‌ها را با پوستشان کمی آب‌پز و له می‌کنند. از له کردن سیب‌زمینی‌ها، خمیر نسبتاً شلی به دست می‌آید که این خمیر را برای جدا کردن پوسته‌های سیب‌زمینی از صافی‌های مخصوصی هم می‌گذرانند. در نهایت هم خمیر سیب‌زمینی را با روش‌های مختلفی مانند اسپری دِرایر یا دِرام دِرایر خشک و سپس آن را پودر و آسیاب می‌کنند و آرد سیب‌زمینی را از آن به دست می‌آورند.

کاربرد: از آرد سیب‌زمینی در تهیه فرآورده‌های غذایی مختلفی مانند انواع کوکو و کتلت‌های آماده یا سوپ‌های حاضری استفاده می‌شود.

انواع نشاسته :

نشاسته گندم :

ابتدا گندم در كارخانجات آرد به آرد مخصوص تهيه نشاسته (آرد 23%) تبديل ميشود. در بدو ورود آرد مورد آناليز آزمايشگاهي قرار گرفته و در صورت تاييد كليه فاكتورها مورد پذيرش قرار ميگيرد. آرد با آب به نسبت 1 به 10 در دستگاه خمير ساز مخلوط شده پس از گذراندن دوره خواب خمير در دستگاه مخصوص مورد شستشو قرار ميگيرد و دو محصول شيرابه نشاسته (مايع) و گلوتن(خمير) بدست مي آيد.
شيرابه نشاسته پس از جداسازي ناخالصي هايش و گذراندن از دستگاه هاي مخصوص به شكل نشاسته كيكي در مي آيد. اين كيك ها پس از قطعه قطعه شدن به داخل خشك كن هاي ثابت به شكل شاخه هاي نشاسته در مي آيد كه در كارتن يا بسته هاي سلفوني بسته بندي و راهي بازار مصرف ميشوند.
نوع پودر خوراكي و صنعتي نشاسته از عبور نشاسته از فلاش دراير بدست مي آيد.و اما خمير گلوتن وارد خشك كن فلاش دراير شده و به صورت پودر بسته بندي مي گردد.پر واضح است آزمايشات كنترل كيفيت در طول مدت توليد بر روي مواد اوليه حين فرآيند و محصول نهايي انجام ميگيرد تا محصول نهايي منطبق با استانداردهاي لازم باشد

نشاسته سیب زمینی :

برای تهیه این نشاسته در منزل ابتدا سیب زمینی خام را پوست بکنید و رنده کنید. سپس، رنده آنرا در یک پارچه کتانی بریزید و به آرامی فشار دهید تا شیره سیب‌زمینی خارج شود. این کار را میتوانید با پارچه دو لا انجام دهید . عصاره را درون ظرفی ریخته و اجازه دهید مدتی بماند و ته نشین شود و سپس، عصاره رویی را خالی کنید . ته ظرف آنچه باقی مانده همان نشاسته سیب زمینی هست .

و اما نشاسته ذرت و تفاوت اون با آرد ذرت که سؤال خیلی از دوستانمون تا حالا بوده :

آرد ذرت خارجی ( سفید رنگ ) با نشاسته ذرت خارجی ( سفید رنگ ) یکی هست و بین دو انگشت صدای غژ غژ می ده ولی با آرد ذرت ایرانی (زرد رنگ ) فرق داره . چرا ؟ برای اینکه آرد ذرت خارجی ها از ذرت سفید ( عین مروارید سفیده ) بوجود می آد ولی آرد ذرت ایرانی از ذرت زرد ( که همه می شناسیم ) درست می شه . کیفیت و بافت آرد ذرت خارجی خیلی بالاتر از آرد ذرت ایرانی هست و باعث می شه شیرینی یا هر خمیر یا دسری که با اون درست می شه لطیف تر و خوشمزه تر بشه ولی آرد ذرت های ایرانی دونه درشت هستن و لطافت آرد ذرت خارجی ها رو ندارن . پس برای اینکه کیفیت شیرینی ها و دسرها و کیک ها تون خوب باشه آرد ذرت ایرانی رو جایگزین خارجی نکنید .
حالا چرا بعضی دستورها می گن آرد ذرت و بعضی دستورها می گن نشاسته ذرت و آیا می شه این دو رو بجای هم استفاده کرد ؟ در بعضی از کشورها از کلمه آرد ذرت و در بعضی کشورهای دیگه به جای آرد ذرت ، نشاسته ذرت استفاده می کنن ( که درواقع هر دو یکی هست ) ولی موقع ترجمه دستورات به فارسی ، این دو از هم جدا شده اند . ( منبع ویکی پدیا )

آرد چاودار :

چاودار نوعی گیاه غله ای بومی آسیای مرکزی است و در کشورهای سوریه، ارمنستان و ایران وجود دارد. دانه های چاودار شبیه دانه های گندم است.

این گیاه که اغلب از آن به صورت آرد استفاده می شود، انواع متفاوتی دارد. به گزارش «ehow» آردهایی که از این غله به دست می آید عبارت است از آرد کم رنگ که اغلب سبوس آن گرفته می شود و آرد تیره که اغلب سبوس و جوانه را در خود حفظ می کند و منبع منیزیم ، مواد معدنی، اسید فولیک، تیامین و نیاسین است. آرد چاودار نسبت به آرد گندم ماده مغذی بیشتری را در خود حفظ می کند زیرا به سختی می توان سبوس و جوانه ها را از آن جدا کرد.

خواص:

میزان بالای آب موجود در نان چاودار باعث می شود زودتر احساس سیری کنید.

این گیاه عملکرد سلول های بتاراکه انسولین ترشح می کند بهبود می بخشد و باعث واکنش بهتری می شود.هم چنین با ایجاد سیری به بیماران دیابتی کمک می کند تا غذای کمتری بخورند.

منبع فیبر قابل حل است و در کاهش کلسترول مفید است.

منیزیم موجود در آن فشار خون را کنترل می کند و برای سلامت قلب مفید است.

مصرف حداقل ۶ وعده چاودار در هفته به زنان یائسه توصیه شده است . چاودار روند تصلب شرائین را کند می کند و مانع از تشکیل رسوب در رگ های خونی می شود.

فیبر موجود در آن با چسبیدن به سموم به دفع آن ها کمک می کند

تهیه کننده و گردآورنده مطالب : خانم فریده سادات جلالی

انواع آرد و نشاسته

مطالب مشابه :

معرفی برخی مکانهای دیدنی و توریستی استانبول (1)(20)

انواع آرد و نشاسته

مراکز خرید آنتالیا

ماه مبارك رمضان در تركيه