مشاهیر و رجال بیدواز اسفراین
شیخ محمد رشیدالدین بیدوازی:
جناب شیخ محمد رشیدالدین بیدوازی از عرفا و بزرگان قرن نهم است. حضرت شیخ نواده ی شیخ همام و نبیره شیخ احمد غزالی است.در بعضی از نسخ از ایشان با عنوان "شیخ العارفین وقطب الکاشفین شیخ رشید المله والدین" یاد شده است. حضرت شیخ شاگرد جناب سید شهاب الدین عبدالله برزش آبادی (قدس سره) است، چنانکه یکی از شعرای هم دوره ایشان این مطلب را اینگونه بیان می کند:
بعد از عبدالله آن مير سعيـــد شمس اوج معرفت شيخ رشـــيد
درميان عارفان شهبازي است موطنش را دان که بيــــدآوازيست
شیخ محمد رشیدالدین شاگردان زیادی چون شیخ شاه علی اسفراینی عارف بزرگ که داماد ایشان نیز بوده است را در زادگاه خود بیدواز تربیت نمود و به تالیف آثار و سرودن اشعار عرفانی همت گماشت. آثار و تأليفات شيخ رشيد الدين محمد بيدوازي به شرح زير است:
۱- رياض الافياض در عرفان به سال 846 هـ . ق
۲- مثنوي المصباح
۳- غزليات که مشتمل بر 238 بيت مي باشد.
ایشان مثنوی المصباح خود را که دارای معانی بسیار والای عرفانی است در سه موضوع محبت ،فنا و نیاز سروده است. این دیوان از نظر معانی عمیق و نیز استحکام شعری،منحصر به فرد و در خور توجه است. حضرت شیخ بعد از وفات در خانقاهش در بیدواز دفن شد و اکنون آرامگاه ایشان زیارتگاه عاشقان و دوستداران عرفان وطریقت است.
پلان آرامگاه حضرت شيخ هشت ضلعي گنبد دار است و دو رديف كتيبه گچبري نفيس به خط ثلث به رنگ سفيد و متن لاجوردي كه شامل آياتي از قرآن مجيد و اسامي ائمه اطهار است در ارتفاع ۲/۴۰متري و ۵/۴۰متري از كف قرار دارد. اين آرامگاه كه مربوط به دوره ايلخاني تيموري است،به شماره دو هزار و ۱۹۲در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
آرامگاه شيخ در سال ۱۳۸۴ مورد تعمیر مختصري واقع شد، اما این آرامگاه و صحن بيروني آن با توجه به مقام عرفاني شامخ و والاي ایشان نیازمند بازسازی و تعميراساسی است.
ضریح چوبی آرامگاه ايشان یکی از باارزشترین صندوق های باقی مانده از قرن نهم است. اين ضريح كه احتمالا از چوب ارس يا به اصطلاح محلي مرخ ساخته شده داراي نگاره‌ها و نقوشي است كه به صورت منبتكاري و در قالب تركيبي از گره‌هاي هندسي و نقوش اسليمي بر آن حك شده است.از ديگر زيباييهاي فوق‌العاده اين ضريح حكاكي آيه‌الكرسي بر روي آن است كه به صورت كتيبه روي ضريح نقش بسته و عبارت "عمل محمدبن نظام بنده ي ذوالجلال والاكرام"در پاي آن حكاكي شده است .متاسفانه اين ضريح چندين سال قبل مورد دستبرد سارقان واقع شد وبه بدنه آن خساراتي وارد گشت ،اما خوشبختانه با هوشياري مردم ونيروهاي انتظامي اين سرقت ناكام ماند.اين ضريح كه در مخزن سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي نگهداري مي شد اكنون به موزه آيينه خانه بجنورد انتقال يافته است.
میـــرزای بیدوازی:
ميرزا بيدوازي فرزند موسي‌الرضا از علماي قرن سيزدهم هجري و از كاتبان قرآن است. وي در روستاي بيدواز اسفراين متولد شد . او علاوه بر تحصيل در حوزه علوم ديني، خطي بسيار خوش داشته و حدود ۱۹۹ جلد قرآن با خط وي باقي مانده است كتابت این تعداد جلد قرآن كريم با خط زيبا و با دست تواناي ميرزا بيدوازي، او را در زمره كاتبان بزرگ عالم اسلام در آورده است. وي در بين اهالي بيدواز و اسفراين به «ملا ميرزا» شهرت دارد. ملا ميرزا در روستاي بيدواز نزد علماي اين آبادي به تحصيل علوم اسلامي مخصوصاً علوم قرآني پرداخت. وي در روستاي بيدواز با حداقل امكانات زندگي مي‌كرد، اما آوازه او از حوزه اسفراين، قوچان، شيروان و مشهد فراتر رفت.
ملا ميرزا علاوه بر كتابت قرآن، كار صحافي، تذهيب، تجليد و شيرازه، تهيه جوهر و مركب و … را خود انجام مي‌داد.
وي تا پايان عمر به تدريس قرآن اشتغال داشت و از اين طريق امرار معاش مي‌كرد و ضمن تدريس بنا بر سفارش طالبان به كتابت قرآن مشغول بود. قرآنهايي كه تاكنون به خط ملا ميرزا ديده شده است، عبارتند از:[1]
1) جلد 34 كه در سال 1256 كتابت شده است
2) جلد 80 كه به سال 1268 ه.ق به سفارش شخصي به نام فرج الله تهيه شده است (جيبي)
3) جلد 128 تاريخ كتابت آن جمعه سوم صفر 1331 ه.ق است (قطع خشتي بزرگ)
4) جلد 133 كه به سال 1286 ه.ق كتابت شده و در روستاي قزاقي در دست خانواده مرحوم حاج پير علي ايماني است (قطع جيبي)
5) جلد 171 كه در سال 1350 ه.ق تحرير شده است.
بنا به گفته امام جمعه موقت اسفراين حاج آقاي بابايي، كه از علماي برخاسته از همين آبادي است، تاكنون كسي در ايران و دنياي اسلام به اندازه مرحوم ملا ميرزاي بيدوازي كتابت قرآن نكرده است. قرآنهاي نوشته شده اين عالم بزرگ تا جلد يكصد و هشتاد و يكم آن به دست آمده است. نيز بياض و شرح صحيفه سجاديه‌اي به خط او در بيدواز در منزل آقاي محمد جعفر هژبري نگهداري مي‌شود، كه به خط بسيار زيبايي تحرير شده است. ملا ميرزا در پايان به جلدي از قرآن، امضاي «ابن موسي الرضاي بيدوازي» تاريخ كتابت و شماره قرآنهايي را كه تاكنون نوشته، به دست داده است.
وي سرانجام در سن 120 سالگي به رحمت خدا پيوست و در مشهــــــــد مقدس در صحن مطهر علي بن موسي الرضا (ع) به خاك سپرده شد. از بزرگان بيدواز نقل است: شتري كه جنازه بيدوازي را حمل كرده و به مشهد برده بود، چون بازگشت و به منزل ملا ميرزا رسيد، مانند ابر اشك مي‌ريخت و ديگر لب به علوفه نزد تا جان سپرد. اين كاتب، 2 پسر و 4 دختر داشته است، كه پسران او از جمله محمد قاضي از علماي برجسته نجف‌اند.
منبع: مشاهير رجال اسفراين، غلامرضا فسنقري ـ احمد شاهد
شمس‌الدين محمد بيدوازي (م. 1267 ه.ق)
ملا شمس الدين محمد بيدوازي، فرزند ملا جلال‌الدين بيدوازي از شاعران و مداحان اهل بيت در نيمه اول قرن سيزدهم هجري در روستاي بيدواز از آبادي‌هاي شمال شرقي اسفراين چشم به جهان گشود. وي در زادگاه خويش، نشو و نما كرد. در كودكي در بيدواز نزد بزرگان و علماي آن جا به تحصيل علم و دانش پرداخت. سپس در طلي علم عازم نجف اشرف شد و در حوزة علمية نجف، مدت 16 سال خوشه‌چين خوان علمي علماي شيعه بود. سپس به اسفراين بازگشت و در روستاي بيدواز به تدريس پرداخت.
ملا شمس در علوم قرآن و حديث و ادعيه و قصص انبيا و زبان عربي و علوم اسلامي اطلاعات ارزنده‌اي را تحصيل كرد، چنان كه از ديوان و كتب ديگر وي بر مي‌آيد، در علم نجوم، موسيقي و جفر نيز دستي توانا داشت.
او در اشعار خود، «نسيان» تخلص مي‌كرده است. ديوان اشعار وي، سراسر حكايت تاريخي، قصص انبيا و بعضي حكايات مربوط به خاندان عصمت و طهارت (ع) و مدح و بيان منقبت پيامبر اسلام (ص) و ائمه معصومين (ع) است. بخش پاياني ديوان وي به مرثيه‌ها، مصيبت‌نامه‌ها و نوحه‌ها درباره واقعه جان‌گداز كربلا اختصاص دارد. وي همواره به خاندان وحي توسل جسته است و ارادت خاصي به مولا علي (ع) دارد. در اين ابيات هم به اين ارادت و هم به ماده تاريخ خرابي بجنورد اشاره كرده است:
مجو نسيان از سفله، يك درم زر
طلب كن هر چه مي‌خواهي ز حيدر
از اين اشعار، مشرك دل كباب است
چه بجنوردي كه تاريخش «خراب» است (1364 ه.ق)
ملا شمس در فاصله سال‌هاي 1362 تا 1367 ه.ق به سرودن اشعار خود اهتمام ورزيده، چنان كه در اشعار ش به تاريخ نوشتن ديوان خود اشاره كرده است:
به يثرب چون پيمبر ره سپر شد به عالم ســـــال تاريخش سمـــــــر شد
ز هجرت كردن آن صاحب اقبال هزار است و دويست و شصت و دو سال
وي در جاي ديگر، در باب حمايت نجاشي حبشه (اتيوپي كنوني) از مهاجران به حبشه به سرپرستي جعفر بن ابي طالب (ع) تاريخ 1265 ه.ق را ذكر كرده است:
چنين گويد نجاشي آن شه زنگ به ديدار پيمبر كرد آهنگ
زختم انبيا، نقل اين چنين است سخن صدق و سنه، دُرّ ثمين است[1] (1265 ه.ق)
ملا شمس‌الدين بيدوازي بيشتر ايام عمر خويش را در زادگاهش به تعليم و تربيت شاگردان گذراند. از جمله شاگردان وي دو فرزندش ملا جلال‌الدين و ملا علي (در گذشته 1309 ه.ق ) اند.
ملا جلال‌الدين فرزندي داشت به نام «شمس الدين» كه ثاني جدّ بزرگوارش بود و در بين اهالي بيدواز به «ملا شمس كوچك» معروف بود و جدّش به «ملا شمس بزرگ» شهرت داشت.
اين خاندان جليل از آغاز، مكتب تدريس قرآن داشته‌اند و همواره محل رجوع و حلال مسائل و مشكلات ديني و مذهبي و علمي مردم اين سامان بوده‌اند، و مردم را به انفاس قدسيّه اين خاندان، خاصه ملا شمس بزرگ، اعتقادي تمام بود. ملا شمس‌الدين محمد بيدوازي، سرانجام در اواخر قرن سيزدهم ه.ق چشم از جهان فرو بست و رخ در نقاب خاك كشيد و در گورستان بزرگ بيدواز در كنار جاده مدفون شد. متأسفانه اين گورستان مورد بي‌توجهي قرار گرفته و مقابر آن در باغات بيدواز بي نام و نشان و سطيح شده است. ما يك روز تمام به منظور يافتن گور جاي ملا شمس‌الدين بيوازي به اتفاق حجه الاسلام حاج آقاي بابايي، عازم روستاي بيدواز شديم، متأسفانه اثري از آرامگاه ملا شمس نيافتيم.
از جمله آثار باقي مانده از ملا شمس‌الدين بيدوازي، يكي ديوان اشعار اوست (نسخه خطي نگارنده به خط نسيان) و ديگري كتاب ادعيه وي نسخه خطي آقاي محمد جعفر هژبري، تنها بازمانده اين خاندان.
در بين اشعار ديوان «نسيان» تركيب بندي جان‌گداز در رثاي امام حسين (ع) وجود دارد كه دوازده بند است. چنان كه خود نسيان در اين تركيب بند اشاره كرده، نظيره‌گويي از جهت قالب شعري را از محتشم كاشاني (در گذشته 996 ه.ق) اقتباس كرده و مضمون و محتواي اين تركيب بند را، كه «روز غريبان كربلا» ناميده‌ايم، از مولوي متأثر بوده است، چنان كه گويد:
«نسيان» خموش، گوهر اين محفل عزا برداشت مولوي، سخن محتشم گرفت
مولا شمس الدين بيدوازي، علاوه بر اشعار ديوانش، اشعار پراكنده‌اي نيز در حواشي كتاب ادعيه خود به يادگار گذاشته است از جملة اين اشعار، اين است: (در اين رباعي به جاي «نسيان»، تخلص «شمس» را آورده است.)[2]
چون نــــــــامة ما به وزن وكيــــــل آوردند افواج گناه، خيــــل خيـــــل آوردند
طغراش چو از مهر علي (ع) زينت داشت از شمس ضيا به روي ليل آوردند[3]
ملا شمس‌الدين بيدوازي در مرگ ميرزا حسن مير سليمان و ماده تاريخ فوت وي، اشعار زير را به نظم آورده است:
نمي‌دانم چه عادت داري اي چرخ كه هر دانشور از تو در محن شد
نهالي داشت گلزار سيادت قد سروش نگون اندر چمن شد
شكر خا طوطي «ميرزا سليمان» اجل با روح پاكش مقترن شد...
مطالب مشابه :
جملات کوتاه درباره ی کتاب
ـ انسان های بزرگ می ـ کتاب نردبان مطمئنی است که انسان را به قلل شامخ کمال و فروشگاه
مجموعه متن نوحه و مداحي ويژه محرم
فروشگاه بزرگ اینترنتی متن نوحه / توصيف عظمت و مقام شامخ حضرت ابوالفضل العباس (س)
افتتاح برنامه های هفته زن با ادای احترام زنان به امام راحل (ره)
روز عرفه را بزرگ ادای احترام به مقام شامخ معمار بزرگ انقلاب اسلامی ایران فروشگاه
زندگاني حضرت زينب
فروشگاه اینترنتی اين سخنان مقام شامخ امامت چنان كه ابوسفيان و هند پدر بزرگ و مادر بزرگ
آزمون مداد کاغذی ریاضی پایه سوم ابتدایی
فروشگاه بزرگ نرم افزارهای آموزشی و تربیتی و روانشناختی؛ عینی پور . شامخ نیا -
استاد بزرگ شطرنج به روایت آمار
وب سايت تخصصی شطرنج - استاد بزرگ شطرنج به روایت آمار - معمای شطرنج ، شروع بازی ها و هزاران
مشاهیر و رجال بیدواز اسفراین
فروشگاه اسفراینی عارف بزرگ که داماد ایشان نیز به مقام عرفاني شامخ و والاي
مجلس ترحیم برای ایت الله زرندی در زرندیه
بازار بزرگ فروشگاه اینترنتی کاریز
دكتر نايبي درگذشت-مراسم بزرگداشت مسجد جامع شهرك قدس تهران
شهرک قدس تهران برگزار می‌شود به مقام شامخ این شخصیت بزرگ ادای فروشگاه اینترنتی
۸ کتیبه مخصوص عید غدیر
ها عاجز از ارائه کُنه و حقیقت مطلبند؛ بلکه عاجز از تصوّر آن مقام شامخ بزرگ و سعید پیش
برچسب :
فروشگاه بزرگ شامخ