معرفی رشته مهندسی منابع طبیعی

مهندسی منابع طبیعی
منابع طبیعی، امروزه و در دنیای کنونی، از جمله مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین مقوله‌هایی است که گاه بیشترین و جدی‌ترین رویکردها و توجه‌های جوامع مختلف را به خود معطوف داشته است. هر کشوری با اتکا به دانش و آموخته‌های متخصصان خود، استفاده بهینه و حفظ و نگه‌داری منابع و سرمایه‌های ملی را سرلوحه کار خویش قرار داده، در پی آن است که به بهترین وجه ممکن از آن‌ها استفاده و بهره‌وری کند، آن طور که لطمه و صدمه جدی به آن وارد نشود.

از آنجا که منابع طبیعی محدودند و از سویی سرمایه اصلی جوامع به شمار می‌آیند، شایسته است از جانب کشورها توجه عمیق به آن‌ها شود، زیرا با نابودی منابع طبیعی علاوه بر انحلال سرمایه حیات نسل آینده بشر، سلامت آدمی و زندگانی بشر روی کره خاکی مورد تهدید قرار خواهد گرفت.
در این راستا, تلاش شده در کشور ما در زمینه حفظ، نگهداری و استفاده بهینه از منابع طبیعی، رشته‌های دانشگاهی مختلفی دائر شود و به تربیت و آموزش افراد علاقه‌مند بپردازد. گنجاندن مجموعه مهندسی منابع طبیعی همراه دیگر رشته‌‌های دانشگاهی آموزش عالی کشور، به همین منظور صورت گرفته است.

معرفی گرایش شیلات منابع طبیعی
صنعت شیلات در کشور ما در مقایسه با تحولاتی که در صید و صیادی جهان در ۵۰ سال اخیر روی داده، نسبتاً جوان است و حتی سرانه مصرف ماهی در ایران از ۷ کیلوگرم تا سال ۱۳۸۵فراتر نرفته است؛ رقمی که هم ردیف سرانه ماهی در کشورهای فاقد ذخایر آبزیان است. از سوی دیگر، فعالیت‌های شیلاتی در کشور، صرف نظر از تامین بخشی از مواد پروتئینی، منبع مناسبی برای اشتغال، تامین ارز و اهرمی برای توسعه و عمران مناطق ساحلی است. در واقع، در برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، شیلات جایگاه مهمی دارد. شکی نیست که اجرای طرح‌های شیلاتی کشور، به نیروهای کارآمد و متخصص نیازمنداست؛ افرادی که با استفاده از منابع آبی برای تامین پروتئین مورد نیاز مردم فعالیت کنند. هدف رشته مهندسی منابع طبیعی گرایش شیلات، پرورش و آموزش کارشناسان و متخصصان در همین زمینه است. در این گرایش، دانشجویان با علوم مختلف بیولوژی جانوری، گیاهی و اکولوژی دریایی به عنوان زیر بنای شیلات آشنا می‌شوند، درباره آبزیان آب‌های داخلی و دریایی، نحوه تکثیر و پرورش آبزیان، صید و صیادی و نحوه عمل‌آوری فرآورده‌های دریایی مطالعه می‌کنند. اهمیت این رشته زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم بهره‌برداری صحیح و پایدار از منابع دریایی، حفاظت از منابع و بازسازی ذخایر، تنوع بخشی در تولید و افزایش تولید، بهبود و ارتقای کیفیت محصولات شیلاتی از تولید به مصرف، استفاده از فناوری‌های جدید مهندسی ژنتیک در شیلات، اشتغال و درآمد ارزی بدون نگرش علمی و متکی بر یافته‌های تحقیقاتی در شیلات، امکان‌پذیر نیست.

دروس مشترک در گرایش‌های مختلف مهندسی منابع طبیعی
ریاضیات، فیزیک عمومی، زمین‌شناسی، گیاه‌شناسی، اکولوژی،‌ شیمی عمومی، زیست شناسی، آمار و احتمالات، هوا و اقلیم‌شناسی، خاک‌شناسی عمومی، قوانین و مدیریت منابع طبیعی، جامعه‌شناسی روستایی، آشنایی با کامپیوتر، هیدرولوژی عمومی

دروس تخصصی گرایش محیط‌ زیست
اکولوژی حیات‌وحش، مبانی مدیریت حیات‌وحش، بیولوژی حیوانات شکاری، پرنده‌شناسی، قوانین و مدیریت محیط‌زیست و شیلات،‌ اکولوژی دریاها، فنون مدیریت حیات وحش، آلودگی‌های محیط‌زیست، انسان و محیط‌زیست، پارک‌های ملی، جنگل و پردیس‌ها، طراحی و مهندسی پارک‌های ملی و جنگلی، ارزیابی محیط‌زیست، پارک‌داری، جلسه بحث، پروژهگرایش مرتع و آبخیزداریدر گرایش مرتع و آبخیزداری دانشجویان می‌آموزند که با توجه به امکانات آبی، خاکی، اقلیمی، زمین‌شناسی و پوشش گیاهی چگونه می‌توان از عرصه منابع طبیعی، به ویژه از مراتع موجود، بیشترین بهره را برد برای مثال با توجه به پوشش گیاهی یک منطقه، چه مقدار می‌توان دام وارد منطقه کرد و چه مقدار عرصه کشاورزی داشت؟ همچنین به یاری مدیریت آبخیزداری می‌توان از مسائلی مثل سیلاب و خشکسالی که ضررهای هنگفت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دارد،‌ جلوگیری کرد. به عبارت دیگر، کارشناس این رشته با تقویت پوشش گیاهی، اصلاح آبراهه‌ها و بانکت‌زدن (ایجاد خطوط افقی بر روی دامنه کوه‌ها و تپه‌ها و کاشت نهال) می‌تواند از فرسایش خاک و ایجاد سیلاب جلوگیری کند.

فرصت‌های‌ شغلی‌ فارغ‌التحصیلان‌ گرایش‌ جنگل‌داری‌:
فارغ‌التحصیلان‌ این‌ رشته‌ می‌توانند در سازمان‌ جنگل‌ها و وزارتخانه‌های‌ جهاد سازندگی‌ و کشاورزی‌ به‌ عنوان‌ طراح‌ و مجری‌ طرح‌های‌ مربوط‌ به‌ جنگل‌کاری‌ و حفاظت‌ از جنگل‌ فعالیت‌ کنند. شهرداری‌ها، سازمان‌ پارک‌ها و فضای‌ سبز، سازمان‌ محیط‌ زیست‌، شرکت‌ها و مؤسسات‌ مجری‌ طرح‌های‌ راهسازی‌ و نقشه‌برداری‌ و دیگر سازمان‌های‌ مربوط‌ از جمله‌ مراکز جذب‌ این‌ فارغ‌التحصیلان‌ است.

موقعیت شغلی در ایران
شرط اول حیات اقتصادی ـ سیاسی هر کشور، ‌استقلال و وجود نیروی انسانی متعهد، متفکر و کاردان است. زیرا نیروی انسانی لایق و کاردان می‌تواند با استفاده از قدرت تصمیم‌گیری و استقلال و برنامه‌ریزی خوب دولت، از عامل دوم؛ یعنی منابع سرشار خدادادی از قبیل آب، خاک، جنگل، مرتع برای بهبود زندگی و رفاه مردم و جامعه بهره‌برداری کند. به عبارت دیگر تعادل این دو عامل، شرط مطلوب و اساسی بهره‌وری بهینه و تداوم حیات یک جامعه است.کارشناسان منابع طبیعی نقش مهمی در ایجاد تعادل بین این دو عامل دارند. زیرا از یک سو، عامل مهمی در حفظ و گسترش منابع طبیعی هستند و از سوی دیگر، نحوه استفاده و بهره‌برداری بهینه از این منابع را می‌دانند.

در کشور ما متخصصان محیط‌زیست در تمام مقاطع تحصیلی بویژه کارشناسی‌ارشد و دکترا در سازمان‌های متعددی از جمله :
سازمان حفاظت محیط‌زیست، شهرداری‌ها، مهندسین مشاور، وزارت کشور،‌ وزارت نیرو، سازمان توسعه و برنامه‌ریزی‌، وزارت صنایع،‌ وزارت نفت حضور داشته باشند. تا جایی که به گفته دکتر مخدوم استاد محیط زیست دانشگاه تهران، هیچ یک از فارغ‌التحصیلان کارشناسی‌ارشد و دکترای محیط‌زیست بی‌کار نیستند.

دروس تخصصی گرایش مرتع و آبخیزداری
شناسایی گیاهان مرتعی، ژئو مرفولوژی، زراعت نباتات علوفه‌ای، خاک‌ مناطق خشک و نیمه‌خشک، هیدرولوژی کاربردی، حفاظت خاک، کارتوگرافی، ارزیابی خاک‌های زراعی، اکولوژی مرتع، دامداری، اصلاح و توسعه مراتع، آنالیز و ارزیابی مراتع، جنگل‌کاری در مناطق خشک،‌ آبخیزداری،‌ مقدمات مردم‌شناسی عشایری، جلسه بحث، پروژه

دروس تخصصی گرایش جنگلداری
اندازه‌گیری جنگل، جنگل‌شناسی، جاده‌سازی، جنگلداری، اقتصاد جنگل، بهره‌برداری جنگل، خاک‌شناسی جنگل، اکولوژی جنگل،‌ درخت‌شناسی، شناخت حیوانات شکاری، پارک‌های ملی و جنگلی و پردیس‌ها،‌ سیاست جنگل، حمل و نقل چوب، حمایت جنگل، جنگلکاری و نهالستان‌های جنگلی،‌ صنایع چوب، جلسه بحث، طرح جنگلداری

گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ
علوم و صنایع چوب و کاغذ مجموعه علوم و فنونی است که با فراگیری آنها دانشجویان در زمینه نحوه رویش و تولید چوب و عوامل مؤثر بر آن، اختصاصات ساختمانی و طبقه‌بندی و درجه‌بندی چوب‌ها و کاغذها، خواص فیزیکی، مکانیکی، شیمیایی و کاربردی چوب و کاغذ، تبدیل شیمیایی و مکانیکی و نیز بازرگانی و داد و ستد چوب و کاغذ و تولیدات آنها آگاهی لازم را کسب می‌کنند.

موقعیت شغلی در ایران
فارغ‌ التحصیل علوم و صنایع چوب و کاغذ می‌تواند به عنوان مدیرفنی در بخش‌های دولتی یا خصوصی مجتمع‌های چوب و کاغذ و کارخانجات تولید چوب فعالیت کند یا به عنوان کارشناس در دفاتر فنی سازمان جنگل‌ها و مراتع مشغول به کار گردد

دروس تخصصی گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ
فیزیک چوب، شیمی چوب، مدیریت صنعتی، چوب‌بری ، روکش و تخته لایه ، استاندارد و درجه‌بندی چوب، صنایع مبلمان، مکانیک چوب، تخته خرده چوب، تخته فیبر، چوب‌خشک‌کنی، تکنولوژی تهیه خمیر کاغذ، حفاظت کار و ایمنی در صنایع چوب، بازار چوب، سازه‌های چوبی، کنترل کیفیت محصول، کاغذسازی، جلسه بحث.

توانایی‌های لازم
آیا می‌شود پرنده‌ها را از روی کتاب شناخت یا با حیات‌وحش در فضای دانشکده آشنا شد؟ بدون شک، چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. زیرا بوم‌شناسی به معنای خانه‌شناسی است؛ یعنی بایستی به درون طبیعت رفت و از نزدیک با اصول حاکم بر آن آشنا شد و معضلات و مشکلات زیست‌محیطی را در خود طبیعت شناخت و سپس در صدد ارائه راه حل برآمد.به همین دلیل دانشجوی منابع طبیعی باید به طبیعت علاقه‌مند باشد و با صبر و حوصله و تلاش و کوشش بسیار، رمز و راز حیات را از طبیعت بیاموزد.علاقه و عشق به طبیعت و محیط‌زیست لازمه این رشته است؛ زیرا بدون عشق نمی‌توان هفته‌ها در صحرا، جنگل، دشت یا تالاب برای بررسی رفتار یک حیوان یا پیدا کردن یک گونه خاص حیوانی یا گیاهی حضور داشت و بعضاً شرایط نامساعد جوی یا حشرات موذی مثل ساس، کنه، عقرب و… را تحمل کرد.همچنین دانشجوی منابع طبیعی باید از هوش و خلاقیت سرشاری برخوردار باشد تا بتواند مشکلات محیط‌زیست را به خوبی و به درستی ببیند و راه حلی برای آن مشکل بیابد.

معرفی رشته مهندسی منابع طبیعی

مطالب مشابه :

آینده شغلی و بازار کار مهندسی منابع طبیعی- مرتع و آبخیزداری

برای ورود به بازار کار چه آمادگی هایی لازم است!!!؟؟

++++ آینده شغلی مهندسي منابع طبيعي-مرتع و آبخيزداري

رشته منابع طبیعی محیط زیست

معرفی رشته مهندسی منابع طبیعی

رشته مهندسي كشاورزي- آب

راهنمایی در مورد مدیریت خشکسالی درمراتع و چراگاه ها

منابع کارشناسی ارشد – مجموعه مهندسی منابع طبیعی – صنایع چوب

تهديد ها و چالشها در حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی کشور

آشنایی با رشته مهندسی منابع طبیعی