نقش جنگلها و مراتع استان کهگیلویه وبویراحمد در توسعه صنعت توریسم وگردشگری

عنوان مقاله:

نقش جنگلها و مراتع استان در توسعه صنعت توریسم وگردشگری

نویسنده: مسعود یوسفی کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان کهگیلویه وبویراحمد

نشانی: یاسوج- میدان جهاد ساختمان شماره 3 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه وبویراحمدتلفن: 3334790-3334821-3334592

تلفن همراه 09173410472

Email: [email protected]

نقش جنگلها و مراتع استان در توسعه صنعت توریسم وگردشگری

از:مسعود یوسفی کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استانکهگیلویه وبویراحمد

چکیده:

استان کهگیلویه وبویراحمد با سطحی معادل 4/1میلیون هکتار اعم از جنگل ومرتع یکی از بی نظیرترین پوشش گیاهی اعم ازجنگل ومرتع را در جنوبی ترین نقطه کشور بخود اختصاص داده است در واقع نعمت وجود کوههای زاگرس و قله های سربه فلک کشیده آن واختلاف ارتفاع بیش از 4000متر از سطح دریا و بالطبع نوسانلت دما ، باعث گردیده جنگلها و مراتع همچون حریری سبزتن عریان کوهها و صخره سنگ های زاگرس را بپوشاند و منظره سرسبز ی را پیش چشم هر بیننده ای به نمایش بگذارد.گردشگرانی که از نقاط مختلف کشور به این استان کوچک عزیمت می نمایند در نگاه اول مسحورموهبت عظیم الهی از منظرجاذبه های طبیعی اعم از کوه ودشت وجنگل و مرتع می شوند . شهر زیبای یاسوج همچون نگینی درخشان توسط طلای سبز جنگل احاطه شده است . چشمه سارهای جوشان ورود خانه های خروشان به سبب وجود جنگلهای زیبا ومراتع سرسبز ی می باشند که هدیه گرانبهی نزولات آسمانی از موهبت الهی گرفته و به تدریج در سفره های زیر زمینی تزریق و موجب جاری شدن چشمه ورود ورودخانه می گردند .بر اساس مطالعات دانشمندان فرانسوی قریب به 5500سال پیش جنگلهای بلوط درزاگرس مستقر شده اند که علی رغم ناملایت های جوی و عوامل مختلف انسانی اعم از قطع بی رویه وچرای دام بدلیل طیف وسیع برباری و دیرزیستی بالای درختان بلوط هنوز هم فرش سرسبز کوههای زاگرس و قلل معروف دنا می باشند. بی شک اگر نعمت وجود جنگلها و مراتع سرسبز نبود استان زیبای کهگیلویه وبویر احمد نیز نمی توانست میزبان خوبی برای گردشگران داخلی وخارجی باشد این مقاله ضمن مرور وضعیت جنگلهای استان به نقش واثر جنگلها و مراتع استان به جذب گردشگران داخلی و خارجی می پردازد.

مقدمه:

امروزه صنعت گردشگری با رشد روزافزون خود به یکی از صنایع پردرآمد در بازار جهانی بدل گشته است. گردشگری به عنوان صنعت بدون دود یکی از پایدارترین ، مطمئن ترین و سالم ترین منابع درآمدی در تجارت جهانی بوده و عنصر مهمی در بهبود و تنظیم موازنه بازرگانی و ترازهای پرداخت بسیاری از کشور گردیده و موجب توازن بازارهای جهانی شده است. این صنعت اگر چه ریشه در تاریخ ایران و جهان دارد ولی مشخصاً طی حدود پنجاه سال اخیر به عنوان یک پدیده مهم اقتصادی و اجتماعی از جایگاه خاصی برخوردار گردید. توسعه گردشگری موجب ایجاد اشتغال ، افزایش درآمد، کاهش فقر و رونق اقتصادی جامعه درنتیجه کاهش ناهنجاریهای اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی افراد جامعه و افزایش رفاه اجتماعی می گردد.

مطالعات اجمالی نشان می دهد که روزانه بیش از ۵ میلیون مسافر عادی در سراسر جهان به پرواز در می آیند که سهم عمده ای از ایشان جهانگردان هستند. از طرفی همه کشورها سعی دارند که سهم بیشتری از این بازار کسب کنند و در این گیر و دار سهم کشور ما- ایران- علی رغم داشتن مناطق دیدنی بسیار در اقصی نقاط کشور اعم از شمال و جنوب وشرق وغرب از این بازار با تمامی جاذبه های طبیعی و تاریخیش بسیار اندک است با توجه به برنامه چشم انداز 20 ساله توسعه کشور، ایران باید یک جهش مناسب در صنعت گردشگری و جذب توریسم داشته باشد. از آنجائیکه طبق مفاد چشم انداز 20 ساله در افق 2025 در ایران باید حدود 20 میلیون گردشگر جذب شود در سال 2006میلادی سهم ایران با یک میلیون و 659 هزار گردشگر ، دو هزارم درصد از گردشگری جهانرا شامل می شد . همانگونه که مشاهده می کنیم با توجه به اینکه کشور ایران از نظر مکانهای توریستی و تنوع آنها از جایگاه خوبی در جهان برخوردار است و یونسکو در سال 2000 میلادی ایران را در مقام هفتم ذخیره گاه زیست کره جهان شناسی نمود ولی سهم ایران در جذب توریست بسیار ناچیز و در حد کشورهای ضعیف می باشد که یقیناً برای دستیابی به اهداف برنامه چشم انداز 20 ساله باید تلاش مضاعف نمود.یکی از اصلی ترین راههای برون رفت کشور از نفت سالاری رشد و توسعه صنعت توریسم در اقصی نقاط کشور است. در این راستا استان زیبا وکوچک کهگیلویه وبویر احمد به سبب داشتن جنگلهای زیبای بلوط و مراتع سرسبز و قلل مرتفع دنا و چشمه سارهای جوشان و رودخانه های خروشان می تواند با توسعه گردشگری یکی از قطب های مهم جهت جذب گردشگران داخلی وخارجی باشد زیرا در این استان نه تنها نفت و گاز بلکه جنگل ومرتع وجاذبه های طبیعی می تواند در آمد زا باشد در این زمینه همت مسئولین خدمت گزار و جوانان برومند را می طلبد که با رونق و توسعه فعالان بخش خصوصی ضمن ایجاد درآمد وافزایش اشتعال معرف خوبی از جاذبه های گردشگری استان برای جهانگردان باشیم.

موقعيت‌ جغرافيايي‌ استان

استان كهگيلويه و بويراحمد در دامنه كوههاي زاگرس و در جنوب غربي ايران در بين استانهاي اصفهان،‌ فارس، خوزستان، ‌چهارمحال و بختياري و بوشهر واقع شده است و سطحي در حدود 68/0% (كمتر از يك درصد مساحت كشور) را به خود اختصاص داده است. از منطقه حيدر كرار با ارتفاع حدود 180 متر تا منطقه سردسيري قلل كوه دنا با ارتفاع 4409 متر اختلاف ارتفاعي در حدود 4229 متر مشاهده مي‌شود. همجواري با منطقه گرم و سوزان خوزستان و گرم و مرطوب گناوه و ديلم و مناطق سردسيري سپيدان در استان فارس، ‌سميرم در استان اصفهان و فلارد و لردگان در استان چهارمحال و بختياري باعث ايجاد تنوع زيستي گياهي و جانوري در استان شده است.

شکل(1) : نقشه موقعيت استان كهگيلويه وبوير احمد

اين استان يك منطقه كوهستاني و در امتداد پرچين و شكن‌ترين ناحيه زاگرس قرار گرفته و از نظر رخدادهاي زمين‌شناسي يكي از جالبترين نواحي ايران بشمار مي‌رود. به هر حال اين قسمت از كشور يك منطقه برجسته در فلات ايران مي‌باشد كه بلندترين قله سلسله زاگرس را كه خود بصورت يك قلعه كماني شكل شامل يك پل كوهستاني با تعدادي دره‌هاي بينابين است يعني قله دنا با ارتفاعي معادل 4407 متر كه سومين قله بلند ايران و سي و هفتمين قله جهان است در خود جاي داده است. علاوه بر قله مرتفع دنا، بيش از بيست قله بالاتر از سه هزار متر در اين استان وجود دارد كه از آن جمله مي‌توان كوههاي ساورز، نيل، ديل، خائيز، كوه سياه، كوه سفيد و كوه ديناز را نام برد.

سيماي طبیعی استان كهگيلويه وبويراحمد در يك نگاه:

استان كهگيلويه و بويراحمد با وسعتي بالغ بر 16264 كيلومتر مربع (1% مساحت كشور) در جنوب غربي ايران بين 2 مدار َّ52 و 49 تا َ54 و51 طول شرقي از نصف النهار گرينويچ و ّ49 و 29 تا ً 28 و 31 عرض شمالي از خط استوا قرار گرفته است. از شمال به استان چهارمحال بختياري از شرق به استان اصفهان و فارس و از جنوب به استان فارس و بوشهر و از غرب استان خوزستان محدود است. اين استان سرزميني كوهستاني است كه كوههاي زاگرس با رشته هاي موازي سراسر شمال و شرق آن را در برگرفته است و از نظر فيزيوگرافي و اكولوژيكي به دليل واقع شدن در ميان فلات مركزي و دشت هاي سواحل جنوبي داراي اقليمي بسيار متغير و در نتيجه پوشش گياهي متنوع مي باشد. حدود 5 /4 استان از ارتفاعات و تپه ماهورهاي پرعارضه تشكيل شده است. قله دنا با ارتفع 4409 متر از سطح دريا در شمال استان دومين نقطه ارتفاعي كشور پس از قله دماوند و حيدر كرار در جنوب غربي شهرستان گچساران با ارتفاع 170 متر از سطح دريا كم ارتفاع ترين نقطه استان مي باشد. مع الوصف هر چه در امتداد اصلي كوههاي زاگرس از شمال شرق به جنوب غربي نزديكتر شويم از ميزان ارتفاع كوهها و از مقدار بارندگي و رطوبت هوا بطور محسوسي كاسته مي شود و متوسط دما افزايش مي يابد. اين وضعيت طبيعي كه ناشي از تغييرات ارتفاع و دما و بارندگي است مشخصات اقليمي دو گانه اي را بوجود آورده است(6). بدين ترتيب اين استان را مي توان به دو منطقه گرمسيري و سردسيري تقسيم نمود.

الف- ناحيه گرمسيري : اين ناحيه در قسمت جنوب و غرب استان واقع شده است و با وسعتي بيش از هشت هزار كيلومتر مربع 57 درصد مساحت استان را شامل مي شود ، ارتفاع متوسط آن حدود 900 متر از سطح دريا مي باشد، اين ناحيه داراي آب و هوايي نسبتاً گرم و نيمه خشك، حداكثر دما در ماههاي گرم 45 تا 48 درجه سانتي گراد و حداقل آن در ماههاي سرد سال بين صفر تا 5/2 درجه سانتي گراد مي باشد. متوسط بارندگي ساليانه 350 تا 500 ميليمتر كه حدود 60 درصد آن در زمستان تأمين مي شود. در اين ناحيه كه شمالي ترين بخش زاگرس خشك است درختان بنه ، كنار و... رويش مي نمايند.

ب- ناحيه سردسيري : اين ناحيه با وسعتي بيش از شش هزار كيلومتر مربع، با ارتفاع متوسط حدود 2100 متر از سطح دريا تقريباً 34% مساحت استان در شمال و شرق را شامل مي شود. دماي متوسط اين ناحيه از 36 درجه سانتيگراد در گرمترين ماههاي سال و تا 10 درجه سانتي گراد زير صفر در فصل سرما متغير است. متوسط بارندگي در اين منطقه بين 600 تا 800 ميليمتر در سال ميرسد. اين ناحيه در واقع جنوبي ترين بخش زاگرس مرطوب است و از جنگلهاي زيباي بلوط پوشيده شده است.

اشكوب مياني : شامل درختچه هايي به ارتفاع 2 تا 6 متر كه مهمترين گونه هاي آن ارژن ، شن ، زالزالك بادام كوهي، داغداغان ، دافنه و... مي باشد.

اشكوب زيرين: شامل بوته هاي علفي به ارتفاع كمتر از 1 متر مانند جاشير، فرفيون، كنگر، گون و انواع گرامينه‌ها و... مي‌باشد

1- ويژگيهاي زمين شناسي :

محدوده اين استان به عنوان بخش كوچكي از پيكره ايران زمين ، در بردارنده پاره اي از ويژگيهاي زميــــــن شناسي و زمين ساختي دو واحد تكتونيكي ايران است كه سرزمين كهگيلويه و بويراحمد بر آنها جاي گرفته است. اين دو واحد عبارتند از 1- كمربند رورانده زاگرس 2- كمربند چين خورده زاگرس پيدايش نوار رورانده زاگرس يا زاگرس بلند به عنوان لبه خاوري زاگرس و پيامد فرايندهاي تكتونيكي پديد آمده بين صفحات عربستان و ايران مركزي، انگاشته شده كه در پايان سبب پديدار شدن شمار زيادي از گسلهاي رورانده در آن گرديده است. در حاليكه كمربند چين خورده زاگرس به عنوان يك وحد تكتونيكي مهم و مستقل ، در پيوند با حوضه رسوب گذاري موجود بر صفحه عربستان پديدار و ظاهراً از ترياس استقلال يافته و رخساره هاي ويژه رسوبي در آن انباشته شده است( 6 ).

2- ويژگيهاي خاكشناسي :

خاكهاي استان كه در مناطق كوهستاني در برگيرنده پوشش زيباي جنگلهاي بلوط است طي دوران سوم زمين شناسي از زيرآب بيرون آمده است و بر اساس مطالعات انجام شده خاكهاي استان را مي توان در 4 واحد فيزيوگرافي طبقه بندي نمود . 1- تيپ اراضي كوهها و شيب هاي تند 2- تيپ اراضي تـپه‌ها و فلات ها 3- تيپ اراضي دشت هاي آبرفتي و دامنه‌اي
4-تيپ اراضي دشت هاي آبرفتي و رودخانه اي.

بافت خاك در تيپ هاي مختلف متفاوت مي باشد اما بطور كلي در تيپ اراضي كوهها و تپه ها عمدتاً با سنگ و سنگريزه همراه بود و از بافت متوسطي برخوردار مي باشند و در تيپ اراضي دشت هاي آبرفتي و دامنه اي از بافت متوسط تا سنگين همراه مي باشد.و بررسي هاي اجمالي موسسه خاكشناسي در سال 1347 در سطح 56600 هكتار انجام شده نشان مي‌دهد كه 11 درصد از مساحت مزبور را اراضي درجه يك 3/26 درصد را اراضي درجه 2، و 2/39 درصد را اراضي درجه 3 و 4/10 درصد را اراضي درجه 4 و بالاخره 1/13 درصد مابقي اراضي را اراضي درجه پنج تشكيل مي دهند و مطالعات زمين شناسي، حاكي از آن است كه 5/1 مساحت استان را تپه ماهورها و اراضي نسبتاً مسطح تشكيل مي دهد كه زمين هاي زراعي در اين محدود ها نيز اغلب بصورت جلگه و دشت ها مي باشند.

آب و هوا :

نظر به تأثير شگرفي كه آب و هوا و عوامل اقليمي و ساير عوامل اكولوژيك بر شكل‌گيري و ساختار پوشش گياهي هر ناحيه دارد، ‌نگرشي هرچند به اختصار در اين مورد ضروري به نظر مي‌رسد.

بطور كلي چهار پنجم مساحت استان مشتمل بر رشته‌كوهها و تپه‌ماهورهايي است كه در مجموع باعث برجستگي بارز و نماياني در اين قسمت از فلات ايران گرديده است. در واقع استان كهگيلويه و بويراحمد در امتداد رشته كوههاي كماني‌شكل زاگرس – مكران واقع شده است كه از شمال و شمال غربي به جنوب شرقي كشيده شده است. اين رشته كوهها از طرف شمال از حدود رود دياله(در عراق) شروع شده و تا حدود زمينهاي بلند و مسطح بتدريج در جنوب شرقي ناپديد مي‌شود. در واقع اين استان در امتداد سلسله كوههاي موازي زاگرس قرار گرفته است.

نزديكي به خليج‌فارس باعث بوجود آمدن جريان بادهاي باران‌آور متفاوت و در نتیجه بارش نسبتاً خوبی در این منطقه شده است. زيرا اين منطقه از يك سو تحت تأثير جريان عمومي سيبري، مديترانه، آتلانتيك، درياي سرخ، شمال آفريقا و خليج‌فارس بوده و از سوي ديگر وضعيت خاص و امتداد اين رشته كوهها باعث انحراف و دگرگوني در جريانات عمومي مي‌شود.

به هر حال متأثر بودن از توده‌هاي هوا كه تقريباً نسبت به ساير نواحي زاگرس از فراواني بيشتري برخوردار بوده و وضع خاص اين ناحيه بالاخص وجود رشته كوه دنا كه به منزله يك سد عظيم و ديوار سترگ سراسر شمال و شمال شرق استان را در برگرفته و سبب نزول مقدار فراواني باران در اين ناحيه نسبت به ساير مناطق همجوار مي‌شود.

تغييرات شديد ارتفاعي، وضعيت خاص توپوگرافي، جهت عمودي سلسله ارتفاعات بر جهت وزش بادهاي باران‌آور و ساير عوامل نظير وضعيت خاص زمين‌شناسي ناحيه سبب شكل‌گيري اقليمهاي متفاوتي در اين منطقه از كشور گرديده است. بنحوي كه طبق تقسيمات اقليمي كوپن سه اقليم متفاوت شامل اقليم نيمه‌خشك با باران زمستانه، اقليم مديترانه‌اي و اقليم بري مرطوب با تابستاني كوتاه خشك و خنك تقسيم مي‌شود. بر اساس سيستم دومارتن دارای 5 هويت اقليمي از اقليم نيمه‌خشك شدید تا اقليم مرطوب می باشد در سيستم طبقه‌بندي آمبرژه فقط ناحيه سردسير استان داراي چهار هويت اقليمي از اقليم نيمه‌خشك سرد تا اقليم ارتفاعي كه شامل كوه دنا و ساير كوههاي مرتفع است تقسيم مي‌شود.

رويش‌هاي گياهي استان

عوامل آب و هوايي در استان بسيار متغير و اقاليم حياتي به تبع بسيار متنوع است. چگونگي آرايش پستي و بلنديهاي آن منطقه از عوامل اكولوژيك بسيار مؤثر در وضعيت رويش‌ها و تراكم آنها به شمار مي‌رود. اغلب اختلاف اقليمي منطقه زائده وضعيت كوهستاني آن مي‌باشد. بخصوص كه دامنه‌هاي غربي اين سلسله ارتفاعات تحت سلطه اقليم مديترانه‌اي بوده و از جهات زيادي به مناطق مرتفع كوهستانهاي شرقي مديترانه شباهت دارد ولي بعلت پائين بودن درجه حرارت در فصل زمستان و وجود يك اقليم بري، فاقد رويشهاي هميشه سبزي است كه در اقليم مديترانه‌اي حقيقي وجود دارد. اگرچه ميزان بارندگي در اين منطقه بالاخص در كوه دنا تقريباً ‌معادل ميزان بارندگي در شمال كشور مي‌باشد معذالك بعلت اينكه پراكنش باران در تمام فصول متناسب نبوده و از سويي بيشترين بارندگي در فصل زمستان كه عملاً غيرقابل استفاده براي رويش‌هاي گياهي است و كمترين ميزان بارندگي در فصل تابستان كه رويش‌هاي گياهي معمولاً در حال فعاليت هستند، مي‌بارد. بنابراين سيما و ساختار رويشي اين منطقه از كشور با شمال آن متفاوت بوده و در مجموع رويش‌ها داراي سيماي گزروفيتي است و جوامع بلوط خشكي‌پسند سطح وسيعي از اين منطقه را دربرمي‌گيرد. بنابراين سيماي رويش‌ها در واقع ترجمان سازشي است كه انواع گياهي نسبت به شرايط زندگي داشته و اشكال سازش يافته آنها تيپ‌هاي بيولوژيكي متفاوتي را در اين نواحي بوجود مي‌آورد.

الف - پوشش گياهي استان:

اگرچه بيشترين درصدجنگل در حوزه زاگرس به كهكيلويه و بويراحمد (47 درصد) تعلّق دارد اما همانطوري كه در نقشه پوشش گياهي استان مشاهده مي گردد شكل(3). به دليل وجود ارتفاعات وكوهستاني بودن و به تبع آن اختلاف شديد دما ورطوبت جنگل هاي استان ازجنگل هاي انبوه ونيمه انبوه وتنك تشكيل شده است ،كه بخش اعظم سطح استان را جنگل هاي تنك ونيمه انبوه تشكيل مي دهند وجنگل هاي نيمه انبوه بيشتر در مناطق معتدله و سردسيري و جنگل هاي انبوه عم‍دتا" در مناطق سردسيري مشاهده مي شوند.

شکل(3): نقشه پوشش گیاهی استانكهكيلويه و بويراحمد

جنگلهای استان

جنگلهاي سرسبز و زيباي بلوط استان سالياني بس دور و دراز است كه همچون حجابي سبز، تن عريان كوههاي سربه فلك كشيده و صخره ها و دامنه هاي قله معروف دنا را پوشانده است و به جرأت مي توان گرفت بعد از جنگلهاي شمال با توجه به وسعت كم استان (1% مساحت كشور) از انبوه ترين جنگلهاي منطقه رويشي زاگرس به شمار مي رود(16). بررسي هاي اجمالي نشان مي دهد كه 72 گونه درختي متعلق به 30 خانواده در جنگلهاي منطقه وجود دارد كه تركيب درهم آنها سبب تنوع جامعه جنگلي منطقه شده است(5). اما در خصوص وسعت جنگلهاي استان، آمار و ارقام متفاوت است، بطوريكه اداره كل منابع طبيعي استان، سطح كل جنگلهاي استان را 997000 هكتار برآورد نموده است اما مطابق آخرين آمار ارائه شده در سال 1361 سطح كل جنگلهاي استان 650 هزار هكتار تخمين زده مي شود كه حدود 30 درصد مساحت استان را در برمي گيرد (گزارش جامع سمينار كاربرد ميوه بلوط در تغذيه دام و صنايع، ياسوج مهر 1361) از اين مساحت 250 هزار هكتار بصورت جنگلهاي انبوه و 400 هزار هكتار بصورت نيمه انبوه و مخروبه است. تنوع درختان جنگلي به گونه اي است كه 80 درصد آن زير پوشش گونه غالب بلوط ايراني(Q. Persica) و 20 درصد باقيمانده شامل درختان و درختچه هاي نظير بنه(پسته وحشي)، كيكم، بادام كوهي، زالزالك، شن، گلابي وحشي، زبان گنجشك، ارس، دافنه و... مي باشد.تعداد درختان بلوط در هر هكتار 180 اصله و گونه غالب و عمده جنگلهاي منطقه(Q.brantii) مي باشد. حد ارتفاعي رويش اين جنگلها در شمال و شمال غربي استان در دامنه هاي جنوبي كوه دنا از ارتفاع 1700 متري با جامعه بلوط و بنه شروع و تا 3500 متري به ارس و دافنه مي رسد و در جنوب غربي و شرقي در ناحيه گرمسيري ار ارتفاع 900 متري از درختان كنار و رمليك شروع و تا ارتفاع 1700 متري به جامعه بلوط ايراني(Q. Persica) مي رسد (شكل1- 1) بطور كلي جنگلهاي منطقه داراي سه شكوب به شرح ذيل است.1- اشكوب فوقاني : شامل درختاني به ارتفاع 6 تا 12 متر كه مهمترين گونه هاي آن بلوط، بنه، كلخونگ، كيكم و... مي باشد.2- اشكوب مياني: شامل درختچه هايي به ارتفاع 2 تا 6 متر كه مهمترين
گونه هاي آن ارژن، شن، زالزالك بادام كوهي، داغداغان، دافنه و... مي باشد.3- اشكوب زيرين: شامل
بوته هاي علفي به ارتفاع كمتر از 1 متر مانند جاشير، فرفيون، كنگر، گون و انواع گرامينه ها و... مي باشد.

شکل 1:منظره ای از جنگلهای انبوه استان در منطقه کهوا( مسیر جاده قدیم یاسوج- شیراز )

مراتع استان

به طور كلي سطح كل مراتع استان 1400000 هكتار تخمين زده مي شود كه از نوع خوب، متوسط، ضعيف، خيلي ضعيف است از اين مقدار 650 هزار هكتار مشجر( زيراشكوب جنگلها) و 750 هزار هكتار غير مشجر مي باشد. مراتع اين منطقه شامل مراتع ييلاقي و قشلاقي است كه مراتع قشلاقي در اطراف دوگنبدان و دهدشت و از نوع ضعيف است و مساحتي در حدود 400 تا 480 هزار هكتار را در بر مي گيرد و بيشتر گياهان اين منطقه را خانواده گرامينه ها و گلومينوز تشكيل مي‌دهد(7). مراتع ييلاقي در ياسوج و در دامنه هاي جنوبي ارتفاعات زاگرس و قله دنا واقع اند و از نوع خوب و متوسط مي‌باشد. اين مراتع مساحتي در حدود 700-800 هزار هكتار را زير پوشش دارند . تيپ هاي عمده گياهي در منطقه ييلاقي را تيپ جاشير، بيلهر، جو وحشي، گندم گياه، كرفس، جاشير، كنگر، جو وحشي، يولاف و... تشكيل مي دهند و تيپ هاي گياهي در مناطق قشلاقي را تيپ بهمن- يونجه يكساله و يونجه هاي يكساله-بهمن مي باشد . تيپ هاي گياهي در مناطق ميان بند را عمدتاً جو وحشي، گندم گياه، يولاف وحشي ، جو وحشي، ماشك گل خوشه اي، جو وحشـي و... تشكيل مي‌دهد(6).

شکل 2:منظره ای از مراتع ییلاقی استان

حيات وحش استان

.. خرس قهوه اي بزرگ (Ursus arctos)) ، پلنگ ، گرگ (Cansi lupus) ، گراز (Sus scrofa) ، روباه معمولي (Vulpes vuipe) ، خرگوش (Lepus capensis) ، سنجاب ايراني (Scirus capensis) ، تشي يا جوله (Hystrix indica) ، راسو (Mustela hivalis) ، شغال (Hyaene hyaena) ، سمور و انواع گربه هاي وحشي به ويژه گربه فوج هاي پرندگان زيبا و كبك پرندگاني از قبيل ، شاهين ، كبك هاي عظيم الجثه دري ، انواع عقابها ، كركسها ، بحري ، سنگ چشم ، كمركولي ، انواع چكاوكها و مهره ها و تيمو ، كبوتر ، قمر ، قرقاول و گنجشك ها ، در ارتفاعات مناطق مورد مطالعه بويژه دامنه هاي دنا ديده مي شوند. انواع خزندگان نيز مثل انواع مارهاي سمي كبري ، جعفري و ديگر خزندگان مثل سوسمار و لاك پشت و جوندگان مثل موشهاي صحرايي و جنگلي و عقربهاي مختلف نيز در اين منطقه يافت مي شوند . در رودخانه مهم و پر آب مناطق مورد مطا لعه، علاوه بر ماهي سفيد ، موجودات آبزي ديگري مثل لاك پشت ، مار ماهي ، مار آبي ، قورباغه ، وزغ ، انواع خرچنگهاي آبي ، انواع حشرات آبزي در اين رودخانه ها زندگي مي كنند و به صورت فصلي بعضي از پرندگان مهاجر مثل مرغابي ها ، غاز ، لك لك هاي سفيد نيز مشاهده مي شوند .

مواد روشها

در این تحقیق ابتدا با جنگل گردشی و عزیمت به نقاط مختلف استان و اخذ اطلاعات از منابع کتابخانه ای و همچنین جمع آوری اطلاعات از ادارات منابع طبیعی و کشاورزی و موسسات و مجامع دانشگاهی در خصوص پتانسیل منابع طبیعی استان مطالعه جامع و همه جانبه انجام شد سپس در خصوص مواهب وارزش های جنگل و تاثیر آن در خصوص گردشگری اطلاعات لازم از گردشگران وجهانگردان در قالب مراجعه حضوری و پرسشنامه جمع آوری و تجزیه وتحلیل گردید.

بحث ونتایج:

منابع طبیعی هر جامعه ، ثروت آن جامعه است از این رو جنگل و مرتع به عنوان یکی از منابع ثروت ملی در کشور ما از اهمیت خاصی برخوردار است در این مورد در سایه مدیریت صحیح و برنامه ریزی ومشارکت های مردمی تحول شگرف و بنیادی در جهت توسعه گردشگری و صنعت توریسم می توان بوجود آورد اما در خصوص نقش جنگلها و مراتع در توسعه اقتصاد استان وکشور می توان ازعان داشت که تولید علوفه وگوشت ، حفظ آب وخاک ، گیاهان دارویی و محصولات فرعی ، حفاظت از محیط زیست و تنوع بیولوژیکی ، جلوگیری از فرسایش خاک ، مبارزه با آلودگی هوا، کاهش سروصدای محیط ، تعدیل و تلطیف آب وهوا ، ایجاد فضای سبز و چشم انداز ها و مناظر طبیعی ، تعدیل دما ، افزایش منابع آب زیرزمینی و به تبع آن چشمه سارها و رودخانه ها ، پارک های طبیعی جنگل و بطور کلی محیط مناسب ود لپذیر طبیعی از عوامل اصلی و مهم در جهت جذب گردشگری و توسعه آن می باشد در این راستا جنگلهای استان كهگيلويه وبوير احمد با توجه به نوسانات دمااز17- درجه تا 48درجه سانتيگراد واز 150متر ارتفاع از سطح دريا تابالاي4200متر ارتفاع ازسطح دريا وشرايط خاص توپوگرافي پذيراي طيف وسيع از گونه هاي گياهي اعم از علفي تا درختي ودرختچه اي مي باشد.بررسي ها ي اجمالي توسط محققان نشان مي دهد كه بيش از 50 گونه درختي ودرختچه اي متعلق به 30خانواده در جنگل هاي منطقه وجود دارد كه اختلاط وتركيب آنها سبب استقرار گونه هاي جنگلي باارزشي در اكوسيستم هاي منطقه گرديده است(6).چشم انداز هاي دل انگيز در خطه سرسبز استان واقع در جنوبي ترين نقطه رشته كوه زاگرس منظره بي بديل ومسحوركننده اي را به نمايش مي گذارد.اين استان به منزله پلي است در چهار راه كه اقليمهاي متفاوتي ار مديترانه اي وصحار وسندي و..را در خود جاي داده است لذا گونه هاي گياهي متنوعي درآن قادر به رويش مي باشند در حالي كه در گرماي بالاي 48درجه سانتيگراد ودر ارتفاع كمتر از100متر اختلاف ارتفاع گونه هاي كنار ورمليك وكلخونگ همره با انواع گياهان علفي خانواده گرامينه درمنطقه حضور دارند. در ارتفاعات بالاي 3500متر گونه درختي ارس( excelsa Juniperus) در برودت 20- درجه قادر به رويش مي باشد.اين مسئله مبين طيف وسيع تحمل وبردباري گونه هاي گياهي در شرايط مختلف اقليمي وارتفاعي منطقه ميباشد

1- ابراهيمي رستاقي،مرتضي(1375)،ويژگي هاي بارز زاگرس وجنگل هاي آن،مجله جنگل ومرتع شماره 31ص15-12.

2- اميدي،علي.(1378)،بررسي اكوسيستم جنگلي زاگرس در لردگان،پايان نامه كارشناسي ارشد،دانشگاه تربيت مدرس

3- حسن خاني ،معصومه و همكاران (1383)، بررسي اكوسيستم جنگلي( منطقه كرمانشاه) زاگرس

4- فتاحي،محمد1373.بررسي جنگل هاي بلوط زاگرس ومهمترين عوامل تخريب آنها،انتشارات موسسه تحقيقات جنگلها ومراتع وآبخيزداري كشور نشريه شماره 101صفحه60

5- فتاحي،محمد(1373)،اثر تخريب بر زاد آوري جنگل هاي غرب،پژوهش وسازندگي شماره 27

6-مجموعه مقالات كنفرانس رشد و توسعه استان كهگيلويه و بويراحمد. 1373. وزارت جهاد سازندگي معاونت ترويج و مشاركت مردمي.

7- يوسفي، مسعود. بررسي اثر تعرضات اسنان و دام بر ساختار جنگلهاي بلوط ياسوج (پايان نامه كارشناسي ارشد

8-pignatti,s.1995,forest ecosystems as complex systems annali- academia-italian,di,scoienze-ferestali-44:xxv-xiv

9-clivares.e.a,1989,the silvopastoral ecosystem advances – en –production animal,14,1-2:314

10-krenar- a sylutic,p.1966,model for determination of forest ecosystem change losses,forestry scaenatrio models 15-22 jane 1995joensan,finland,no5:221

نقش جنگلها و مراتع استان کهگیلویه وبویراحمد در توسعه صنعت توریسم وگردشگری

مطالب مشابه :

آدرس سایت پایگاه علوم اجتماعی کشوری

تمدید ثبت نام آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی

آدرس و شماره تلفن دانشگاههای آزاد سراسر کشور قسمت3

جزوه چاپی پایگاه داده پیشرفته

مقاله "روانشناسی در لغت"

ماورا

استان کهگیلویه وبویراحمد

نمونه پاورپوینت درس پژوهی

حاج اسفندیار جمشیدی

معرفی (جناب دکتر رضا چمن)در روستای مندان