معماری اسلامی

سبک رازی این سبک در زمان ظهور حکومت های کوچک در داخل ایران شکوفا شد . شهر ری محل ظهور این سبک و آبادترین شهر موجود در میان کشور های اسلامی بود و به عنوان ( عروس شهرهای اسلامی ) خوانده می شد . در این دوره بناها با کاربری های گوناگون ساخنه شد , مانند : مقابر , کاروانسراها , رباط ها , مساجد , میل و منارها و ...* ویژگی معماری سبک رازی :* کاروانسراها و یا رباط : مکان های بین راهی که محل استراحت کاروانیان بود تا از گزند راهزنان در امان باشند .* احداث میل ها و منارها : نماد های شهری بودند که کاروان در طول مسیر راه را گم نکنند , المان شهری بودند که معمولا" قبر احداث کننده منار در کنار آن قرار داشت .* احداث آرامگاههای برجی : مقابر برجی شکل که شکل پلان آنها 4 گوشه و 5 و 8 گوشی و دایره ای می باشد .* تبدیل مساجد شبستانی به 4 ایوانی* تحول در سازه :1) استفاده از طاق ها و گنبد های تیر دار2) احداث انواع گنبد دو پوسته3) احداث گنبد رک4) ابداع انواع گوشه سازی* تحول در تزئینات :1) استفاده از آجر پیش بر : آجرهایی که به فرم دلخواه ساخته شده و بعد در داخل کوره پخته می شود .2) استفاده از انواع کاشیکاریالف ) کاشی کاری نگینی : استفاده محدود از کاشی در میان ردیف های آجر ب ) کاشی کاری معقلی : گره سازی در هم کاشی و آجر3) استفاده از گچ تراشی ( رنگ + گچ ) : ایجاد سطح و بعد قرار دادن الگو و برش زدن از سطح* انواع گچ بری :1) شیر شکری : برجستگی طرح از سطح زمینه کم است .2) برجسته    : برجستگی طرح از سطح زمینه متوسط است .3)   برهشته    : برجستگی طرح از سطح زمینه زیاد است .4) زبره : برجستگی طرح از سطح زمینه ی زیاد و بدون سایدگی گوشه ها .* معرفی آثار و بناهای به جای مانده از سبک رازی :1) مسجد جامع اصفهان : در دوره ی صفویان          1) تبدیل شبستان های ستوندار به ایوان ( 4 ایوانی )2) احداث گنبد خانه ها به نام نظام الملک و تاج الملک در روبروی هم دیگر3) در این بنا در زیر گنبد خانه مقیاس فرا انسانی است .4) 4 صفه یا ایوان این مجموعه :*1) صفه ی صاحب                                           *2) صفه ی استاد                                           *3) صفه ی شاگرد                                           *4) صفه ی درویش2) گنبد قابوس ( گود قابوس بن وشمگیر ) : در گرگان قرار دارد این بنا میل راهنما بوده که مقبره ی سازنده خود نیز می باشد که بر روی یک تپه ی دست ساز قرار گرفته , نوع پوشش آن گنبد رک بوده و دو پوسته که ما بین دو پوسته صندوق چینی شده است .                        3) رباط شرف : کاروانسراها محل استراحت کاروان در میان جاده ها به طوری که امنیت کاروان در شبانه روز تامین شود . در جاده ی سرخس در مسیر مرو به بغداد ساخته شده است , دارای 2 حیاط تو در تو می باشد . که تامین آب آن توسط آبروها است که نزولات جوی را به حوضچه ی سنگی هدایت و آنجا به آب انبار منتقل می کرد . ( درون گرایی , 4 ایوانی , مصاح بوم آورد )                 * از جمله بناهای ساخته شده ی دیگر در این دوره :1) گنبد سرخ مراغه : در آجر کاری                      2) گنبد کبود مراغه : در آجر کاری                          3) برج استوانه ای مراغه : در آجر کاری                       4) گور امیز اسماعیل سامانی در بخارا : (جزء اولین بناها که در بازه ی زمانی سبک خراسانی و رازی ساخته شده و تناسبات زیبا و انواع آجرکاری )                                     5) مسجد جامع قزوین              6) مسجد جامع زواره                 7) مسجد جامع اردستان : ( در دوره های مختلف تکمیل شد )                         8) مسجد جامع گلپایگان         9) برج های خزقان : کاملا" مشابه است با :    1) گور السیز ----> معمار ( محمد زنجانی )                        2) گور تکین -----> معمار ( ابوالمعالی محد بن زنجانی )ویژگی های کلی سبک رازی :1) معماری : 1 ) تنوع در کاربری                        2 ) پلان تبدیل به 4 ایوانی شد                        3 ) درونگرایی                        4 ) اتصال نما به بنا                        5 ) مقیاس فر انسانی     6 ) تناسبات زیبا2) نیارش ( سازه و مصالح )1) استفاده از انواع پوشش سقف ( چادری , کلنبر , چهر بخشی و ... )2) استفاده از انواع طاق جناغی3) استفاده از انواع گنبد ( ناری , ترکین , شبدری و ... )4) استفاده از مصالح مر غوب5) دقت بالا در ساخت و ساز6) استفاده از مصالح بوم آورد3) تزئینات ( آرایه )1) استفاده از انواع آجرکاری2) استفاده از آجر پیش بر3) استفاده از انواع گچ کاری4)استفاده از گچ تراش5) استفاده از آجر و کاشی6) استفاده بجا و مختصر از انواع تزئینات
سبک خراسانی
با ورود اعراب به ایران این سبک شکل گرفت بناهای شاخص این سبک با نمود معماری این دوره در مساجد بود , به دلیل اعتقاد ناب و خالص مردم آن دوره الگوی مساجد اولیه از مسجد النبی ( مسجد مدینه ) گرفته شده بود .

*ویژگی های مسجد النبی :

1) مقیاس انسانی ( قامت یک مرد عرب با دستانی رو به بالا )
2) استفاده از مصالح بوم آورد ( سنگ و خشت در دیوارها و پوشش بام با برگ درخت خرما و پوست حیوانات )
3) سادگی و بی پیرانه بودن فضاها
4) نوع سازه ی به کار رفته در شبستان به نوع تیر و ستون است .

* مساجد این دوره :

1) یا به منظور مسجد ساخته شده اند .
2) یا آتشکده های دوره ی ساسانی را تغیر داده و تکمیل کرده اند .
* نوع پلان مساجد این دوره در ایران شبستان ستوندار یا مسجد بو مسلمی است .

* مسجد در دوره های مختلف :

1) 165 ه . ق مسجد شبستان ستوندار --> با ابعاد کوچک .
2) 255 ه . ق مسجد شبستان ستوندار --> با ابعاد بزرگتر دارای حیاط مرکزی جهت قبله ی
                                                            بنا 20 - 30 درجه با جهت اصلی قبله تفاوت
                                                            دارد .
3) سده ی 5 و 6 ه .ق تبدیل مسجد 4 ایوانی با گنبد خانه .

* معرفی آثار و بناهای به جای مانده از سبک خراسانی :

1) مسجد جامع فهرج : در روستای فهرج یزد قرار دارد , پلان این بنا شبستان ستوندار بوده که در دوره های مختلف به آن الحاقاتی اضافه شده است مانند مناره ی آن .



* ویژگی های این بنا : استفاده از شبستان ستوندار به دلیل استفاده از قوس در پوشش , اندکی مقیاس آن از نظر انسانی بزرگتر شده است , استفاده از خار در تولید خشت آن و مصالح کاملا" بوم آورد بوده است .


* از اول به منظور مسجد ساخته شده ولی مناره ی آن الحاقی است ( دوره ی 4 و 5 ه.ق ) استفاده از خشت های به ابعاد 1 ارش بر 1 ارش ( 40 در 50 سانتی متر ) مخصوص دوره ی ساسانی از طاق های مازه دار استفاده شده است . تزئینات موجود در سر در مشابه با تزئینات دوره ی ساسانی به کار رفته در کاخ کسری است .

2) تاری خانه دامغان : شبستان ستوندار , طاق های ضاغی و سازه دار به کار رفته . مقیاس این بنا انسانی تر است نسبت به مسجد جامع فهرج .
                           3) مسجد جامع اصفهان : دارای آثار 13 سده از معماری ایران است . مسجد اولیه بر رو آتشکده ساخته شده است .             4) مسجد جامع اردستان : این بنا به صورت تدریجی در دوره ای مختلف تکمیل شده و از شبستانی تبدیل به 4 ایوانی شده است . در داخل یک مجموعه ی شهری شامل : حمام , بازار , کاروانسرا و ... قرار دارد و پایه های اولیه ی آن آتشکده بوده است .                    5) مسجد جامع نایین : در مسیر اصفهان به یزد قرار دارد برای اولین بار طاق سازه دار به جناغی تبدیل شده است . دارای یک کمر پوش یا نیم اشکوبی برای استفاده خانم ها بوده است . مقیاس فرا انسانی است و مصالح بوم آورد است و نوع پلان شبستان ستوندار است .                    6) مسجد جامع نیریز : پلان این مسجد شبستانی است . الگوی اولیه آن از بناهای تک ایوانی « گیری » در معماری بومی خراسانی گرفته شده است . بناهای تک ایوانی گمان می رود در گذشته عبادتگاه و زیارتگاه بوره است .                         ویژگی های کلی سبک خراسانی :1) معماری : A ) استفاده از مقیاس انسانی    B ) ساده و عدم پیچیدگی در فضاهای معماری                         C ) نمود معماری در طراحی مساجد                         D ) درونگرایی2) نیارش ( سازه و مصالح )1) استفاده از ستون و طراحی مساجد ستون دار2) پوشش سقف با استفاده از انواع طاق باقی مانده از دوره ی ساسانی3) مصالح بوم آورد و مرغوب4) کوتاه کردن ارتفاع ستون ها3) تزئینات ( آرایه )1) استفاده از گچبری های دوره ی ساسانی2) استفاده از نقوش گیاهی دوره ی ساسانی که بعد ها الگوی اسلیمی های به کار رفته در مساجد شد . سبک پارتی * آثار معماری در سبک پارتی :

1) آثار متعلق به دوره ی اول ( اشکانیان )
مانند : معبد نساء , کاخ آشور , معبد آناهیتا
2) آثار متعلق به دوره ی دوم ( ساسانیان )
مانند : تخت سلیمان , آتشکده ی نیاسر , کاخ فیروز آباد ( آتشکده ی فیروز آباد ) ,
کاخ کسری

* بناهای مربوط به سبک پارتی :

1) دوره ی اشکانی : آثار به جای مانده از این دوره به دلیل تنوع در نوع پلان و
ساخت ساز , به سختی قابل دسته بندی است .
2) دوره ی ساسانی : در این دوره آثار به جای مانده به صورت تیپ بوده و قابل
تشخیص است .

1) بررسی آثار به جای مانده از دوره ی اشکانی :

1) مجموعه ی نساء :

A ) استفاده از ستون های 4 پیلک در طراحی فضاها
B ) خرد کردن مقیاس با ایجاد نیم ستون در داخل جرزها
C ) استفاده از تصاویر اجداد و نیاکان در تزئین فضاها
D ) استفاده از رنگ در فضاهای داخلی ( قرمز - سفید )

* این مجموعه در عشق آباد امروزی ( ترکمنستان ) و توسط باستان شناسان
رومی کشف شده است ( کاخ , خزانه داری ئ حصار و باروی شهر در دوره ی
مهرداد اول ) .

2) کاخ آشور : جزو اولین بنا های ساخته شده به صورت حیاط مرکزی و 4
ایوانی است . درونگرایی هر چند که ایوانها در دوره ی مختلف به بنا اضافه شده
است .

3) کاخ الحضراء : در بین النهرین ساخته شده , بنا کاملا" برون گراست
ساخت این تیپ بناها در معماری بومی منطقه خراسان به چشم می خورد .

4) معبد آناهیتا در کنگاور کرمانشاه : این بنا در دوره ی اشکانی
ساخته شده و در دوره ی ساسانی مرمت شده است . نوع پلان بنا به صورت
تالار ستون دار بوده . استفاده از سنگ تراش های صیقلی در بخش های
دوره ی اشکانی در دوره ی ساسانی از سنگ لاشه استفاده شده است .
جهت گرامی داشت ایزد یا الهی آب ( آناهیتا ) ساخته شده است , نوع پلان
برون گرا است .

2) بررسی آثار به جای مانده از دوره ی ساسانی :

1) آتشکده ی آذر گشسب یا تخت سلیمان : این مجموعه
در تکاب آذربایجان غربی قرار گرفته است , آتشکده در گذشته مقام نظامی و
سیاسی و مذهبی داشته و هنوز هم مورد توجه زرتشتیان می باشد , این
مجموعه حصار و بارو , آتشکده , برکه ی آب , محل تاج گذاری ( ایوان خسرو )
, محل زندگی خدمه و مغ های زرتشتی , معبد آناهیتا و ... بوده که در همان
دوره به هنگام حمله ی رومی ها به ایران تخریب شده است .



* این مجموعه در دوره ی ایلخانی مجدد مورد توجه قرار می گیرد آثار این دوره
مانند : کاشی هایی با نقش اژدها در مجموعه دیده می شود . این مجموعه
توسط یونسکو ثبت جهانی شده است مصالح به کار رفته در بنا سنگ لاشه
, ملات ساروج, آجر های خشتی می باشد .

2) آثار کو خواجه در سیستان : اولین بنایی که 4 ایوانی به صورت
هم زمان اجرا شد . و بعد ها در معماری اسلامی الگویی شد برای ساخت
بناهایی 4 ایوانی مساجد , مدارس , کاروانسراها .



3) آتشکده ی نیاسر : به صورت 4 طاقی ساخته شده است به منظور
عبادت و به صورت راهنما در جادها و در مسیر نهر ها ساخته می شد .


4) آتشکده فیروز آباد یا کاخ اردشیر : این بنا در استان فارس در
نزدیکی شیراز قرار دارد . در ابتدا گمان می رفت این بنا کاخ بوده ولی فضاهای
مورد نیاز کاخ را ندارد . از جفت ( قرینگی ) در طراحی و ساخت پلان و نمای
آن استفاده شده است . بزرگترین بنای ساخته شده از سنگ لاشه است .


* گنبد خانه ها محل نگهداری 3 آتش مقدس بوده اند که گنبد خانه ی 1 و 3 بر
روی شش ضلعی و گنبد خانه 2 بر روی هشت ضلعی بنا شده اند .
* در فضای این بنا از عنصر خیشخان جهت تهویه ی هوا استفاده شده است .

5) شهر بیشاپور : 1) کاخ , 2) معبد , 3) آتشکده , 4) حصار , 5) بارو , 6) دروازه

* کاخ و آتشکده --> دوره ی ساسانی --> سنگ لاشه استفاده شده است
* معبد آناهیتا --> دوره ی اشکانی --> از سنگ تراش در ساخت آن استفاده شده





* در کف سازی این کاخ از موزاییک کاری استفاده شده که الگو گرفته شده از تمدن
بیزانس می باشد . نوع موزاییک کاری پیس پیسه ( موزاییک کاری شطرنجی سیاه
و سفید ) است .


6) کاخ کسری : کسری معرب کلمه ی خسرو می باشد . پایتخت اصلی و
سیاسی ساسانیان شهر تیسفون است که کاخ خسرو در آن واقع است این
شهر در عراق کنونی قرار دارد . این بنا توسط یونسکو ثبت جهانی شده است .
ایوان مدائن یا کاخ خسرو در حمله ی اعراب تخریب شد در حال حاضر تنها یک ایوان
از آن باقی است .


* در ساخت این بنا از تناسبات طلایی ایرانی استفاده شده است . نام دیگر این بنا
اسپید دژ یا دژ سفید بود به دلیل رنگ آموریا نمای آن که از ملات قیر چارو ( قیر +
ساروج ) بوده است , که ملات مقاومی در مقابل عوامل فرسایش است . نوع مصالح
به کار رفته خشتی است و مقیاس این کاخ فرا انسانی است .


7) ایوان کرخه در خوزستان : برای اولین بار از طاق و تویزه برای پوشش
استفاده شده است . بر خلاف استفاده از طاق گهواره ای این روش به دلیل این که
نیرو از طریق طویزه ها منتقل می شود . امکان کم کردن عرض دیوار و ایجاد بازشو
وجود دارد .

8) کاخ سروستان :


* ویژگی های این بنا :
1) کاملا" برونگرا است
2) بخش عمومی و خصوصی بنا از هم جدا شده
3) پلان این بنا کاملا" پد جفت ( با قرینه ) طراحی شده است
4) دارای در دیوار های اصلی می باشد .


ویژگی های کلی سبک پارتی :

1) معماری :

1) تنوع در نوع فضا
2) شکستن مقیاس
3) استفاده از پوشش منحنی که ایجاد کننده ی تجربه ی جدیدی در فضا ی
محیط بود
4) استفاده از جفت و پدجفت در طراحی
5) عظمت دادن به بنا
6) درونگرایی
7) اجرای پلان ها به صورت 4 ایوانی

2) نیارش ( سازه و مصالح )

1) استفاده از پوشش منحنی در سقف ( گنبد و طاق ) :
A ) طاق --> مازه دار ( از تقاطع 2 بیضی )
B ) گنبد --> خاگی ( تخم مرغی )
2) پی سازی با لاشه سنگ
3) استفاده از مصالح بوم آورد : A ) سنگ لاشه , B ) خشت

3) تزئینات ( آرایه )

1) استفاده از حجاری بیشتر در فضاهای یاد مانی :
A ) کوه بیستون , طاق بوستان
B ) پیروزی پادشاهی , گرامی داشت پادشاه توسط اهورامزدا

2) استفاده از انواع گچبری :
A ) تصاویر انتزاعی : از برگ درختان , حیوانات , گل و گیاه که بعد ها در معماری
اسلامی پیشرفت کرد و در همان دوره به معماری بیزانس نفوذ کرد .
B ) برگ کنگری

3) استفاده از انواع کوردر و طاق نما و کنگره
4) استفاده از موزاییک کاری در کف سازی که از هنر بیزانس الگو برداری شده
است .
سبک پارتی ( قسمت اول ) سبک پارتی (A)
در سال 330 ق.م با حمله ی اسکندر حکومت هخامنشی سرنگون شد و سلوکیان به مدت
80 سال در ایران حکومت کردند . سلوکوس از سرداران اسکندر که بانی سلسله سلوکیان
در ایران بود .

*معماری ایران تحت تآثیر معماری یونان نیست :
1) ناسازگاری این مصالح و نوع ساخت و ساز با اقلیم ایران
2) نا سازگاری با شیوه ی اعتقادی

*تنها اثر به جای مانده از این دوره معبد خورهه در نزدیکی اراک است .


*دلایلی که به این دوره نسبت می دهند :
1) استفاده از سر ستون های یونیک
2) فضاهای مورد نظر آتشکده را ندارد

سبک پارتی (B)
* با تضعیف حکومت سلوکیان , گونه ای از قوم آریایی ( در شمال شرق ) ایران ( پارتها )
در منطقه ی خراسان بزرگ قدرت گرفته و بانی حکومت اشکانیان در ایران شدند . این
قوم در ابتدا خراجگذار از حکومت سلوکیان بود .
* با روی کار آمدن ساسانیان , در منطقه ی شمال غرب و غرب ایران , ایران به صورت یک
حکومت یک پارچه و قدرتمند ظاهر شدند .

* تحولات در سازه و معماری در سبک پارتی :
1) تحول سازه ( ابداع گنبد : برای پوشش دهانه های وسیع )
2) استفاده از انواع طاق و گنبد خاگی

سبک پارتی (C)

* تحول در معماری : تعریف فضاهای داخلی با ویژگی های جدید , مقیاس
فرا انسانی و تجربه ی تناسبات جدید در ساخت و ساز استفاده از جفت و پد جفت

* جفت ( قرینگی ) : استفاده در بناهایی که نیاز به نشان دادن عظمت و
ایجاد تمرکز می باشد . مانند :
1) کاخ های حکومتی
2) کاخ های نظامی
3) عبادتگاه ها و نیایش گاهها

* پد جفت ( نا قرینگی ) : استفاده در بناهایی که نیاز به تنوع فضایی
بیشتری است مانند :
1) کاخ های تفریحی
2) بناهای مسکونی
3) کوشک های تفریحی

*قرینگی و نا قرینگی در تمام اجزای این بناها ( نماها , پلان ها ) قابل مشاهده
است سبک پارسی ( مادها , هخامنشیان ) - ( قسمت دوم ) بررسی معماری پارس ها و آثار به جای مانده از این دوره :

1) مجموعه ی پاسارگاد : A ) باغ پاسارگاد
                                               B ) کوشک ( قصر )
                                               C ) آرامگاه کوروش

=> A ) توضیحات باغ پاسارگاد :


1) الگوی اولیه برای طراحی 4 باغ های ایرانی شد
2) این باغ دارای سیستم پیشرفته آب رسانی با تنبوشه های سفالی می بوده است
3) از سنگ های صاف و صیقلی در کف سازی آن استفاده شده

*معماری آرارتوها : 1) استفاده از تالار ستون دار
                                    2) استفاده از سقف تخت
                                    3) کلاوه ها

=> B )توضیحات کوشک ( قصر ) : 1) برون گرا ( به منظور ایجاد ارتباط با محیط بیرونی )
                                               2) استفاده از تالار ستون دار
                                               3) سقف تخت
                                               4) مصالح سنگی و سقف چوبی

=> C ) توضیحات آرامگاه کوروش :
این بنا در جوار باغ پاسارگاد قرار داشته که تماما" سنگی است و بنا به روایتی الگو گرفته
شده از اهرام مصر می باشد علت متفاوت بودن این آرامگاه با سایر مقابر دوره ی پارسی
مقام معنوی بوده که کوروش داشته است .

2) مجموعه ی تخت جمشید : A ) کاخ تخت جمشید
                                                         B ) کعبه ی زرتشت
                                                         C ) نقش رستم

=> A ) توضیحات کاخ تخت جمشید :
مجموعه ای از کاخ هایی که از زمان داریوش اول یا اردشیر سوم ساخت آنها ادامه داشته و
به شکل تدریجی , شکل گرفته است .
سنگ بنای این مجموعه توسط داریوش اول زده شده که پایتخت حکومتی و مذهبی او بوده
است , ویژگی های کاخ های تخت جمشید :

1) استفاده از تالار ستون دار
2) درون گرایی
3) استفاده از ستون های بسیار بلند با فاصله ی زیاد که گاها" به 10 متر رسیده است
4) استفاده از مصالح غیر بومی
5) سقف چوبی از نوع تخت
6) استفاده از حجاری ها و تزئینات مشابه با تزئینات آشوری و بابلی

=> B ) توضیحات کعبه ی زرتشت :
برخی معتقدند این بنا محل نگهداری اوستا بوده و برخی بر این باورند که آتشکده و معبد
بوده است این بنا الگو گرفته شده از کلاوه های آرارتوی هست مصالح استفاده شده در
کعبه ی زرتشت :

1) مصالح سنگی
2) استفاده از کاشی های زرفام ( معرق )
3) استفاده از سایه بان برای پوشش معبد در حیاط مرکزی

=> C ) توضیحات نقش رستم :
در جوار تخت جمشید , استودان های محل نگهداری استخوان های پادشاهان هخامنشی
است ( اردشیر اول , خشایارشاه و ... )

3) کاخ شوش : در جنوب ایران بوده و پایتخت زمستانی داریوش اول می باشد , خیلی
مشابه تخت جمشید است چون :

1) استفاده از ستون ها با سر ستون کله گاوی , کله عقاب
2) استفاده از تیر و ستون ( تالار ستون دار ) برای پوشش
3) درون گرایی بنا

*شهر شوش : این شهر بر روی 4 تپه ساخته شده بود , که تپه ی کاخ محل کاخ شوش است .

ویژگی های کلی سبک پارسی :

1) معماری : تقلید از معماری آرارتوها , ساخت ساختمان بر روی سکو , درون گرایی ,
زیباسازی فضای سبز , ساخت سایه بان
2) نیارش ( سازه و مصالح ) : استفاده از تیر و ستون , استفاده از دیوار جدا کننده
خشتی , پی شازی با سنگ لاشه و دانه های ریز ماسه , نمای بیرون با سنگ نمای داخلی
کاشیکاری
3) تزئینات ( آرایه ) :

1) استفاده از حجاری : الگو گیری از نمونه های موجود در تمدن آشوری و بابلی ولی مضمون
و موضوع متفاوت از نمونه های ذکر شده می باشد .
2) تمدن آشور : صحنه های جنگ و نبرد و پیروزی و سکوت شاهان
3) هخامنشیان : صحنه های صلح , دوستی , برادری

4) استفاده از سر ستون های کله گاوی و کله شیری و کله عقابی که کاربرد سازه ای نیز
داشته اند علاوه بر زیبایی و تزئینات مهار کننده حرکت های جانبی در تیر اصلی می باشند . سبک پارسی ( مادها , هخامنشیان ) - ( قسمت اول )
بررسی معماری مادها :

1) مادها در منطقه ی شمال غرب و غرب ایران ساکن شده و پایتخت آنها شهر هگمتانه بوده
است .
2) این قوم از نژاد آریایی بوده که به هنگام ورود به فلات ایران در این منطقه ساکن شدند .
3) مادها و پارت ها چادرنشین بوده و با ورود به ایران با معماری بومی منطقه آرارتوها الگو
برداری کرده اند .

آثار به جای مانده از دوره ی مادها :

1) آثار به جای مانده در تپه ی نوشیجان


2) استودانها ( استخوان دانها )

* استودانها :

محل نگهداری استخوان ها بوده است , فرد بعد از مرگ در داخل دخمه قرار داده و بعد از اینکه
فقط استخوان ها باقی ماند , آنها را در استودانها درون کوهه قرار می دادند و با این روش از
آلوده شدن خاک که در نوع اعتقادشان مقدس بوده جلوگیری می کردند . 5 اصل معماری ایران

1) درون گرایی : عدم ایجاد ارتباط ( بصری و غیر بصری) با محیط پیرامون یا به حداقل
رساندن آن.

*علل درون گرایی : 1 ) سازگاری اقلیم
                                     2 ) رعایت اصل محرمیت در سازگاری با شیوه ی اعتقادی
                                     3 ) ایجاد امنیت در سازگاری با کاربری

2) بوم آوردبودن ( خود بسندگی ) : استفاده از نیروی کار و مصالح بومی منطقه .

*علل استفاده از نیروی کار و مصالح بومی محیط :
1 ) صرفه جویی اقتصادی , مقرون به صرفه بودن
2 ) سازگاری با محیط

3) مردم واری : طراحی بر اساس نیازهای انسانی و متناسب با مقیاس انسانی .

4) نیارش یا پیمون : تعریف اشل یا شابلون کاری در طراحی است که سبب شده یک
استاندارد واحد میان استاد کاران شکل بگیرد .

5) پرهیز از بیهودگی : هیچ عنصر معماری بدون دلیل در معماری ما به کار نرفته است
و کاربردی است , مانند :

1 ) کاشیکاری گنبد : دافع نور آفتاب و عایق حرارتی
2 ) کاشیکاری , حجاری ازاره : محافظ پای دیوار
3 ) شیشه رنگی : دافع حشرات و تعدیل کننده نور شدید آفتاب

معماری اسلامی

مطالب مشابه :

طاق و قوس در معماری ایرانی

طاق در معماری اسلامی ایران

طاق در معماری اسلامی ایران-مختصری در رابطه با انواع طاق و سازه ومصالح آن

طاق در معماری اسلامی ایران

منابع ارشد 4

معماری اسلامی در هنر جهان

لیست کامل کتب معماری

آهک در بناهای تاریخی و روشهای مرمت آن

معماری اسلامی

منابع مربوط به مطالعات تاریخ معماری