شیوه نامه تدوین پایان نامه
پيشرفت و توسعه‌ي كشور در گرو نوآوري و خلاقيّت بوده و اين مهم در پژوهش نهفته است، لذا پژوهش مبناي توسعه‌ي علمي كشور مي‌باشد.
در دانشگاهها نيز توسعه و تقويت تحصيلات تكميلي بسترساز و پيش‌برنده‌ي امور پژوهشي است، لذا دوره‌هاي تحصيلات تكميلي از اهميّت ويژه‌اي در آموزش عالي كشور برخوردارند. به گونه‌اي كه سهم ويژه‌اي از اعتبارات آموزشي كشور در اين بخش هزينه مي‌شود.
تربيت افراد متخصّص و آشنا با روش‌هاي پيشرفته‌ي تحقيق، همچنين دست‌يابي به جديدترين مباني آموزش و پژوهش به منظور رفع نيازهاي جامعه و گسترش مرزهاي دانش، از اهداف ويژه اين بخش از آموزش عالي كشور است؛ لذا معاونت آموزشي و تحصيلات تكميلي دانشكده‌ي ادبيات و علوم انساني تلاش خود را متوجه ساماندهي امور مربوط به اين بخش نموده، تا به گونه‌اي مؤثّر موانع و مشكلات آن را برطرف سازد.
تدوين پايان‌نامه، مهمترين و دشوارترين كارتحصيلي دانشجويان مقاطع تحصيلات تكميلي، به ويژه رشته‌هاي علوم‌انساني است، كه به عنوان كار عملي دانشجو، نقش تعيين‌كننده‌اي در خط مشي علمي و پژوهشي آينده‌ي آنها دارد. لذا معاونت آموزشي و تحصيلات تكميلي دانشكده ادبيات و علوم انساني با تهيه‌ي «آيين‌نامه‌ي ويژه تصويب، تدوين و نگارش پايان‌نامه» سعي در ارائه‌ي خدمات برتر براي اين گروه از دانشجويان دارد.
از اعضاي محترم كميته‌ي تحصيلات تكميلي دانشكده آقايان: دكتر نادرجهانگيري، دكتر محمد تقي‌ايمانپور، دكتر عباس طالب‌زاده، دكتر عبدا... رادمرد، دکتر محسن نوغاني و آقاي دكتر جعفر ياحقي كه به خاطر ارايه‌ي طرح اوليه ما را در تدوين اين آيين‌نامه ياري نموده‌اند، صميمانه تقدير و سپاسگزاري مي‌شود. همچنين از مساعدت و راهنمايي‌هاي رئيس محترم سابق دانشكده ادبيات و علوم انساني جناب آقاي دکتر سيدعباس محمّدزاده و رياست فعلي دانشکده جناب آقاي دکتر هادي وکيلي، تقدير و تشكر مي‌شود.
همچنين از زحمات آقاي محمدرضا اميري – مسؤول محترم تحصيلات تكميلي دانشكده- و آقای حسین تفقدی که در تنظيم و نگارش اين آيين‌نامه، تلاش نموده‌اند، سپاسگزاري مي‌نمايم.
معاون آموزشي و تحصيلات تكميلي
دانشكده ادبيات و علوم‌انساني
بخش اوّل: تصويب پايان‌نامه
مادّه‌ي1) انتخاب موضوع(عنوان پايان‌نامه):
از آن‌جا كه دانشجو پس از گذراندن پايان‌نامه، متخصّص زمينه‌اي كه در آن مورد كاركرده شناخته مي‌شود، ناگزير است عمري در آن قلمرو به پژوهش و تدريس بپردازد؛ لذا بسيار بجاست كه براي كسب توفيق بيشتر، موضوع پايان‌نامه را از حوزه‌ي مورد علاقه‌ي خود انتخاب نمايد و براي انتخاب آن دقّت و حوصله‌ي كافي به خرج دهد.
انتخاب موضوع مورد علاقه و مناسب، از مراحل مهم پايان‌نامه است. در اين زمينه لازم است با استادان متخصّص و باتجربه مشورت كرد و وقت مناسبي را براي انتخاب موضوع مناسب در نظرگرفت. لازم است دانشجويان مقاطع تحصيلات تكميلي با توجّه به مهلت قانوني خود از همان نيمسال اوّل تحصيلي به فكر انتخاب موضوع پايان‌نامه باشند، تا با كمبود وقت و شتاب روبرو نشوند. لازم است دانشجو با توجه به سوابق موضوع مورد علاقه‌ي خود و مطالعه‌ي فهرست‌ها، بانك‌هاي اطلاعاتي پايان‌نامه‌ها و طرحهاي پژوهشي، از انجام كارهاي موازي و انتخاب موضوعات تكراري پرهيز نمايد.
رشته‌ي تحصيلي و علاقه‌ي دانشجو، دو عامل مهم در انتخاب موضوع پايان‌نامه‌اند. براي انتخاب موضوع بايد قبل از هركاري انديشيد و با مشورت استاد راهنما و افراد صاحب‌نظر، همچنين جستجو در منابع علمي و كتاب‌شناسي‌ها و مراجعه به اينترنت، از تكراري نبودن موضوع انتخابي اطمينان حاصل نمود. موضوعات كلّي شايسته‌ي انتخاب براي عنوان پايان‌نامه نيستند و هرچه موضوع باريكتر، روشنتر و محدودتر باشد، توفيق دانشجو براي يافتن حرفي تازه و ديدگاهي ژرف بيشتر است. عنوان بايد تازه، دقيق، رسا و جامع و مانع باشد.
مادّه‌ي2) تأييد موضوع پيشنهادي:
دانشجويان دوره‌ي دكتري، الزاماً، ودانشجويان دوره‌ي كارشناسي ارشد، ترجيحاً، بايد حدّاكثر تا پايان‌نيمسال سوم، در جلسه‌ي گروه آموزشي، كه به صورت ويژه براي تصويب موضوع پايان‌نامه آنها تشكيل شده است، شركت نموده و به دفاع از موضوع پايان‌نامه و فرم تكميلي پيشنهاده بپردازند. ارائه‌ي دلايل توجيهي و ضرورت انجام طرح، كاربردهاي پژوهش و جنبه‌هاي نوآوري تحقيق پيشنهادي، از جمله‌ي مواردي است كه دانشجو بايد در جلسه‌ي مزبور به ارائه‌ي آنها بپردازد.
· نحوه‌ي تصويب موضوع پايان‌نامه‌ي و فرم پيشنهاده دانشجويان كارشناسي ارشد(فصل هفتم آيين‌نامه‌ي آموزشي دوره كارشناسي ارشد)
تهيه پايان‌نامه، آخرين بخش دوره كارشناسي ارشد است كه طيّ آن دانشجو موظّف است در يك زمينه‌ي مربوط به رشته‌ي تحصيلي خود زيرنظر استادراهنما، به تحقيق و تتبّع بپردازد.
استاد راهنما با پيشنهاد دانشجو و موافقت استاد و تأييد كميته تحصيلات تكميلي، از اعضاي هيأت علمي دانشگاه يا خارج از دانشگاه، با حدّاقل مرتبه استادياري، تعيين مي‌گردد. استاد مشاور به پيشنهاد استاد راهنما و پس از تأييد كميته تحصيلات تكميلي از بين اعضاي هيأت علمي با متخصّصان و محققان داخل يا خارج از دانشگاه صورت مي‌گيرد.
دانشجو، پس از مشورت و كسب موافقت يك تن از استادان صاحب‌نظر در ارتباط با موضوع پايان‌نامه‌ي خود، بايد پيشنهاد خود را پس از پايان‌نيمسال اوّل و قبل از شروع نيمسال سوم، با تكميل نمودن فرم پيشنهاده‌ي پايان‌نامه(فرم شماره1)، اعلام و به طور رسمي آن را تسليم گروه آموزشي جهت تصويب نمايد.
در صورت عدم موافقت گروه آموزشي با موضوع پيشنهادي، دانشجو موظّف است موضوع جديدي را مجدّداً به گروه آموزشي ارائه دهد.
· نحوه‌ي تصويب موضوع و فرم پيشنهاده پايان‌نامه‌ي دانشجويان دكتري (فصل سوم، پنجم و هفتم آيين‌نامه‌ي آموزشي دوره دكتري)
مسؤوليّت راهنمايي دانشجو از نخستين نيمسال تحصيلي بر عهده‌ي استاد راهنماست كه به درخواست دانشجو از ميان اعضاي هيأت علمي با مرتبه‌ي استادياري و بالاتر(با سه سال سابقه‌ي تدريس يا تحقيق در دوره كارشناسي ارشد) با موافقت عضو هيأت علمي و تأييد گروه ذي‌ربط تعيين مي‌شود. در صورت نياز، به پيشنهاد استاد راهنما و تأييد گروه، مسؤوليّت راهنمايي رساله‌ي دانشجو را بيش از يك استاد راهنما، به طور مشترك، عهده‌دار مي‌شوند. يك يا چندتن از اعضاي هيأت علمي يا ساير متخصّصان (داراي مدرك دكتري يا حداقل مرتبه‌ي استادياري يا استاديار پژوهشي) به عنوان استاد مشاور رساله‌ي دانشجو تعيين مي‌شوند.
دانشجو موظّف است تا پايان نيمسال اوّل تحصيلي موضوع رساله‌ي خود را با هماهنگي استاد راهنما تعيين و فعّاليّت پژوهشي خود را آغاز نمايد. دفاع از فرم تكميل شده پيشنهاده رساله حدّاكثر تا پايان نيمسال سوم تحصيلي بايد انجام شود. ممتحنين عبارت‌انداز: استاد(ان) راهنما، استاد(ان) مشاور، دو داور داخلي، نماينده شوراي تحصيلات تكميلي دانشگاه و در صورت نياز يك داور خارج از دانشگاه فردوسي به پيشنهاد استاد راهنما و تأييد گروه.
گروه آموزشي پس از دريافت فرم تكميل‌شده پيشنهاده، بايد با تشكيل شوراي گروه آموزشي، موضوع پيشنهادي را به تأييد آن برساند و پس از تكميل موارد مربوط و مهر و امضاي محل‌هاي تعيين‌شده در فرمها، آنها را به بخش تحصيلات تكميلي دانشكده بسپارد. موضوع پايان‌نامه پس از تأييد كميته‌ي تحصيلات تكميلي دانشكده ادبيات و علوم‌انساني قطعيّت مي‌يابد.
همزمان پس از تصويب طرح پيشنهاده، دانشجو موظّف است با مشورت گروه، فرم‌هاي شماره 2 و شماره 3، كه توضيحات مربوط به آن در پايان همين فصل آمده است، را نيز تكميل نمايد.
مادّه‌ي3) تعيين استاد راهنما:
(فصل سوم آيين‌نامه‌ي آموزشي دوره دكتري و مادّه‌ي شانزده آيين‌نامه‌ي آموزشي دوره‌ي كارشناسي ارشد)
براي دانشجويان كارشناسي ارشد، استاد راهنما با پيشنهاد دانشجو و موافقت استاد و تأييد كميته‌ي تحصيلات تكميلي از اعضاي هيأت علمي مؤسسه يا خارج از مؤسسه باحدّاقل مرتبه‌ي استادياري تعيين مي‌شود.
براي دانشجويان دوره‌ي دكتري مسؤوليّت راهنمايي دانشجو از نخستين نيمسال تحصيلي برعهده‌ي استاد راهنماست كه به درخواست دانشجو از ميان اعضاي هيأت علمي با مرتبه‌ي استادياري و بالاتر و با شرط موافقت وي و گروه آموزشي ذي‌ربط، تعيين مي‌شود و با تصويب در كميته‌ي تحصيلات تكميلي دانشكده، قطعيّت مي‌يابد.
تبصره‌ي 1. استاد راهنما، بايد عضو هيأت علمي يكي از مؤسّسات بوده و حدّاقل داراي مرتبه‌ي استادياري يا استاديار پژوهشي و براي رساله‌هاي دوره دكتري بايد سه سال سابقه‌ي تدريس يا تحقيق در دوره كارشناسي ارشد داشته باشد. در صورت نياز مسؤوليّت راهنمايي رساله‌ي دوره دكتري را بيش از يك استاد راهنما و به صورت مشترك، عهده‌دار مي‌شوند.
تبصره‌ي2. در مقطع كارشناسي ارشد رشته‌هايي كه استاديار به اندازه‌ي كافي موجود نيست، استاد راهنما را مي‌توان با تأييد كميته‌ي تحصيلات تكميلي دانشكده، از بين مربيان برجسته‌ي گروه، كه حدّاقل ده سال سابقه‌ي كار مفيد آموزشي و پژوهشي دارند، انتخاب كرد.
مادّه‌ي 4) ارزيابي جامع:
(فصل ششم آيين‌نامه‌ي آموزشي دوره دكتري)
ارزيابي جامع در دوره دكتري، پس از پايان دوره‌ي آموزشي و حداكثر تا پايان نيمسال چهارم(پايان دومين سال تحصيلي) دانشجويان، بايد انجام شود. اين ارزيابي شامل قابليّت‌هاي آموزشي (در راستاي موضوع مصوب پايان‌نامه‌ي دانشجو) و پژوهشي (به طور مستقل يا در قالب فرم تكميل شده پيشنهاده) است، كه به صورت كتبي و شفاهي توسط گروه آموزشي مربوط انجام مي‌گيرد.
ارزيابي جامع توسط هيأتي باحضور: استاد(ان) راهنما و استاد(ان) مشاور، دو داور داخلي ـ داراي حداقل مرتبه‌ي استادياري يا استاديار پژوهشي با سه سال سابقه‌ي تدريس يا تحقيق در دوره‌ي كارشناسي ارشد ـ و در صورت نياز يك داور خارجي (خارج از دانشگاه فردوسي) و نماينده‌ي شوراي تحصيلات تكميلي دانشگاه، انجام مي‌گيرد.
حدّاقل نمره قبولي ارزيابي جامع (با احتساب 70% نمره كتبي و 30% نمره شفاهي)، 15 است. در صورت عدم قبولي دانشجو در اوّلين ارزيابي، بايد حدّاكثر تا پايان نيمسال بعد در ارزيابي دوم شركت كند و در صورت قبولي، دوره را ادامه دهد، در غير اين صورت از ادامه‌ي دوره‌ي دكتري محروم خواهد شد.
مادّه‌ي5) گزارش پيشرفت كار:
دانشجوي تحصيلات تكميلي موظّف است پس از تصويب موضوع پايان‌نامه گزارش پيشرفت كار خود را در قالب فرم‌هاي مربوط (كه با همين عنوان تهيه شده است) به رؤيت و تأييد استاد راهنما و استاد مشاور برساند. اين گزارش‌ها در پرونده‌ي دانشجو ثبت مي‌شود.
مادّه‌ي6) زمان‌بندي:
دانشجوي تحصيلات تكميلي موظّف است پس از تصويب موضوع پايان‌نامه، فعّاليّت‌هاي پژوهشي پايان‌نامه‌ي خود را در قالب فرم زمان بندي ارائه نموده و دو ماه مانده به پايان مهلت قانوني نسخه‌هاي نهايي را تحويل استاد راهنما و استاد مشاور دهد. جدول زمان‌بندي بايد به تأييد استاد راهنما و مشاور رسيده و يك نسخه از آن را در اختيار گروه آموزشي مربوط و نسخه‌ي ديگري نيز در اختيار دفتر تحصيلات تكميلي دانشكده قرار بگيرد.
پس از اعلام تصويب موضوع توسّط گروه آموزشي و كميته‌ي تحصيلات تكميلي دانشكده، بايد نسبت به ثبت‌نام و انتخاب واحد درس پايان‌نامه در هر نيمسال تحصيلي(به صورت جداگانه و براي هر نيمسال) تا زمان برگزاري جلسه‌ي دفاع، مطابق مقرّرات موجود، اقدام گردد.
نيمسال‌هاي مجاز دانشجويان كارشناسي ارشد، چهار نيمسال است كه دانشجو بايد در مدّت مزبور ضمن گذراندن دروس مربوط، از پايان‌نامه‌ي خويش نيز دفاع نمايد. چنانچه دانشجو در اين چهار نيمسال موفق به دفاع از پايان‌نامه‌ي خود نشود. بايد نسبت به انتخاب واحد درس پايان‌نامه و ارسال فرم تكميل شده تقاضاي تمديد سنوات براي نيمسال پنجم تحصيلي اقدام كند.(فرم اشكال آموزشي)
چنانچه دانشجو در نيمسال پنجم هم موفق به اتمام كار نشود، بايد نسبت به انتخاب واحد درس پايان‌نامه و ارسال فرم تكميل شده تقاضاي تمديد سنوات براي نيمسال ششم تحصيلي اقدام كند. لازم به ذكر است كه تمديد سنوات نيمسال ششم با موافقت شوراي تحصيلات تكميلي دانشگاه و با كسر يك نمره از سقف نمره‌ي پايان‌نامه انجام مي‌گيرد. چنانچه دانشجويي در نيمسال ششم نيز موفق به دفاع از پايان‌نامه‌ي خود نشود، بايد ضمن گذراندن مراحل فوق و كسب تأييد كميته‌ي موارد خاص دانشگاه، ضمن كسر نمره از سقف نمره‌ي پايان‌نامه با دانشجويان نوبت دوم، مراحل تحصيلي خود را دنبال نمايد.
مدّت مجاز تحصيل در دوره‌ي دكتري چهار سال است و در صورت ضرورت به پيشنهاد استاد راهنما و تأييد گروه مربوط، حدّاكثر تا دو نيمسال تحصيلي به اين مدّت افزوده مي‌شود.
توضيحات:
منظور از فرم شماره 1، فرم پيشنهاده (Proposal) است.
منظور از فرم شماره2، فرمي است در دو صفحه كه مربوط به تقاضاي تصويب موضوع‌پايان‌نامه است.
منظور از فرم شماره3، فرم طرحهاي پژوهشي مرتبه‌ي سوم است. اين فرم كه براي پيش‌بيني و تأييد هزينه‌هاي پايان‌نامه است، پس از تكميل توسط گروه آموزشي ذي‌ربط به معاونت پژوهشي جهت طرح در شوراي پژوهشي دانشكده و تصويب آن ارسال مي‌شود. پس از اتمام مراحل اجرايي پايان‌نامه دانشجو با مراجعه به معاونت پژوهشي دانشكده و ارائه‌ي مدارك لازم، ميزان هزينه‌هاي انجام يافته‌ي مصوب را دريافت مي‌كند.
)) لازم به ذكر است يك نمونه از فرمها، پيوست اين آيين‌نامه مي باشد((
بخش دوم: مراحل تدوين پايان‌نامه
مادّه‌ي7) شيوه‌ي نگارش:
مهمترين بخش در تحصيلات تكميلي، به ويژه در دوره‌ي دكتري، به عنوان فعاليت عملي و پژوهشي رشته‌هاي علوم‌انساني، نگارش پايان‌نامه است. اگر پايان‌نامه به خوبي تنظيم شود، زمينه‌ي تخصّص و روش علمي دانشجو را مشخص كرده و او را براي ورود به عرصه‌ي دانش و پژوهش آماده مي‌كند. بنابراين دانشجويان گرامي بايد آن را جدّي پنداشته و در تحكيم فعّاليّت‌هاي علمي آينده خود از هيچ كوششي دريغ نورزند.
در اين مرحله دانشجو موظّف است بر اساس اصول و چارچوب تعيين‌شده در بخش اصول نگارشي جزوه‌ي«راهنماي تدوين پايان‌نامه»، متن پايان‌نامه‌ي خويش را تدوين نمايد. كنترل و تأييد اين مهم بر عهده‌ي استاد راهنماست.
هر پايان‌نامه با توجه به رشته، موضوع و زمينه‌ي پژوهش، آرايش و پيرايش‌هاي خاص خود را مي‌طلبد. به منظور كسب وجهه‌ي علمي و رسيدن به نتيجه‌ي مطلوب، رعايت موارد زير براي ايجاد حدّاقل هماهنگي و آراستگي ظاهري پايان‌نامه‌هاي دانشكده ادبيات و علوم‌انساني، ضروري است:
صفحات آغازين؛ شامل:
· صفحه‌ي عنوان؛
· صفحه‌ي تأييديه‌ي اعضاي هيأت داوران پايان‌نامه؛
· صفحه‌ي اعلام حقوق چاپ و تكثير؛
· صفحه‌ي سپاسگزاري ( در صورت نياز كوتاه و ساده)؛
· صفحه‌ي چكيده؛
· فهرست مطالب.
صفحه‌ي اعلام حقوق چاپ و تكثير:
اين صفحه مربوط به اعلام حقوق چاپ و تكثير، ترجمه، اقتباس و غيره است (متن آن به اين شكل است: كليه‌ي حقوق اين اثر مربوط به دانشگاه فردوسي مشهد بوده و هر گونه سوء‌استفاده از آن پيگرد قانوني دارد).
صفحه‌ي سپاسگزاري:
در اين صفحه پژوهشگر از افرادي كه در تهيه و تدارك پايان‌نامه به او كمك كرده‌اند، از قبيل: استاد راهنما، استاد مشاور، كاركنان كتابخانه و مركز رايانه، خطاط، مسؤول تايپ و سازمانها و ادارات (در پايان‌نامه‌هاي كاربردي) و... با جملات ساده و صميمي سپاسگزاري مي‌كند. سپاسگزاري نبايد از يك صفحه بيشتر شود.
صفحه‌ي چكيده:
چكيده هسته‌ي اصلي يك پژوهش است كه با كمترين واژگان بيشترين مفاهيم را شامل: موضوع، اهداف، روش پژوهش و نتايج به دست آمده، بيان مي‌كند.
ويژگيهاي يك چكيده خوب، به شرح زير است:
· موضوع، روش كار و نتايج پژوهش را نشان دهد.
· كوتاه، مستقل، محكم و روان باشد.
· هماهنگ با ساختار اصلي تحقيق باشد و ارتباط منطقي بين داده‌هاي آن برقرار باشد.
· با زباني روشن و قابل فهم به طرح مسأله و چگونگي پاسخ‌دادن به آن بپردازد.
· در چكيده بهتر است از فعل مجهول استفاده شود و نيازي به استناد و ارجاعات ندارد.
چكيده هر پايان‌نامه دست كم بايد به دو زبان انگليسي و فارسي در قالب فرم مربوط تهيه شده به تأييد و امضاي استاد راهنما برسد.
در رشته‌هاي زبان و ادبيات فرانسه و زبان و ادبيات عربي، ترجمه‌ي چكيده به زبان مربوط الزامي است.
چكيده فارسي در ابتداي پايان‌نامه پيش از فهرست مطالب و چكيده انگليسي در پايان رساله و از سمت چپ پس از صفحه‌ي عنوان لاتين قرار مي‌گيرند.
واژگان كليدي: بين 5 تا 7 واژه است، در انتهاي چكيده‌ها و به عنوان واژه‌هاي اساسي و پربسامد متن، راهنماي اصلي‌ترين مفاهيم پژوهش‌اند.
فهرست‌ها:
فهرست اختصارات، نشانه‌ها، جدولها و نمودارها، عكس‌ها و نقشه‌ها همراه با فهرست مطالب و فهرست تفصيلي مطالب نيز جزو صفحات آغازين است.
مادّه‌ي 8) اجزاي پايان‌نامه (ساختار پايان‌نامه):
هر تحقيق داراي سه بخش: مقدمه / پيش‌گفتار، متن و ارجاعات مي‌باشد.
در بخش مقدمه، پژوهشگر به طرح مسأله، موضوع تحقيق، پرسش اصلي و فرعي تحقيق، ضرورت تحقيق، نتايج و اهداف و كاربردهاي احتمالي آن مي‌پردازد.
در بخش مياني، فصول اصلي پژوهش، به ترتيبي كه در طرح اوّليّه توافق شده است، مي‌آيد.
در فصل پاياني، جمع‌بندي و نتيجه‌گيري صورت مي‌گيرد.
ساختار پيشنهادي پايان‌نامه كه به تحقيقات تجربي متكي است:
· مقدمه / بيان مسأله: اهميّت مسأله ـ هدف تحقيق ـ سؤالات اساسي تحقيق.
· طرح نظري: پيشينه‌ي تجربي ـ پيشينه‌ي نظري ـ چارچوب نظري ـ فرضيّات عمده ـ الگوي تحليل نظري.
· روش تحقيق.
·يافته‌ها
· بحث و نتيجه‌گيري
پيش‌گفتار:
عبارت است از متني كه حاصل سخن نويسنده در مقدّمه است و به عنوان عصاره‌ي مقدّمه نيز ناميده مي‌شود. حدّاكثر در دو صفحه و به صورت كوتاه مي‌آيد. در اين بخش پژوهشگر وارد جزئيات نمي‌شود و به ذكر نكات كلّي پايان‌نامه، اكتفا مي‌كند.
مقدّمه:
پژوهشگر در مقدّمه به چگونگي انتخاب موضوع، پيشينه ي تحقيق، روش پژوهش و دستاورد كار مي‌پردازد و زمينه‌ي اطلاعاتي لازم براي خواننده را در اين بخش فراهم مي‌كند. مقدّمه، جاي طرح مباحث اصلي و بدنه‌ي تحقيق نيست، بلكه در آن تنها موضوع و پيشينه‌ي تحقيق با زباني ساده به خواننده معرفي مي‌شود و پس از برشمردن شيوه‌ي كار به نتايج كلّي پژوهش اشاره مي‌شود. توجه به محورهاي زير در تهيه‌ي مقدمه‌ي پايان‌نامه ضروري است:
بيان مسأله / مقدمه
1. بيان مسأله و هدف تحقيق؛
2. بيان اهميت موضوع از نظر پژوهش و علت توجه پژوهشگر به موضوع و انتخاب آن؛
طرح نظري
3. بيان پيشينه‌ي نظي و تجربي، چارچوب نظري، الگوي تحليل نظري تحقيق(ادبيات تحقيق)؛
4. بيان فرضيّه‌هاي تحقيق؛
روش تحقيق
5. بيان روش و متد تحقيق؛
6. شيوه‌ي گردآوري مطالب و تحليل داده‌ها؛
7. بيان مشكلات تحقيق؛
چكيده
8. گزارش فشرده و همراه با تفكيك از محتواي بخشها و فصول (ساختار تحقيق).
9. در صورت لزوم تعريف مفاهيم و اصطلاحات؛
تبصره: دانشجويان مي‌توانند بحث نقد و منابع و معرّفي منابع كار خود را در پايان مقدّمه و يا به صورت فصل اوّل به صورت جداگانه در قالب يك فصل مستقل مطرح كنند.
بدنه‌ي تحقيق:
از بخشهاي اصلي پژوهش است كه مي‌تواند در قالب چند بخش يا فصل مستقل باش. تعداد فصلها يا بخشها به موضوع و زمينه‌ي تحقيق بستگي دارد. بخش‌بندي منظّم و منطقي تحقيق به فهم بهتر آن كمك مي‌كند.
1) معرّفي و نقد چارچوب نظري تحقيق: اتكاي ماهوي برخي از موضوعات پژوهشي، خصوصاً در پژوهشهاي علوم‌انساني، به سوابق و پيش‌زمينه‌هاي تاريخي تحقيق، گاهي ايجاب مي‌كند كه محقّق قبل از طرح بحث اصلي خود، به سوابق و پيش‌زمينه‌هاي تحقيقي موضوع يا جايگاه بحث و زمينه‌هاي تاريخي آن نگاهي داشته باشد. مدخل يا زمينه‌ي بحث در واقع فصلي است كه در آن نويسنده بدون آن كه ناگزير باشد تا همه‌ي سخنان خود را در چارچوب‌هاي دقيق تحقيقي ارائه كند، صرفاً گزارشي كلّي از سوابق تاريخي بحث اصلي خود ارائه نمايد.
نتيجه‌گيري:
در فصل پاياني تحقيق، دستاوردها و يافته‌هاي پژوهشي با عنوان نتيجه‌گيري ارائه مي‌شود. دستاوردهاي اصلي پژوهش در اين بخش جمع‌بندي شده و پژوهشگر در اين بخش به شرح نكات مبهمي كه در تحقيق آنها را روشن نموده مي‌پردازد، به گونه‌اي كه خواننده با نگاه اوّل حاصل كار نويسنده را دريابد.
نكته: دانشجويان ضمن بيان يافته‌هاي خود در قالب پيشنهاد نظري، لازم است نظريّات پيشنهادي خود را در موضوع مورد بحث و كارهايي كه در آينده لازم است ديگران انجام دهند را مطرح كنند.
مادّه‌ي9) ارجاعات:
ذكر مأخذ براي سخنان مهم ونظريّات ويژه نقل شده در يك متن تحقيقي، الزامي است. نقل قول به دو صورت مستقيم و غيرمستقيم انجام مي‌گيرد:
نقل قول مستقيم از نظريه‌ي علمي يا دستاورد فكري كسي بايد داخل گيومه «...» بي‌كم و كاست و با نثر و انشاي خود او باشد.
در نقل قول غيرمستقيم نيازي به آوردن عين عبارت نويسنده اصلي نيست و به دليل طولاني‌بودن مطلب، خلاصه‌ي آن ذكر مي‌شود و حاصل عبارت نويسنده با انشاي دانشجو آورده مي‌شود و نيازي به گذاشتن آن داخل گيومه نيست. در هر دو صورت،ذكر مأخذ الزامي است.
نسبت دادن نظريّات و سخنان ديگران به خود، تجاوز به حقوق معنوي آنهاست و به عنوان سرقت ادبي تلقي شده و پيگرد قانوني دارد. (Plagrism)
ارجاعات در پايان‌نامه‌هاي دانشكده ادبيات و علوم انساني، به شيوه‌ي علمي و جهاني آن بايد داخل متن نوشته شود. به اين ترتيب كه هرجا لازم است در متن نوشته مأخذ داده شود، كمانك باز مي‌كنيم و نام‌خانوادگي نويسنده، سال انتشار كتاب و پس از دو نقطه شماره صفحه‌ي مربوط را مي‌آوريم و كمانك را مي‌بنديم؛ مانند: (اسكولز، 1379: 107). براي منابع لاتين در متن فارسي نيز به همين شكل انجام مي‌گيرد: (Davenport, 1981: 92)
معادل اصطلاحات نيز ترجيحاً داخل متن آورده شود، مانند: پيشنهاده (Proposal) به دانشجويان توصيه مي‌شود از ارجاع دادن يا ارائه‌ي توضيحات در پاورقي يا پايان‌فصل خودداري كنند.
در ارجاعات به مأخذي براي بار دوم اگر بدون فاصله باشد، مي‌نويسيم: «همان» و بعد هم شماره‌ي صفحه مي‌آيد، مانند:
(مسكوب، 1384: 37)
(همان: 45)
در اين صورت لازم نيست كلمه «همان»، به صورت ايرانيك چاپ شود.
اگر نويسنده‌اي در يك سال چندين اثر چاپ كرده است، بايد براي هر اثر حرفي اختصاري تعريف كرد (بر اساس ترتيب حروف الفبا) و آن را داخل كمانك پس از نام مؤلّف آورد. مثال:
در متن: (زرين‌كوب (آ)، 1375: 42)
در كتابنامه: زرين‌كوب، عبدالحسين(آ)، با كاروان حلّه، ...
در متن: (زرين‌كوب (ب)، 1375، 100)
در كتابنامه: زرين‌كوب، عبدالحسين(ب)، پله‌پله تا ملاقات خدا،...
اگر كتاب ترجمه يا تصحيح باشد، نام مترجم يا مصحّح فقط در كتابنامه پس از نام كتاب مي‌آيد. به اين ترتيب كه پس از نام كتاب بلافاصله قبل از نام مترجم مي‌نويسيم: ترجمه‌ي ... و قبل از نام مصحّح مي‌نويسيم: به تصحيح...
در ارجاع به نسخ خطّي در داخل متن، بايد ابتدا نام نويسنده (در صورت مشخص كردن) پس از ويرگول (ن. خ.) مخفّف نسخه‌ي خطّي و پس از آن شماره ثبتي نسخ‌ي خطّي پس از دو نقطه (: ) شمارة صفحه و قسمت مربوط به جهت آن صفحه كه با «الف» و «ب» مشخص مي‌شود. مثلاً:
(خوانساري، ن.خ. شماره 11698: 1 الف)
و اگر نويسنده‌ي نسخه ناشناخته باشد، به اين شكل عمل مي‌شود:
(ن.خ. شماره 62: 1ب ـ 2 الف)
مادّه‌ي10) كتابنامه (منابع و مآخذ):
فهرست همه‌ي منابع و مأخذ در پايان با عنوان «كتابنامه» مي‌آيد. كتابنامه و منابع مورد استفاده در پايان‌نامه، بر اساس نام مشهور نويسنده(گان)، به شرح زير الفبايي مي‌شوند:
كتاب، نام خانوادگي، نام ] نويسنده(گان)[، (تاريخ انتشار داخل پرانتز)، نام كتاب، نام و نام خانوادگي مترجم، نام ناشر: محلّ نشر.
مثال:
رضا قلي، علي، (چاپ دوم 1371)، جامعه‌شناسي خودكامگي تحليل جامعه‌شناختي داستان صحّاك، نشرني: تهران.
اشپولر، برتولد، (1369)، ايران در قرون نخستين اسلامي، ترجمه‌ي مريم ميراحمدي، جلددوم، شركت انتشارات علمي و فرهنگي: تهران.
Lucy, Niall,(2000), Postmodern literaryu Theory, An Anthology, Oxford, Blachwell Publishers Ltd.
مقاله: نام‌خانوادگي، نام ] نويسنده(گان)[، (تاريخ انتشار داخل پرانتز)، «عنوان مقاله داخل گيومه»، نام نشريه، دوره / سال، جلد، شماره صفحات مقاله.
مثال:
محجوب، محمدجعفر، (1338)، «داستانهاي عاميانه‌ي فارسي: ابومسلم نامه»، مجلّه‌ي سخن 10: 282 – 291، 380 ـ 386.
پايان‌نامه‌ها: نام‌خانوادگي، نام نويسنده، (تاريخ نگارش داخل پرانتز)، «عنوان پايان‌نامه داخل گيومه»، مقطع پايان‌نامه، نام دانشگاه.
همايش‌ها يا مجموعه‌ها: نام خانوادگي، نام ] نويسنده(گان)[، (تاريخ انتشار داخل پرانتز)، «عنوان مقاله داخل گيومه»، نام ويراستار(ان)، نام مجموعه مقالات، مكان همايش، شماره صفحات مقاله.
سايت‌هاي اينترنتي: نام خانوادگي، نام نويسنده (آخرين تاريخ و زمان تجديدنظر در سايت اينترنتي)، «عنوان موضوع داخل گيومه»، نام و آدرس سايت اينترنتي به صورت ايرانيك.
Bretin, Andre; 1924, “ Manifest of Surrealism”,
http: // en. Wikipedia.org/wiki/ Surrealist, Manifesto.
تبصره: منابع انگليسي استثنائاً جداگانه مي‌آيد.
- در يك كار تحقيقي نيازي به ذكر عناوين علمي و يا احترام‌آميز، مانند: دكتر، مهندس، استاد، آيت‌ا...، حجت‌الإسلام و مانند آن، چه درحواشي و چه در كتابنامه، نيست.
- چنانچه كتابي داراي دو نويسنده باشد نام هر دو به ترتيب ذكر شده روي جلد كتاب نوشته مي‌شود. در اين صورت پس از نام‌خانوادگي افراد ويرگول و ميان نام‌هاي نويسندگان خط تيره مي‌آيد.
- اگر كتابي از دو نويسنده بيشتر داشته باشد، نام خانوادگي و نام نفر اوّل به ترتيبي كه ذكر شد مي‌آيد و پس از آن هم عبارت «و ديگران» در فارسي و (and others) در انگليسي افزوده مي‌شود،مانند:
تجليل، جليل و ديگران (1375)، برگزيده متن ادب فارسي، ...
بخش سوم: مراحل پاياني و دفاع از پايان‌نامه
مادّه‌ي11) تايپ و صفحه‌آرايي:
پايان‌نامه بايد روي كاغذ 4A و با استفاده از برنامه‌ي word در صفحه‌ي 24 سطري تايپ شود (حدّاكثر در 150 صفحه براي دانشجويان كارشناسي ارشد و 300 صفحه براي دانشجويان دكتري تنظيم گردد). كاغذ پايان‌نامه بايد يكدست و از جنس كاغذ تحرير 70 گرمي باشد. لازم است از كاربرد تزيين و تفنّن در اطراف سطور خودداري شود. حروف متن نه درشت و نه ريز انتخاب شود. 14 لوتوس براي متن و عناوين با حروف سياه، بسته به مورد، از 14 تا 18 لوتوس مناسب است.
محدوده‌ي خطوط بايد معمولي و در همه صفحات به طور يكسان رعايت شود. فاصله‌ي سطور تا لبه‌ي بالايي و پاييني كاغذ و طرف چپ 3 و از سمت راست 5/3 سانتي‌متر اختيار شود. اين محدوديت در مورد صفحات جدولها و نمودارها هم بايد رعايت گردد تا هنگام صحافي مشكلي ايجاد نشود.
عنوان‌ها / تيترهاي اصلي بايد با حروف بزرگتر و سياه چاپ شود. براي عنوان‌هاي فرعي مي‌توان از حروف سياه كوچكتر استفاده كرد.
مقدّمه و فصلها بايد بند ـ بند (پاراگراف بندي) باشد تا مطالعه‌ي آن به سهولت انجام گيرد. سطر اول هر بند با نيم‌سانتي‌متر تورفتگي آغاز مي‌شود. صفحه‌ي آغاز هر فصل / بخش بايد از سطر پنجم شروع شود. در تنظيم مطالب، علاوه بر پاراگراف‌بندي بايد از نقطه‌گذاري صحيح در حدّ اعتدال استفاده كرد، زيرا نقطه‌گذاري دقيق به فهم بهتر متن و در نتيجه ابلاغ روشنتر معنا به خواننده كمك مي‌كند.
مادّه‌ي12) شماره‌گذاري صفحات:
هيچ يك از صفحات قبل از فهرست (بسم ا...، عنوان، اهدا و...) شماره‌گذاري نمي‌شود، اما در شمارش صفحات كل پايان‌نامه به حساب مي‌آيد. مثلاً اگر قبل از فهرست، دو صفحه‌ي عنوان و اهدا داريم، صفحه‌شماري فهرست از 4 آغاز مي‌مي‌شود.
توصيه مي‌شود كه پايان‌نامه بر يك روي كاغذ تكثير شود و پشت تمام صفحات سفيد بماند.
مادّه‌ي 13) استخراج مقاله:
استخراج مقاله از پايان‌نامه از ضرورت‌هاي مرحله‌ي پژوهشي تحصيلات تكميلي و به عنوان تمرين كار پژوهشي دانشجو است. مقاله‌ي مزبور لزوماً با مشاركت استاد راهنما و به صورت مشترك بين استاد و دانشجو انجام مي‌گيرد. از پايان‌نامه‌ي دوره دكتري لازم است دست كم يك مقاله با نام مشترك استاد و دانشجو قبل از جلسه‌ي دفاع دريكي از مجلاّت رسمي علمي ـ پژوهشي به چاپ برسد. مقاله‌ي مستخرج از پايان‌نامه‌ي كارشناسي ارشد، در صورت چاپ نشدن، بايد به تأييد استاد راهنما برسد تا امتياز آن در جدول مربوط به ارزشيابي پايان‌نامه محاسبه شود.
مادّه‌ي14) دفاع از پايان‌نامه:
پس از آماده‌سازي و تأييد استاد(ان) راهنما و مشاور گروه گروه آموزشي مربوط، (كه در دوره‌ي دكتري با برگزاري جلسه‌ي پيش دفاع فراهم مي‌شود) مبني بر قابل دفاع بودن پايان‌نامه، دانشجو بايد فرم درخواست برگزاري جلسه‌ي دفاع (فرم شماره4) را از دفتر تحصيلات تكميلي دانشكده تحويل گرفته و پس از تكميل آن و انجام مقدمات لازم با هماهنگي گروه آموزشي مربوط، نسبت به برگزاري جلسه‌ي دفاع از پايان‌نامه اقدام كند.
توجه1: موفقيّت در امتحان جامع و زبان انگليسي و چاپ يا تأييديه‌ي چاپ مقاله براي دانشجويان دوره‌ي دكتري، قبل از برگزاري جلسه‌ي دفاع ضروري است.
توجّه2: به دليل احتمال انجام برخي اصلاحات و تغييرات پيشنهادي، توصيه مي‌شود پيش از برگزاري جلسه‌ي دفاع، از صحّافي نسخ پايان‌نامه خودداري شود.
مادّه‌ي15) مدارك فارغ‌التحصيلي:
پس از برگزاري جلسه‌ي دفاع و ثبت نمره‌ي پايان‌نامه در كارنامه‌ي تحصيلي، دانشجو بايد حدّاكثر پس از گذشت يك ماه نسبت به ارايه‌ي مدارك فارغ‌التحصيلي خود اقدام نمايد. تاريخ دفاع از پايان‌نامه به عنوان تاريخ فارغ‌التحصيلي دانشجو محسوب مي‌شود.
|
مدارك لازم جهت فارغ‌التحصيلي دانشجويان كارشناسي ارشد |
مدارك لازم جهت فارغ‌التحصيلي دانشجويان دكتري |
|
1. ريز نمرات(مسؤول تحصيلات تكميلي دانشكده) 2. عكس 4* 3 شش قطعه 3. كارت دانشجويي 4. فتوكپي شناسنامه دو برگ 5. اصل فرم ارزشيابي پايان‌نامه‌ي تحصيلي دانشجو 6. چكيده‌هاي پايان‌نامه به زبان‌هاي فارسي و انگليسي از هر كدام 2 برگ 7. وجه تمبر 1000 ريال(مديريت آموزشي دانشگاه) 8. يك نسخه از متن صحافي شده پايان‌نامه |
1. ريزنمرات (مسؤول تحصيلات تكميلي دانشكده) 2. عكس 4*3 9 قطعه 3. كارت دانشجويي 4. فتوكپي شناسنامه دو برگ 5. اصل فرم ارزشيابي پايان‌نامه‌ي تحصيلي دانشجو 6. فرم چكيده‌هاي پايان‌نامه از هر كدام 6 برگ 7. وجه تمبر 1000 ريال (مديريت آموزشي دانشگاه) 8. كارنامه‌ي جامع تحصيلي 9. سي دي متن پايان‌نامه و يك نسخه از متن پايان‌نامه‌ي صحافي شده |
توجه: دانشجويان موظّف‌اند پس از برگزاري جلسه‌ي دفاع، اصلاحات پيشنهادي را در متن پايان‌نامه‌ي خود اعمال نموده و پس از صحافي (با رنگ جلد زرشكي روشن)، دانشجويان مقطع كارشناسي ارشد، 6 نسخه و دانشجويان دوره‌ي دكتري 8 نسخه از پايان‌نامه‌ي خود را به گروه آموزشي ذي‌ربط تحويل دهند.
مطالب مشابه :
نمونه هايي از تقديم و تشكر براي صفحه تقديم پايان نامه
با تقدیر و تشکر این پایان نامه را ضمن تشکر و خورشیدی شدی و از روشنایی ات جان گرفتم و در
تقدیر و تشکر
« تقدیر و تشکر در ملایر نامه ای خطاب به تعدیل در سه ماه اول و دوم 85 متن سخنان
آموزش کامل نگارش و تدوین پایان نامه
تحقیق در پایان نامه تقدیر و تشکر. شامل متن کامل پایان نامه و عینا
تقدیر و تشکر مهندس یوسف شیخ زاده از حضور گسترده مردم مرند در انتخابات 24 خرداد
۲۴ خرداد تقدیر و تشکر نمودند. متن در پایان از همه دوستان و سروران نامه معاملاتی
شیوه نامه تدوین پایان نامه
شیوه نامه تدوین پایان نامه گذاري دقيق به فهم بهتر متن و در نتيجه ابلاغ دانلود کتاب
برچسب :
دانلود متن تقدیر و تشکر در پایان نامه