نگاهی بر زندگی، سبک و آثار مرحوم استاد ابوالعینین شعیشع

استاد ابوالعينين‌ شعيشع دارای قرائتی وزين و متين بود، دقت در ادای كلمات و رسايی بيان و تلفظ قوی از ويژگی‌های قرائت استاد بود. ايشان تنها قاری عصر حاضر بود كه به روش استاد مرحوم «محمد رفعت» تلاوت می‌‌كرد، بدين سبب ابوالعينين شعيشع از مشاهير قاريان معاصر محسوب می‌شد و همواره مشتاقان قرآن كريم از تلاوت‌های تأثيرگذار ايشان در جهان فيض می‌بردند.

اين قاری بزرگ جهان اسلام در شيوه قرائت تسلط فوق‌العاده‌ای داشت و در انواع سبك‌های ده‌گانه و هفت‌گانه قرائت دارای مهارت و چيرگی خاصی بود و اغلب قرائت خود را به طريق روايت حفص از عاصم طبق رسم‌الخط عثمان‌ طه تلاوت ‌كرد.

ابوالعينين شيعشع نخستين قاری مصری بود كه در مسجدالأقصی تلاوت كرد و در اوايل دهه هفتاد با همكاری قاريان بزرگ مصر از جمله شيخ «محمود علی البناء» و «عبدالباسط عبدالصمد» اتحاديه قاريان مصر را تأسيس كرد و در سال 1988 ميلادی به عنوان رئيس آن انتخاب شد.

وی در خاندانی قرآنی پرورش يافت و قاری مشهور مرحوم استاد «عبدالفتاح شعشاعی» عموی ايشان و مرحوم استاد «عبدالباسط محمد عبدالصمد» نيز خواهرزاده اين استاد بودند؛ مرحوم شعيشع به بسياری از كشورهای جهان مسافرت كرد و در آن‌جا به تلاوت قرآن پرداخت كه از آن جمله می‌توان به كشورهای جمهوری اسلامی ايران، فرانسه، تركيه، انگليس، يوگسلاوی سابق، سومالی، اردن، سوريه، فلسطين و كويت اشاره كرد.

شعيشع در يكی از سفرهای خود به ايران برداشت خود از سفر به كشورمان را اين گونه بيان كرد: «ايران كشوری است كه به نظر من همه ملل مسلمان بايد به آن اقتدا كرده و به موضع‌گيرهای آن افتخار كنند، رهبر شما رهبری است كه خوی پيامبران را دارد، كدام مقام مملكتی و آن هم نفر اول يك كشور، بر زمين می‌نشيند و قرآن گوش می‌دهد؟ ...من خودم را ايرانی می‌دانم».

مرحوم شعيشع؛ عاشق ايران و دوستدار تلاوت قاريان ايرانی

استاد شعيشع قبل از انقلاب در سال 1357 هجری شمسی در سفری كه به ايران داشت، در شهرهايی نظير تهران، مشهد، اصفهان و شيراز به تلاوت قرآن مبادرت كرد و بعد از انقلاب نيز به‌عنوان داور مسابقات بين‌المللی قرآن كريم به ايران سفر كرد و در سال‌های كهولت سن برای داوری بيست و پنجمين دوره مسابقات بين‌المللی ايران به كشورمان آمد.

خبرگزاری قرآنی ايران در حاشيه سومين دوره مسابقات بين‌المللی قرآن دانشجويان مسلمان در مشهد مقدس كه دی‌ماه سال گذشته برگزار شد، با استاد ابوالعينين شعيشع به گفت‌و‌گو نشست كه وی از علاقه خود نسبت به جمهوری اسلامی ايران چنين گفت: «من هم‌اكنون با توجه به كهولت سنی كه دارم، بسيار كم سفر می‌كنم و در معدود كشورهايی به‌عنوان داور در مسابقات قرآن حضور پيدا می‌كنم، اما ايران كشوری است كه من دوستدار آن هستم و تلاوت زيبا و جذاب قاريان اين مرز و بوم مرا شيفته خود كرده است و اين تلاوت‌های زيبا و عشق و محبتم به سرزمين ايران از انگيزه‌هايی است كه مرا به سوی ايران می‌كشاند».

اين استاد مرحوم افزود: «قاريان ايرانی با وجود اين‌كه به زبان عربی صحبت نمی‌كنند، اما قرآن كريم را بسيار زيبا و بادقت تلاوت می‌كنند و احكام وقف و ابتدا، مخارج حروف، سكون و غنه را در نهايت تسلط و زيبايی تلاوت می‌كنند».

شيخ‌القراء مصر در ادامه اين گفت‌وگو تصريح كرد: «قاريان ايرانی نخبگانی هستند كه سبك تلاوت مشاهير قرائت مصر را به‌خوبی تقليد و تلاوت می‌كنند و تلاوت زيبای قاريان ايرانی سبب شده است كه من نسبت به آينده قاريان مصری بيم داشته باشم و ايرانيان صاحب سبك در تلاوت قرآن شوند».

شعيشع گفت: «اتحاد و همبستگی كشورهای اسلامی از آروزهای من است و آرزو دارم قبل از اين‌كه از اين دنيا بروم، شاهد امتی متحد و يكپارچه باشم، اجرای مسابقات بين‌المللی قرآن دانشجويان مسلمان حركتی در راستای تحقق وحدت اسلامی است و گرد‌ هم آمدن نخبگان قرآنی بر سر سفره قرآن، اقدامی عملی برای تحقق انسجام امت اسلام است».

شعيشع در مراسم بزرگداشت خود در سال 1387 كه سالن‌ همايش‌های بين‌المللی برج ميلاد برگزار شد، گفت: «در ميان كشورها مرسوم است كه مردگان را تكريم می‌كنند؛ اما در ايران قبل از آنكه عزيزی از دست برود وی را مورد تجليل و تقدير قرار می‌دهند و اين اولين باری است كه در حالی‌ كه در قيد حيات هستيم، در جمهوری اسلامی ايران از ما تجليل می‌شود».

تشكر شعيشع از شعور ايرانيان در تكريم بزرگان

وی در ادامه افزود: «اين بسيار كار خوبی است كه تا وقتی فردی زنده است، از وی تجليل شود و من از همه كشورهای اسلامی می‌خواهم كه اين كار ايران را سرمشق خود قرار دهند».

شيخ‌القراء مصر در مراسم تجليل خود چنين ادامه داد: «من امروز گريه كردم به خاطر اين همه احساس، شعور و فهمی كه در جمهوری اسلامی ايران برای بزرگداشت و تكريم از بزرگان وجود دارد و از تمام كسانی كه اين مراسم را اجرا كردند، تشكر می‌كنم».

وی همچنين با اشاره به فعاليت‌های روزانه خود تصريح كرد: «من در هر شبانه‌روز بعد از نماز صبح پنج جزء از قرآن كريم را تلاوت می‌كنم و بالطبع علاوه بر كارهای دينی به ساير امور شخصی و منزل نيز رسيدگی می‌كنم».

شعيشع گفت: «در طول زندگی خودم و اين 80 سال كه با قرآن بودم، دعای دائمی كه شبانه‌‌روز در نمازهايم از خداوند می‌خواهم، اين است كه «اللهم لا تحرمنی من خدمة كتابك حتی القاك»،(خدايا من را از خدمت به كتابت محروم نكن تا وقتی كه تو را ملاقات كنم).

در مراسم تجليل از اين استاد برجسته، مجری برنامه از شعيشع خواست تا به اشتياق عاشقان صدايش كه در مجلس حاضر هستند، پايان بخشد و آياتی از قرآن را برای آن‌ها تلاوت كند، استاد شعيشع نيز در ابتدا عنوان كرد كه دكتر من را از تلاوت قرآن منع كرده است، اما با اصرار فراوان مجری برنامه به يك‌باره و در حالی‌ كه بيش از 80 سال داشت، با صدايی رسا شروع به تلاوت كرد: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِی خَلَقَ...»

شيعشع شهروند افتخاری تهران شد

به طور واقعی برای هيچ‌كس باور كردنی نبود كه استاد شعيشع در آن سن با آن صدای رسا و قوی و با تحريرهای دوران جوانی بتواند تلاوت كند، حتی همراهان استاد شعيشع نيز بهت زده بودند، استاد «حلمی جمل» مرتب از جای خود برمی‌خواست و استاد را تشويق می‌كرد.

شيخ‌القراء مصر بسيار نكته‌سنج و ريز بين‌ بود

پس از پايان تلاوت شعيشع و در هنگام تجليل از اين استاد در سالن همايش‌های برج ميلاد، «محمدباقر قاليباف»، شهردار تهران عنوان «شهروند افتخاری تهران» را به همراه لوح تقدير و تنديس به اين استاد تقديم كرد و بر اين اساس شعيشع يكی از شهروندان افتخاری تهران شد، شعيشع بسيار مسرور و شادمان بود، همه دور تا دور او را گرفته و خواهان اين بودند كه لحظاتی با اين استاد صحبت كنند يا با او عكس يادگاری بگيرند، اما حال مزاجی استاد اين اجازه را نمی‌داد.

شعيشع بسيار نكته‌سنج و ريزبين‌ بود و هيچ چيزی از چشمش دور نمی‌ماند. وی به جلوه‌های هنری و زيبايی‌های شهر تهران بسيار علاقه‌مند بود. هنگام حضور در تهران بارها شده بود كه با اشاره به نقش و نگارهای به كار رفته در پل‌ها و ديگر اماكن عمومی اين شهر به «نعينع»، از قاريان مشهور مصر، می‌گفت: «ببين ايرانی‌ها چقدر هنر‌دوست و اهل ذوق هستند، آن‌ها نه فقط در تلاوت قرآن هنرمند هستند، بلكه اين هنر در جای‌جای فضاهای شهری آن‌ها نيز مشهود است».

پرواضح است كه استاد ابوالعينين شعيشع از معدود قاريانی بود كه به علت كهولت هيچ‌گاه از تلاوت قرآن و فعاليت‌های قرآنی فاصله نگرفت و تجارب ارزنده‌ای در اختيار قراء و علاقه‌مندان به نغمه‌های قرآنی قرار داد كه همواره مورد استفاده آنان قرار خواهد گرفت و تلاوت‌های برجای مانده از اين قاری بزرگ جهان اسلام همواره در محافل قرآنی به گوش خواهد رسيد تا ياد و نامش هميشه جاودان بماند.

عضو شورای عالی امور اسلامی، رئيس مركز بين‌المللی حفظ قرآن كريم، عضو كميته ارزيابی قاريان راديو و تلويزيون مصر و عضو كميته عالی قرآن وزارت اوقاف و امور اسلامی مصر و عضو كميته بازسازی مساجد قاهره از جمله فعاليت‌های ابوالعينين شيعشع در طول حيات پربركت آن مرحوم بود.

پيش‌تر در ايكنا يك شماره از ويژه‌نامه «رايحه» با موضوع «بزرگداشت استاد شعيشع» منتشر شده بود.

لازم به ذكر است، ابوالعينين شعيشع در سال 1343 هجری قمری مصادف با 1922 ميلادی در «بيلا» از توابع استان «كفرشيخ» واقع در مصر عليا به دنيا آمد. وی مراحل اوليه قرائت را در اوان كودكی زير نظر خانواده خود فراگرفت و سپس در محضر استادان فن قرائت به تكميل اين علم پرداخت.

شعيشع در 17 سالگی برای اولين بار در راديوی مصر به تلاوت قرآن پرداخت و اين موفقيت خود را مرهون مساعدت‌هاى مرحوم استاد شيخ «عقيق»، شاعر و مؤلف داستان پيامبر بزرگ اسلام(ص) دانست و از اين به‌بعد بود كه تلاوت‌های استاد شعيشع پيوسته از همه راديوهاى كشورهاى عربی و اسلامى پخش می‌شد

سرانجام این قاری بزرگ در شامگاه ۲ تیر ۱۳۹۰ دار فانی را وداع گفت.

نگاهی بر زندگی، سبک و آثار مرحوم استاد ابوالعینین شعیشع

مطالب مشابه :

نمونه متن های مجری

متن مجری گری در محفل انس با قرآن

نگاهی بر زندگی، سبک و آثار مرحوم استاد ابوالعینین شعیشع

محفل انـس با قــــرآن كـريم در دانشگاه اصفهان

چند کلیپ دینی آموزشی از نزار قطری برای بچه ها

متن مجری مناسبت های رمضان المبارک