سیر تاریخی وسایل ارتباط جمعی

تقديم به خوانندگان فهيم و مهربان اين وبلاگ که با نظرات سازنده خود ، من را در اين کوره راه ، چراغي روشنگر هستند.

بخش سوم:

سیر تاریخی وسایل ارتباط جمعی

قبل از اينکه به قول علماي حوزوي به بحث جديد داخل شويم اميد دارم دوبخش قبلي مطلب براي خوانندگان مفيد فايده بوده و در ادامه بخش هاي بعد هم سازنده باشد.

خوب اگر خاطرتان باشد به ياد داريم که وسايل ارتباط جمعي گامهاي مهمي در برقراري ارتباط با مخاطبين مختلف خود دارد همانگونه که استحضار داريد ارتباط میان انسان با انسان یک امر پویا و متحول بوده است و بشر از آغاز خلقت با وسایل مقدماتی وساده ارتباط، مقصود خود را به دیگران منتقل می کرده و برای ارتباطات غیر مستقیم نیز از ابزارها و وسایل ابتدایی سود می جسته است.

با اين اوصاف خالي از لطف نيست که سیر تحول تاریخی وسایل ارتباطي و اشکال آن را در این بخش ذکر کنم. گرچه به دليل سادگي مطلب ، قريب به يقين بيشتر دوستان از آن مطلع هستند.

1. در اين قسمت انواع اشکال وسایل ارتباطی را نام ميبرم :

1/1 زبان:

در حالت عادی و معمولی وقتي که ارتباط به صورت مستقیم و به شکل شفاهی صورت می گیرد، زبان نقش متقابل و دو سویه دارد ؛ اندیشه و مراد پیام دهنده را به مخاطب و گیرنده پیام منتقل می کند، از سويی مخاطب طرف گفتگو، به او پاسخ می دهد و یا حداقل مجال و فرصت پاسخگویی را دارد.

2/1خط:

اختراع خط از نقاط مهم در حیات بشری محسوب می شود و ثبت تاریخ و انتقال پیام از نسل گذشته به نسل بعدی و آینده از همان زمان آغاز می شود و در حقیقت زمینه گسترده ارتباط باواسطه به وجود میآیدوانسانها قادر میشوند تا با ثبت مراد و مقصود خود از طریق کتابت به صورت غیر حضوری و غیر شفاهی آن را به گیرنده و مخاطب پیام ارایه بدارد.

3/1 چاپ:

فراهم شدن زمینه و شرایط چاپ پیام و انتقال آن و ماندگار بودن این پیام ها از نظر زمانی، شرایط وسیع‌تری را برای برقراری ارتباط انسان با انسان مساعد ساخت .

4/1وسایل ارتباط نوین :

با پیدایش رنسانس و خیزش چشم گیر در عرصه های _اقتصادی _اجتماعی در قرن هجده و نوزدهم ، وسایل مدرن ارتباط جمعی ، در فاصله های کوتاهی زمانی یکی پی دیگری اختراع شد و این ابزار به دلیل بر خورداری از قابلیت ها و ظرفیت هایی چون :

1. فراوان بودن تعداد گیرندگان،

2. تنوع در ترکیب گیرندگان،

3. تکثیر پیام از طریق انتشار آن در این وسایل،

4. سرعت توزیع پیام،

5. کم هزینه تمام شدن آنها برای گیرنده و مصرف کنندگان،

به سرعت جانشین اشکال دیگر وسایل ارتباط در جهان امروز شده است .

2. در قسمت دوم شیوه های انتشار پیام در گذشته را براي خوانندگان توضيح ميدهم :

قبل از کشف ابزارهای مدرن ارتباطی مانند تلگراف ،تلفون ،رادیو،و..... انتشار پیامها و انتقال آن به شیوه ها و اشکال ساده و بسیار ابتدایی انجام می شد.

گفته می شود که هنوز هم در مناطقی از آفریقا و آمریکا، بومیان و ساکنان اصلی این سرزمین ها برای انتشار پیام به دیگران از همان اسلوب و روش های کاملا قدیمی و کهنه استفاده می کنند.

تحقیقات ویژه در تاریخ نشان می دهد که به تعداد جوامع بشری ،روش و ترفندهای متفاوت برای تکثیر و انتشار پیام وجود دارد و این شیوه ها را می شود از میان تاریخ و فرهنگ آنها بدست آورد . پيشرفت تکنولوژي راه را براي برقراري ارتباط هموارتر کرده.اگر خاطرتان باشد سال گذشته شبکه بي بي سي اقدام به پخش يک فيلم چند دقيقه اي کرد که در آن نشان ميداد يک هواپيماي آموزشي در حال پرواز از روي جنگلهاي استوا با صحنه اي از بوميان مواجه شد که به سوي هواپيما نيزه پرتاب ميکردند.اين را ميتوان فهميد که ممکن است هنوز نقاط بکري وجود داشته باشد که از شيوه هاي کهن براي ماندگاري خود استفاده ميکنند.اين شوه ها به حدي زياد بوده که ممکن بود فرهنگ به فرهنگ با هم تفاوت داشته باشد.

در ادامه به تعداد اندکی از آنها که کارایی و استفاده در جوامع بیشتری را داشته است، اشاره می گردد:

1/2. انتشار پیام توسط تیز پایان :

به نظر من شايد در جوامعي که امکان استفاده از حیوانات اهلی تیزپا را نداشته‌اند ، بهترین گزینه برای انتقال و انتشار پیام ، استفاده از اشخاص تیز پا و دونده محسوب می شده است .

این اشخاص یا مخصوصا و از قبل برای این کار پرورش و تربیت می شده اند و یا اینکه از میان واجدین شرایط که به صورت داوطلبانه اعلان آمادگی می‌کردند، انتخاب می‌شده‌اند. استفاده از دوندگان برای انتقال پیام های کتبی و یا شفاهی در ممالک بسیاری رایج و معمول بوده است.اگر سريال جنگجويان کوهستان را در ذهن داشته باشيد با خواندن اين قسمت بايد اسم « تايسانگ » در ذهن شما نقش بسته باشد.

2/2. انتشار پیام از طریق چابک سواران:

امپراطوریها و دولت ها ، برای ارسال پیام و انتقال آن به نقاط دورتر از قلمرو فرمانروایی خود و یا برقراری ارتباط و انتقال پیام به کشورها و ممالک دیگر ، همواره از تعدادي سوارکار ماهر و ورزیده بهره میگرفته‌اند.

آنها برای این کار، گروه خاص و سازمان منظمی را به وجود آورده و اسب هایی خاص را پرورش داده و تربیت می کردند.استفاده از چابک سواران ،کار انتقال پیام از طریق دوندگان پیاده را به اندازه چشم گیری آسان ساخت و نیز صرفه جویی قابل ملاحظه‌ای را در وقت و زمان انتقال پیام نصیب می ساخت.

ضریب امنیتی قاصدان و رسانندگان پیام نیز به این طریق در حد زیادی تامین می شد و امکان استفاده تعداد بیشتر پیام رسان ها نیز مساعد می گشت.

3/2. انتقال پیام توسط پرندگان :

همه ما با رسيدن به اين نقطه به راحتي با کبوتر نامه بر عجين ميشويم. درست است ، شیوه دیگر برقراری ارتباط و انتقال پیام ، استفاده از پرندگانی بود که قابلیت پرورش و تربیت برای به عهده گرفتن این مهم را داشتند .این پرندگان تحت نظر مربیان و آموزگاران مجرب پرورش می یافت و در مدت زمان خاص به خوبی مبدا و مقصد انتقال پیام را درک و تشخیص می کرد .کبوتر و باز و عقاب از این نوع پرندگان محسوب می شد .

سرعت قابل ملاحظه که در این روش برای انتشار و انتقال پیام وجود داشت ،سبب وسعت قلمرو و نیز ماندگاری آن تا حدود سه چهار قرن قبل در جهان گردید.

شايد براي ما که امروزه در عصر تکنولوژي قرارداريم اين نکته باور کردني نباشد که هنوز هم از این پرنده ها برای اجرای ماموریت های خاص و ویژه استفاده می شود ولي اين حقيقت دارد.

4/2. انتشار پیام از طریق دهل(طبل) :

جارچی، اصطلاح آشنا حتی برای نسل های زنده ممالک عقب مانده و جهان سوم است .جارچی ، به کسی گفته می شود که همراه عده ای دهل زن و یا شیپور نواز،پیام را از طرف حکومت به سمع مردم می رسانند .آنها از طریق کوبیدن به طبل های مخصوص که دارای صدای نسبتا بلند است و عبور از میادین ،کوچه و خیابان ها، توجه مردم را به خود جلب می کنند و سپس یکی از آنها با صدای بلند، متن پیام را به گوش مردم می رسانند.

خود من با توجه به سنس که دارم ولي با نگاه به اين مقوله ، فيلم مدرسه موشها را به خاطر ميآورم که در آن فيلم جمله « بيايد ميدان شهر » با ريتم زيبايي خوانده ميشد. البته اين نکته را هم اضافه کنم که استفاده از این سبک برای انتشار و انتقال پیام از زمان های بسیار دوری رواج داشته است و حتی امروزه در برخی از کشورها به همان شکل و یا اندکی تغییر یافته و پیشرفته تر رایج است و گاهی از ابزار مدرن تر نیز کار گرفته می شود. کاربرد استفاده از بلندگو برای انتشار پیام به تعداد زیاد از مردم، حتی در حال حاضر نیز مروج و معمول است . دوره گردهايي که در سطح شهر مشغول کسب هستند با دريافت اين موضوع دارند امرار معاش ميکنند.البته به احتمال قوی ،کار برد این روش بیشتر در جوامعی بوده که ساختار محلات مسکونی آنها تا حدی به شهرهای امروزی شباهت داشته است .

5/2 . تلگراف و تلفن :

اختراع تلگراف مهمترین تحول در زمینه ارتباطات بود. تلگراف در سال 1832بوسیله "سامویل مورس"انگلیسی جرقه ای از یک انقلاب در صنعت ارتباطات به حساب می رود.این وسیله زمینه آن را فراهم می ساخت که از فواصل بسیار دور ارتباط ها فراهم شود و پیامها بدون تهدید و خطرهایي که قبلا با آنها روبرو بود، به مخاطبان و گیرندگان برسد.

در عین حال ،تلگراف توانایی آن را داشت تا قلمرو وسیع و گسترده ای را برای پیام رسانی تحت پوشش قرار دهد.

سال گذشته که من با آقاي عيسي خان گرانمايه صحبت ميکردم در زمينه بسترسازي خدمات رفاهي براي ميمه در دهه هاي سي و چهل ، فعاليت هاي زيادي را از ظريق همين تلگراف پيگيري کرده اند که رسيد تلگراف هاي ارسالي توسط ايشان به مبادي مختلف مصداق بارزي از اين موضوع است.

در کنار تلگراف، اختراع تلفن و بی سیم و ... هر کدام پس از دیگری شرایط و امکان انتشار و انتقال پیام را آسان تر و گسترده تر ساخت و اختراعات و اکتشافات سریع و چشم گیر در عرصه ارتباطات، تمام ابعاد دیگر حیات انسانها را تحت تاثیر و پوشش قرار داد.

حدود چهار دهه بعد از اختراع تلگراف ، "الکساندر گراهام بل "دگرگونی بیشتری در این انقلاب به وجود آورد و زمینه را بیش از پیش برای اکتشافات دیگر فراهم ساخت. «اختراع تلفن توسط وی، بشر را قادر ساخت تا علاوه بر غلبه بر زمان و مکان، موفق شود تا از طریق گوش با افراد دیگر در فواصل دور ارتباط برقرار کند. »

2/6 . رادیو و بیسیم

اختراع تلفن و تلگراف مقدمه ای برای یک دست آورد بسیار بزرگ و شگفت انگیز دیگر در عرصه ارتباطات شد که در سال 1895 رقم خورد. اختراع دستگاه ارتباط بی سیم و رادیویی توسط « گلیلو مارکنی» ایتالیایی، زمینه حاکمیت را برای ارتباطات الکترونیکی فراهم ساخت و انسان ها قادر شدند که برای انتشار پیام هایی گوناگونی خود، از امواج رادیویی استفاده کنند.

2/7 . تلویزیون و ...

از اواخر قرن نوزدهم به بعد، مهمترین اختراعات در عرصه ارتباطات صورت گرفته است و سرعت ظهور و تکامل این وسایل، زیاد و چشم گیر بوده است. « دست یافتن به فن عکاسی و فلمبرداری، ساختن صفحات ضبط صدا و دستگاه گرامافون، تهیه وسایل نمایش و انتقال عکس ها و تصاویر متحرک از راههای دور صورت گرفت. وسایل نوین چون سینما و تلویزیون، در دسترس قرار گرفت».

در اواسط قرن بیستم، برای انتقال پیام ها به هوا و هواپیما، دستگاه رادار ساخته شد. در مجموع در یک قرن اخیر به خصوص شصت سال اخیر ( 1920 ـ 2006) وسایل ارتباطی نوین، گسترش و پیشرفت فراوانی پیدا کرده است

باز هم به خاطر حوصله اي که به خرج ميدهيد تشکر ميکنم.

سیر تاریخی وسایل ارتباط جمعی

مطالب مشابه :

اختراعات ساده

طریقه ساخت یک توربین بادی ساده با ابزار و وسایل ساده و دم دستی

اختراع(2)

طراحی و اختراع

سیر تاریخی وسایل ارتباط جمعی

واحد کار آشنایی با وسایل ارتباط جمعی