ارگ مشهد

در میان مردم مشهد، فاصله بین خیابان مدرس تا روبروی بانک مرکزی مشهد، با نام «ارگ» شناخته می شود، حال آنکه هیچ اثری از ارگ یا کاخ حکومتی در این محدوده نیست. اما در گذشته ای نه چندان دور، تا پیش از به قدرت رسیدن رضاخان، در این محدوده ارگ حکومتی مشهد قرار داشته که محل استقرار حاکم مشهد بوده است. این ارگ بر خلاف اغلب ارگ های حکومتی، خارج از باروهای شهر قرار داشته است.

حدود صد و بیست سال پیش، لرد کرزن انگلیسی از شهر مشهد بازدید کرده و برای دیدار حاکم مشهد، رکن الدوله، به ارگ حکومتی رفته است. در ادامه شرح کرزن از مشهد آن دوران و نقشه حدودی، براساس گفته های وی می آید.

«مشهد مانند شهرهای دیگر نسبتا معتبر شرق با دیوار گلی محصور است و در فواصل معینی برج های گلی دارد. دیوارها در قسمت تحتانی نه پا و در بالا چهارپا قطر داشته و سنگری که یک پا ضخامت آن بوده و فعلاً به کلی خراب است.

محیط دیوارها را به تفاوت از چهار و چهار و نیم تا شش میل گفته اند اما به واسطه وضع آشفته ای که دارند اندازه گیری ها بسیار دشوار است. این دیوارها پنج دروازه دارد: بالا خیابان، پایین خیابان، نوغان، عیدگاه و سراب. ارگ شهر نزدیک به دیوار جنوب غربی است.»

(ایران و قضیه ایران، لرد کرزن، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، انتشارات علمی و فرهنگی، 1367، 1/214-215)

«ارگ محل اقامت والی است در بخش جنوب غربی مشهد واقع و بوسیله میدان بزرگی از شهر جدا شده است و اطراف آن برج و باروهای کوتاه هست. از میان دروازه ای که بین دو برج واقع بوده و بر بالای آنها علامت شیر و خورشید را که وارفته ای اندوده بودند عبور نموده از دالان دراز پرچاله به حیاط وسیعی داخل و پیده شدیم.»

(همان، 1/235)

نقشه حدودی مشهد قدیم بر اساس گفته های لرد کرزن

ارگ مشهد

مطالب مشابه :

برج مجلل خورشید

برج مسکونی قصر سفید

آشنائی با عمارت خورشید (کلات نادری-مشهد)

برج رادکان(رصد خانه)

نقاط دیدنی مشهد= کاخ خورشید کجاست؟؟!!

ارگ مشهد

مجتمع تجاری مسکونی زیست خاور- مرکز خرید مشهد امام رضا (ع)

خط 2 مترو مشهد؛ زندگی در زیر شهر هم جاریست

مرحوم آیت الله سید محمد باقر شیرازی به عنوان عالم نجوم وهیات(2)-اوقات شرعی