خلاصه اقدام پژوهی ازکتب مرتبط

تعریف اقدام پژوهی

اقدام پژوهی«action research» ،تحقیقی نظامدار،گروهی ،مبتنی بر همکاری،خوداندیشیده و انتقادی است که توسط شرکت کنندگان در این پژوهش انجام می پذیرد (آهنچیان و همکاران، 1383). به بیان ساده تر،اقدامی در جهت حل مساله ای ملموس است که فرد در ضمن کار خود با آن مواجه می شود و گام به گام و طی مراحل مختلف زمانی، توسط خود افراد و ضمن کارشان صورت می پذیرد .در واقع پژوهش در عمل، فعالیتی آموزشی و پژوهشی است که توسط معلم برای حل سریع مشکلاتی که در حین فعالیت یاددهی یادگیری با آن مواجه می شود ،صورت می پذیرد (آهنچیان ، 1382) .

پیشینه اقدام پژوهی

سابقه اقدام پژوهی در نظام تعلیم و تربیت در جهان به نیمه دوم قرن بیستم می رسد و سوابق نشان می دهد که این رویکرد از انگلستان آغاز گردید(امیرحسینی، 1384). اقدام پژوهي را منتسب به کورت لوين(kurt lewin) و طرح آن را از سال 1944 توسط وي مي دانند . وي معتقد بود که اگر پژوهش اجتماعي صرفا منجر به توليد دانش گردد بدون آنکه در چرخه فعا ليتهاي اجتماعي بهبودي و تغيير ايجاد کند به مقصود خود نرسيده است . از ديدگاه وي هدف پژوهش تنها شناخت جهان و تفسير آن نيست بلکه تغيير آن نيز مي باشد . وي اقدام پژوهي را عاملي نيرومند براي نيل به اين هدف مهم مي دانست .

زیچنر(2001) و هاپکینز (2002) ،اقدام پژوهی را به عنوان یک سنت پژوهشی معرفی می کنند این در حالی است که در دو دهه گذشته ،اقدام پژوهی در آمریکا محبوبیت گسترده اییافته و بیشتر توسط دانشگاهها حمایت می گردد.در این زمینه زیچنر خاطرنشان می کند که بیشتر اقدام پژوهی هایی که درگذشته اجرا شده اند در سطوح دانشگاهی و در ارتباط با معلمان بوده است(والسا کوشای، 1390). بررسی ها نشان می دهد اقدام پژوهي از بستر تحقيقات کيفي متولد شده است.

اهداف اقدام پژوهی

ایرانی و بختیاری1382 به نقل از استاین ایزاک هدفهای اقدام پژوهی را اینگونه ذکر می کنند : کشف استعدادهای نهفته و فراهم ساختن بستری مناسب جهت رشد و شکوفایی معلمان،ارج نهادن به فعالیت های پژوهشی معلمان ،شناخت معلمان نوآور و پژوهشگر و بهره گیری از تجارب ارزشمند آنان در جهت ارتقای کیفی نظام آموزش و پرورش،گسترش مهارتها یا رویکردهای جدید و حل مسائل با استفاده از کاربرد مستقیم روش ها و مهارتها در مراکز آموزشی و یا محیط های واقعی و شغلی.همچنین احساس تعلّق حرفه اى ،کاهش هزینه های پژوهشی،رشد اعتمادبه نفس و خودباوری معلم از اهداف آن محسوب می گردد ضمن اینکه جدايى بين نظر و عمل از بين مى رود،تحقیق بر مبنای نیازهای بومی و محلی صورت می پذیرد و نتايج پژوهش از بالا، يا بيرون كلاس و مدرسه، صادر نمى شود، بلكه به همت خود معلم و همكاران او به دست مى آيد.

اهمیت و ضرورت اقدام پژوهی

اقدام پژوهی الگویی مفید و توانمند برای عرصه تعلیم و تربیت است زیرا :

1- مناسب ترین راه برای حل مساله است . بسیاری از دست اندرکاران آموزشی می توانند از این راه بسیاری از مسایل مربوطه به کلاس و مدرسه را کاهش داده یا حل کنند .

2- نوعی آموزش حین خدمت است . افراد درگیر در پژوهش در حین پژوهش به مهارت ها و دانش هایی دست می یابند که قبلاً با آن آشنا نبودند .

3- نوآوری و دانش افزایی . چون در این روش به دنبال حل مساله هستیم ، احتمال این که به نوآوری هایی نیز دست یابیم بسیار بیشتر است . به سخنی دیگر ، ضمن جست و جوی راه های مناسب برای حل مسئله ، این امکان نیز وجود دارد که پژوهنده به راه های نو و خلاقانه دست یابد .

4-اصلاح وضع نامطلوب . هدف اساسی در این روش اصلاح وضع نامطلوب و کاهش مسائل است .

5-دوری از نخبه گرایی . در این روش همه دست اندرکاران وارد عرصه پژوهش می شوند و پژوهش از انحصار افراد کارشناس و نخبه بیرون می آید و پژوهش ، عمومی می گردد .

6-رشد و بالندگی عمومی . چون تحقیق گستره وسیعی می یابد و هر کس در جایگاهی که باشد به پژوهش می پردازد این کار سبب رشد و بالندگی افراد می شود .

7- پاسخگویی علمی . چون گستره وسیعی از افراد درگیر پژوهش می شوند ، پاسخگویی به مسائل موجود صورت علمی پیدا می کند . عوام زدگی و راه حل های غیرمنطقی جای خود را به راه حل های علمی و منطقی می دهد و همگان تلاش می کنند تا برای پاسخ گویی به مسائل راه علمی و منطقی پیش گیرند .

8- نزدیکی تفکر و عمل . چون در این روش هدف نهایی بهبود و اصلاح عمل است ، و هر عملی نیر بر بنیاد نظری انجام می گیرد ، در این رویکرد بیش از دیگر روش ها ، فاصله تفکر و عمل کم می شود (قاسمی پویا ، 1381 )

مدل اقدام پژوهی

از اقدام پژوهی مدل های مختلفی تعریف شده است . یکی از معروفترین آن،مربوط به کمیس و مکاتاگارت (2005) می باشد که اقدام پژوهی را در قالب یک مدل چرخه ی حلزونی به تصویر می کشند که شامل مراحلی است که به صورت یک روند ادامه می یابد:

· برنامه ریزی تغییر

· اقدام و مشاهده فرایند و پیامدهای تغییر

· تفکر در فرایندها و پیامدها و سپس برنامه ریزی دوباره

· اقدام و مشاهده

· تفکر

شکل 1- حلزون اقدام پژوهی

شکل صفحه 13 کتاب والسا کوشای ترجمه شده و برای این بخش مناسب است

روش شناسی اقدام پژوهی

اقدام پژوهی در زمره روشهای تحقیق توصیفی است . هدف این دسته از پژوهش های آموزشی ، توصیف شرایط یا پدیده های مربوط به نظام آموزشی می باشد . با استفاده از اقدام پژوهی می توان موقیعت های نامعین ، ملموس ، مربوط به اقدام ها و عملیات آموزشی ، را مشخص کرد . بنابراین هر یک از افرادی که در نظام آموزشی دست اندرکار فعالیت های آموزشی می باشند ، و به ویژه مدیر و معلمان که به طور مستقیم با فرایند یاددهی – یادگیری سروکار دارند ، می توانند برای شناخت « مسائل مبتلا به » محیط های آموزشی ، اقدام پژوهی را به طور انفرادی یا گروهی به کار برند . این نوع تحقیق بازخورد لازم را برای بهبود مدیریت واحدهای آموزشی ، فرایند یاددهی و یادگیری و نیز ارزیابی از آموخته ها را فراهم می آورد (بازرگان ، 1383).اقدام پژوهی با پژوهش کاربردی به رغم وجوه اشتراک ،تفاوت دارد علاوه بر آن در این پژوهش سعی بر آن است که نتایج تعمیم داده شود در حالیکه در اقدام پژوهی هر چند که از روش علمی استفاده میشود ، اما کنترل فرایند پژوهش ، شدت یاد شده را ندارد . این امر بر این علت است که در اقدام پژوهی ، پژوهشگر در صدد یافتن نتایج تعمیم پذیر نمی باشد ، بلکه هدف او رسیدن به شناخت علمی درباره مساله ویژه ای است که خود با آن سروکار دارد (بازرگان ، 1383)

مراحل اقدام پژوهی

در یک نگاه کلی اقدام پژوهی فرایند زیر را شامل می شود:

شکل 2-فرایند اقدام پژوهی

مراحل 9 گانه زیر را مي توان به سه مرحله عمده تقسيم کرد: مرحله تشخيصي (1تا5) ، تغییر(6 )وارزيابي (7تا9)

1- مشخص كردن موضوعي كه داراي شرايط زير باشد .

الف – مورد علاقه شما باشد .

ب – پژوهش پذير باشد .

ج – داراي اهميت باشد .

د – در توان پژوهشگر باشد .

ه – پشتوانه ي اطلاعاتي داشته باشد.

2 – بيان مساله(توصيف وضعيت موجود):

پژوهشگر وضعيت فعلي را به روشني توصيف مي كند و به تعريف و بيان ابعاد مساله مي پردازد . اينكه مشكل موجود در چه شرايط و محيطي نمايان شده و عمق و گستردگي آن چقدر است و آسيب هاي آن كدامند ؟

3 – گرد آوري اطلاعات اوليه ( شواهد يك) :

برای این که تصویر روشنی از وضع موجود داشته باشیم لازم است داده ها یا اطلاعات لازم در این باره را جمع آوری کنیم.

الف – مشاهده رفتار يا بررسي عملكردها در مدت معين

ب –بررسي پرونده تحصيلي دانش آموز

ج – پرس و جو از همكاران

د – مطالعه علمي و آگاهانه از منابع معتبر( كتب و ...)

در اين قسمت بهتر است كميت هاي اندازه يا مشاهدات در طي جدول يا نموداري بيان شود .

4 - تجزیه و تحلیل و تفسیر داده های اولیه :

(بررسی علمی داده هاي شواهد يك) :

در این مرحله پژوهشگر با استفاده از اطلاعات بدست آمده از مرحله ی قبل ، اقدام به تحلیل و تفسیر داده ها می کند و با یک جمع بندی عالمانه از اطلاعات ، تاحدودی به علل احتمالی بوجود آورنده مشکل پی می برد و نظرات خود را دراین مورد ثبت می کندتا براساس آن راه حل موقتي را براي اجرا انتخاب كند.

5 -انتخاب راه حل یا راه حل های جدید و موقتی جهت اجرا

با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده و با خرد ورزی و اندیشیدن مداوم راه حل خود را با شرايط زير انتخاب کنید.

الف : در انتخاب راه حل عجله نكنيد .

ب : مطمئن باشيد كه اطلاعات كافي جمع آوري كرده ايد .

ج : راه حلي انتخاب كنيد كه امكان اجراي آن باشد.

6 - اجرای راه حل و نظارت برآن در حین اجراء :

پژوهشگر ضمن اجرای راه حل پیشنهادی خود ، باید دقت کند که راه حل به درستی اجراء شود .یعنی ضمن اجراء ناظر و کنترل کننده مداوم نیزباشد .

* در اين مرحله بهنکات زیر توجه نمایید :

الف : پيشرفت كار را زير نظر داشته و وقايع را ثبت كنيد .

ب : از همكاران منتقد خود در مورد پيشرفت كاركمك بگيريد .

ج – درصورت لزوم تغييرات لازم رادراجراي طرح اعمال كنيد.

7- گرد آوری اطلاعات پس از اجراي راه حل (شواهد دو) :

پژوهشگر پس از اجرای راه حل مطلوب خود که مدعی می باشد با اجرای آن وضعیت مطلــــوب حاصل گردیده ، باید ملاکهایی را جهت اثبات ادعای خود داشته باشد .

الف : روش هاي گرد آوري اطلاعات را معين كنيد .

ب : داده هاي بدست آمده كه نشانگر ايجاد تغيير هستند را جهت ارائه جمع آوري كنيد .

ج :داده هاراجهت قضاوت دراختيارهمكاران منتقدخودقرار دهيد.

8 - ارزشیابی تاثیر اقدام جدید و تعیین اعتبار آن ( ارزیابی و اعتبار بخشی )

در این مرحله داده های جمــع آوری شده را مانند مرحله سوم تفسیر و تحلیل می کنیم .با بررسی نتایج و داده های تحقـیق بعد از اجرای عمل ( راه حل ) از خود می پرسیم که «آیا واقعا تغییری که من به دنبال آن بودم تحــــــقق پیدا کرده است ؟ چقدر ؟» و برای ادعاهای خود از شواهد 2 استفاده می کنیم.

در اين رابطه : 1 – دلايل محكم خود را مبني بر ايجاد تغيير بيان كنيد .2 – نظر همكاران منتقد خود را كه مبني بر تاييد تغييرباشد قيد كنيد .( گروه ارزياب )

9- دادن گزارش نهايي يا اطلاع رساني بهمراه نتيجه اتفاق افتاده ودر صورت تمايل ارائه ي پيشنهادات لازم به همكاران.

جدول 1) مراحل اقدام پژوهی در نه گام

گام اول	مشخص کردن موضوع پژوهش	مورد علاقه پژوهشگر باشد. دارای اهمیت باشد،اجرای ان در توان پژوهشگر باشد. منابع اطلاعاتی کافی در دسترس باشد.
گام دوم	توصیف وضع موجود و تشخیص مساله	موقعیت جغرافیایی مدرسه ،تعداد فراگیران مدرسه و کلاس ،جنسیت فراگیران،شیفت و ...(توصیف وضع موجود) مساله ای که اکنون با آن درگیر هستید چیست؟چه چیزی را می خواهید بهبود بخشید؟(تشخیص مساله)با استفاده از تجربه خود ،اسناد و مدارک آموزشی موجود ،نتایج پژوهش ها و ....
گام سوم	گردآوری اطلاعات(شواهد اول)	شواهد ،داده هایی هستند که بدان وسیله می توانیم درباره تغییرات چیزی داوری کنیم و یا استناد کنیم که مساله وجود دارد. با استفاده از وضع موجود را مشخص می کنیم برای رفع آن راه حل می دهیم. این شواهد را می توانیم از راه هایی مانند مصاحبه،مشاهده،آزمون،پرسشنامه و ...جمع آوری کنیم.
گام چهارم	تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها	با استفاده از فن تجزیه و تحلیل و تفسیر است که مطالب ضد و نقیض مشخص می شود و بدنبال کشف و شناسایی علل و یا عوامل بوجودآورنده مساله هستیم و چگونگی روابط متقابل و ...با واقعیت ها نشان داده می شود معمولا به روش های زیر انجام می شود: تهیه جدول فراوانی –روش ترسیم مفاهیم-روش تجزیه وتحلیل مسائل
گام پنجم	انتخاب راه حل جدید	چون پژوهش در عمل فعالیتی مشارکتی است.درنتیجه از نقطه نظرات همه عوامل (مدیر، مشاور، همکاران، اولیا،منابع مکتوب و...)بهره جسته و علل مشکل و راه های رفع آن را جمع آوری می کنیم و مناسبترین راه حل را انتخاب می کنیم.
گام ششم	اجرای راه حل جدید و نظارت بر آن	تهیه طرح عمل برای راه حل انتخابی و سپس تغییرات را مشاهده و ثبت می کنیم.
گام هفتم	گردآوری اطلاعات (شواهد دوم)	چون ادعا شده است که انجام اقدام پژوهی موثر بوده است لذا باید دلایل و شواهد عینی و دقیق ومستدل جهت مقایسه با شواهد 1 ارائه شود تا خواننده متقاعد گردد که روش نوع کار شما موثر بوده است.
گام هشتم	ارزشیابی تاثیر اقدام جدید و تعیین اعتبار	با تجزیه و تحلیل شواهد 2 و مقایسه آن با شواهد 1 نسبت به تاثیر اقدام خود قضاوت خواهیم کرد محقق برای اینکه اطمینان حاصل کند که راه حل انتخاب شده صحیح است(اعتباربخشی)یافته ها را با همکاران و متخصصان در میان گذاشته تا اعتبار آن توسط دیگران نیز تایید گردد.
گام نهم	تجدیدنظر ودادن گزارش نهایی و اطلاع رسانی	پس از اعتبار یابی اصلاحات لازم نهایی را در عمل پیشنهادی انجام می دهیم و در این مرحله گزارش نهایی جهت اطلاع رسانی تهیه و تدوین می گردد که محقق می بایست کلیه مراحل و روش انجام کار را مستند و با رعایت اخلاق پژوهشی و حفظ امانت ثبت نماید.گزارش نهایی پژوهش را انتخاب موضوع و بیان مقدمه،آغاز و با ذکر منابع پایان می پذیرد.

منبع: امیرحسینی،خسرو (1384).مهارت پژوهشگری (آموزش اقدام پژوهی).ناشر: عارف کامل

چگونه یک مساله یا موضوع اقدام پژوهی را برگزینیم؟

تشخیص مساله و انتخاب موضوع پژوهش

نخستین گام در هر پژوهش تعیین موضوع یا زمینه ی تحقیق است لازم است پژوهشگر مشخص کند که آیا موضوع مورد توجه وی با شغلش ارتباط دارد ، آیا موضوع قابل بررسی و تحقیق است ؟ برخی مواقع پژوهنده موضوعی را انتخاب می کند که به علل گوناگون از جمله وسیع بودن موضوع یا مشکل بودن گردآوری اطلاعات و غیره امکان پژوهش بعید به نظر می رسد (قاسمی پویا ، 1381).

موضوع تحقیق شما باید دارای این ویژگیها باشد :

1- مورد علاقه شما باشد . هم چنان که بارها اشاره شده است اگر موضوعی مورد علاقه شما باشد با انگیزه بیشتر آن را دنبال کنید .

2- پژوهش پذیر باشد . برخی از موضوع ها به علل گوناگون پژوهش پذیر نیستند برای نمونه این سوال که « چگونه می تان هوش کودکان را افزایش دهم ؟» پژوهش پذیر نیست . دست کم برای معلمان در شرایط فعلی شایان تحقیق نیست .

3- دارای اهمیت باشد . هر پژوهشی ارزش علمی و کاربردی ندارد . باید موضوعی را مورد مطالعه قرار داد که دارای اهمیت و دست کم به نوعی با شغل و علاقه ما ارتباط داشته و نتیجه آن احتمالاً برای دیگران هم شایان توجه و تامل باشد .

4- در توان پژوهشگر باشد . هر پژوهنده به علل گوناگون توانایی هایی دارد . باید موضوع پژوهش با توانایی های علمی ، امکانات و شرایط خاص پژوهشگر همخوانی داشته باشد .

5- منابع اطلاعاتی کافی در اختیار باشد . اساس پژوهش را اطلاعات تشکیل می دهد . اگر امکان گردآوری اطلاعات کافی برای محقق نباشد ، کار پژوهنده دشوارخواهد شد لذا بهتر است به موضوع هایی بپردازیم که جمع آوری اطلاعات برای آنها امکان پذیر باشد (قاسمی پویا ، 1381) .

ضرورت بررسی پیشینه

پژوهش زمانی دارای اهیت وارزش علمی و کاربردی خواهد بود که برآمده از مطالعات کافی درباره ی پیشینه موضوع تحقیق شما باشد . بسیاری از مطالبی را که پس از ماه ها تلاش به آن می رسیم ممکن است دیگران قبلاً تحقیق کرده باشند و نیازی به تلاش های ما نباشد . با مطالعه ی پیشینه ی موضوع تحقیق ، از چندی و چونی کارهای آگاه می شویم و آزموده ها را دوباره نمی آزمائیم با مطالعه پیشینه ها و نقد و تجزیه و تحلیل منطقی آنها وضعیت خودتان را مشخص کنید . (قاسمی پویا ، 1381)

روش های گردآوری اطلاعات

روشهای زیادی برای گردآوری اطلاعات وجود دارد که عمده ترین آنها شامل موارد زیر می باشد :

پرسشنامه مصاحبه مشاهده

1- پرسشنامه یکی ازمعمول ترین ابزارهای جمع آوری داده ها در پژوهش هستند . دو نوع پرسشنامه وجود دارد : اول پرسشنامه های استاندارد شده که توسط پژوهشگرانی که به طور مشخص در آن زمینه کار می کنند ، ساخته شده و به نام پرسشنامه های استاندارد شده معروف هستند . نوع دوم ، پرسشنامه های محقق ساخته هستند که پژوهشگر با توجه به نیاز و هدف خود آن را می سازد . ساخت پرسشنامه مستلزم مهارت پژوهشگر ، هم در موضوع مورد پژوهش و هم در فن ابزار سازی می باشد (کبیری ، 1383)

2- مصاحبه به داده هایی که محقق با مراجعه مستقیم به مصاحبه شونده ،اطلاعات خود را از طریق پرسش مستقیم دریافت می نماید (احمدی،1391). مصاحبه می تواند ساختار یافته ، نیمه ساختار یافته و یا باز باشد . در مصاحبه ساختاریافته مصاحبه گر از یک طرح کاملاً مشخص برای مصاحبه استفاده کرده و سوالات نوشته شده را برای مصاحبه شونده قرائت کرده و جواب شفاهی وی را ضبط یا یادداشت می کند .

در مصاحبه ی باز ، مصاحبه گر هدف کلی را در ذهن در نظر گرفته و به انتخاب خود سوالات را مطرح کرده و جریان مصاحبه را به نحوی پیش می برد که اطلاعات مورد نیاز به دست آید . این شیوه در مصاحبه های بالینی مورد استفاده قرار می گیرد . در مصاحبه نیمه ساختار یافته سوالات کلی از قبل مشخص شده ، ولی مصاحبه گر می تواند به صلاحدید خود ترتیب سوالات را عوض کرده و یا آنها را تغییر دهد ، نحوه ی انتخاب نوع مصاحبه بستگی به هدف پژوهش دارد . (کبیری ، 1383).

3-مشاهده روشی که محقق در ان شخصا وقایع را مشاهده و نسبت به ثبت داده ها اقدام می نماید(احمدی، 1391) مشاهده به انواع مشارکتی و غیرمشارکتی تقسیم میگردد (آهنچیان، 1383).

برای مطالعه بیشتر به کتاب روش تحقیق تالیف علی دلاور مراجعه نمایید)

تجزیه و تحلیل داده ها

روشهای تجزیه و تحلیل داده ها به پنج طبقه تقسیم می شوند :

1- توصیفی 2- مقایسه ای 3- علیت 4- همبستگی یا همخوانی 5- استنباطی

1- تجزیه و تحلیل توصیفی : در تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها ، محقق داده های جمع آوری شده را با استفاده از شاخص های آمار توصیفی ، خلاصه و طبقه بندی می کند . به بیانی دیگر ، درتجزیه و تحلیل توصیفی ، محقق ابتدا داده های جمع آوری شده را با تهیه و تنظیم جدول توزیع فراوانی خلاصه می کند و سپس به کمک نمودار آنها را نمایش می دهد .جداول توزیع فراوانی ، نمودارهای آماری ، شاخص های مرکزی و پراکندگی از جمله تجزیه و تحلیل توصیفی هستند .

2- تجزیه و تحلیل مقایسه ای : در تجزیه و تحلیل مقایسه ای ، داده های گردآوری شده علاوه بر اینکه به صورت توصیفی تحلیل می شوند با یکدیگر مقایسه نیز می شوند . سوالی که در این نوع تحلیل مطرح است این است که آیا شاخص آماری محاسبه شده بزرگتر یا کوچکتر از شاخص آماری دیگر است ؟

به این معنی که دو یا چند شاخص آمار توصیفی (مانند : میانگین ، میانه ، انحراف استاندارد و واریانس) مورد مقایسه قرار می گیرند . آزمونهای آماری در تجزیه و تحلیل مقایسه ای جهت تصمیم گیری در باره ی آزمون فرضیه های تحقیقی (تایید یا عدم تایید) به کار می روند.

3- تجزیه و تحلیل علیت : درتجزیه و تحلیل علیت ، ابزار یا شاخصهای آماری به کار برده شده ، مشابه شاخصهایی است که در تجزیه و تحلیل مقایسه ای مورد استفاده قرار می گیرد. با این تفاوت که در این نوع تجزیه و تحلیل ها ، روابط علت و معلولی بین متغیرهای مستقل و وابسته مورد بررسی قرار می گیرد و محقق با تایید یا عدم تایید (رد) و فرضیه های آماری به تایید یا عدم تایید (رد) روابط علت و معلولی می پردازد . تجزیه و تحلیل علیت برای پاسخ به سوالات «چرایی» به کار می رود . تحلیل عاملی و تحلیل مسیر از جمله تجزیه و تحلیل علیت هستند .

4- تجزیه و تحلیل همبستگی یا همخوانی : در تحلیل همخوانی مشخص می شود که آیا اندازه ی یک متغیر با اندازه های متغیر دیگر همخوانی دارد . برای مثال ، آیا بین پایگاه شغلی یا اجتماعی افراد و اعتقادات مذهبی آنها همخوانی وجود دارد . روشهای مختلف همبستگی ، تحلیل واریانس و کواریانس و رگرسیون از جمله این موارد هستند.

5- تجزیه و تحلیل استنباطی : آمار استنتباطی برای دو هدف به کار می رود : برآورد ویژگیهای جامعه (پارامتر) از روی ویژگی های نمونه (آماره) و پیش بینی روابط یا تفاوت . (حسن زاده ، 1387) .

فرایند تحلیل داده های کیفی

به دو دلیل در اقدام پژوهی از روشهای پیشرفته آماری استفاده نمی گردد : اول به لحاظ آن که در اقدام پژوهی از روش های کیفی مانند مشاهده و مصاحبه برای گردآوری داده ها استفاده می شود ؛ طبیعت داده های جمع آوری شده اقتضا می کند که تحلیل ها در حد شمارش فراوانی ها باقی بماند ، لذا معمولترین شیوه برای تحلیل این گونه داده ها استفاده از فراوانی و درصد می باشد ، به عبارت دیگر ، ماهیت داده ها مانع استفاده از روش های پشرفته آماری می گردد . دوم آنکه اساساً در اقدام پژوهی به خاطر ویژگیهای خاص آن در زمینه عدم تعمیم پذیری اطلاعات ، روش های تحلیلی استنباطی غیر قابل استفاده هستند ، بدین معنا که به دلیل آن که پژوهشگر قصد ندارد نتایج خود را تعمیم دهد ، لذا از روش های آمار استنباطی استفاده نمی کند . پس بسیاری از روش های آماری مرسوم در تحقیقات ، کاربرد خود را در اقدام پژوهی از دست خواهد داد . با توجه به موارد مطرح شده ، استفاده از روش های آماری توصیفی و بهره مندی از توصیفات نمایش همچون نمودار از مفیدترین روش های توصیف و تحلیل داده ها در اقدام پژوهی می باشد (کبیری ، 1383 ، ص219)

داده های کیفی برای اقدام پژوه مزایایی دارد . مایلز و هابرمن (1994 ، ص 10) ویژگیهای داده های کیفی را که موجب این مزایا شده اند چنین ذکر کرده اند : « چون داده های کیفی بر روی داده های روز مره در زمینه واقعی و طبیعی تاکید دارند ، پس ابزار نیرومندی بر نظارت آنچه شبیه زندگی واقعی است داریم » این نویسندگان کیفیت « زمینه محلی » {ویژه ------ همین حالا و همین جا} را به عنوان اطلاعاتی که از یک محدوده ی تقریبی به یک موقعیت ویژه گردآوری می شود توصیف کرده اند . هم چنین بر اساس نظر ایشان ، عاملی که موجب تناسب داده های کیفی برای اقدام پژوه می شود ، توانایی این داده ها در ثبت موقعیت های مهم و کل گرا است .

مایلزوهابرمان (1994) برای تحلیل داده های کیفی ، الگویی را پیشنهاد می کنند که میتواند شما را در فهم اطلاعات و در میان گذاشتن آنها با مخاطبان راهنمایی کند .

ایشان تحلیل داده ها را به عنوان 3 فرایند هم زمان فعالیت تعریف می کنند : تقلیل داده ها ، نمایش داده ها و تایید و ترسیم نتایج.

تقلیل داده ها : تقلیل داده ها به فرایند انتخاب ، تمرکز ، ساده سازی ، تلخیص و تبدیل داده هایی اشاره دارد که در یادداشت ها یا نوشته ها نمود پیدا می کند . اقدام پژوه در سراسر پژوهش به طور مداوم با فرایند تقلیل داده سروکار دارد تا زمانی که نتایج ارائه شوند . نویسندگان تقلیل داده را به عنوان شکلی از تحلیل که تشخیص ، دسته بندی ، تمرکز ، کنار گذاشتن و سازمان دهی داده ها به روشی است که در نتایج نهایی می توانند ترسیم و تایید شوند ، تعریف می کنند . داده هایی که پس از این فرایند باقی می مانند ، چیزی است که در گزارش نهایی می آید . برای اقدام پژوه این تحلیل مداوم و انتخاب اطلاعات و مرتبط با ماهیت پدیدار شده ی اقدام پژوهی سازگار است .

نمایش داده ها : نمایش داده های می تواند به روش های مختلف نموداری ، انگاره ای و شبکه ای باشد . هدف ، ایجاد اطلاعات سازمان یافته در قالب کاربردی ، قابل فهم و مختصر است ، از این رو تحلیل گر نمی تواند آنچه را که رخ داده ببیند و نتیجه گیری کند یا به مرحله ی بعدی تحلیل برود .

تائید و ترسیم نتایج : از ابتدا پژوهشگر می کوشد معنا و مفهوم وقایع را بداند تا بتواند قواعد ، الگوها و توضیحات را یادداشت کند . پژوهشگر این نتایج را به آرامی نگاه می دارد و شک خود را آشکار نمی کند تا زمانی که آنها روشن و نمایان شوند . اگر چه نتیجه گیری نهایی زمانی ظاهر می شود که تحلیل انجام شود ، اما اقدام پژوه نتایج را در هنگام جریان یافتن طرح ترسیم می کند (نامداری پژمان ، 1390 ، ص137)

گزارش اقدام پژوهی

تحقیق زمانی کامل است که نتایج آن در اختیار جامعه ی علمی گذارده شود . به عبارت دیگر ، اگر محقق نتواند یافته های تحقیقی و نتایج اقدامات علمی خود را در اختیار سایر محققان و علاقه مندان قرار دهد ، تحقیق او ، هراندازه هم که مهم باشد ، به پیشرفت علم کمکی نخواهد کرد (حسن زاده ، 1387 ، ص290)

ساختار کلی یک گزارش اقدام پژوهی

الف : مطالب مقدماتی

1- صفحه عنوان

2- تشکر و قدردانی

3- چکیده

4- فهرست محتوا

5- فهرست شکل ها و نمودارها و جدول ها

ب : محتوای مطالب یا متن گزارش

ج : منابع و مآخذ

د: پیوست ها (قاسمی پویا ، 1383،ص252)

به این نکات در نوشتن گزارش توجه نمایید:

1- در صفحه عنوان معمولاً مطالب زیر درج می گردد : عنوان تحقیق ، نام و نام خانوادگی پژوهشگر یا گروه پژوهشگران ، محل یا منطقه پژوهش مثل استان ، شهر ، نام مدرسه یا اداره و غیره ، تاریخ ارائه گزارش (قاسمی پویا ، 1383 ، ص 253)

2- در چکیده در پژوهش های حین عمل چون کل تحقیق معمولاً از 15 تا 20 صفحه تجاوز نمی کند به نظر می رسد بهتر است چکیده نیز حداکثر ده سطر باشد (قاسمی پویا ،1383، ص255)

3- مشخصات یک منبع به صورت زیر نوشته می شود :

نام خانوادگی نویسنده یا مترجم ، کاما یا علامت مکث کوتاه ، نام مولف یا مترجم ، تاریخ نشر در داخل پرانتز ، نام کتاب ، محل نشر ، شماره چاپ (قاسمی پویا 1383 ، ص 267)

منابع

اميرحسيني ،خسرو (1384) . مهارت پژوهشگري در آموزش(اقدام پژوهي)،تهران، عارف‌كامل ،چاپ دوم

احمدی

بازرگان ، عباس (1383). اقدام پژوهی : راهبردی برای بهبود آموزش و تدریس ، تهران ، وزارت آموزش و پرورش ، پژوهشکده تعلیم و تربیت

حسن زاده ، رمضان (1387). روشهای تحققی در علوم فناوری ، تهران ، نشر ساوالان

دلاور ، علی (1385) .مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی ، تهران ، انتشارات رشد .

رضایی ، منیره (1383) . اقدام پژوهی : راهبردی برای بهبود آموزش و تدریس ، تهران ، وزارت آموزش و پرورش ، پژوهشکده ی تعلیم و تربیت .

ساکی ، رضا (1383) . اقدام پژوهی : راهبردی برای بهبود آموزش و تدریس ، تهران ، وزارت آموزش و پرورش ، پژوهشکده ی تعلیم و تربیت.

قاسمی پویا ، اقبال (1383) . اقدام پژوهی : راهبردی برای بهبود آموزش و تدریس ، تهران وزارت آموزش و پرورش ، پژوهشکده تعلیم و تربیت .

کبیری ، مسعود (1383) . اقدام پژوهی : راهبردی برای بهبود آموزش و تدریس . تهران ، وزارت آموزش و پرورش ، پژوهشکده تعلیم و تربیت .

کوشای ، والسا (1390) . اقدام پژوهی ، پژوهشی در جهت بهبود عملکرد (مهدی نامداری پژمان ، مترجم) . تهران : پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی 1345).

هاپکینز ، دیوید (1384). پژوهش در کلاس درس . (مسعود وفایی و سید علی اکبر مرعشی ، مترجم) . تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی . (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی 1949).

مک نیف ، جین – لوماکس ، پاملا – وایهند ، جک (1382) . اقدام پژوهی (محمد رضا آهنچیان ، مترجم ) تهران : رشد (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی 1941)

ضمائم

· معرفی کتاب جهت مطالعه بیشتر :

1- ساکي،رضا و ديگران ، اقدام‌پژوهي: راهبردي‌براي آموزش و‌تدريس

2- قاسمي پويا ،اقبال .راهنماي عملي پژوهش درعمل .

3- مک نیف و همکاران ، اقدام پژوهی (طراحی ، اجرا ، ارزشیابی ) ترجمه محمدرضاآهنچیان

4- رؤوف ، علي، پژوهش در كلاس درس و مدرسه

5- سيف الهي، وجه الله ، راهنمايي اقدام پژوهي (طرح معلم پژوهنده ) در آموزش و پرورش

6 - اميرحسيني،خسرو(1384) مهارت پژوهشگري در آموزش(اقدام پژوهي

خلاصه اقدام پژوهی ازکتب مرتبط

مطالب مشابه :

نمونه اقدام پژوهي - راههاي مقابله با ترس و اضطراب در دانش آموزان

چند نمونه تحقیق اقدام پژوهی

تحقیق اقدام پژوهی

اقدام پژوهی (پرخاشگری )

خلاصه اقدام پژوهی ازکتب مرتبط

روش تحقیق با رویکرد اقدام پژوهی در آموزش و پروش

اقدام پژوهی

روش تحقیق با رویکرد اقدام پژوهی در آموزش و پروش