دستورالعمل اجرايي افتتاح حساب سپرده قرض الحسنه جاري در دفاتر خدمات بانكي (بخش2)

بخش سوم : عمليات واريز و برداشت (پرداخت وجه چك)

20- عمليات واريز به حساب

صاحب حساب و يا هر شخص ديگري مي تواند به دفتر افتتاح كننده حساب مراجعه و نسبت به واريز وجه به حساب سپرده قرض الحسنه جاري خويش يا ديگري اقدام نمايد ؛ بدين منظور متصدي دفتر مي بايست به شرح ذيل اقدام نمايد.

1-20- فرم نمونه (201) را جهت تكميل در اختياز مشتري قرار دهد.

2-20- مشتري پس از تكميل و امضاء هر دو نسخه فرم نمونه (201) ، آن را به همراه وجه مربوط به متصدي دفتر تحويل مي نمايد.

3-20- متصدي دفتر ضمن اعمال كنترلهاي لازم و اطمينان از صحت امر ، سند مذكور را پس از امضا و ثبت ماشيني به امهار " دريافت شد " ،" تاريخدار روز " ، " نام متصدي " و مهر دفتر ممهور نمايد.

1-3-20- در صورتيكه واريز كننده غير از صاحب حساب باشد ؛ مشخصات شناسنامه اي ، آدرس و شماره تلفن وي مي بايست در قسمت امضاي مشتري قيد گردد.

4-20- با استفاده از راهنمای كاربري نرم افزار ، مبلغ واريزي را در سيستم ثبت و سپس نسخه دوم فرم نمونه (201) را به عنوان رسید مشتری به واريز كننده وجه تحويل نمايد.

21- عمليات برداشت / پرداخت وجه چك :

1-21- قبول و كنترل چك (عمليات قبل از پرداخت)

متصدي دفتر ملزم به پرداخت چكهائي است كه صادر كننده آن وجه كافي در حساب خود داشته و چك را طبق مقررات صادر نموده باشد. بطور كلي هنگام پرداخت وجه چك لازم است نكات زير دقيقاً مورد توجه قرار گيرد:

1-1-21- مقررات راجع به تنظيم چك ( تاريخ ، مبلغ و امضا) از طرف صادر كننده رعايت شده باشد.

2-1-21- ملاحظه مدرك شناسائي معتبر مطالبه كننده وجه چك به منظور احراز هويت وي الزامي است .

3-1-21- مطالبه كننده وجه چك مي بايست اهليت وصول مبلغ چك را داشته باشد بعبارت ديگر صغار ، اشخاص غير رشيد و مجانين اهليت ندارند.

4-1-21- در صورتي كه چك از طريق ظهر نويسي به ديگري منتقل شده باشد، هويت آخرين ظهرنويس ملاك عمل بوده و مي بايست احراز گردد.

5-1-21- در صورت قلم خوردگي در متن چك ، صاحب حساب پس از تصحيح در پشت چك , آن را مجدداً امضا كرده باشد.

6-1-21- امضای صادر كننده چك با نمونه امضاء موجود در دفتر مطابقت داشته باشد.

7-1-21- ضمن مراجعه به فهرست چکهای مفقودی / مسروقه و اعمال کنترلهای لازم از عدم مفقودی / مسروقه بودن چک اطمينان حاصل نماید .

2-21- مجوز پرداخت وجه چک با توجه به مبلغ آن

باتوجه به سقف تراكنش هاي فردي ( حقيقي / حقوقي ) ابلاغي به دفاتر ( موضوع بخشنامه شماره 001-0809/1/ب مورخ 10/6/86 ) پرداخت چكها با مبالغ بيش از سقف تراكنش فردي (پس از طي مراحل تصديق امضا ، كفايت موجودي حساب ، ثبت عمليات در نرم افزار ( مطابق راهنماي كاربري )) راساً توسط متصديان دفاتر مجاز نبوده و در اين خصوص مي بايست به شرح ذيل اقدام نمايند :

1-2-21- متصديان دفاتر پس از انجام كليه عمليات اجرايي و كنترلي مربوط و اطمينان از صحت امر مي بايست تصوير چك ( ها ) را جهت اخذ مجوز پرداخت به شعبه ناظر مخابره نمايند .

تبصره مهم : مخابره اين گونه چكها به شعبه ناظر صرفاً به منظور اخذ مجوز پرداخت و اتخاذ تمهيدات لازم به منظور تامين وجوه دفاتر بوده و لذا مسئوليت صحت عمليات از جمله صحت مندرجات و امضاي چك و مراتب ظهر نويسي و احراز هويت ذينفع و ساير موارد به عهده مسئولين دفاتر خواهد بود .

2-2-21- متصدي دفتر پس از اخذ مجوز از شعبه ناظر نسبت به پرداخت وجه چك مطابق رويه معمول اقدام و مجوز مربوط را در سوابق حساب مشتري نگهداري نمايد .

تبصره : شايان ذكر است شعبه ناظر پس از دريافت تصوير چك ( چك ها ) مربوط ذيل آن ( ها ) را مهر و امضا نموده و مجدداً به دفتر مخابره و اصل آن را جهت اعمال كنترلهاي لازم در سوابق بايگاني و پس از اخذ لاشه چك (هاي ) مربوط به آن (ها ) الصاق مي نمايد .

3-21- عمليات برداشت / پرداخت وجه چك

متصدي دفتر مي بايست ضمن اعمال كنترلهاي لازم و اطمينان از صحت امر مطابق مفاد بند (1-21) درخصوص چك هاي صادره عهده حسابجاري مشتريان خويش به منظور پرداخت وجه چك حسب مورد به شرح ذيل اقدام نمايد.

تبصره : در صورتيكه چك (ها) مربوط به حسابهاي آن دفتر نباشد ؛ متصدي دفتر مي بايست نسبت به وصول چك (هاي) وي از طريق سرويس قبول و وصول چك (مطابق دستورالعمل اجرايي مربوط) اقدام نمايد .

1-3-21- مراجعه مستقيم مشتري و ارائه چك به دفتر جهت وصول

- متصدي دفتر در صورت مراجعه مشتري پس از كنترل اوليه و اطمينان از اينكه چك مربوط به همان دفتر مي باشد ، چك (ها) را جهت پشت نويسي با مهر مربوط و تكميل مندرجات آن توسط مشتري به وي اعاده مي نمايد.

تبصره : بديهي است در صورت پرداخت نقدي وجه چك مي بايست از مهر پشت نويسي نوع " الف" و در صورت پرداخت انتقالي (برداشت از حسابجاري و واريز بحساب ذينفع در همان دفتر) مي بايست از مهر پشت نويسي نوع "ب " استفاده گردد.

- پس از پشت نويسي چك (ها) توسط مشتري ، آنها را به همراه مدرك شناسايي معتبر (كارت ملي ، شناسنامه ، گواهينامه ، گذرنامه) از وي اخذ مي نمايد.

- نسبت به كنترل مندرجات چك و احراز هويت كامل آورنده اقدام و سپس نمونه امضاي چك را با نمونه امضا مندرج در فرم افتتاح حساب مطابقت داده و در صورت تائيد ، ظهر چك را به مهر " پشت نويسي صحيح است " و روي آن را به مهر " امضاء صحيح است " ممهور نمايد.

- با استفاده از راهنماي كاربري سيستم (منوي عمليات بانكي گزينه عمليات چك) مراتب كفايت موجودي حساب مشتري را كنترل و سپس چك را به مهرهاي " موجودي كافي است " ، " نقدي " / " انتقالي "، " تاريخدار روز " ، " پرداخت شد " ، " نام متصدي " و مهر دفتر ممهور و مبلغ چك را از موجودي حساب مشتري كسر و حسب مورد نسبت به پرداخت نقدي / انتقالي وجه چك اقدام نمايد.

- متصدي دفتر درصورتيكه حساب مشتري فاقد موجودي باشد مطابق مفاد بخش چهارم اين فصل گواهينامه عدم پرداخت چك را صادر مي نمايد.

تبصره : در صورتيكه ذينفع چك درخواست واريز مبلغ چك به حساب خود يا ساير اشخاص دارنده حساب نزد آن دفتر را بنمايد ، علاوه بر موارد فوق الذكر مي بايست به شرح ذيل اقدام گردد.

- متصدي دفتر مي بايست فرم درخواست وصول چك نمونه (310) را جهت تكميل در سه نسخه در اختيار متقاضي قرار دهد.

- پس از مطابقت مشخصات چك (تاريخ صدور ، شماره و مبلغ چك ، شماره حساب ) با مندرجات فرم مذكور ، ذيل هر سه نسخه آن را مهر و امضا نموده و نسخه سوم را پس از درج مهر " وصول شد" به عنوان رسيد به ذينفع تحويل مي نمايد.

- نسخه اول و دوم فرم نمونه (310) را به همراه لاشه چك به شعبه ناظر ارسال مي نمايد .

تبصره : ارائه دهنده چك می بایست شخصاً و در حضور كارمند ذيربط پشت چك را در صورت عدم چاپ مشخصات ، به مهر پشت نويسي ممهور و ضمن درج مشخصات خود آنرا امضا نمايد.

2-3-21- پرداخت چك (هاي) واگذار شده به ساير شعب پست بانك

متصدي دفتر درخصوص چك (هاي) عهده حسابجاري مشتريان خويش كه به ساير شعب پست بانك واگذار و از طريق شعبه ناظر طي فهرست به دفتر ارسال مي گردد ضمن كنترل مندرجات چك و ظهر نويسي آن به شرح ذيل اقدام مي نمايد.

- مشخصات چكها را در دفتر چكهاي دريافتي نمونه (511) ثبت مي نمايد.

- نسبت به تكميل رديف (هاي) مربوط در دفتر نمونه (511) اقدام مي نمايد.

- چنانچه حساب مشتري موجودي كافي داشته باشد ضمن ممهور نمودن به مهرهاي " موجودي كافي است " ، " امضاء صحيح است " ، " انتقالي " ، "پرداخت شد " ، " نام متصدي " ، " تاريخدار روز " و مهر دفتر و صدور سند نمونه (201) ، عمليات برداشت از حساب را مطابق راهنماي كاربري مربوط انجام داده و هر دو نسخه سند نمونه (201) را مهر و امضاء مي نمايد.

تبصره : در قسمت شرح سند مذكور شماره و تاريخ دقيق چكهاي پاس شده درج گردد.

- متصدي دفتر در صورتيكه حساب مشتري فاقد موجودي باشد مطابق مفاد بخش چهارم اين فصل گواهينامه عدم پرداخت چك را صادر مي نمايد.

3-3-21- پرداخت چك (هاي) واگذار شده به شعب ساير بانكها

نظر باينكه چكهاي واگذار شده به شعب ساير بانكها (عهده حساب جاري دفاتر) حسب مورد از طريق اتاق پاياپاي شهرستان و يا مستقيماً توسط تحصيلدار بانك ذيربط(درصورت عدم وجود اتاق پاياپاي) به شعبه ناظر ذيربط تحويل مي گردد؛ و از آنجائيكه مطابق ضوابط موجود شعبه ناظر مكلف به تعيين تكليف و اعلام نتيجه ( وصول يا برگشت) ظرف مدت 24ساعت مي باشند، لذا دفاتر مي بايست به محض دريافت چك (ها) ضمن ثبت مشخصات چک (های ) دریافتی در دفتر چک های دریافتی نمونه (511) وضعیت آنها را ظرف همانروز تعيين تكليف نموده و در اين خصوص حسب مورد بشرح ذيل اقدام نمايند.

تبصره مهم : اعلام وصول یا عدم وصول (صدور گواهینامه عدم پرداخت چک ) ظرف روز دریافت چک توسط دفاتر الزامی بوده و در صورت بروز هر گونه تاخیر در این خصوص مسئولیت آن مستقیماً به عهده مسئول دفتر خواهد بود .

الف - وصول به روش عادي

درصورتيكه بعلت نزديكي فاصله دفاتر از شعبه ناظر و وجود امكانات ، اعلام وصول يا عدم وصول چك از زمان تحويل ظرف همانروز مقدور باشد شعبه ناظر ضمن ثبت مشخصات چكهاي عهده حسابهاي جاري هر دفتر در فهرست نمونه (321) نسبت به ارسال نسخه اول فهرست بهمراه لاشه چكها به دفتر اقدام خواهد نمود، لذا دفاتر مي بايست بشرح ذيل اقدام نمايند.

- مشخصات چكهاي پيوست فهرست نمونه (321) را دقيقاً با مندرجات فهرست مطابقت داده از صحت آنها اطمينان حاصل نمايند.

- ضمن اعمال كنترلهاي لازم جهت قبول پرداخت وجه چك مطابق مفاد بند (21) ، عمليات را حسب مورد با درج عبارات "پرداخت شد" و يا " غير قابل پرداخت" در ستون نتيجه عمليات فهرست نمونه(321) ثبت و ستون ملاحظات مقابل رديف مربوط را مهر و امضاء نمايد.

- مراتب پرداخت / عدم پرداخت وجه چك ( ها ) را ضمن ارسال فهرست نمونه (321) بهمراه لاشه چك (هاي) برگشتي و گواهينامه (هاي) عدم پرداخت مربوط به شعبه ناظراعلام نمايد.

- نتيجه عمليات پرداخت/ عدم پرداخت وجه چك (ها) را در ستونهاي مربوط دفتر چك هاي دريافتي نمونه(511) درج نمايند.

ب- وصول به روش فاكس

چنانچه بعلت دوري دفاتر از شعبه ناظر ذيربط و همچنين محدوديت امكانات موجود، اعلام وصول يا عدم وصول چك در مهلت مقرر مقدور نباشد در اينصورت شعبه ناظر ضمن اخذ تصوير خوانا از رو و ظهر چكهاي واگذاري(در يكبرگ A4) نسبت به مخابره تصوير چكها بهمراه فهرست نمونه (321) به دفتر اقدام خواهند نمود لذا دفاتر مي بايست دراينخصوص بشرح ذيل اقدام نمايند.

- ازآنجائيكه اعمال كنترلهاي لازم و اطمينان از صحت امر مستلزم مشاهده كامل مندرجات رو و ظهر چك (بويژه مبلغ و امضاء صادركننده) توسط متصدي دفتر مي باشد؛ لذا تصاوير ارسالي غير خوانا قابل بهره برداري نبوده و مسئولين شعب ناظر مي بايست به اين امر توجه كافي داشته باشند، بديهي است عدم اعمال كنترلهاي لازم توسط متصديان دفاتربدليل خوانا نبودن تصاوير چكها به هيچ عنوان قابل قبول نخواهد بود.

- پس از اعمال كنترلهاي لازم جهت قبول / پرداخت وجه چك مطابق مفاد بند (21) ساير عمليات اجرايي مربوط را همانند بند (الف) فوق انجام ميدهد.

- در خصوص چکهای برگشتی ( بهر دلیل ) ، متصدی دفتر می بایست مطابق مفاد بخش چهارم این فصل گواهینامه عدم پرداخت چک را صادر و نسخه اول آن را به شعبه ناظر ذیربط مخابره نماید.

بدیهی است اصل نسخه اول فرم گواهینامه عدم پرداخت می بایست به همراه نسخ 2 و 3 آن در مهلت مقرر جهت اقدامات بعدی به شعبه ناظر ارسال گردد .

- شعبه ناظر با دریافت نسخه اول فرم گواهینامه عدم پرداخت صادره دفتر از طریق فاکس ، ضمن اخذ کپی و ممهور نمودن به مهر شعبه و امضاء ، آنرا بهمراه لاشه چک (با درج امهار مربوط ) توسط مامور اتاق مبادله نماید .

- درخصوص چكهاي پرداخت شده ، از آنجائيكه لاشه اينگونه چكها نزد شعبه ناظر مي باشد ؛ لذا شعبه مذكور پس از اخذ فهرست نمونه (321) از دفتر ذيربط مي بايست لاشه اينگونه چك (ها) را جهت درج امهار مربوط و ابطال به دفتر ذيربط ارسال نمايند. بديهي است لاشه چكهاي مذكور پس از ابطال بهمراه ساير مدارك و مستندات مجدداً به شعبه ناظر اعاده خواهند شد.

4-21- عدم پرداخت و برگشت چك

چك در سه حالت توسط بانك برگشت داده ميشود:

1-4-21- چنانچه حساب صادركننده چك فاقد موجودي / كسر موجودي باشد.

2-4-21-بدليل ايرادات مربوط به نحوه تنظيم چك از قبيل : عدم مطابقت امضا، قلم خوردگي در متن چك، اختلاف در مندرجات چك و امثال آن كه سبب مي گردد پرداخت وجه چك مقدور نباشد.

3-4-21- بدستور كتبي صادر كننده چك و ذينفع و يا قائم مقام قانوني آنان ، كه در موارد زير دستور عدم پرداخت وجه چك را صادر مي نمايند:

- درصورت جعل چك

- درصورت سرقت چك

- درصورت گم شدن چك

- در موارد تحصيل چك از طريق كلاهبرداري يا خيانت در امانت و يا جرائم ديگر

درموارد فوق دستور دهنده مكلف است پس از تأمين وجه چك مراتب را با تنظيم فرم دستور عدم پرداخت وجه چك نمونه (305) به دفتر اعلام و شكايت خود را به مراجع قضايي تسليم و حداكثر ظرف مدت يك هفته گواهي تقديم شكايت خودرا به دفتر تحويل نمايد در غير اينصورت پس از انقضاي مدت مذكور دفتر موظف است از محل موجودي حساب به تقاضاي دارنده چك وجه آنرا پرداخت نمايد. (حسب نظريه مشورتي اداره حقوقي وزارت دادگستري، شاكي مكلف است گواهي مستقلي درخصوص مورد از مراجع قضايي ممهور به مهر و امضاء و با شماره و تاريخ اخذ و آنرا بعنوان گواهي به بانك محال عليه تسليم نمايد.)

توجه:

دستور عدم پرداخت به استناد اختلاف حساب به هيچ عنوان مسموع نخواهد بود .

- در مورد جعل چكهاي عادي با عنايت به اين امر كه اصل مدرك استنادي مي بايست جهت اقدام قانوني در يد ذينفع باشد، ضبط چك عادي اشخاص توسط بانك ، قانوني نبوده و ذينفع راساً مجاز در تعقيب موضوع مي باشد لذا چكهاي موصوف مي بايد جهت اقدام قانوني با اخذ رسيد در اختيار ذينفع قرار داده شوند.

نكته قابل توجه:

درهيچ مورد و به هيچ عنوان مسئولين دفاتر خدمات بانكي نبايد موجودي حساب سپرده قرض الحسنه جاري يا عمليات در جريان حساب اشخاص رابدون تقاضاي كتبي صاحب حساب وانجام تشريفات مقرر به ديگران اطلاع داده و يا به تقاضاي تلفني استعلام موجودي ترتيب اثر دهند.

- قانوناً دارنده چك ، ذينفع چك مي باشد، لذا دادن اطلاعات درخصوص كفايت موجودي درحد مبلغ چك يا عدم كفايت آن به ذينفع منع قانوني ندارد.

بخش چهارم : چکهای بی محل و نحوه صدور گواهينامه عدم پرداخت چك

22- چکهای بی محل:

1-22- هنگام ارائه چک بی محل و حسب درخواست دارنده چک به علت عدم موجودی ، گواهینامه عدم پرداخت نمونه (306) و یا به علت کسر موجودی پس از تکمیل فرم تقاضای نمونه (307) ، گواهینامه عدم پرداخت قسمتی از وجه چک نمونه (308) توسط متصدی دفتر صادر می گردد.

2-22- مشخصات چکهای برگشتی را در دفتر چکهای برگشتی نمونه (504) ثبت مي گردد .

3-22- بابت کارمزد صدور گواهینامه عدم پرداخت ( برابر تعرفه اعلامی از سوی شعبه ناظر) نسبت به صدور سند (201)در دو نسخه به صورت انتقالی اقدام و برابر مفاد راهنماي کاربری نرم افزار نسبت به کسر مبلغ کارمزد از حساب مشتری اقدام می نماید.

تبصره 1: در شرح سند فرم نمونه(201) و نرم افزار مربوط می بایست عبارت (کسر بابت کارمزد صدور گواهینامه عدم پرداخت ) درج گردد.

تبصره 2: درصورتی که موجودی حساب مشتری کفایت کسر کارمزد صدور گواهینامه عدم پرداخت را نداشته باشد، به هنگام مراجعه وی (صاحب حساب ) مبلغ کارمزد بصورت نقدی اخذ و سند نمونه (201) مربوط صادر گردد.

23- نحوه تكميل گواهينامه عدم پرداخت چك

- چون مفاد گواهينامه عدم پرداخت چك مبنا و اساس اقدام قانوني مي باشد مسئولين دفاتر مي بايست با توجه به ضوابط قانوني مقرر در مواد 4 و 5 قانون صدور چك گواهي فوق را به طور كامل و با رعايت موارد ذيل صادر نمايند:

- گواهینامه عدم پرداخت چک را براساس نمونه (306) در چهار نسخه صادر نماید.

- صدور گواهینامه عدم پرداخت چک برای یک چک در مرتبه های بعدی فاقد اعتبار و اثر قانونی می باشد بنابراین ملاک قانونی ، اولین گواهینامه عدم پرداخت چک می باشد.

–كد شعبه در قسمت مربوط درج گردد.

– نام و محل استقرار دفتر : عبارتست از نام اختصاصي دفتر و شعبه ناظر ذیربط و شهرستانی که شعبه ناظر در آن مستقر می باشد مانند : دفتر خدمات بانکی حسن آباد – شعبه ولیعصر شهرستان ...

- نام و نام خانوادگي صادر كننده چك : عبارتست از نام و نام خانوادگي كامل صاحب حساب با ذكر پسوند و يا پيشوند ، براساس مندرجات شناسنامه ای ، در این خصوص رعایت موارد ذیل الزامی می باشد :

الف – درخصوص اشخاص حقيقي ، پس از ثبت اطلاعات مربوط به دفتر افتتاح كننده حساب و مشخصات چك ، مندرجات ذيل بند (الف- مشخصات صادر كننده چك) به طور كامل و خوانا تكميل گردد و اگر در نام و نام خانوادگي صاحب حساب تغييراتي به وجود آمده باشد در حاشيه فرم درج گردد.

ب – درخصوص حسابهاي اشخاص حقوقي و مشترك ؛ ضمن درج مشخصات كامل شركت / افتتاح كننده حساب در قسمت " الف- مشخصات صادر كننده چك"، مشخصات كامل امضاءكنندگان چك را در قسمت " صادره به امضاء " درج نمايد.

- مقصود از كد محل بعد از نام شهرستان محل صدور شناسنامه / ثبت شركت ، كد شهرستاني است كه شناسنامه يا شركت در آنجا صادر/ ثبت شده باشد و مي بايست از فهرست كد شهرستان استخراج و درج گردد.

- چنانچه شهرستان محل صدور شناسنامه فاقد كد مستقل باشد ، دفاتر مي بايست مطابق جداول پيوست بخشنامه شماره 101377/ص/ با مورخ 29/11/84 (كه از طريق شعبه ناظر در اختيار آنان قرار مي گيرد) اقدام نمايند.

-شماره حوزه : عبارتست از شماره حوزه تنظيم كننده شناسنامه كه بايد از مندرجات تصوير شناسنامه استخراج و درج گردد . ضمناً جهت افراد حقوقي محل مذكور نانويس باقي خواهد ماند .

- نشاني مشتري : عبارتست از آخرين نشاني قانوني صادر كننده چك ، حاوي كد پستي با ذكر شماره تلفن تماس .

چنانچه در فرم افتتاح حساب كد پستي و يا شماره تلفن تماس مشتري قيد نشده باشد ، لازم است نسبت به تكميل فرم و درج اطلاعات ياد شده اقدام شود .

- درج مشخصات صادر كنندگان چك كه در واقع امضا كنندگان چك مي باشند ، به همان ترتيبي است كه در بندهاي فوق توضيح داده شد.

- مشخصات دارنده چك بايد با توجه به مندرجات شناسنامه و يا مدرك شناسائي معتبر بطور كامل ثبت گردد.

- تاريخ تامين موجودي : عبارت از تاريخي است ( حداكثر 10 روز بعد از صدور گواهينامه عدم پرداخت چك ) که صاحب حساب وجه چك را تامین مي نمايد.

در صورت تامین موجودی حساب در مهلت مقرر ؛ دفاتر مي بايست مهر" موجودي تامين شد " را روي فرم گواهينامه عدم پرداخت چك و در محل تعيين شده ذيل آن درج نمايند .

- مشخصات بانك نماينده : عبارتست از نام بانكي كه چك براي وصول از طريق اتاق پاياپاي اسناد بانكي و يا سایر روشهاي مورد عمل به آن بانك واگذار مي گردد.

- ذكر نام و نام خانوادگي مسئولين دفاتر بصورت كاملاً خوانا و نيز ممهور نمودن ذيل کلیه نسخ گواهينامه عدم پرداخت چك به مهر دفتر در قسمت مربوط الزامي است .

1-23- تعداد نسخ فرم گواهينامه عدم پرداخت چك:

- گواهينامه عدم پرداخت چك درچهارنسخه تنظيم و به شرح زير به مبادي مربوط ارسال مي گردد : نسخه اول ، مخصوص آورنده چك اعم از اشخاص حقيقي ، حقوقي و يا اطاق پاياپاي اسناد بانكي مي باشد كه به انضمام چك برگشتي به وي تسليم مي گردد.

نسخه دوم و سوم چنانچه تا پايان وقت اداري روز دهم موجودي توسط صاحب حساب تامين و يا مطابق مفاد بخش پنجم همین فصل رفع سوء اثر نگردد نسخ دوم و سوم فرم گواهینامه عدم پرداخت را به شعبه ناظر ذیربط جهت اقدامات بعدی ارسال مي نمايد .

تبصره : متصدي دفتر ضمن تهيه تصوير از نسخه سوم (بايگاني شعبه) آن را به ترتيب شماره سريال در زونكني كه به همين منظور تهيه شده است نگهداري و در صورت مراجعه ناظرين ذيربط به آنان ارائه می نمايد.

نسخه چهارم " گواهينامه عدم پرداخت چك " مي بايست به منظور رعايت قانون صدور چك ، براي صاحب حساب ارسال گردد .

تبصره: مسئولين دفاتر مي بايست نسخ دوم و سوم گواهينامه هاي عدم پرداخت چك را پس از مهلت مقرر (10روز) براساس شماره سريال آنها مرتب و جوف پاكت جداگانه اي به شعبه ناظر ذيربط ارسال نمايند.

2-23- فرم هاي گواهينامه عدم پرداخت باطل شده :

مسئولين دفتر مي بايست ضمن استفاده از گواهينامه ها به صورت مسلسل و از شماره سريال كوچك به بزرگ در مواقعي كه بنابر دلايلي يك يا چند شماره سريال آنها باطل مي گردد ، ضمن تنظيم صورتمجلس و درج عبارت"باطل شد"روي نسخ ابطالي، آنها رادرمحل محفوظ دردفترنگهداري نمايند.

3-23- نحوه تكميل گواهينامه عدم پرداخت قسمتي از وجه چك :

درصورتيكه موجودي حساب كمتر از مبلغ چك باشد و آورنده چك موجودي حساب را مطالبه نمايد؛ متصدي دفتر مي بايست بشرح ذيل اقدام نمايد.

- فرم نمونه (307) را جهت تنظيم به آورنده چك ارائه نمايد.

- ضمن اخذ چك و انجام كليه عمليات مربوط (بجز درج مهر " موجودي كافي است " ) نسبت به پرداخت موجودي حساب به آورنده چك اقدام نماید.

- گواهينامه عدم پرداخت قسمتي از وجه چك نمونه (308) را در سه نسخه صادر نمايد.

- پس از تحويل نسخه اول فرم مذكور به آورنده چك (به عنوان جانشين اصل چك) ، نسخه دوم آنرا به همراه لاشه چك در پرونده صاحب حساب بايگاني و نسخه سوم را به شعبه ناظرذيربط ارسال نمايد.

- درصورتيكه كسري موجودي حساب توسط صاحب حساب تامين شده باشد؛ متصدي مي بايست ضمن اخذ نسخه اول گواهينامه عدم پرداخت قسمتي از وجه چك كه توسط آورنده به مهر پشت نويسي ممهور و امضاء گرديده است، كليه عمليات مربوط به پرداخت چك را انجام داده و الباقي وجه چك را به وي پرداخت نمايد.

- در صورت عدم تامين موجودي ، حسب درخواست آورنده مبني بر صدور گواهينامه عدم پرداخت چك (معادل مبلغ پرداخت نشده ) ، متصدي مي بايست پس از اخذ نسخه اول گواهينامه عدم پرداخت قسمتي از وجه چك ، مطابق بند(23) گواهينامه عدم پرداخت چك را صادر نمايد.

بخش پنجم : نحوه رفع سوء اثر از چكهاي برگشتي

24- نحوه رفع سوء اثر از چكهاي برگشتي :

رفع سوء اثر از چكهاي برگشتي و صدور دسته چك جديد، موكول به تحقق يكي از شرايط مشروحه ذيل مي باشد :

- تامين وجه چك برگشتي توسط صاحب حساب وپرداخت يا مسدود نمودن آنها

- تحويل لاشه چك به دفتر

- ارائه رضايت نامه كتبي ذينفع چك كه امضاي رضايت دهنده توسط يكي از دفاتر اسناد رسمي گواهي شده باشد و مندرجات رضايت نامه با مشخصات سجلي مندرج در گواهينامه عدم پرداخت موجود در دفتر مطابقت داشته باشد.

- چنانچه وجه چك برگشتي تامين شود و صاحب حساب تقاضاي مسدود نمودن حساب خويش را معادل مبلغ چك برگشتي نمايد؛ دفتر مي بايست وجه چك را طي صدور سند دو نسخه اي نمونه (201) بصورت انتقالي از حساب مشتري برداشت و عبارت "بابت تامين وجه چك (هاي) ........، را در متن سند درج نمايد.

1-24- نحوه رفع سوء اثر و تحويل دسته چك قبل از ارسال اطلاعات چكهاي برگشتي به اداره اطلاعات بانكي بانك مركزي(قبل از 10 روز) از طريق شعبه ناظر

-چنانچه در طول مدت مذكور ( قبل از 10 روز ) ازچك برگشتي رفع سوء اثرگردد. متصدي دفتر مي بايست پس از ثبت تقاضاي كتبي صاحب حساب در دفتر انديكاتور ، با مراجعه به دفتر چكهاي برگشتي نمونه (503) نسبت به رفع سوء اثراز چك برگشتي اقدام نمايد.

- متصدي دفتر مي بايست , كليه نسخ گواهينامه عدم پرداخت چك را به مهر ” رفع سوء اثر شد “ ومهر تاريخدار روز ممهور نموده و در دفتر بايگاني نمايد.

- به هنگام پرداخت وجه چكهاي مذكور و يا ارائه رضايت نامه محضري , نسخه اول گواهينامه عدم پرداخت چك از ذينفع اخذ و بهمراه ساير نسخ آن بترتيب در دفتر بايگاني مي گردد.

2-24- نحوه رفع سوء اثر و تحويل دسته چك بعد از ارسال اطلاعات چكهاي برگشتي به اداره اطلاعات بانكي بانك مركزي ( بعد از 10 روز)

- چنانچه وجه چك برگشتي كه اطلاعات آن به بانك مركزي ارسال شده است به يكي از روشهاي مذكور در بندهاي فوق الذكر تامين گردد دفاتر مي بايست نسبت به تكميل فهرست چكهاي برگشتي جهت رفع سوء اثر نمونه (309) دردو نسخه اقدام و ذيل هر دو نسخه آن را مهر و امضا نمايند.

- نسخ اول فهرست هاي نمونه (309 ) طي نامه اداري به انضمام مستندات رفع سوء اثر از چك (ها) را به شعبه ناظر به منظور اقدامات بعدي ارسال نمايند.

دفاتر مي بايست ضمن درج شماره و تاريخ نامه درستون ملاحظات دفتر چكهاي برگشتي نمونه (503) نسبت به رفع سوء اثر از چك يا چكهاي مورد نظر اقدام و نسخه دوم فهرست را جهت عقبه لازم بايگاني نمايند.

- با درخواست دسته چك جديد توسط صاحب حساب ، دفتر مي بايست از طريق شعبه ناظر از بانك مركزي استعلام وچنانچه تعداد و مشخصات چكهاي برگشتي عنوان شده در پاسخ استعلام بانك مركزي , صرفاً چكهاي رفع سوء اثر شده مندرج در فهرست نمونه (309) ارسالي باشد ؛ تحويل دسته چك جديد وفق مفاد بند فوق الذكر به وي بلامانع مي باشد.

تبصره: در صورتيكه پاسخ استعلام از بانك مركزي حاكي از داشتن چكهاي برگشتي بغير از چكهاي برگشتي مندرج در فهرست نمونه (309 ) ارسالي باشد ؛ صدور و تحويل دسته چك جديدموكول به رفع سوء اثر از آنها خواهد بود.

بخش ششم : بستن حسابهاي سپرده قرض الحسنه جاري

25- بستن حساب سپرده قرض الحسنه جاري به درخواست صاحب حساب

چنانچه صاحب حساب يا وكيل قانوني وي كتباً درخواست بستن حساب جاري خويش/ موكل خود را بنمايد؛ متصدي دفتر مي بايست ضمن دريافت دسته چك از وي بشرح ذيل اقدام نمايد.

1-25- نسبت به اخذ گزارش از وضعيت حساب وي از طريق نرم افزار مربوط اقدام نمايد.

2-25- وضعيت چكهاي در اختيار وي را با توجه به اوراق چك مصرف نشده تحويلي و چكهاي صادره پرداخت شده از حساب وي را بررسي و مشخص نمايد.

3-25- در صورتيكه كليه اوراق چكهاي مصرف نشده مطابق بررسي هاي انجام شده، به دفتر تحويل گرديده باشد بستن حساب جاري بلامانع بوده لذا متصدي دفتر مي بايست نسبت به پرداخت آخرين چك صادره صاحب حساب(معادل مانده موجودي حساب ) اقدام نمايد.

4-25- كليه اوراق مصرف نشده چك را از طريق پانچ ابطال و در پرونده مشتري بايگاني نموده و وفق مفاد راهنماي كاربري ، عمليات بستن حساب و ابطال چك(ها) رادر نرم افزار مربوط انجام دهد.

تبصره مهم: از بستن حسابهاي جاري كه يك يا چند برگ از چكهاي آنها(اعم از صادر شده و يا نشده) به دفتر تسليم نگرديده باشداكيداً خودداري شود.

5-25-پرونده حسابهاي جاري بسته شده مي بايست ضمن هماهنگي به شعبه ناظر ذيربط ارسال گردد.

26 - بستن حساب سپرده قرض الحسنه جاري بدليل مفقود شدن چك يا دسته چك

1-26- مفقود شدن چك يا دسته چك قبل از صدور :

- چنانچه صاحب حساب كتباً به دفتر اعلام نمايد چك يا دسته چك وي مفقود گرديده مي تواند ضمن پرداخت بهاي تمبر مالياتي ، فرم دستور عدم پرداخت وجه چك نمونه (305) را تكميل و ظرف مدت يك هفته گواهي تقديم شكايت به مراجع ذيصلاح قضايي را به دفتر تسليم نمايد.

متصدي دفتر مي بايست نامبرده را جهت اعلام مراتب مفقودي در يكي از روزنامه هاي كثير الانتشار كشور به كلانتري محل راهنمايي نموده و ضمن درج شماره چك / چكهاي مفقودي در فهرست چكهاي مفقودي / مسروقه نمونه (322) ، ازپرداخت وجه آن / آنها خودداري نمايد.

- با انجام عمل فوق ، در صورت ارائه چك / چكهاي مفقودي به دفتر متصدي مي بايست نسبت به صدور گواهينامه عدم پرداخت با ذكر علت , مطابق بندهاي قبل اقدام نمايد.

- مسئول دفتر پس از دريافت گواهي تقديم شكايت و اعلام مفقودي چك يا دسته چك ا ز صاحب حساب مي بايست ضمن انجام بررسي هاي لازم نسبت به ابطال شماره چك / چكهاي مفقودي در نرم افزار اقدام نمايد.

- حسب درخواست صاحب حساب, دفتر مي تواند ضمن اخذ مجوز از شعبه ناظر ذیربط حساب سپرده قرض الحسنه جاري وي را بسته و حساب جديدي با اعمال ضوابط و مقررات بنام وی افتتاح نمايد.

- موجودي حساب سابق با صدور سند انتقالي نمونه(201) با ذكر توضيح لازم به حساب سپرده قرض الحسنه جاري جديد انتقال يافته و در مقابل اخذ مبلغ لازم دسته چك جديد تحويل مي گردد.

2-26- مفقود شدن چك / چكها بعد از صدور:

- چنانچه صاحب حساب كتباً به دفتر اعلام نمايد يك يا چند فقره از چكهاي صادره وي مفقود يا جعل شده ويا از طريق كلاهبرداري و يا خيانت در امانت و يا ديگر جرائم توسط اشخاص ثالث تحصيل شده است ,مي تواند ضمن تامين موجودي چكهاي مذكوروپرداخت بهاي تمبر مالياتي , دستور عدم پرداخت وجه چك نمونه (305) را تكميل وبه متصدي دفتر تسليم و ظرف مدت يك هفته گواهي تقديم شكايت به مراجع ذيصلاح قضايي را به دفتر تسليم نمايد.

- مسئول دفتر مي بايست ضمن درج شماره چك / چكهاي مفقودي در فرم نمونه ( 201 ) انتقالی با صدور سند معادل مبلغ چک / چکهای مذکور را از حساب مشتری برداشت نماید.

تبصره: در متن سند نمونه (201) عبارت برداشت بابت چک / چکهای مفقودی موضوع درخواست شماره ............ مورخ ............... را بصورت دقیق درج نماید.

- متصدی می بایست درصورت ارائه چک / چکها در مهلت مقرر از پرداخت وجه آنها خودداری نموده و درصوت تقاضای آورنده چک گواهینامه عدم پرداخت را با ذکر علت صادر نماید.

- پس از اتمام مهلت مقرر (یکهفته) و عدم تحویل گواهی تقدیم شکایت از سوی صاحب حساب و تقاضای آورنده چک پرداخت چک / چکهای مذکور بلامانع می باشد ، لذا دراین خصوص متصدی دفتر می بایست ضمن هماهنگی و اخذ مجوز از شعبه ناظر ذیربط نسبت به واریز مبلغ چک / چکهای مفقودی با صدور سند نمونه (201) انتقالی به حساب مشتری اقدام نماید.

3-26- بستن حسابهاي سپرده قرض الحسنه جاري مشمول ماده 21 قانون صدور چك :

- دفاتر خدمات بانكي با دريافت نامه از شعبه ناظر منضم به ليست اسامي صاحبان حسابهايي كه بيش از يك بار مبادرت به صدور چك بلامحل نموده و تعقيب آنها منتهي به صدور كيفر خواست شده است (ليست سياه )، درصورتیکه اشخاص مندرج در ليست مذكور كه نزد آن دفتر داراي حساب سپرده قرض الحسنه جاري باشند نسبت به بستن حسابهای آنها اقدام و ازافتتاح حساب جاري و اعطاي دسته چك به نامبردگان به مدت سه سال اكيداً خودداري نمايند.

- متصدي دفتر مي بايست ضمن صدور سند نمونه (201) انتقالي با شرح " بابت بستن حسابهاي موضوع ماده 21 قانون صدور چك اعلامي طي نامه شماره ............... مورخ ............ " نسبت به برداشت مانده حساب (ها) اقدام و همزمان وفق مفاد راهنماي كاربري نسبت به بستن حساب (ها) اقدام نمايد.

- نسخه دوم سند نمونه (201) به همراه نامه مربوط در پرونده حساب مشتري بايگاني مي گردد.

- در صورت ارائه چك عهده حسابهاي جاري موضوع بند فوق جهت وصول ، دفتر مي بايست ضمن اعمال كنترلهاي لازم و اطمينان از صحت امر و در صورت كفايت موجودي (با توجه به مبلغ چك ) ضمن طي كامل مراحل قبول و پرداخت وجه چك به شرح ذيل اقدام نمايد :

- نسبت به صدور سند نمونه (201) نقدي با شرح برداشت از حساب بستانكاران موقت موضوع ماده (21) قانون صدور چك اقدام نمايد.

- نسخه اول نمونه (201) را به همراه لاشه چك جهت اعمال كنترل و صدور اسناد حسابداري مربوط به شعبه ناظر ارسال و نسخه دوم سند نمونه (201) را در سابقه مربوط بايگاني نمايد.

تبصره : متصدي دفتر به منظور جلوگيري از اشتباهات بعدي نسبت به تنظيم صورت وضعيت حسابهاي بسته شده موضوع ماده (21) به تفكيك اقدام و ضمن درج مانده اوليه (به هنگام بستن حساب) در آن كليه عمليات برداشت از حساب را به ترتيب و با درج مشخصات دقيق چك (هاي) پرداخت شده و آورنده در آنها قيد نمايد.

- درصورت ارائه چك عهده حسابهاي جاري موضوع بند فوق جهت وصول در صورت عدم كفايت موجودي, دفتر مي بايست حسب موردگواهينامه مربوط را صادر نمايند.

- به مسئولين دفاتر توصيه مي شود از صاحبان حسابهاي سپرده قرض الحسنه جاري كه به هر علت حساب آنها بسته مي شود باقيمانده اوراق سفيد دسته چك را مطالبه و پس از پانچ نمودن از چند ناحيه و ابطال به وسيله مهر ” باطل شد “ در پرونده حساب جاري وي بايگاني نمايند.

بخش هفتم : بازداشت موجودي حسابهاي سپرده قرض الحسنه جاري

27-نحوه بازداشت موجودي حساب

دفاتر خدمات بانكي موظفند به نامه هايي كه از طرف مراجع ذيصلاح بعنوان بازداشت موجودي حساب اشخاص به ادارات مركزي ، شعبه ناظر و يا مستقيماً به دفاتر ارسال مي گردند، پاسخ داده و توجه داشته باشند جوابهاي ارسالي به مراجع درخواست کننده از لحاظ صحت مندرجات آن و از نظر حفظ حيثيت پست بانك نزد مراجع مزبور و همچنين رعايت فرجه قانوني حائز كمال اهميت بوده و ممكن است مختصر غفلت و يا تأخير در انجام دستورات موجب خسارات مادي و معنوي گردد ، لذا رعايت مراتب ذيل براي كليه دفاتر الزامي است :

- مراجع ذيصلاح زير قانوناً مجاز به بازداشت موجودي حساب اشخاص مي باشند و انجام خواسته اين مراجع به هر ترتيب براي دفاتر الزامي است .

- دادستاني ( اعم از عمومي و انقلاب )

- دادگاهها ( اعم از كيفري و انقلاب )

- اجرائيات دادگستري

- اجرائيات ثبت اسناد و املاك

- اجرائيات وزارت امور اقتصادي و دارائي ( اداره وصول و اجراي كل مالياتها )

- اجرائيات سازمان تأمين اجتماعي و اداره تسويه و امور ورشكستگي و ساير مراجع

- دفاتر به مجـرد وصول نامـه از مراجـع فوق الذكر مبني بر بازداشت موجودي طبق مقررات مي بايست نسبت به توقيف موجودي حساب وفق مفاد راهنماي کاربری نرم افزار حسابجاری اقدام نموده و مراتب را در فرجه قانوني ( پنج روز در مورد بازداشتهاي اجراي ثبت و دارائي و ده روز در مورد بازداشتهاي اجرائيات دادگستري و سازمان تأمين اجتماعي و اداره تسويه و امور ورشكستگي ، همگي از تاريخ ابلاغ ) اعم از اين كه شخص مورد نظر موجودي داشته و يا اينكه اساساً هيچگونه حساب و موجودي نزد دفتر نداشته باشد ، كتباً و در مقابل رسيد از طریق شعبه ناظر به مراجع مربوط اعلام نمايند . در غير اينصورت با انقضاء مهلت قانوني دفتر ملزم است حسب تقاضاي دايره اجراء ، محكوم به اجرائي را راساً بپردازد . بنابراين مسئولين دفاتر شخصاً جوابگوي خسارت وارده به پست بانك خواهند بود .

– چنانچه شخص مورد نظر تحت هر عنوان به دفتر بدهكار باشد ، مي بايست مراتب ضمن بازداشت مبلغ مورد مطالبه مراجع ذيصلاح , بدون فوت وقت بطور مشروح جهت كسب تكليف از طریق شعبه ناظر به اداره کل حقوقی منعكس تا دستور مقتضي صادر گردد.

- در صورت وجود تشابه اسمي و درخواست مراجع ذيصلاح مبني بر بازداشت موجودي حساب و عدم امكان تعيين حساب مورد نظر, دفاتر مي بايست موجودي كليه حسابهايي را كه داراي تشابه اسمي مي باشند تا ميزان مورد بازداشت مسدود و مراتب را به منظور مشخص نمودن حساب مورد نظر سريعاً از طریق شعبه ناظر به اداره کل حقوقی منعكس نمايند .

توجه :

وجوهي كه بعد از تاريخ بازداشت به حسابهاي مزبور منظور مي گردد ، مشمول دستور بازداشت قبلي نخواهد بود . مگر اينكه وجوه بازداشت شده از مبلغ مورد تقاضا كمتر باشد كه در اينصورت تا مبلغ مورد بازداشت مي بايست مسدود گردد .

– در هر يك از موارد بالا مخصوصاً در تعيين ارقام موجودي و مشخصات دارنده حساب مي بايست نهايت دقت و سرعت معمول گردد تا گزارش خلاف واقع يا ديرتر از موعد معين به شعبه ناظر يا مقامات قانوني فرستاده نشود .

دفاتري كه بر خلاف دستورات فوق عمل نمايند برابر مقررات , مورد بازخواست واقع شده و عهده دار جبران خسارت وارده به پست بانك مي باشند .

تبصره : درهرمورد كه موجودي حساب سپرده قرض الحسنه جاري هر يك از مشتريان از طرف مراجع ذيصلاح توقيف يا برداشت مي گردد بلافاصله مراتب با صدور اطلاعيه به دارنده حساب اعلام مي گردد.

28- حسابهاي سپرده قرض الحسنه جاري در گذشتگان

چنانچه صاحب حساب سپرده قرض الحسنه جاري فوت نمايد موضوع جنبه حقوقي يافته و از نظر حفظ و نگهداري اموال اشخاص متوفي حائز نهايت اهميت مي باشد. بنابراين متصدی دفتربمحض اطلاع از فوت مشتري مي بايست حساب سپرده قرض الحسنه جاري وي بسته شده و با صدور سند نمونه (201) به صورت انتقالي مانده موجودي متوفي را به شعبه ناظر منتقل نمايد.

1-28- در صورت فوت صاحب حساب ، موجودي حساب در قبال ارائه گواهي حصر وراثت و واريز ماليات بر ارث كه شماره و مانده حساب متوفي در آن درج شده باشد ، به وراث قانوني او با هماهنگي شعبه ناظر پرداخت خواهد شد.

تبصره : حداكثر تا مبلغ 10.000.000 ريال از موجودي حساب متوفي ، قبل از انجام تشریفات قانوني در فوق صرفاًبا اخذ گواهي فوت و شناسنامه متوفي ، به وراث طبقه اول (پدر ، مادر ، همسر ، اولاد و اولاد اولاد) ضمن احراز هويت كامل قابل پرداخت می باشد. بدیهی است متصدی دفتر می بایست مراتب را جهت اطلاع از طريق شعبه ناظر به اداره امور اقتصادي و دارايي محل اعلام نمايد

دستورالعمل اجرايي افتتاح حساب سپرده قرض الحسنه جاري در دفاتر خدمات بانكي (بخش2)

22- چکهای بی محل:

23- نحوه تكميل گواهينامه عدم پرداخت چك

–كد شعبه در قسمت مربوط درج گردد.

26 - بستن حساب سپرده قرض الحسنه جاري بدليل مفقود شدن چك يا دسته چك

مطالب مشابه :

دستورالعمل اجرايي افتتاح حساب سپرده قرض الحسنه جاري در دفاتر خدمات بانكي (بخش2)

موضوعات وكالت و مشاوره حقوقي.فهرست موضوعي جرايم

صلاحیت های شورای حل اختلاف

درخواست های ثبتی و حقوقی وکیفری

ضمانت نامه بانكي 2

خدمات کارتهای بانک ملی

اصول حاکم بر اسناد تجاری

مهارتهاي هر شخص در بانک

ضمانتنامه بانکی