آیین عزاداری محرم با ۶۰۰سال قدمت در اردبیل

با نگاهی به تاریخچه عزاداری در کشور، فرهنگ عزاداری اردبیل از جایگاه ممتازی برخوردار بوده و مردم دارالارشاد اردبیل از دیرباز ارادتی خالصانه به حسین(ع) سالار شهیدان و یاران باوفای او دارند.

مراسم سوگواری ایام محرم همه ساله در اردبیل با شور خاصی برگزار می شود بعد از مراسم تشت گذاری که از روز 27 ذی الحجه به مدت سه روز برگزار می شود از اول محرم شاهد برگزاری عزاداری سالار شهیدان در گوشه و کنار شهر می شویم.
بیوک جامعی پژوهشگرو کارشناس تعزیه با اشاره به قدمت عزاداری حسینی اردبیلیان که به عصر صفویه بر می گردد از نظم و انضباط خاص آن می گوید و می افزاید: شبکه بندی شهراردبیل به 6 محله اصلی شامل محلات سرچشمه ، عالی قاپو، گازران، پیرعبدالملک ، اوچدکان و طوی که هر کدام دارای دهها شعبه از محلات کوچکتر هستند با تعیین دقیق زمانبندی عزاداری های این محلات از جمله برنامه های طراحی شده در قرون گذشته است که تاکنون همچنان پایدار است.
این کارشناس فرهنگ عامه ادامه می دهد به طوری که هرکدام از این محلات پرچم قدیمی مخصوص به خود دارند، این پرچم ها عموماً به شکل سه ضلعی قائمند و در جنس های متفاوت مانند ترمه و مخمل بوده و دارای نقش و نگار خاص و منحصر به فردند. از مهم ترین آنها بیرق محله گازران است که اهدایی نادرشاه افشار بوده و با خطوط عالی نوشته و زردوزی شده است.
جامعی خاطر نشان می کند: بعد از پایان عزاداری محلات ششگانه در سطح شهر در شب تاسوعا هیئتها و دستهجات عزاداری در مساجد محلات همسایه تا پاسی از شب عزاداری کرده به طوری که در این شب عزاداری اهالی تا پخش اذان صبح ادامه پیدا میکند و از ظهر تاسوعا آئین شمعگردانی توسط عزاداران و سوگواران سیدالشهدا آغاز میشود و شرکتکنندگان با تهیه شمع به تعداد 41 عدد به نیت یوم مختص به حضرت ابوالفضل العباس (ع) در 41 مسجد شهر اردبیل (این کارشناس فرهنگ عامه فلسفه اجرای آیین شمع گردانی در 41 مسجد شهر را نیزبرپا بودن 41 خیمه امام حسین (ع) در کربلا می داند ) که از دیرباز بنای آنها وجود داشته است اقدام به شمعگردانی میکنند و با این حرکت خود عشق و ارادت خود را به ساحت بابالحوائج حضرت عباس (ع) نشان میدهند.
این پژوهشگر و کارشناس می افزاید: همزمان با عاشورای حسینی، گروههای کثیری از عاشقان اهل بیت (ع) در نقاط مختلف شهر اردبیل با برپایی آیین‌های شبیه‌خوانی، فجایع خونبار دشت کربلا را برای عزاداران ترسیم می‌کنند. آیین‌های سنتی شبیه خوانی روز عاشورا در اردبیل در میادین و یا مقابل مساجد در سه نوبت سپیده دم، ظهر و شامگاه عاشورا با شکوهی خاص اجرا می‌شود.
این کارشناس تعزیه معتقد است: مردم با شرکت در این آئین ها عاشورای حسینی را زنده نگهمیدارند وگروههای عزادار در گذر از خیابانها از سوی بانیان تکیههای بزرگ و خانواده های شهدا با چای و شربت نذری پذیرایی میشوند؛ پوشیدن رخت سیاه (بهویژه در کودکان) نذری است که همچنان در میان مردم رواج دارد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی،‌ صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل مهمترین اقدام برای حفاظت از اموال تاریخی، فرهنگی ماه محرم را مستندسازی عنوان کرد و مهمترین راهکار حفاظت از این رسم مذهبی را حمایت از تشکل‌های مردمی و شناسایی اموال فرهنگی این حرکت خودجوش دانست که در مساجد، تکایا و صندوق امانت بانک ملی نگهداری می‌شود.
دباغ‌عبداللهی تصریح کرد: مستندسازی آثار این رسم، تملک و خرید مکان‌های مهم برگزاری آیین‌ها و اشیای تاریخی یا صنایع دستی مستعمل مرتبط با آن موجب حفظ این سنت نیکوی شیعی می‌شود.
این مسئول خاطر نشان کرد: علم‌ها، بیرق‌ها و پرچم‌هایی که در تکایا و مساجد اردبیل نگهداری می‌شود همچنین طشت‌های گوناگون تاریخی که تاریخ برخی از آنها به دوره‌های صفویه، زند و قاجار می‌رسد از جمله مهمترین اشیا مرتبط با موضوع است.
بلبلی نویسنده کتاب عزاداری در اردبیل می گوید: پس از ظهور صفویان در گستره ایران زمین واعلام مذهب شیعه به عنوان مذهب رسمی کشور شاهان صفوی با بهره گیری از تمام ظرفیت های دینی، فرهنگی و هنری آن زمان سعی گسترده و چند صد ساله ای را برای برگزاری هر چه باشکوهتر و تاثیر گذارتر آیینهای عزاداری امام حسین (ع) به کار بستند.
وی می افزاید: در دوران صفوی است که شاهد اوج شعر مرثیه در رثای امام حسین (ع)، شکل گیری روش های عزاداری جدید همچون سینه و زنجیر زنی ،شبیه گردانی و غیره هستیم.
بلبلی بیان می دارد: در دهه اول ماه محرم به جز روزهای اول، نهم و جمعه ده روز اول ماه هر روز به عزاداری یک محله از محلات شش گانه در سطح شهر اختصاص می یابد. دستجات عزاداری هر محله و شعب آن با توجه به موعد مقرر و با در دست داشتن بیرق های سیاه پرچم های مخصوص هر محله در مسیرهای از پیش تعیین شده در سطح شهر راه می افتند.
این کارشناس می گوید:‌ در جلو این دسته ها گروه طبل و شیپور در حالی که افراد گرداننده آن لباس متحدالشکلی بر تن دارند و آهنگ های مخصوص عزاداری می نوازند حرکت می کنند، سپس بیرق و علم مخصوص هر محله حمل می شود و در پشت سر آن و جلو سینه زنان و زنجیرزنان ریش سفیدان محله حرکت می کنند.این دسته ها وقتی به مقابل مسجد محلات دیگر می رسند توسط ریش سفیدان آن محله در حالیکه پرچم مخصوص خود را حمل می کنند مورد استقبال قرار می گیرند و پس از پایان مراسم عزاداری و ترک آن مسجد تا محل مشخص توسط ریش سفیدان بدرقه می گردند.
عاملی مداح واستاد دانشگاه در خصوص مداحی ومرثیه سرایی اردبیل گفت: در قلمرو ادبیات عاشورایی، اردبیل دارای سهمی بزرگ و پربرکت است. اگر ادبیات در نقاط مختلفی از این کشور مشخصات مخصوص به خود دارد ویژگی اصلی ادبیات اردبیل؛ ادبیات عاشورایی است.
این کارشناس خاطر نشان کرد: عشق و علاقه مردم اردبیل به جوهره دین و عرفان و به ویژه مسایل مذهبی و وقایع تاریخی مذهب سراسر شور و حماسه تشیع سبب شده است که در رشته مرثیه پردازی و نوحه سرایی و سرایش منظومه های حماسی پدیدآوران آثار بی نظیر به موقعیتی ممتاز و بی همتا دست یابد به طوری که مراثی شکوهمند و پرشور و حال این خطه که بر پایه عشقی جنون آسا و علاقه ای گسست ناپذیر نسبت به مقام رفیع حضرت سیدالشهدا(ع) استوار است دارای چنان فصاحت و بلاغتی است که اشعار هیچ نقطه ای از میهن ما که در این زمینه سروده می شود بدان پایه نمی رسد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل گفت: محرم در فرهنگ اردبیل علاوه بر تحول در شئون زندگی و حرکت‌های اجتماعی موجب ایجاد هنر خاص حسینی و اهل بیتی در معماری مکان‌های مذهبی و هنرهای فلز در گذشته و امروز شده است.
حمید خداپناهی افزود: ایجاد میدان مخصوص در پیرامون مساجد قدیمی شهر برای برپایی مراسم محرم، پیدایش عنصر معماری نو در مساجد اردبیل بنام طشت‌خانه و نیز بنیان‌بخشی از هنر مذهبی و نمادین مرتبط با آموزه‌های شیعه در ساخت و پرداخت طشت‌ها و جام‌های مسی، نقره‌ای و برنجی از نکات برجسته و قابل توجه آثار و برکات محرم در اردبیل به شمار می‌رود.
عشق مردم این منطقه به حسین(ع) به آن اندازه است که در طول تاریخ این شهر و منطقه به شهر حسینی معروف گشته است.
بسیاری از دوستداران حسینی از دور و نزدیک و حتی از کشورهای همسایه برای شرکت در این عزاداری ها به شهر اردبیل مسافرت می‌کنند.

آیین عزاداری محرم با ۶۰۰سال قدمت در اردبیل

مطالب مشابه :

اینترنت پرسرعت adsl مخابرات استان اردبیل به زودی

تعرفه اینترنتADSL مخابرات استان اردبیل

وعده ما روز 23 اسفند ماه 1393

نکاتی در مورد شرکت خدمات اول ( TCT1 )

اینجا چراغی روشن است....

ابلاغ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت2

مصوبه هیات دولت در خصوص نحوه پرداخت عیدی به کارکنان دولت از سوی اسحاق جهانگیری ابلاغ شد.

تعیین حقوق یک میلیون و 690 هزار تومانی برای کارگران در سال 94/ ارسال مصوبات به شورای عالی کار برای ت

با حکم مدیرعامل شرکت مخابرات ایران فرآیند ادغام شرکت ارتباطات ثابت با مخابرات ایران آغاز شد

آیین عزاداری محرم با ۶۰۰سال قدمت در اردبیل