مقایسه‌ی تطبیقی شاخص‌های تحقیق و توسعه در کشورهای: ایران، کره جنوبی، مالزی و ترکیه (در 25 سال اخیر)

مقایسه‌ی تطبیقی شاخص‌های تحقیق و توسعه در کشورهای: ایران، کره جنوبی، مالزی و ترکیه (در 25 سال اخیر) - این وبلاگ خصوصی تقریبا علمی وکاملا غیر سیاسی است از ممیزی وکنترل آن خودداری کنید!"> چه باید کرد؟ - مقایسه‌ی تطبیقی شاخص‌های تحقیق و توسعه در کشورهای: ایران، کره جنوبی، مالزی و ترکیه (در 25 سال اخیر) چه باید کرد؟این وبلاگ خصوصی تقریبا علمی وکاملا غیر سیاسی است از ممیزی وکنترل آن خودداری کنید! درباره وبلاگ این وبلاگ برای ثبت ومراجعه بعدی به مطالبی است که به نظرم جالب بوده اندبعضا هم از خودم هستند.کم وزیادش را ببخشید. منوی اصلی صفحه نخست
پست الکترونیک
آرشیو مطالب
عناوین مطالب وبلاگ آرشیو اسفند ۱۳۹۳
آذر ۱۳۹۳
تیر ۱۳۹۳
فروردین ۱۳۹۳
اسفند ۱۳۹۲
بهمن ۱۳۹۲
دی ۱۳۹۲
آذر ۱۳۹۲
آبان ۱۳۹۲
مهر ۱۳۹۲
شهریور ۱۳۹۲
مرداد ۱۳۹۲
تیر ۱۳۹۲
خرداد ۱۳۹۲
اردیبهشت ۱۳۹۲
فروردین ۱۳۹۲
اسفند ۱۳۹۱
بهمن ۱۳۹۱
دی ۱۳۹۱
آذر ۱۳۹۱
آبان ۱۳۹۱
شهریور ۱۳۹۱
مرداد ۱۳۹۱
خرداد ۱۳۹۱
فروردین ۱۳۹۱
اسفند ۱۳۹۰
بهمن ۱۳۹۰
دی ۱۳۹۰
آذر ۱۳۹۰
آبان ۱۳۹۰
مهر ۱۳۹۰
شهریور ۱۳۹۰
مرداد ۱۳۹۰
تیر ۱۳۹۰
اردیبهشت ۱۳۹۰
فروردین ۱۳۹۰
آرشيو
پیوندها خانه کتاب ايران
نرخ ارز

آمار

مقایسه‌ی تطبیقی شاخص‌های تحقیق و توسعه در کشورهای: ایران، کره جنوبی، مالزی و ترکیه (در 25 سال اخیر) مقایسه‌ی تطبیقی شاخص‌های تحقیق و توسعه در کشورهای: ایران، کره جنوبی، مالزی و ترکیه (در 25 سال اخیر)

دکتر محمد رضا ذبیحی - محمد ابراهیم زواری
چکیده
در اين تحقيق، شاخص‌های توسعه (مرتبط با پژوهش) از نظر بانک جهانی در ايران، با کشورهای ترکیه، کره، و مالزی که از لحاظ فرهنگی تشابهاتی با هم دارند، و روند مدنیزاسیون و توسعه‌ی صنعتی در آن‌ها تقریباً هم‌زمان و از دهه‌ی 1960 شروع شده، مورد مقایسه قرارگرفت. پس از بررسی داده‌ها که عمدتاً از سایت‌های بانک جهانی و WebOfKnowledge استخراج شد، مشاهد شد که وضعیت کره در بیش‌تر موارد نسبت چهار کشور دیگر برتری قابل ملاحظه‌ای دارد. وضعیت ایران در بعضی از شاخص‌ها از جمله «تعداد مقالات نمایه شده در ISI» رو به بهبود بوده، و در بعضی دیگر با افت و خیز همراه است. نکته مهم دیگر توسعه بخش خدمات در کشورهای دیگر است که در ایران به این مهم کم توجهی شده است.
در نهایت، افزایش سهم تحقیقات از تولید ناخالص داخلی و در مراحل بعد افزایش تعداد محقق و واحدهای تحقیق و توسعه، به عنوان راهکاری برای بهبود وضعیت شاخص‌های مورد بررسی، پیشنهاد شد.
کلید واژه :پژوهش، شاخص‌های تحقیق و توسعه، مقایسه تطبیقی، ایران، کره، مالزی، ترکیه

1. مقدمه
از آن‌جا که اصطلاحات توسعه‌یافته، درحال توسعه و توسعه‌نیافته را می‌توان دو انتها و میانه‌ی یک پیوستار تلقی کرد که فقط کشورهای معدودی جایگاه خود را در سمت توسعه‌یافتگی می‌دانند و سایر کشورها به زعم خود سعی می‌کنند خود را از میانه‌های این پیوستار به سمت توسعه‌یافتگی برسانند. اما از آن‌جا که برای توسعه‌یافتگی انتهایی نمی‌توان متصور بود، کشورهای درحال توسعه سعی می‌کنند کشورهای توسعه یافته‌تر را الگوی خود قرار داده و خود را به آن‌ها نزدیک کنند. اما اندازه‌گیری این‌که چقدر به اهداف خود دست یافته‌اند نیازمند ابزارهایی است که محققان و سازمان‌های تحقیقاتی متعددی مانند بانک جهانی سعی در ارائه‌ی شاخص‌هایی برای این منظور کرده و اطلاعات کشورهای مختلف را همه ساله در سایت‌ها و انتشارات خود منتشر می‌کنند.
در اين تحقيق شاخص‌های توسعه (مرتبط با پژوهش) از نظر بانک جهانی در ايران را با کشورهای ترکیه، کره جنوبی، و مالزی که از نظر مسایل فرهنگی و شروع برنامه‌های مدرنیزاسیون و توسعه‌ی صنعتی، تشابهاتی با هم دارند، مورد مقایسه قرار می‌گیرند.
تاسال 1340 کل تعداد مراکز تحقیقاتی موجود در کشور از تعداد انگشتان یک دست فراتر نمی‌رفت که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موسسه‌ی تحقیقاتی پاستور اشاره کرد که در سال 1299 تأسیس شده بود. اما در دهه‌ی 40 مراکز تحقیقاتی متعددی تأسیس شدند که با افزایش درآمدهای دولت در سال‌های 53 و 54 بودجه و امکانات قابل توجهی به تحقیقات اختصاص یافت که تا سال 1357 ادامه داشت (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 1368، 3 تا 18). می‌توان گفت که تا قبل از انقلاب، تحقیقات، جایگاه روشنی در کشور نداشته و یا بسیار کم‌رنگ بوده است.
در سال 1368 پس از پایان جنگ تحمیلی، برنامه تحقیقات در ایران تدوین شد (فهیم یحیایی، 1372، 157)، در سال 1375 فصل تحقیقات در قانون بودجه کل کشور در ذیل امور اجتماعی با ده برنامه ایجاد گردید (شورای پژوهش‌های علمی کشور، 1377، 2 و 105) و در حال حاضر بودجه‌ی تحقیقات در قالب چندین برنامه به فعالیت‌های پژوهشی اختصاص می‌یابد.2. پیشینه توسعه در کشورهای مورد بررسی
ترکیه و ایران در اواخر دهه 1970 از بزرگترین کشورهای خاور میانه بوده‌اند، تجربه‌ی تاریخی این دو کشور تا دهه 1950 بسیار شبیه به هم و یکسان بوده است. هیچ یک از آن‌ها در قرن نوزدهم استعمار نشده و به عنوان بازماندگان دو امپراطوری بزرگ منطقه، هر دوی آن‌ها تاریخی بسیار طولانی از ملیت و هویت ملی داشته‌اند. ساختار اقتصادی بدون نفت ایران و ترکیه تا سال 1970 مشابه یکدیگر بوده است، از 1960 تا 1970 سهم کشاورزی در هر دو کشور از حدود بیش از یک سوم مجموع تولید ناخالص داخلی به کمی بیش از یک چهارم آن کاهش یافت، در حالی که سهم صنعت و خدمات افزایش یافت (شامبیاتی، 1387، 6).
اقتصاد مالزی در دهه 1960 متکی به صادرات لاستیک و قلع بوده است. اما با اتخاذ خط مشی‌های مناسب سیاسی و اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی این کشور توانسته است در میان کشورهای درحال توسعه به موقعیت مناسبی دست یابد، به طوری که اغلب از اقتصاد این کشور به نام کشوری دارای اقتصاد تازه صنعتی شده یاد می‌کنند و در کارنامه‌ی توسعه‌ی اقتصادی این کشور، این دیدگاه وجود دارد که تا سال 2020 به یک کشور توسعه یافته تبدیل شده باشد (احمدی و حسینی‌پارسا، 1388، 53).
با وجود شباهت‌هایی که ایران دوره‌ی پهلوی و کره جنوبی با هم داشتند، پیامدهای برنامه ریزی اقتصادی در دو کشور یکسان نبود. هر دو کشور از دهه‌ی 1960 میلادی روند مدرنیزاسیون و توسعه‌ی صنعتی را شروع کردند؛ هر دو، رژیم اقتدارگرا داشتند؛ در جبهه‌های ائتلاف علیه کمونیسم عضو بودند و مورد حمایت آمریکا قرار داشتند. با این همه کره جنوبی با موفقیت در برنامه‌ریزی اقتصادی، در ردیف کشورهای صنعتی جای گرفت، ولی سیاست‌های غلط پهلوی دوم باعث شد ایران هم‌چنان کشوری وابسته به درآمدهای نفتی باشد (امجد، 1383).
اقتصاد این چهار کشور در دهه‌های 1960 و 1970 تقریباً متکی به تولید محصولات کشاورزی و معدنی و صادرات آن بوده است. اما چگونگی برنامه‌ریزی و استفاده از طرح‌های توسعه در حال حاضر میان این کشورهای فاصله‌ی زیادی را به وجود آورده است که بررسی آن‌ها بسیار مفید و لازم به نظر می‌رسد.3. شاخص‌های مهم تحقیق و توسعه
بانک جهانی (WB[2]) شاخص‌های مربوط به توسعه را در سه گروه (1) سیاست‌های اقتصادی، (2) علم و فناوری، و (3) آموزش، تقسیم بندی کرده است (WB, 2010).
از میان شاخص‌های توسعه که بانک جهانی آمار آن را ارائه می‌دهد، شاخص‌هایی که به طور مستقیم به «تحقیق و توسعه» مرتبط می‌شوند، انتخاب و در بین کشورهای منتخب، مورد بررسی قرار می‌گیرند. این شاخص‌ها عبارتند از: (1) تولید ناخالص داخلی، (2) تولید ناخالص داخلی سرانه، (3) رشد سالانه تولید ناخالص داخلی، (4) ارزش افزوده بخش‌های صنعت، (5) کشاورزی، (6) و خدمات، (7) تعداد مقالات علمی و فنی، (8) سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی، (9) تعداد محقق در میلیون نفر جمعیت، (10)درآمد حاصل از صادرات محصولات تکنولوژی پیشرفته، و (11) هزینه‌های عمومی آموزش.3-1. تولید ناخالص داخلی
توليد ناخالص داخلي يا GDP[3] يکي از مقياس‌هاي اندازه‌ی اقتصاد است. توليد ناخالص داخلي ارزش کل کالاها و خدمات نهايي توليد شده در کشور در يک بازه‌ی زماني معين است که با واحد پول جاري آن کشور اندازه‌گيري مي‌شود. در اين تعريف منظور از کالاها و خدمات نهايي، کالا و خدماتي است که در انتهاي زنجيره‌ی توليد قرار گرفته‌اند و خود آن‌ها براي توليد و خدمات ديگر خريداري نمي‌شوند (نیلی، 1387).
بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی را در قسمت شاخص‌های مرتبط با سیاست‌های اقتصادی مورد بررسی قرار می‌دهد.
همان‌گونه که در جدول و نمودار شماره 1 ملاحظه می‌شود در سال‌های دور (1984)، ایران از لحاظ تولید ناخالص داخلی رقم بسیار بالاتری نسبت به سه کشور دیگر را به خود اختصاص می‌دهد، تا این که در سال 1987 کشور کره با 01/140 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی از ایران با 85/127 میلیارد دلار پیشی می‌گیرد، در سال 1990 این وضعیت تکرار شده و این بار ترکیه با 60/150 میلیارد دلار از ایران با 04/116 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی پیش می‌افتد.
حتی در سال 1993 کشور بسیار کوچک مالزی حدود 6 میلیارد دلار بیش‌تر از ایران تولید ناخالص داخلی داشته است و این روند تا سال 1995 ادامه داشته که در آن سال ایران مجدداً از نظر تولید ناخالص داخلی بالاتر از مالزی قرار می‌گیرد.
جدول 1. تولید ناخالص داخلی کشورهای منتخب به قیمت جاری (میلیارد دلار) *
سال**
1984
2003
2004
2005
2006
2007
2008
ايران
07/153
41/135
23/163
02/192
88/222
06/286
13/345
کره جنوبی
21/93
76/643
98/721
86/844
77/951
24/1049
12/929
مالزی
57/34
20/110
75/124
95/137
41/156
72/186
77/221
ترکیه
10/61
59/304
04/393
99/483
93/529
85/647
85/734
* منبع : جداول سریهای زمانی سایت بانک جهانی (2010) (WB, 2010).
** در جدول اطلاعات 7 سال ارائه شده اما در در طرح نمودار از اطلاعات 25 سال استفاده شده است.
*** آمار سال‌های 1991، 1992 و 2008 برای ایران از محاسبه میانگین رشد چهار سال قبل از آن به دست آمده‌اند.
2. تولید ناخالص داخلی سرانه [4]
تولید ناخالص داخلی سرانه، از تقسیم تولید ناخالص داخلی بر جمعیت وسط سال به دست می‌آید (WB, 2010)، همان‌گونه که از اطلاعات جدول و نمودار شکل شماره 2 بر می‌آید در سال‌های قبل از 1986 وضعیت تولید ناخالص داخلی سرانه در ایران رو به رشد بوده و از بقیه کشورهای مورد بررسی بسیار بهتر است ولی از سال 1987 به یکباره رو به سقوط گذاشته به طوری که در همان سال کشور کره با روند رو به رشد خود از ایران پیش می‌افتد و در سال 1989 مالزی و در سال 1990 که روند رشد بسیار کندی هم دارند به تدریج از ایران پیشی می‌گیرند. اختلاف تولید ناخالص داخلی سرانه در سال 1984 و 2008 در ایران حدود 1410 دلار بوده در حالی که این رقم برای مالزی حدود 5943 دلار، ترکیه حدود 8727 دلار، و برای کره رقم باور نکردنی 16808 دلار (یعنی حدود 12 برابر ایران) است، که شکل شماره 2 فاصله‌ی بین این کشورها با ایران را به خوبی نمایش می‌دهد.
جدول 2. تولید ناخالص داخلی سرانه در کشورهای منتخب به قیمت جاری (دلار) *
سال**
1984
2003
2004
2005
2006
2007
2008
ايران
35/3380
70/2019
96/2397
32/2779
56/3179
79/4027
15/4790
کره جنوبی
86/2306
23/13451
94/15027
85/17550
68/19706
38/21653
96/19114
مالزی
65/2266
99/4458
53/4955
80/5381
85/5993
29/7031
45/8209
ترکیه
13/1215
43/4393
83/5594
60/6800
19/7351
15/8874
96/9941
* منبع : جداول سریهای زمانی سایت بانک جهانی (2010) (WB, 2010).
** در جدول اطلاعات 7 سال ارائه شده اما در در طرح نمودار از اطلاعات 25 سال استفاده شده است.
*** آمار سال‌های 1991، 1992 و 2008 برای ایران از محاسبه میانگین رشد چهار سال قبل از آن به دست آمده‌اند.
3-3. روند رشد سالانه‌ی تولید ناخالص داخلی
درصد نرخ رشد سالانه‌ی تولید ناخالص داخلی سرانه به قیمت بازار براساس ارز ثابت محلی محاسبه می‌شود (WB, 2010). در جداول و شکل‌های 1 و 2 مشاهده شد که در سال 1984 وضعیت ایران در تولید ناخالص داخلی و سرانه‌ی آن بهتر از سه کشور دیگر بود، اما به تدریج کشورهای کره و ترکیه در تولید ناخالص داخلی و هر سه کشور در سرانه‌ی آن از ایران پیش افتادند، اطلاعات جدول 3 و نمودار شکل 3 می‌تواند دلایل این امر را توصیف کند. در سال‌های 1984 تا 1988 که درصد رشد تولید ناخالص داخلی در ایران منفی است و در سال 1986 به کم‌تر از 9- درصد می‌رسد، در همین سال‌ها کره و ترکیه رشد سالانه‌ی حدود 10 درصد و بالاتر از آن داشته‌اند و در بقیه‌ی سال‌ها به جز سال‌های 1990 و 1991، رشد سالانه تولید ناخالص داخلی خود را بالاتر از ایران و در مورد کره همواره بالای صفر نگه داشته‌اند، اما آن‌چه جای امیدواری است این است که در سال 2007 به بعد این رشد برای ایران بیش‌تر از سه کشور دیگر است.
جدول 3. رشد سالانه تولید ناخالص داخلی در کشورهای منتخب (درصد) *
سال**
1984
2003
2004
2005
2006
2007
2008
ايران
57/1-
11/7
08/5
62/4
89/5
82/7
86/5
کره جنوبی
10/8
80/2
62/4
96/3
18/5
11/5
22/2
مالزی
76/7
79/5
78/6
33/5
77/5
35/6
64/4
ترکیه
71/6
27/5
36/9
40/8
89/6
67/4
90/0
* منبع : جداول سریهای زمانی سایت بانک جهانی (2010) (WB, 2010).
** در جدول اطلاعات 7 سال ارائه شده اما در در طرح نمودار از اطلاعات 25 سال استفاده شده است.
*** آمار سال 2008 برای ایران از محاسبه میانگین رشد چهار سال قبل از آن به دست آمده‌است.

3-4. ارزش افزوده بخش‌های مختلف اقتصادی به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی
از بررسی جداول 4 تا 6 و نمودارهای مربوطه می‌توان نتیجه گرفت که ایران عزم خود را برای صنعتی شدن جزم کرده است، هم‌چنین مالزی نیز توجه ویژه‌ای به صنعتی شدن از خود نشان داده است، در حالی که کشورهای ترکیه و کره توجه بسیار زیادی را به بخش خدمات از خود نشان داده‌اند.3-4-1. ارزش افزوده بخش کشاورزی[5]
کشاورزی به بخش‌های 1 تا 5 استاندارد بین‌المللی طبقه‌بندی صنعتی (ISIC)[6] مربوط می‌شود و شامل جنگلداری، شکار، و ماهیگیری و هم‌چنین کشت و تولید محصولات دامی می‌باشد (WB, 2010). در جدول و نمودار شکل 4 مشاهده می‌شود که در ابتدای دوره مورد بررسی (1984) درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی به تولید ناخالص داخلی در مورد ایران بیش‌تر از کشور کره و کم‌تر از کشورهای ترکیه و مالزی بوده است، اما در انتهای این دوره (سال 2008) ایران بالاتر از هر سه کشور قرار گرفته است.
جدول 4. درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی به تولید ناخالص داخلی *
سال**
1984
2003
2004
2005
2006
2007
2008
ايران
81/18
97/11
23/11
19/10
36/10
22/10
50/10
کره جنوبی
36/13
71/3
73/3
332/3
161/3
882/2
55/2
مالزی
98/19
931/0
93/0
394/8
804/8
24/10
09/7
ترکیه
69/21
39/11
92/10
8/10
524/9
676/8
65/8
* منبع : جداول سریهای زمانی سایت بانک جهانی (2010) (WB, 2010).
** در جدول اطلاعات 7 سال ارائه شده اما در در طرح نمودار از اطلاعات 25 سال استفاده شده است.
*** آمار سال 2008 برای ایران و مالزی از محاسبه میانگین رشد چهار سال قبل از آن به دست آمده‌است.
3-4-2. ارزش افزوده بخش صنعت[7]
صنعت به بخش‌های 10 تا 45 استاندارد بین‌المللی طبقه‌بندی صنعتی (ISIC) مربوط می‌شود و شامل ساخت (بخش‌های 15-37 ISIC) می‌باشد. این موضوع شامل ارزش افزوده در بخش‌های معادن، ساخت و ساز، برق، آب و گاز می‌شود (WB, 2010). براساس اطلاعات جدول و نمودار شکل 5 مشاهده می‌شود که از حدود سال 2001 به بعد، درصد ارزش افزوده بخش صنعت به تولید ناخالص داخلی، ایران بالاتر از کشورهای کره و ترکیه قرار گرفته، اما جایگاه مالزی بالاتر از ایران می‌باشد. این درحالی است که در ابتدای دوره‌ی مورد بررسی (1984) ایران فقط بالاتر از ترکیه قرار داشته و در بعضی از سال‌ها، پایین‌تر از هر سه کشور قرار داشته است.
ایران پس از چند سال افت شدید که تا سال 1986 ادامه یافته به روند رو به رشدی دست می‌یابد که با افت و خیز کم تا سال 1984 ادامه می‌یابد اما دوباره روند رو به کاهشی را تا سال 1998 طی کرده است، و از این سال به بعد روند رو به رشد خود را تا سال انتهایی این دوره (2008) ادامه داده است.
جدول 5. درصد ارزش افزوده بخش صنعت به تولید ناخالص داخلی *
سال**
1984
1994
1999
2004
2005
2006
2007
2008
ايران
28/30
56/38
27/33
74/42
71/44
64/43
47/44
89/43
کره جنوبی
75/39
56/41
24/40
14/38
70/37
16/37
12/37
14/37
مالزی
53/38
04/40
46/46
53/48
71/49
67/49
72/47
91/48
ترکیه
21/26
25/33
33/33
52/28
51/28
67/28
26/28
61/27
* منبع : جداول سریهای زمانی سایت بانک جهانی (2010) (WB, 2010).
** در جدول اطلاعات 8 سال ارائه شده اما در در طرح نمودار از اطلاعات 25 سال استفاده شده است.
*** آمار سال 2008 برای ایران و مالزی از محاسبه میانگین رشد چهار سال قبل از آن به دست آمده‌است.
3-4-3. ارزش افزوده بخش خدمات و غیره[8]
خدمات به بخش‌های 50 تا 99 استاندارد بین‌المللی طبقه‌بندی صنعتی (ISIC) مربوط می‌شود و شامل ارزش افزوده در تجارت عمده فروشی و خرده فروشی (از جمله هتل‌ها و رستوران‌ها)، حمل و نقل، حکومت، خدمات مالی، حرفه‌ای و شخصی مانند آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و خدمات املاک و مستغلات (WB, 2010) و هم‌چنین توریسم می‌شود.
از آن جا که سرمایه گذاری در بخش‌های کشاورزی و صنعت بسیار زمان‌بر است و هزینه‌های سنگینی را نیز بر کشورهایی که قصد صنعتی شدن را دارند، تحمیل می‌کند، برخی از کشورها از طریق توسعه‌ی گردشگری با معرفی جاذبه‌های قدیمی و تاریخی خود و هم‌چنین ایجاد جاذبه‌های جدید فرهنگی و تجاری ازجمله مناطق آزاد تجاری و ... به توسعه‌ی بخش خدمات پرداخته‌اند، که درآمد قابل توجهی از این قسمت به دست آورده‌اند.
جدول 6. درصد ارزش افزوده بخش خدمات به تولید ناخالص داخلی *
سال**
1984
1994
1999
2004
2005
2006
2007
2008
ايران
92/57
89/45
67/51
04/46
1/45
99/45
31/45
61/45
کره جنوبی
56/46
7/51
51/54
13/58
96/58
67/59
60
31/60
مالزی
49/41
3/46
7/42
54/50
89/41
53/41
05/42
44
ترکیه
1/52
73/50
14/55
56/60
69/60
8/61
07/63
74/63
* منبع : جداول سریهای زمانی سایت بانک جهانی (2010) (WB, 2010).
** در جدول اطلاعات 8 سال ارائه شده اما در در طرح نمودار از اطلاعات 25 سال استفاده شده است.
*** آمار سال 2008 برای ایران و مالزی از محاسبه میانگین رشد چهار سال قبل از آن به دست آمده‌است.
همان‌گونه که در جدول و نمودار شکل 6 مشاهده می‌شود، ترکیه و ایران با داشتن جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی در ابتدای دوره مورد بررسی (1984) بسیار بالاتر از کره و مالزی قرار دارند، اما توجه جدی کشورهای ترکیه، کره و مالزی به بخش خدمات، باعث شده است که در بسیاری از سال‌ها وضعیت بهتری نسبت به ایران داشته باشند و درسال 2008 ایران به همراه مالزی فاصله‌ی بسیار زیادی با کره و خصوصاً ترکیه دارند.
3-5. تعداد مقالات نمایه شده در مجلات ISI
یکی از شاخص‌های بانک جهانی در بخش شاخص‌های علم و فناوری، شاخص تعداد مقالات علمی و فنی منتشر شده هر کشور است، از آن جا که اطلاعات این مجموعه فقط تا سال 2005 در دسترس بود از این شاخص صرف نظر کرده و به جای آن شاخص تعداد مقالات نمایه‌شده در مجلات ISI را که بسیاری از محققان آن را یکی از شاخص‌های مهم تحقیق و توسعه می‌دانند (از جمله: WB, 2010؛ Wullt, 2009؛ Kazuko, 2009؛ قره یاضی، 1388، 13؛ و کاظم، 1388، 18) آورده می‌شود که اطلاعات آن از جستجوی بسیار وقت گیر در سایت ISI Web Of Science در تاریخ 31 اگوست 2010 به دست آمده است.
در این بخش ملاحظه می‌شود که ایران وضعیت خوبی در این شاخص داشته و فاصله‌ی خود را با کشور ترکیه کم کرده است. اما فاصله‌ی زیادی با کشور کره وجود دارد که پر کردن این فاصله زمان زیادی را می‌طلبد. ایران در ابتدای دوره کم‌ترین تعداد مقالات را دارا بوده است و بالاخره در سال 1998 از مالزی سبقت گرفته و فاصله خود را با این کشور هم‌چنان زیاد کرده است. اما در مورد کره نکته‌ی جالب توجه این است که در ابتدای دوره کره با اختلاف 406 مقاله بیش از 8 برابر ایران
جدول 7. تعداد مقالات نمایه‌شده در مجلات ISI *
سال**
1984
1994
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010 ***
ايران
57
540
5943
7773
10174
14161
17533
20652
12391
کره جنوبی
463
5512
29751
32208
35339
36790
42587
50804
31351
مالزی
288
1007
2249
2481
2763
3150
4479
6406
4319
ترکیه
223
3210
17835
19758
21827
24728
25985
29656
17246
* منبع : سایت ISI Web Of Science.
** در جدول اطلاعات 9 سال ارائه شده اما در در طرح نمودار از اطلاعات 27 سال استفاده شده است.
*** تا تاریخ 31 اگوست 2010.
تولید علم داشته است و این اختلاف در سال 1995، به 7270 مقاله می‌رسد که در آن سال بیش از 12 برابر ایران تولید علم داشته است باید توجه داشت گرچه کره از نظر اختلاف تعداد مقالات فاصله خود را با ایران افزایش داده است و در سال 2009 این اختلاف را به 30152 مقاله رسانده است، اما از نظر برابری این روند به شدت رو به کاهش بوده است، یعنی با توجه به این که کره در سال 1995 بیش از 12 برابر ایران تولید مقاله علمی داشته است در حالی که در سال 2009 و 2010 این نرخ فقط 5/2 برابر بوده است. در همین زمینه ترکیه در سال‌های 1995 و 1996 بیش از 6 برابر این ایران تولید مقاله علمی داشته است در حالی که در سال‌های 2009 و 2010 فقط 4/1 برابر ایران تولید مقاله علمی داشته است. بنابراین جای امیدواری است که به زودی ایران از کشور ترکیه سبقت بگیرد و خود را به کره نزدیک نماید.3-6. هزینه‌های تحقیق و توسعه به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی[9]
اطلاعات این قسمت متأسفانه به صورت کامل در دسترس نبود و گرچه از بعضی از مقالات و تحقیقات قبلی و هم‌چنین جستجو در قوانین بودجه سال‌های قبل می‌توان به میزان اعتبارات تحقیقاتی در ایران دست یافت اما از آن‌جا که ممکن است معیارهای بانک جهانی با معیارهایی که محقق می‌توانست براساس آن به اعتبارات تحقیقاتی دست یابد متفاوت باشد و از طرفی برای سایر کشورهای مورد نظر این اعتبارات به جز از این سایت قابل دسترس نبود، برای مقایسه‌ی دقیق‌تر و قابل استنادتر تصمیم گرفته شد که از ارقام سایت بانک جهانی برای مقایسه استفاده شود.
در مورد ایران این اطلاعات از سال 2001 تا 2006 در دسترس است و برای مالزی از 1996 یک سال در میان ثبت شده است، برای کشورهای کره و ترکیه اطلاعات از سال 1996 تا 2007 موجود است.
جدول 8. سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی *
سال**
1996
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
ایران

55/0
55/0
67/0
59/0
73/0
67/0
67/0
کره
42/2
59/2
53/2
63/2
85/2
98/2
22/3
47/3
مالزی
22/0
49/0
69/0
69/0
6/0
6/0
64/0
64/0
ترکیه
33/0
54/0
53/0
48/0
52/0
59/0
58/0
71/0
* منبع : جداول سریهای زمانی سایت بانک جهانی (2010) (WB, 2010).
** در جدول اطلاعات 8 سال ارائه شده اما در در طرح نمودار از اطلاعات 12 سال استفاده شده است.
*** آمار سال 2007 برای ایران و سال‌های 1997، 1999، 2001، 2003، 2005، و 2007 برای مالزی معادل سال قبل از آن در نظر گرفته شده است.
همان‌گونه که در جدول 8 ملاحظه می‌شود میزان و روند رشد هزینه‌های تحقیق و توسعه در کشورهای ایران، مالزی و ترکیه، تقریبا به صورت یکنواخت و یکسان می‌باشد، اما هزینه‌های تحقیق و توسعه در کشور کره بسیار بیش‌تر از کشورهای دیگر است به طوری که در سال 2001 بیش از 5/4 برابر کشور ایران و در سال 2007 به بیش از پنج برابر ایران می‌رسد. حال اگر این ارقام را در میزان تولید ناخالص داخلی ضرب کنیم. شکل 8 به دست می‌آیند که اهمیت تحقیق و توسعه در هر یک از کشورها را به خوبی به نمایش می‌گذارند.
آن‌جا که میزان اعتبارات تحقیقاتی کشور کره بسیار بیش‌تر از سه کشور دیگر است، در نمودار شماره 8، برای کشور کره مقیاس 10 برابری در نظرگرفتیم، تا امکان مقایسه بین کشورهای ایران، ترکیه و مالزی نیز فراهم شود. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود در سال 2007 ترکیه (49/460 میلیارد دلار) نسبت به ایران (66/191 میلیارد دلار) رقم بسیار بالاتری را به تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهد و مالزی (5/119 میلیارد دلار) رقم کم‌تری را به این امر اختصاص داده است. و در این مورد اعتبارت تحقیقاتی کره (37/3644 میلیارد دلار) بیش از 19 برابر اعتبارات تحقیقاتی ایران بوده است.3-7. تعداد محقق در یک میلیون نفر جمعیت[10]
پژوهشگران شاغل در واحدهای تحقیق و توسعه، متخصصینی هستند که درگیر نظریه پردازی و یا خلق دانش، محصولات، فرایندها و روش‌های جدید و یا سیستم‌هایی هستند که مرتبط با مدیریت پروژه می‌باشند (WB, 2010).

مقایسه‌ی تطبیقی شاخص‌های تحقیق و توسعه در کشورهای: ایران، کره جنوبی، مالزی و ترکیه (در 25 سال اخیر)

مطالب مشابه :

مقایسه‌ی تطبیقی شاخص‌های تحقیق و توسعه در کشورهای: ایران، کره جنوبی، مالزی و ترکیه (در 25 سال اخیر)

گزارش پالمر

همه چیز درباره ی افغانستان از جمله تاریخ و جغرافیا و آب وهوا و..........

تحقیق درباره خرس

تحقیق درباره بازیافت پلاستیک

همه چیز درباره‌ی آداب معاشرت

همه چيز درباره ي جغرافیای ایران...

طرح درس تعلیمات اجتماعی (جغرافی) پایه ی پنجم ابتدایی