گفتگو با مهندس حسين ثابت

گفتگو با مهندس حسين ثابت

بنيانگذار مؤسسه ي ثابت، هتل بزرگ داريوش، پارك دلفين ها و پروژه هاي گوناگون توريستي در ايران و جهان

سفر آرماني مهندس حسين ثابت به كيش، با الهام از يك خواب ساده شروع شد؛ خوابي كه در آن مادر وي پلي را نشانش داد كه گذار از غرب به شرق را يادآوري مي كرد. خواب به حقيقت پيوست، هر چند بستر اين خواب، تلاش يك ساله ي سفير وقت ايران در جذب و بازگشت همچون ثابت ها به وطن بود. مهندس ثابت كه كوله باري از سي سال تجربه در صنعت گردشگري در خارج از كشور اندوخته بود، بلادرنگ تصميم به بازگشت به وطن گرفت و بدين ترتيب گذر از پل، از يك الهام و رويا به واقعيت پيوست. پلي كه اينچنين در روياي مهندس ثابت ريشه دوانده، ما را مي رساند به چينود، پلي اساطيري كه در اوستا به آن اشاره شده و در ناخودآگاه تاريخي ايرانيان قرار دارد: « پل چينود در چكاد داييتي قرار دارد. روان در گذشتگان در بامداد چهارمين روز مرگ به آن مي رسد. اگر بهشتي باشد، روان گشوده مي شود و كردار نيكويش در پيكر دختري بهشتي او را به درجات بهشت مي رساند ...»

مهندس ثابت تا پيش از آن كه در شرق، هتلي بزرگ با نمادهايي تاريخي بسازد، توانسته بود در غرب، در جزاير قناري، هتل داري پرآوازه شود. رجعت او به ايران، پل فيروزه ي شرق، توأم بود با احياي نمادهاي ديرينه ي دوران هخامنشي در هتلي كه اين روزها با نام هتل بزرگ داريوش شناخته مي شود. فضامندي اين هتل كه به لحاظ طراحي يكي از چند پروژه ي مهم كيش به حساب مي آيد، بسيار چشمگير است. استفاده از اِ لِمان هاي تاريخي و به كار بردن موتيف هاي ايراني مربوط به دوران هخامنش از ديگر ويژگي هاي حائز اهميت اين هتل است كه آن را برجسته مي سازد  هتل داريوش اين روزها به يكي از كانون هاي جذب گردشگر در كيش تبديل شده و توانسته است پيوند زيبايي بين معماري و گردشگري ايجاد كند. عموم گردشگراني كه از اين هتل بازديد كرده اند يا شبي را در يكي از اتاق هاي آن آسوده اند، مجذوب نقوش برجسته و مجسمه ها و سرستون هايي شده اند كه پيش از هر چيز يادآور معماري با شكوه گذشته ي ايراني است. گفت و گوي ما با مهندس حسين ثابت در چنين فضايي آغاز شد. او از خود گفت، از جزاير قناري، كيش، جزيره ي مرجاني خليج فارس و از معماري ديروز و امروز ايران، اين پل فيروزه ي شرق كه براي وي مشتمل بر صد صفحه خاطره ي نوشته، و هزاران صفحه ي نانوشته ي ديگر است...

جناب مهندس ثابت، حضور شما در ايران كه با يك سرمايه گذاري قابل توجه همراه بوده، به نوعي اميد بخش اين موضوع است كه ديگر ايرانيان مقيم خارج نيز به كشورشان برگردند و انگيزه هاي توليدي خود را در سرزمين مادري شان متحقق كنند؛ مي خواهيم بدانيم چرا و چگونه به ايران برگشتيد؟

.... پس از اخذ ديپلم به اروپا رفته و مشغول تحصيل شدم. تا اين كه در رشته ي برق و الكترونيك فارغ التحصيل شدم. در همين دوران به صورت اتفاقي گذر من به جزاير قناري افتاد و سرنوشتم به يكباره تغيير كرد و من آن شدم كه در تصور داشتم. ولي در ايران موضوعات كاملاً متفاوت بود؛ چون نگاه مهربان هموطنان در ايران برگرفته از فرهنگ، تاريخ و سنت و ادب ايران بود و از اين رو مي طلبيد تا سبك و سياقي را در پيش بگيريم كه سنگ و سيمان سخت را به عاملي براي تعامل و همدلي تبديل كند. قبل از آن من تجربه ي كار در جزاير قناري را داشتم. جزاير قناري شامل 5 جزيره است، يك روز حين پرواز با هلي كوپتر، توفان شد و مجبور شديم در يكي از جزاير فرود بياييم. جزيره اي بود بي آب و علف كه هيچ چيز در آن نبود، جز يك ساحل زيباي 30 كيلومتري. 4 جزيره ي ديگر آباد بودند و فقط اين جزيره متروك بود. يك هفته در آن جزيره ماندم و به مطالعه در مورد آن پرداختم. رفته رفته كار آباد كردن آن جزيره را آغاز كردم: خيابان كشي و درخت كاري كردم و ساخت و ساز را شروع كردم. امروز در هتل هاي جزاير قناري 185هزار تخت وجود دارد و خودم صاحب 9 هتل هستم كه شامل 5 هزار تخت مي شود. بزرگ ترين موسسه ي توريستي جزاير قناري 2 ميليون تخت، متعلق به من است. حدود 7 سال پيش گذر سفير ايران به جزاير قناري افتاد كه شايد اين اتفاقي نبود و از قبل برنامه ريزي شده بود. ايشان به سراغ من آمدند و سرانجام مرا قانع كردند كه به ايران برگردم. به مدت 20 سال در ايران نبودم و چون ديده بودند كه در اروپا از لحاظ توريستي چه جرياني را راه انداخته ام، قانع ام كردند به ايران بيايم. راضي شدم، هر چند كسي نبود كه به من قوت قلب بدهد به ايران برگردم. يك شب خواب مادرم را ديدم كه به من گفت از روي اين پل عبور كن و برو آن طرف. من هم به ايران آمدم. 7 سال پيش وقتي وارد ايران شدم، ديدم ايران به لحاظ قابليت هاي توريسم در رده ي ده كشور اول دنيا قرار دارد، ولي از نظر استفاده از اين قابليت ها، در رديف 10 كشور آخر دنياست! اين بود كه با تمام وجود شروع كردم به كار. هتل داريوش را با اين ذهنيت ساختم ...

پروژه ي هتل داريوش يكي از چند پروژه ي با اهميت جزيره ي كيش است كه حاوي اررزش هاي معمارانه زياد است. دليل انتخاب اين جزيره براي ساختن چنين هتلي چه بود؟

موقعي كه به ايران آمدم تازه از جنگ فارغ شده بوديم. در حقيقت از بعد از جنگ بود كه توانستم كارهايي بكنم، من معتقدم از انقلاب 25 سال نگذشته بلكه 10 سال گذشته؛ چون بعد از انقلاب همه ي ما ايراني ها براي چند سال درگير جنگ بوديم و جنگ هم ويراني ها و تبعات منفي خودش را دارد. بعد از آن 3 الي 4 سال طول كشيد تا مردم به خودشان بيايند و بدانند كه كجا هستند. تقريباً 10 سال است كه رشد اقتصادي در ايران آغاز شده و اگر بخواهيم خوب قضاوت كنيم به نظرم مملكت خوب جلو رفته اس. ولي هنوز براي من زود بود كه در تهران فعاليتي توريستي را شروع كنم چون هنوز صنعت توريسم در تهران درست جا نيفتاده بود. رفتم خارج، وقتي سفير من را به ايران دعوت كرد، به تهران آمدم. تا آن روز اسم كيش را نشنيده بودم، و نمي دانستم كيش كجاست. وارد آن جا كه شدم، دست مرا گذاشتند در دستان مدير عامل جزيره كيش. چون من يك جزيره را قبلاً آباد كرده بودم. تجربيات عمراني و توريستي اي را كه در مورد جزاير قناري داشتم در كيش پياده كردم، قابليت هاي اين جزيره را نظر گرفتم. كيش چهار قابليت برجسته داشت:

آب و هواي پاكيزه

خورشيد درخشان

هواي پر از اكسيژن

ساحل زيبا

يك توريست و مهمان خارجي چه چيزي مي خواهد؟ فقط خدمات خوب و  طبيعت بكر! اين بود كه شروع به كار كردم و اولين كسي بودم كه اين موقعيت نصيبم شد، تفاوت اين جزيره با جزاير ديگر در اين است كه جزاير اين جا مرجاني است و پر از آهك. پس براي گشت گياه كمي مشكل داريم، روي زمين آهكي كشت گياه به نتيجه ي مطلوب نمي رسد. در جزاير قناري هم آب نبود، آب دريا را تصفيه كرده و به آب شيرين تبديل مي كرديم، در اين جا هم همين طور، البته شاعر مي گويد: « هر كجا عشق آيد و ساكن شود/هر چه ناممكن بود ممكن مي شود.» و من از چنين نقطه اي شروع به كار كردم.

بپردازيم به طراحي معماري هتل. شما به عنوان يك كارفرما چه نقشي در طراحي معماري هتل داريوش داشتيد؟

من در مورد هتل سازي در ايران مطالعه كردم، ديدم بعد از انقلاب هيچ هتلي ساخته نشده. چرا؟ چون تمام هتل هاي ساخته شده دولتي يا نيمه دولتي هستند و از 5 ستاره 2 الي 3 ستاره بيشتر ندارند. از سوي ديگر توريست به ايران نمي آيد؛ چرا كه وسايل پذيرايي وجود ندارد. پس اين سوال كه: چرا هتل ساخته نمي شود؟ خيلي مهم است، زيرا با سود 25 تا 30 درصد هيچگاه يك هتل درآمدي نخواهد داشت.

شما هتلي را ساخته ايد كه حاوي نوعي نماد گرايي تاريخي گسترده است. به كار بردن نمادهاي دوران هخامنشي نظير نقوش برجسته ي داريوش و سر ستون هاي تخت جمشيد نوعي تاريخيت به اين بنا داده است كه به هويت گرايي متأثر از  معماري ايراني انجاميده است. اين نماد پردازي حسي تاريخي به مخاطبان مي دهد و به خصوص توريست ها را مجذوب خود مي كند. درباره ي انتخاب اين عناصر توضيح بدهيد. هتل داريوش طي چه مراحل ساخته شد؟

اول بگويم كه هتل داريوش در زميني به مساحت 140 هزار متر مربع ساخته شده است. من همواره در جست و جوي هويت ايراني خودم بوده ام و اگر چه يك سرمايه گذار هستم با اين حال به گذشته ي خودمان و به خصوص نمادهاي تخت جمشيد علاقه ي خاصي دارم. ما طي مراحل مختلفي توانستيم در ورودي هتل، سرسرا و پله هاي آن نمادهايي از تخت جمشيد را قرار دهيم. آمديم مجسمه ي سرباز هخامنشي را براي به تصوير كشيدن عظمت و شكوه آن دوران در بخش هاي عمده ي هتل جاسازي كرديم، همين طور نقش داريوش و همسرش را در داخل هتل با يك فرسك به ابعاد cm 20 cm x20 طراحي كرديم كه نماد قدرت و نشانه ي شكوه معماري ايراني است. اين هتل در هر طبقه حدود پنج هزار متر مربع زير بنا دارد و جمعاً 4 طبقه ي آن چيزي حدود بيست هزار متر مربع مساحت دارد. غير از آن، سرسراها، تراس ها و سايه بان هايي هم طراحي شده است. هتل در مجموع 182 اتاق دارد. در اين اتاق ها، سويت هاي لوكس وجود دارد. اتاق ها به سبك ايراني طراحي شده و به يك هسته ي مركزي و به يك سرسرا متصل مي شود. در كنار آنها هم آب نماها و درخت هايي كاشته شده كه در حقيقت يك ديد بسيار زيبايي ايجاد مي كند.

هتل بزرگ داريوش نماد بارزي است از پيوند بين معماري و گردشگري. شما 25 سال است كه در عرصه ي گردشگري فعال هستيد فكر مي كنيد اين تجربه ي طولاني جهاني چه ماحصلي براي معماري و گردشگري ايران داشته است؟

اول بگويم كه هر چند ما از نظر گردشگري در رديف ده كشور آخر دنيا قرار داريم، ولي اين به آن معنا نيست كه بگويم ديگر همه چيز دير شده است. بايد از جايي شروع كنيم. ما در ايران در آغاز يك راه قرار داريم. خب، ايران از نظر هنر معماري جزء قديمي ترين كشورهاي دنياست  و مي توان گفت ما از اين نظر مركزيت داريم. هنوز از هنرهايي كه در كشور ما وجود دارد استفاده شاياني نشده است. ما مي توانيم روي گردشگري هنري سرمايه گذاري كنيم. يك بخش مهم صنعت گردشگري جهان، گردشگري هنري است. ما هنوز در ايران هتلي كه استانداردهاي بين المللي پذيرش گردشگر را داشته باشد، نداريم. اينها البته دلايل خاص خودش را دارد:

اولاً تمام هتل ها در دست دولت است. دوم دولت هتل شخصي نمي سازد كه آن هم دليل دارد، چرا كه قادر به كسب سود 25 درصدي نيست. حداكثر سودي كه عايدش مي شود 5 تا 7 درصد است. نكته ي ديگر اين است كه ما احتياج به سرمايه گذار خارجي نداريم. اگر تنها ده درصد از ايرانيان برگردند، ديگر نيازمان به سرمايه گذار خارجي مرتفع مي شود، ما از نظر معماري متمدن ترين كشور دنيا هستيم و مي توانيم اين را به دنيا ثابت كنيم. همين قدر خرسندم كه در مملكت ما شخصيت هايي حضور دارند كه به گردشگري اهميت مي دهند.

اگر ممكن است درباره ي فعاليت هاي ديگري كه در جزيره ي كيش داريد، توضيحاتي بدهيد.

من در كنار ساخت هتل داريوش، دست به ساخت پاركي زدم به نام پارك دلفين ها و پرندگان. اين پارك مخصوص دلفين ها، پرندگان و آكواريم زير درياست و در نوع خود بزرگ ترين پارك در خاورميانه است. حتي استاندارد استخر هايمان از اورلانداي آمريكا كه پايه گذار اين نوع استخر هاست بالاتر است. وقتي آن ها به اين جا مي آيند تعجب مي كنند. البته ما دردسرهاي خيلي بزرگ تري داريم. بايد آب دريا را كه 32 درجه است به 18 درجه تبديل كنيم و بايد 18 هزار متر مكعب آب را در روز خنك كنيم. آب را بايد هميشه تميز نگه داريم. فيلتر كنيم. براي حيوان ها بايد روزي يك تن ماهي از همه جاي كشور وارد كنيم. بايد درجه حرارت و نفس حيوان ها را اندازه بگيريم و خون آن ها را هفته به هفته آزمايش كنيم و به اقصا نقاط دنيا با اي ميل بفرستيم و از نظر پزشكي مطمئن شويم كه اتفاقي براي حيوانات نمي افتد. بايد ماهي تازه با ويتامين به آن ها دهيم. سلامت اين حيوانات و مربياني كه آنجا هستند خيلي مهم است. اول 22 مربي خارجي داشتيم ولي الان يك مربي داريم. خدا را شكر بچه هاي ايراني اين دانش را ياد گرفته اند. بايد فضايي ايجاد شود تا مهمان كه مي آيد بتواند يك بازي بسيار خوب ببيند. آرام آرام در حال آماده شدن براي پذيرايي مهمان هاي همسايه هستيم كه در آن جا چنين چيزهايي نيست و چون نيست وارد مملكت ما مي شوند. از اين راه من مي خواستم هتل هايي را آماده كنم كه در كيش آماده نبودند. در اين جا با اين كه هتل هاي خوبي ساخته شده است اما از نظر سرويس آماده نيستند و من مي خواهم اين ها را آماده كنم. ما هنوز نگاه به آن طرف آب نداريم، اگر اين نگاه را داشته باشيم، فكر مي كنم روزي 10 فروند هواپيما هم از آن طرف بيايد، باز كم است. به هر حال آينده از آن ماست.

اقاي مهندس ثابت، بفرماييد نيت و انگيزه تان از ساخت هتل بزرگ داريوش چه بوده است، سوال جالبي است، چون من هتل بزرگ داريوش را به منزله ي بزرگ ترين يا زيبا ترين و يا به روز ترين هتل دنيا نساختم، بلكه افتخار مي كنم كه اين هتل هويت و تاريخ يك سرزمين را نشان مي دهد و مفتخرم كه اعلام كنم هفتاد ميليون ستاره دارد، هر ستاره متعلق به يك هموطن.

تا جايي كه مي دانيم شما تا 17 سالگي حين تحصيل در دبيرستان به مكتب هم رفته و عربي خوانده ايد و گويا نهج البلاغه را هم از حفظ بوده ايد. از سوي ديگر تعلق خاطر زيادي به گذشته ي ايران و سرزمين تان داريد. چگونه ايران دوستي را با انگيزه هاي مذهبي پيوند داده ايد؟

من با تمام وجود يك مسلمان ام. حب الوطن من الايمان. من به سرزمين ام عشق مي ورزم و عاشق گذشته ي ميهن ام هستم. اگر شما منشور كوروش را كه مربوط به 2500 سال پيش است مطالعه كنيد، متوجه مي شويد كه ما آن زمان هم متمدن ترين ملت دنيا بوده ايم. كتيبه ي 27 تني به طول 17 متر كه در لابي هتل داريوس نصب شده، به خوبي حكايتگر آن است كه منشور حقوق بشر در آن زمان هم مصداق داشته است.

و سوال آخر؛ مجموعه ي كاري كه شما در كيش به سرانجام رسانيده ايد، هم به لحاظ اقتصادي و هم از نظر رواني تأثير مطلوبي در جذب سرمايه و نيز زمينه ساز براي حضور گردشگران داخلي و خارجي به اين جزيره داشته است. مي خواهيم بدانيم از سوي مسوولان چه كنش و واكنش هايي صورت گرفته و به طور كلي چه كمك هايي شده است؟

من تا به حال مزاحم بانك نشده ام و انتظار هيچ گونه تسهيلاتي نداشته ام به اين دليل ساده كه با نرخ سود رايج در بانك هاي كشور، فعاليت در زمينه ي هتل سازي توجيه ندارد. مزاحم دولت هم نشده ام چون مشكلي نداشته ام. در عين حال از حضور شخصيت درخشان جناب آقاي مرعشي در سازمان ميراث فرهنگي و ايرانگردي خرسندم و فكر مي كنم ايشان در تحول و توسعه ي اين سازمان نقش مؤثري دارند. سايت پلان 5 ساله ي توريسم كه جزو برنامه هاي ايشان است، بسيار اميدوار كننده است، ضمن اين كه در سطح كشور شخصيت هاي ديگري هم هستند كه مي توانند اين مسير را به نحو مطلوب ادامه دهند. و ديگر اين كه همچنان كه گفتم از دولت چيزي نخواسته ام فقط انتظارم دسته گلي بود كه همچنان منتظر آن هستم.