اشنايي با تاريخ گچبري

هنر گچ‌بری دوره سلجوقی

هنر گچ‌بری در انواع خط کوفی همراه با نقوش اسلیمی خرطوم فیلی روند تحول این هنر در دوره سلجوقی بوده است. به طور کلی هنر گچ‌بری در دوره سلجوقی مورد توجه در نما سازی های داخل بوده است. از میان آثار این دوره می توان به گچ‌بری های مسجد اردستان با خط بسیار زیبای کوفی مزهّر و بخصوصمسجد و گنبد علویان در همدان که به واقع دنیایی از هنر گچ‌بری بسیار گسترده ای در آن اشکال گوناگون جمع شده است اشاره داشت.

هنر گچ‌بری دوره ایلخانی

در این دوره روند هنر گچ‌بری به سرحد کمال مطلوب رسید. به وجود آمدن محرابهای گسترده با انواع خطهای کوفی و خطهای سلطانی ، دیوانی، رقعی، و بکارگیری انواع گره هندسی با نقوش اسلیمی توماری و اسلیمی ماری در لابلای کتیبه و اسپرهای خط با گل و برگهای پهن گود و برجسته عظمت و شگرفی های فراوان در آثار ایران و هنر گچ‌بری در آن به وجود آورده شده.

از میان آثار به جا مانده از این دوران می توان به کتیبه های گچ‌بری خط کم نظیر مسجد حیدریه قزوین،خانقاه و بقعه بایزید بسطامی در بسطام در مقیاس گسترده و وسیع ، محراب ارزشمند پیر بکران در جنوباصفهان و نوعی بی همتا از این هنر ارزشمند را در محراب بسیار جالب و منحصر به فرد الجایتو در درمسجد جامع اصفهان که به جرئت می توان این پدیده بزرگ و عظیم هنر گچ‌بری را شاخص ترین و با ارزشترین نوع گچ‌بری در معماری جهان، بخصوص جهان اسلام دانست و از آن یاد کرد.

هنر گچ‌بری دوره تیموری

این دوره عصر بوجود آمدن رسمی بندی و کاربندی هایی از قالبهای گچی ارزشمند و به تحول رسیدن هنر گچ‌بری از نقوش گوناگون بخصوص اسلیمی و انواع خطهای گوناگون می باشد. به طور کلی در هنر گچ‌بریاین دوره از هنر های دیگر چون هفت قلم خط از انواع کوفی به نامهای کوفی پیرآموز ، کوفی مشجًر، کوفی مزهّر ، کوفی گره دار، کوفی مشبک، کوفی تصویری و تعدادی دیگر کوفی در آثار ادوار اسلامی نهایت استفاده شده است. همچنین خطهای ( محقق، نسخ، ثلث، رقاع، تعلیق، و نستعلیق) با هنر آفرینیهای فراوان و در مواردی از شاخه های این خط ها بخصوص خط معقلی در هنر گچ‌بری آثار ایران بهره فراوان گرفته شده است. از آثار فراوان این دوره می توان به مقرنس بندیهای گچی ارزشمند سر درب مسجد میدان کاشان، قطار بندیهای گچی مدرسه خرگرد در خواف و خط های بسیار جالب گچ‌بری بقعه شیخ احمد جام در تربت جام و بقعه سید رکن الدین در یزد و بسیاری دیگر اشاره داشت.

هنر گچ‌بری دوره صفویه

این دوره هنر گچ‌بری وارد روشهای خاص شده است. به طوری که زیباترین مقرنس بندی های گچی با عناصر گوناگون بخوصوص مقرنس بندی های طاس و نیم نیم طاس همراه با نقوش گل و گیاه با انواع تیغه های گچی دالبری زینت بخش کاخ های شاهی به بهترین شکل ممکن گردیده است. در این میان می توان به پدیده های ارزشمند مقرنس قطار و کاربندی ها و یزدی بندی های گچی بسیار شگرف کاخ هشت بهشت و سر درب بازار قیصریه در اصفهان بخصوص دالبرهای تیغه منقوش از ظروف گوناگون همچون تنگ و سبو مقرنس بندی های طاسه دار گچی در تالارهای شاه نشین و موسیقی کاخ عالی قاپو و خط گچ‌بریثلث بسیار ارزشمند در صفه درویش مسجد جامع اصفهان و بسیاری دیگر یاد فراوان داشت.

هنر گچ‌بری دوره زندیه

هنر آفرینی های فراوان و ارزشمند از گچ‌بری، مقرنس بندی گچی، ترنج اندازی همراه با گل و گیاه و نقوش بدیع در آثار شهرهایی چون شیراز و بخصوص در عمارت کلاه فرنگی، مقبره اولیه خان زند ((وکیل الرعایا)) که امروز موزه پارس می باشد به وجود آمد.

هنر گچ‌بری دوره قاجار

در دوره قاجاری هنر گچ‌بری رونق فوق العاده ای به خود گرفت، به علت مسافرت پادشاهان قاجار به فرنگ از هنر گچ‌بری اروپا تقلیدهایی در کاخهای شاهی بخصوص در سر ستون سازیها، گلویی سازیها و سقف سازیها در کاخهایی چون گلستان و عشرت آباد و پاره ای دیگر حدوداً پیروی گردید. اما به طور قاطع می توان گفت که این تقلید ها هرگز نتوانست جای هنر و نقوش بسیار پر هنر اصیل ایرانی، بخصوص نقشهای اسلیمی و ختایی و گل و گیاه که نشأت گرفته از سرپنجه با ذوق هنرمندان ایران زمین می باشد را در گچبری بناهای ایران زمین بگیرد. البته در این برهه از زمان در هنر گچ‌بری خلاقیتها و نوآوریهای بسیار چشمگیری از طرف هنرمندان گچ‌بر در آثار و ابنیه و بخوصوص منازل مسکونی سنتی بیرونی و اندرونی ایران پدیدار گشت که به واقع هر یک از آثار به جای مانده خود تابلوهای بسیار نفیس و پر ارزش از هنر با فلسفه و خرد و فرهنگ هنرمندان این مرز و بوم است. از میان آثار فراوان گچ‌بری این دوره می توان به گچ‌بری جالبکاخ ارم و نارنجستان قوام در شیراز و مقرنس بندی های آونگ گچی همراه با گچ‌بری های خانه طباطبائیو خانه بروجردیهای کاشان همراه با نوآوریهای شگرف در بناهای یادشده و بسیاری از بناها و آثار دیگر ایرانیاد کرد.

هنر گچ‌بری دوره معاصر

هنر تزئین بناها در قسمتهای بیرونی نما از انواع گلچینی های آجری و گلچینی های معقلی با نقوش بسیار دلنواز پدیده های نو در بناهای ایرانی، بخصوص مسکونی به وجود آمد. در این دوره از هنر گچ‌بری جهت تزئین نماسازی های خارجی خصوصاً در سر درب منازل مسکونی از نقوش مختلف چون ملائکه، خط و شعردر پیش ایوانها، همچنین به کارگیری انواع نقوش گل و گیاه در حرکاتی بسیار قرینه به شکل منفرد و یا بصورت گسترده زیبایی خاص به نمای خارجی بناها داده می شد. از قسمتهای داخلی پدیده های بسیار ارزشمند گچ‌بری به پیش بخاری سازی نفیس و پر هنر به نام لندنی سازی. همچنین در گلویی سازی ها از چهار گوشه سقف و در ناحیه میانی سقف ترنج های خرد و کلان با نقوش برجسته گل و گیاه موزون زیبایی دلنشین و روح نوازی به نمای داخلی بناهای مسکونی داده می شد؛ که گاه برخی از آنها تا امروز به یادگار مانده است.

 


مطالب مشابه :


آموزش گچبری

تزئینات نوین - آموزش گچبری - عضوهیات مدیره کانون وانجمن گچبری - تزئینات نوین.




اشنايي با تاريخ گچبري

هنر گچ‌بری در انواع خط کوفی همراه با نقوش اسلیمی خرطوم فیلی روند تحول این هنر در دوره سلجوقی بوده است. به طور کلی هنر گچ‌بری در دوره سلجوقی مورد توجه در نما سازی




هنر گچ بری

بناهای ماندگار - هنر گچ بری - تنها راهی که به شکست می انجامد تلاش نکردن است ." کوروش کبیر"




گچبری

نقاشی , تزئینات ساختمانی رنگینه1 - گچبری - نقاشی ساختمان - نقاشی , تزئینات ساختمانی رنگینه1.




استوهOSTOOOOOOOOOOOOOOOOH

O S T O H گچبری - استوهOSTOOOOOOOOOOOOOOOOH - OSTOH MOLDING & MIRROR WORKING بـهـــزاد دهـــــقانی - O S T O H گچبری.




نمونه كارهاي گچبري اذربايجان(ابزارسقفي)

شاهكارهای هنري گچبری آذربایجان{احد} - نمونه كارهاي گچبري اذربايجان(ابزارسقفي) - دكوراسيون داخلي ساختمان.تزئینات گچی - شاهكارهای هنري گچبری آذربایجان{احد}




برچسب :