نشست سران ارمنستان، آذربايجان و روسيه و دستور کار احتمالي اين ديدار

نويسنده: روبرت ماركاريان // ايراس:‌ روساي جمهوري ارمنستان، آذربايجان و روسيه امروز دوشنبه، 23 ژانويه در شهر سوچي ديدار دوره‌اي خود را برگزار مي‌کنند. گرچه همانند ديدارهاي سه جانبه گذشته حل مناقشه قره‌باغ مهم‌ترين دستور کار اين ديدار اعلام شده است اما با توجه به تحولات جاري در منطقه، تهديدات نظامي‌ عليه ايران و همچنين همزماني اين ديدار با بررسي لايحه مجازات انکار کنندگان نسل‌کشي ارامنه در مجلس سناي فرانسه چه موضوعات ديگري در دستور کار ديدار سران کشور خواهد بود؟

امروز دوشنبه (23 ژانویه) سرژ سرکیسیان، الهام علي‌اف و دیمیتری مدويديف روسای جمهوری ارمنستان، آذربایجان و روسیه دیدار دوره‌ای خود را در شهر سوچی برگزار خواهند کرد. همانند دیگر دیدارهای سه جانبه که تاکنون با حضور مقامات ارشد سه کشور برگزار شده‌اند مناقشه قره‌باغ مهم‌ترین دستور کار نشست سران سه کشور خواهد بود. اما این نشست از برخی جهات با دیگر دیدارهای انجام گرفته تاکنون تفاوت خواهد داشت. برخی از رسانه‌های ارمنستان با توجه به اتمام دوران ریاست جمهوری مدويديف و عدم نامزدی او در انتخابات آتی، این نشست را به گونه‌ای دیدار خداحافظی مدويديف دانسته‌اند. دیدارهای سه جانبه سران ارمنستان، آذربایجان و روسیه که با ابتکار روسیه و با هدف یافتن راه حلی برای مناقشه قره‌باغ برگزار شده‌اند تاکنون نتیجه ملموسی نداشته‌اند. گرچه در آستانه برخی از این نشست‌ها و از جمله نشست روسای جمهوری سه کشور در قازان گمانه زنی‌هایی در خصوص امضای توافقنامه صلح انجام گرفت اما در نهایت این نشست‌ها بدون نتیجه به اتمام رسید و مقامات بلند پایه دو کشور یکدیگر را متهم به کارشکنی در حل مناقشه کردند. شاید حفظ وضعیت کنونی در منطقه قره‌باغ و جلوگیری از تشدید تنش‌ها و بروز درگیری نظامی‌ را بتوان تنها نتیجه این دیدارها دانست. برخلاف دیدارهای گذشته که همواره در آستانه آن‌ها کارشناسان پیش‌بینی‌هایی در رابطه با احتمال دستیابی به یک توافق را مطرح می‌کردند، در خصوص این دیدار چنین گمانه زنی‌هایی انجام نگرفته و دیدگاه‌هایی در رابطه با طرح موضوعاتی دیگر در این نشست مطرح شده‌اند‌. علت این امر را شاید بتوان درسایه تحولات جاری در منطقه بررسی کرد. در طی هفته‌های اخیر با تشدید تنش میان جمهوری اسلامی ‌ایران و غرب، اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران و همچنین مطرح شدن احتمال تهدید نظامی‌ علیه ایران، کارشناسان نظامی‌ و سیاسی به بررسی پیامدهای احتمالی حمله نظامی‌ علیه ایران در منطقه و به ویژه مناقشه قره‌باغ پرداخته‌اند. اغلب کارشناسان بر این باورند که هرگونه اقدام نظامی‌ علیه ایران می‌تواند پیامدهای جبران ناپذیری در منطقه و به ویژه قره‌باغ داشته باشد. آرتسرون هوانیسیان کارشناس مسائل نظامی‌ ارمنستان احتمال تشدید تنش در منطقه قره‌باغ در صورت هرگونه اقدام نظامی‌ علیه ایران را بسیار زیاد می‌داند. وی علت این موضوع را بر هم خوردن توازن نیروها در منطقه عنوان کرده است. آندری رایوسکی تحلیل‌گر روس نیز در مصاحبه با خبرگزاری "مدیا‌ماکس" از احتمال سوء استفاده جمهوری آذربایجان از وضعیت ایجاد شده، برای حل مناقشه قره‌باغ از طریق اقدام نظامی‌ سخن گفته است. با توجه به این تحولات به احتمال بسیار زیاد مدويديف در دیدار سه جانبه به دنبال کسب تضمین‌های لازم از طرفین برای خویشتنداری و عدم توسل به اقدام نظامی‌ در صورت بروز هرگونه تهدید نظامی‌ در منطقه خواهد بود.
از سوی دیگر در آستانه این دیدار منابع خبری روسیه از آغاز تدارکات برای برگزاری مانور بزرگ "قفقاز 2012" در سپتامبر سال جاری خبر دادند. به نوشته نشريه "نيزاويسيمايا گازيه‌تا" چاپ مسكو، ارتش روسيه در يك رزمايش بسيار گسترده خود را برای حمله احتمالی نظامی‌ آمريكا و اسرائيل به ايران آماده می‌كند. وزارت دفاع روسيه اعلام كرد اين رزمايش كه در سال‌های گذشته در جنوب روسيه و برخی از كشورهاي منطقه قفقاز برگزار شده، در سال جاری ميلادی ابعادی وسيع‌تر خواهد داشت. رزمايش "قفقاز ۲۰۱۲" به جز بخش‌های جنوبی روسيه اوستيای جنوبی، آبخازی و ارمنستان را نيز در برخواهد گرفت. رزمايش‌های قبلی ارتش روسيه در منطقه برای اين كشور بسيار سودمند بوده است. بر اين اساس رزمايش "قفقاز ۲۰۰۸" كه از ۱۶ ژوئيه تا دوم اوت ۲۰۰۸ در مرزهای اوستيای جنوبی و آبخازی به اجرا گذاشته شد نقش مهمی ‌در پيروزی روسيه در جنگ با گرجستان داشته است.
پایگاه خبری " Tert.am" ارمنستان به نقل از آناتولی تسیگانوف مدیر مرکز پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌های نظامی‌ و سیاسی روسیه به ارتباط میان آغاز مقدمات برگزاری این رزمایش با تشدید تنش‌ها در منطقه خلیج فارس پرداخته است. به اعتقاد این کارشناس روس برخی از کشورهای منطقه قفقاز می‌توانند به نوعی تحت تاثیر اقدام نظامی‌ علیه ایران قرار گیرند. چنین به نظر می‌رسد که یکی از اهداف برگزاری این رزمایش تمرین برای انتقال تدارکات نظامی‌ برای برخی از واحدهای نظامی‌ روسیه که در خارج از مرزهای این کشور و از جمله ارمنستان مستقرند خواهد بود. از سوی دیگر روسیه با برگزاری این رزمایش به دنبال نمایش قدرت و توانایی خود در منطقه است. از آن جائیکه پایگاه 102 ارتش روسیه در منطقه گیومری ارمنستان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و تامین نیازهای سوختی این پایگاه که هم اینک از سوی ایران تامین می‌شود برای آن جنبه حیاتی دارد، رزمایش مذکور و چگونگی مشارکت ارمنستان در آن از موضوعات مطرح در این دیدار خواهد بود.
همچنین همزمانی این نشست با بررسی لایحه مجازات انکارکنندگان نسل‌کشی ارامنه در مجلس سنای فرانسه مورد توجه برخی از محافل خبری ارمنستان قرار گرفته و موجب گردید تا تحلیل‌هایی در رابطه با این همزمانی انجام گیرد. پایگاه خبری "1in.am" ارمنستان در مقاله‌ای به همزمانی این دو رویداد پرداخته است. آرام آماتونی در مقاله‌ای که در این پایگاه خبری منتشر شده با اشاره به روابط گسترده اقتصادی میان روسیه و ترکیه و احتمال تاثیر پذیری آن از تشدید تنش در روابط میان ترکیه و فرانسه این احتمال را مطرح کرده است که روسیه به دنبال استفاده از نفوذ ارمنستان بر روی لابی ارامنه فرانسه برای کاهش تحرکات انجام گرفته پیرامون مسئله نسل‌کشی ارامنه خواهد بود. نویسنده این مقاله همچنین به نگرانی روسیه از گسترش نفوذ فرانسه در منطقه قفقاز و به ویژه ارمنستان و اهداف دراز مدت فرانسه پرداخته است.
در هر حال با توجه به این که تا پیش از برگزاری این نشست هیچ گونه تلاش محسوسی از سوی مقامات ارمنستان و آذربایجان در جهت رفع موانع موجود در مسیر حل مناقشه قره‌باغ انجام نگرفته است، آن چنانکه کارشناسان سیاسی نیز پیش‌بینی کرده‌اند نباید انتظار چندانی از دیدار سه جانبه روسای جمهوری ارمنستان، آذربایجان و روسیه در رابطه با پیشرفت در روند حل مناقشه قره‌باغ داشت. اما آن چه این نشست را در کانون توجه قرار می‌دهد تلاش روسیه برای اطمینان از همراهی متحدان خود در منطقه قفقاز جنوبی در مخالفت با اقدام نظامی‌ علیه ایران است. گرچه ارمنستان به دلیل روابط ویژه و گسترده خود با ایران همواره مدافع حل مسئله هسته‌ای ایران از راه گفتگو و مذاکره بوده و ادوارد نعلبندیان وزیر خارجه ارمنستان نیز اخیرا این موضوع را به صراحت مورد قرار داده است، اما روابط استراتژیک و همچنین همراهی جمهوری آذربایجان با مواضع آمریکا و رژیم اسرائیل باعث گردیده تا روسیه به دنبال دریافت تضمین لازم از جمهوری آذربایجان در عدم حمایت از اقدام نظامی‌ علیه ایران باشد. شاید صدور بیانیه‌ای مشترک در پایان این نشست در مخالفت با اقدامات نظامی‌ در منطقه و به ویژه علیه ایران و حمایت از راه‌های مسالمت آمیز برای حل مناقشات دست آورد مهم این دیدار محسوب شود.

نشست سران ارمنستان، آذربايجان و روسيه و دستور کار احتمالي اين ديدار

مطالب مشابه :

حضور دولتی‌ها محل اختلاف صاحبان کسب و کار

نشست سران ارمنستان، آذربايجان و روسيه و دستور کار احتمالي اين ديدار

رهاوردی از سفر ارمنستان

حسینی: در ارمنستان دو پاس گل دادم

ارمنستان می تواند گاز رایگان دریافت کند

ارمنستان – ایران: خط شراکت راهبردی

پروژه خط راه آهن ارمنستان ـ ایران فعال شد

اطلاعات ارمنستان