حسابداری سنجش مسئولیت و تجزیه و تحلیل انحرافات

حسابداری سنجش مسئولیت و تجزیه و تحلیل انحرافات

مسئولیت عبارتست از: الزام به پاسخگویی ، امکان مورد بازخواست قرار گرفتن ، توانایی به پاسخگویی در قبال اعمال یا تعهدات

تعهد نیز، منطقی در قبال اختیارات تفویض شده به یک فرد یا گروهی از افراد می باشد که در تصمیم گیریها و فعالیتهای سازمانی شرکت دارند.

حسابداری مسئولیت ، سیستمی جهت جمع آوری و گزارشگری اطلاعات درآمد و هزینه بر حسب حوزههای مسئولیت است . طراحی این سیستم بر این پیش فرض استوار است که مدیران می بایست مسئول عملکرد خود و زیر دستان شان و فعالیتهای انجام شده در مرکز مسئولیت خود باشند . حسابداری مسئولیت که اغلب به عنوان حسابداری سودآوری و حسابداری فعالیت نیز نامیده می شود دارای مزایای زیر است :

1- تفویض اختیار تصمیم گیری را سهولت می بخشد.

2- مدیریت را در بکار گیری مفهوم مدیریت بر مبنای هدف یاری می دهد.(در مدیریت بر مبنای هدف مدیران بر یک سلسله از اهداف توافق می کنند و سپس عملکرد هر مدیر در قیاس با میزان تحقق این اهداف ارزیابی می شود.)

3- 3 - مدیریت را در برپایی استانداردهای عملکرد، یاری می دهد. این استانداردها مبنای ارزیابی عملکردواقعی مدیران قرار می گیرد.

4- 4 - بکار گیری موثر مدیریت بر مبنای استثناء را تسهیل می بخشد که در آن ، توجه مدیران بر انحرافهای مهم از استانداردها و بودجه ، معطوف و متمرکز می گردد.

5- و لذا برای استقرار یک سیستم مؤثر حسابداری مسئولیت ، تحقق سه شرط اساسی زیر ضروری می باشد:

الف ) ساختار سازمانی باید به خوبی تعریف گردیده و مسئولیت مدیریت در همه سطوح سازمانی باید به روشنی تعیین و تفهیم گردد.

ب) استانداردهای عملکرد در مورد درآمدها ، هزینه ها و سرمایه گذاری باید به دقت تعیین و تعریف گردد.

ج) گزارشهای حسابداری مسئولیت یا گزارشهای عملکرد باید تنها شامل اقلامی باشد که توسط مدیر مراکز مسئولیت ، قابل کنترل اند و همچنین این گزارشها باید مواردی را که نیازمند توجه مدیریت است، برجسته نماید.

مراکز مسئولیت :

اساس سیستم حسابداری سنجش مسئولیت این است که هر یک از بخشهای تابعه واحد انتفاعی را نوعی مرکز مسئولیت محسوب و متناسب با وظائف محوله سازماندهی کنند و لذا سیستم حسابداری مسئولیتی که به خوبی طراحی شده باشد ، مراکز مسئولیت را در درون سازمان شناسائی و تعیین می کند. مرکز مسئولیت معمولا" به بخشی از واحد انتفاعی اطلاق می شود که مدیر آن ، مسئول حسابدهی در قبال نتایج مالی فعالیتهای آن بخش می باشد. مراکز مسئولیت را معمولا" می توان به چهار نوع به شرح زیر طبقه بندی کرد :

مرکز هزینه : بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت حسابدهی در قبال هزینه های انجام شده در آن بخش را بر عهده دارد. ًتجزیه و تحلیل انحرافاتً مبتنی بر هزینه های استاندارد و همچنین

ًبودجه انعطاف پذیرًابزارهای متداول در ارزیابی مراکز هزینه اند. مثلا" بخش رنگکاری یک کارخانه اتومبیل سازی را می توان یک مرکز هزینه به حساب آورد.

مرکز درآمد : بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت حسابدهی در آمدهایی را بر عهده دارد که به آن مرکز نسبت داده می شود. مثلا" بخش فروش بک شرکت تولیدی ، مرکز درآمد به شمار می آید.

مرکز سود : بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت حسابدهی در قبال سودهای تحصیل شده آن مرکز را بر عهده دارد . از آنجا که سود مساوی حاصل حاصل تفریق درآمد و هزینه است ، مدیران مراکز سود مسئولیت حسابدهی درآمدها و هزینه های منسوب به بخش مربوط به خود را عهده دار می باشند. مثلا" یک رستوران متعلق به زنجیره رستورانها را می توان مرکز سود تلقی کرد.

مرکز سرمایه گذاری : بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت حسابدهی سود تحصیل شده در بخش مربوط و سرمایه تخصیص یافته به آن را بر عهده دارد به بیان دیگر، مدیران این قبیل مراکز در مقابل سود حاصل از بکارگیری سرمایه تخصیص یافته مسئولیت حسابدهی دارند مثلا" یک بخش تابعه از یک شرکت سهامی بزرگ را می توا ن مرکز سرمابه گذاری محسوب کرد.

گزارشگری مسئولیت :

حسابداری سنجش مسئولیت برنامه ای است که دربرگیرنده تمامی سطوح مدیریت عملیاتی بوده که واحدهای حسابداری، هزینه یابی یا بودجه، اطلاعات فنی و تکنیکی لازم را به شکل گزارشات روزانه، هفتگی یا ماهانه در اختیار سطوح مزبور قرار می دهد. گزارشگری مسئولیت شامل مرحله گزارشگری حسابداری سنجش مسئولیت می باشد. در حقیقت " اطلاعات حسابداری سنجش مسئولیت " و " گزارشگری سنجش مسئولیت " عموما مترادف یکدیگرند. بگونه ای که در مفهوم حسابداری، گزارشگری نیز مستتر است و بلعکس.

گزارشگری سطوح مختلف مدیریت را می توان به گزارشگری ایفای مسئولیت و گزارشگری اطلاعات آگاهی بخش، تقسیم نمود. باتوجه به اینکه هر یک از این دو دارای هدفهای متفاوت هستند، تمایز بین آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. گزارشهای ایفای مسئولیت همان گزارشهای پاسخگویی است که باتوجه به دو هدف زیر تنظیم می شود:

1. آگاه کردن مدیر و سرپرست از نحوه انجام وظایف در زمینه هایی که گزارشگر مسئولیت مستقیم دارد.

2. ایجاد انگیزه در مدیر و سرپرست به منظور انجام اقدامات مستقیم که به بهبود عملکرد منجر می شود.

گزارش اطلاعات آگاهی بخش، به منظور ارائه اطلاعات در زمینه های مورد توجه مدیر که الزاما در حیطه مسئولیت خاص شخص وی در رابطه با عملکرد گزارش دهنده نخواهد بود، تهیه می گردد.

گزارش اطلاعات آگاهی بخش دارای اهداف متفاوت و دامنه وسیع تر از گزارشات ایفای مسئولیت می باشد، در یک نظر چنین می توان نتیجه گرفت که گزارشهای ایفای مسئولیت به دلیل نیاز مبرم و فوری به انجام امور، نسبت به گزارشات آگاهی بخش از اهمیت بیشتری برخوردار است.

از طرف دیگر، چون گزارش آگاهی بخش در بلند مدت به پیشرفت و گسترش واحد تجاری مربوط می شود نیز دارای اهمیت است.

اقلام بهای تمام شده استاندارد و تجزیه و تحلیل انحرافها

یکی از مهمترین مراحل حسابداری سنجش مسولیت تعیین اقلام بهای تمام شده استاندارد و ارزیابی عملکرد واحدها از طریق مقایسه اقلام بهای تمام شده ( هزینه های ) واقعی با اقلام بهای تمام شده ( هزینه های استاندارد) است. اختلاف بین بهای تمام شده واقعی و استاندارد را انحراف می نامند و این انحرافها در سطح هر یک از مراکز هزینه محاسبه می گردد تجزیه و تحلیل این انحرافها ابزار کلیدی جهت اندازه گیری عملکرد یک مرکز هزینه است یک قلم بهای تمام شده استاندارد از طریق حاصلضرب مقدار یا کمیت استاندارد یک نهاده ( یا ورودی تولید ) به قیمت استاندارد آن محاسبه و تعیین می شود دو نوع انحراف در مورد اغلب اقلام بهای تمام شده قابل محاسبه است این انحرافات عبارتند از انحراف قیمت ( نرخ) و انحراف مقدار ( مصرف) .

(نرخ استاندارد – نرخ واقعی ) * مقدار ( مصرف ) واقعی = انحراف قیمت (نرخ)

AQ* (AP- SP ) = (AQ*AP) – (AQ*SP )

(2) (1)

انحراف مقدار یا مصرف به شرح زیر محاسبه می شود:

( مصرف استاندارد – مصرف واقعی ) * نرخ استاندارد = انحراف مقدار ( مصرف )

= SP * (AQ- SQ ) = (SP * AQ ) – ( SP * SQ )

حسابداری سنجش مسئولیت و تجزیه و تحلیل انحرافات

مطالب مشابه :

خطای استاندارد برآورد و تفسیر آن

حسابداری سنجش مسئولیت و تجزیه و تحلیل انحرافات

شاخص های پراكندگي

آزمون‏های معناداری و “اندازه ‏ی اثر”

سوال دوم:کوواریانس چیست؟

حسابداری سنجش مسئولیت و تجزیه و تحلیل انحرافات

آمار و احتمالات

محاسبه حجم نمونه با فرمول کوکران

بولينكر باندBollinger Band

تست های صنعتی ارشد به همراه جواب تشریحی