تفکر خود را بهبود بخشیم (3)و(4) - الگوی دایره و الگوی مربع

الگوی دایره مارا متوجه درستی اطلاعات می کند و نمایانگر قلب هدف یا همان خال است . میزان درستی بر اساس نزدیک یا دور بودن به مرکز هدف تعریف می شود ، هنگامی که قصد داریم بر اساس اطلاعاتی ، دست به عمل زده یا باور و دیدگاهی را برگزینیم ، درستی اطلاعات اهمیت فراوانی پیدا می کند . در انگلستان شصت و شش درصد جوانان به درستی اطلاعات اطمینان ندارند اما این آمار بیشتر از افراد مسن انتظار می رود زیرا سال های سال نبود درستی و صداقت را در مطبوعات تجربه کرده اند ! صلاحیت منبع خبر گاهی تنها راهی است که می توان با آن درستی اطلاعات را محک زد . در مراکز علمی و دانشگاهی و پای سخن اساتید یا هنگام شنیدن توصیه های پزشک مان ، از آن جا که منبع اولیه ی اطلاعات برایمان معتبر است به آن چه می شنویم اطمینان می کنیم . هنگام مطالعه ی یک وب سایت معتبر هم همین اتفاق می افتد .

لازم است بخش های خبری رادیو و تلویزیون هم اعتبار قابل قبولی داشته باشند زیرا مایل به از دست دادن اعتماد مخاطبان خود نیستند . گاهی هم ،گرایش ها و غرض های شخصی افراد روی خبر تاثیر می گذارد. اما معمولا" ملاحظات مربوط به درستی اطلاعات مختص به بخش خبری است و شامل دیگر بخش ها نمی شود !

غالبا" باید منابع اطلاعاتی معتبر باشند در غیر این صورت برای مخاطبان راه دیگری برای محک زدن درستی اطلاعات در دسترس نیست .

بررسی محتوا مواجه شدن با موردی نا همگون در متن اطلاعات موجب می شود درستی تمام آن ، مورد تردید قرار گیرد . منابع اطلاعاتی ای که مایل به اثبات درستی و قابل اطمینان بودن خود هستند لازم است برای حفظ اعتبار و خوش نامی شان بسیار با دقت عمل کنند . بر ملا شدن هر گونه خطای جزئی یا رسوایی ، قابل چشم پوشی نیست . البته اثبات نادرستی اطلاعات گاهی بسیار زمان بر است ولی پس از آن ، منبع خبر احترام خود را از دست خواهد داد.

مقایسه برای پی بردن به درستی گاهی مجبوریم برای اطمینان از درستی اطلاعات ، منابع گوناگون را با هم مقایسه نماییم .

درستی به میزان کافی گاهی دسترسی به بهترین اطلاعات موجود برای رسیدن به هدف مان کافی است و در این میان می توانیم از خطاهای جزئی چشم پوشی کنیم . این کار گرچه آسان نمی باشد اما شدنی است .

تردید برخی مواقع تردید نسبت به خود اطلاعات است و لازم می شود محتاطانه عمل کرده و اطلاعات را محک بزنیم .

شاید کاربران تردیدها را به دیگران هم اعلام نمایند. البته تردید به خودی خود اعتبار اطلاعات را خدشه دار نمی کند بلکه لزوم به کار بردن آن همراه با احتیاط بیشتر را گوشزد می نماید . در این جا استفاده از منابع خبری دیگر برای مقایسه سودمند است .

در هر حال لازم است تردید ها را با روشی آشکار و مناسب مورد بررسی قرار داد .

الگوی دایره می توان نام دایره یا مدور را برای این الگو استفاده کرد . در هر حال مقصود آن ، تمرکز مستقیم بر جنبه ی درستی اطلاعات است .در بهترین حالت ، اطلاعات نادرست موجب گمراهی می شوند ودر بد ترین حالت حتا می توانند خطر آفرین باشند . با به کار گرفتن الگوی دایره دامنه ی تردید ها نمایان شده و کاربران قادر به با خبر شدن از آن ها می شوند .

در فراخوان پژوهش های گوناگون در زمینه ای بخصوص ، کاربرد الگوی دایره باعث گرد آوری اطلاعات درست می شود .

برای داوری درباره ی درستی منبع اطلاعاتی هم می توان از الگوی دایره بهره برد .

ارزش هر گونه اطلاعاتی دقیقا" به آزمودن درستی آن بستگی دارد .معمولا" درستی را بدیهی می انگاریم چرا که به منابع اطمینان داریم و از سویی دیگر آزمودن مداوم اطلاعات برایمان دشوار است . به لحاط علمی برای ما ساده تر این است که اطلاعات مورد نیاز خود را درست ارزیابی کنیم اما در مواردی هم توجه به درستی بنیادین اطلاعات و بهره بردن از الگوی دایره باید مورد توجه باشد .

الگوی مربع (دیدگاه)

الگوی مربع می گوید همانطور که مربع زوایا و اضلاع گوناگون دارد باید از جوانب و با روش های گوناگون به اطلاعات نگاه کرده و آن ها را بررسی نمود .در واقع شکل مربع یادمان می اندازد موضوعات را از چند جنبه بررسی نماییم.الگوی مربع تا حدی هم با الگوی دایره(درستی) همپوشانی دارد یعنی با مشاهده ی مثلا" جانبداری از دیدگاهی خاص در مطلبی ، به درستی آن اطلاعات شک کرده و دیگر نمی توانیم آن را درست بدانیم . اگر مطلب تنها از یک جنبه بررسی شود باز هم درستی اش مورد تردید است . بسیاری از اطلاعات با هدف جانب گرایی ومتقاعد سازی طراحی شده اند .

مانند تبلیغات متنوع که هدفشان این است مخاطب را قانع کنند.هیچ تبلیغی بی طرف نیست و اگر باشد ،دیگر تبلیغ نیست . یک وکیل مدافع برای دفاع از موکل خود به ناچار و عمدا" دیدگاهی جانبدارانه را پیش می گیرد . نطق های سیاسی پیش از انتخابات هم طوری طراحی می شوند که قانع کننده باشند . بی طرف ماندن اکثر اوقات دشوار است وداشتن دیدگاهی بی طرف به نظر غیر عادی و کسالت آور می آید .

تا اینجا بی طرفی و قانع سازی را برشمردیم ، مورد دیگری که باید به آن توجه نمود میزان کاربرد صفات در مطالب رسانه ایست . صفاتی که به کار برده می شوند بیش از آن که واقعی باشند بازتابی هستند از عقیده وباور شخصی نویسنده ی آن مطلب . صفاتی هم چون : حقارت بار- شکوهمند- نیرنگ باز – طمع کار و خیلی از موارد دیگر همگی نظرات جهتمندی هستند که می توانند مبنای واقعی داشته یا نداشته باشند .

خیلی وقت ها با شمارش صفات به کار رفته در مطلبی ، به میزان قابل اطمینان بودن آن پی خواهیم برد .

به غیر از جانبداری ، زاویه ی دید را هم باید در مطلب بررسی کرد .اطلاعاتی با زاویه ی دید خاص الزاما" نادرست یا غیر قابل استفاده ، محسوب نمی شوند و در صورتی که ماهیت آن ها را به روشنی دریابیم ، می توانیم از آن اطلاعات استفاده کنیم .

مطالب متعادل و بی طرف خیلی بندرت پیدا می شوند ولی در عین حال بسیار نیرومند هستند زیرا خواننده احساس می کند در جایگاه مشاهده کننده قرار گرفته و کسی برایش خطابه سرایی نمی کند . چنین مطلبی ادراک خواننده را فعال ساخته و او را وادار می کند به ورای موضوع نگاهی ژرف تر بیاندازد .

اما ضلع دیگر الگوی مربع ، دیدی متفاوت داشتن از یک زاویه ی همانند است .خواننده تصمیم می گیرد به اطلاعات از همان زاویه ولی به شیوه ای دیگر نگاه کند .این کار تنها از انسان بر می آید و رایانه ها قادر نیستند به شیوه های گوناگون به اطلاعات بنگرند. مثلا" پژوهشی می گوید افرادی که حشیش می کشند بیشتر به اسکیزوفرنیا مبتلا می شوند .یعنی این پژوهش حشیش را عامل مبتلا کننده به شمار آورده .اما با دید متفاوت به این موضوع ممکن است به این نتیجه برسیم که افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا ، تمایل بیشتری به مصرف حشیش دارند.

یا مثلا" می گویند بسیاری از شخصیت های درخشان از هاروارد فارغ التحصیل شده اند و این را نشانه ی موفقیت آمیز بودن روش های آموزشی هاروارد می دانند. روش دیگربرای دیدن این است که بگوییم وقتی عده ی زیادی آدم با استعداد وارد یک سیستم می شوند ، ناگزیر شخصیت های درخشان و با استعداد زیادی هم از آن خارج می شوند .

این فرایند ازرایانه ساخته نیست وامروزه که داده پردازی اطلاعات را تماما" به رایانه ها سپرده ایم لازم است این گونه بررسی ها ی جانبی و متنوع را مورد توجه قرار دهیم .

استفاده از الگوی مربع یعنی به بررسی دیدگاه منبع خبر بپردازیم و میزان جانبدارانه بودنش را دریابیم و بفهمیم آیا اطلاعات مبتنی بر واقعیت هستند یا مبتنی بر ذهن ارائه دهنده ی آنها . آگاهی از جانبدارانه بودن اطلاعات ، بر روش استفاده ی ما از آن ها تاثیر می گذارد. می توانیم تصمیم بگیریم از منابع اطلاعاتی ای که همواره جانبدارانه عمل می کنند ، دوری نماییم .

خلاصه آنکه هرچه دامنه ی رایانه ای کردن اطلاعات و سپردن تصمیم گیری وتحلیل به رایانه گسترده تر می شود ،لزوم بررسی اطلاعات به روش های گوناگون نیز هر روزه بیشتر می گردد. شاید فکر کنید از آنجا که ارائه ی مطالب بی طرف و متعادل بندرت اتفاق می افتد ، ارزیابی بی طرف بودن اطلاعات وقت هدر دادن است اما با این همه ،پی بردن به ماهیت و میزان هر گونه جانبداری ، سودمند و پر اهمیت است .بدون چنین دسته بندی ای به کارگیری اطلاعات ، دشوار و پر مخاطره است .

شاید اگر به کار بردن الگوی مربع عادت همیشگی هر خواننده ای شود ، سردبیران مطبوعات تلاش کنند دید گاه های متعادل تری را در ارائه مطالبشان اتخاذ کنند. زیرا در غیر این صورت خوانندگان به سراغ آن دسته از نشریات می روند که دیدگاه های متعادل تری دارشته باشند.

تفکر خود را بهبود بخشیم (3)و(4) - الگوی دایره و الگوی مربع

مطالب مشابه :

الگو یابی و مربع شگفت انگیز

جعبه های مربع و مکعب مستطیل

مدلهای جدیدی برای ساخت و تزیین هدیه

روش تدریس الگو یابی و مربع های شگفت انگیز

طرح درس ریاضی :ساختن مکعب

تفکر خود را بهبود بخشیم (3)و(4) - الگوی دایره و الگوی مربع

مربع حضورها و غیاب ها

کیف دیواره‌دار +الگو و آموزش دوخت