همه چیز درباره‌ی آداب معاشرت
همه چیز درباره‌ی آداب معاشرت
از خدا جوییم توفیق ادب
روایات
- حرمت و رحمت
امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: لَیسَ مِنّا مَن لَم یوقر کَبیرَنا وَ یَرحَم صَغیرَنا؛ (1)
از ما نیست کسی که به بزرگسالان ما حرمت ننهد و با خردسالان ما مهربان نباشد.
-
تشکر از نیکی
امام سجاد علیه السلام می‌فرمایند: اما حق ذی المعروف علیک فان تشکره و تذکر معروفه و تکسبه المقالة الحسنة و تخلص له الدعاء فیما بینک و بین‌الله؛ (2)
حق کسی که بر تو نیکی می‌کند، این است که او را سپاس بگویی و نیکی‌اش را به زبان‌آوری و از وی به خوبی یاد کنی و میان خود و خداوند برایش خالصانه دعا کنی.
-
آداب مجلس
امام کاظم علیه‌السلام می‌فرمایند: اِذا کانَ ثَلاثةٌ فی بیتٍ فَلا یَتَناجی اِثنان دون صاحِبهما فَاِنَّ ذَلک مِمّا یَغمُّهُ؛ (3)
هر گاه سه نفر در خانه‌ای بودند، دو نفرشان با هم نجوا نکنند؛ زیرا نجوا کردن، نفر سوم را ناراحت می‌کند.
-
آداب سفر رفتن
رسول خدا می‌فرمایند: حَقٌ علی المسلم اِذا اَرادَ سفراً اَن یعلم اخوانَه، وَ حقٌ علی اِخوانِه اِذا قَدِم اَن یَاتُوهُ؛ (4)
هر گاه مسلمانی، قصد سفر نماید سزاوار است به برادران دینی خود اطلاع دهد، و بر برادران دینی او وظیفه است که هرگاه برادرشان از سفر بازگشت به دیدارش آیند.
-
مدارا کردن با مردم
امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند: سَلامةُ الدینِ وَ الدُنیا فِی مُدارة الناس؛ (5) سلامتی دین و دنیا در مدارا کردن با مردم است.
-
تغافل در معاشرت
امام صادق علیه‌السلام: صلاح حال التعایش و التعاشر ملء مکیال ثلثاه فطنة و ثلثه تغافل. (6)
سامان یافتن همزیستی و معاشرت، به پیمانه‌ای پر می‌ماند که دو سومش هوشمندی و یک سومش نادیده گرفتن (خطای دیگران) است.
دستور به حسن معاشرت
- امام رضا علیه‌السلام می‌فرمایند: اَجمِل مُعاشرتَکَ مَع الصغیرِ و الکبیر؛ (7)
نشست و برخاست خود را با کوچک و بزرگ نیکو گردان.
-
ادب بهترین ارث
امام صادق علیه‌السلام: اِنّ خَیرَ مَا وَرثَ الآباءُ لِاَبنائِهم الادبُ لا المال؛ (8)
بهترین ارثی که پدران برای فرزندان باقی می‌گذارند، ادب است نه ثروت.
-
دستور عمومی
پیامبر صلی‌الله علیه و آله وسلم می‌فرمایند: مَا کَرِهتُهُ لِنَفسِکَ فَاکرِه لِغَیرِکَ وَ مَا اَحبَبتُهُ لِنَفسِکَ فَاَحبِبهُ لِاَخِیک.(9)
آنچه را برای خود نمی‌پسندی برای دیگری نیز مپسند، و آنچه را برای خود دوست داری برای برادرت هم دوست بدار!
-
ادب امام هادی علیه‌السلام بر سر سفره غذا
کان (ابوالحسن العسکری علیه‌السلام) اذا کل احدنا لا یستحدثه حتی یفرغ من طعامه. (10)
زمانی که یکی از ما غذا می‌خورد، (امام هادی علیه‌السلام) کسی از ما را به سخن وا نمی‌داشت تا از غذا خوردن فراغت یابد.
-
آداب در شهر غریب
در دیوانی که منسوب به امیرالمومنین علیه‌السلام است، آمده: «بُنَیَّ اِذا کُنتَ فی بَلدَةٍ غَریبةِ فَعاشِر بِآدابِها. یعنی پسرم! اگر در شهر غریبی رفتی، به آداب آنان معاشرت کن!»
داستان‌ها
-
مهمانداری علی علیه السلام
پدر و پسری مومن که حضرت امیرالمومنین علی علیه‌السلام همانند برادر به آنان علاقه داشت، بر آن حضرت وارد شدند. امام علیه‌السلام برای پذیرایی و تکریم آنان برخاست. آن دو را بالای مجلس خود نشاند و خودش مقابلش نشست. دستور غذا داد. وقتی طعام آوردند و آن دو نفر غذا صرف نمودند، قنبر آفتابه و لگن برای شستن دست و پارچه برای خشک کردن آورد. زمانی که قنبر خواست آب بر روی دست مرد بریزد، ناگاه امام علیه‌السلام با حرکتی سریع از جا برخواست و آفتابه را گرفت که دست آن مرد را بشوید. اما او از عمل امام علیه‌السلام غرق شرمساری شد و از خجالت، سر را تا نزدیک زمین به زیر آورد و گفت: «ای امیرالمومنین! خدا نبیند مرا که شما آب روی دست من بریزید؟!»
حضرت فرمودند: «بنشین و دستت را بشوی که خدا ببیند تو را که برادر دینی‌ات دستت را می‌شوید.» حضرت از او خواست که دستش را بشوید، مرد ادب نمود و دستش را برای شستن پیش آورد ولی می‌خواست که هر چه زودتر این صحنه پایان یابد. لذا آن‌طور که باید دست را نمی‌شست، حضرت قسمش داد که با آرامش خاطر، دستت را شستشو بده! آن طور که اگر قنبر آب می‌ریخت می‌شستی.
پس از آن که امام علیه‌السلام دست پدر را شست، آبریز را به دست محمد حنیفه داد و فرمود: «فرزندم! اگر این پسر، تنها مهمان من می‌بود، دستش را می‌شستم. ولی خداوند ابا دارد از این که پدر و پسری در یک مکان باشند و هر دو به طور یکسان مورد تکریم قرار گیرند. از این رو پدر آب روی دست پدر ریخت و شما هم آب روی دست پسر بریز! محمد حنفیه نیز طبق دستور امام علیه‌السلام دست پسر را شست. (12)
-
بهترین چیزها
از بوذرجمهر حکیم پرسیدند که: کدام عطیه است که از جانب خدا بهترین چیزهاست؟
گفت: خرد طبیعی!
گفتند: اگر آن نباشد؟! گفت: ادب که سیرت‌های نکوهیده و اخلاق و عادات ناپسند او را بپوشاند.
گفتند: اگر نباشد؟!
گفت: خوی خوش که با خلایق مدارا کند.
گفتند: اگر به این صفت نیز متصف نباشد؟!
گفت: هیچ‌چیز برای او بهتر از مرگ نیست، چه از وجود او هیچ فایده نه برای خود، نه برای دیگران مترتب نست. (13)
-
آداب ظاهری
آقای مسعود رسولی از آشنایان شهید رجایی می‌گوید: بچه‌ها برای من یک کت جیر نیم تنه بلند ترکیه‌ای آورده بودند. یک روز که به خاطر سرما آن را پوشیده و کلاهی روسی سرم گذاشته بودم و پیپ هم می‌کشیدم، شهید رجایی رحمه‌الله مرا دید.
بلا فاصله گفت: خجالت نمی‌کشی! این چه قیافه‌ای است برای خودت درست کرده‌ای؟
کلاه تو روسی است و این کت خارجی است، با آن پیپی که می‌کشی، کدام یک به فرهنگ تو می‌خورد؟! همین نهیب چنان مرا به خود آورد که دیگر نه پیپ کشیدم و نه آن گونه لباس پوشیدم.(14)
-
سلام نظامی
ژنرال مغرور در خیابان سرباز ساده‌ای را دید که خونسرد و آرام از کنار او گذشت و سلام نظامی نداد.
ژنرال برگشت و با عصبانیت از سرباز پرسید: سرباز! به من بگو وقتی یک ژنرال و یک سرباز در خیابان یکدیگر را می‌بینند، کدام یک باید اول سلام بدهند؟
سرباز فکری کرد و گفت: هر کدام با ادب‌تر است! (16)
اشعار
-
توفیق ادب
از ادب پر نور گشته این فلک و ز ادب معصوم و پاک آمد ملک
از خدا جوییم توفیق ادب بی ادب محروم ماند از لطف رب
بی ادب تنها نه خود را داشت بد بلکه آتش بر همه آفاق زد (17)
مولوی
-
آسایش دو گیتی
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است با دوستان مروت با دشمنان مدارا
حافظ
-
درست زیستن
آن چنان زی که بمیری برهی نه چنان زی که بمیری برهند
نکات
1- مومن، منزوی نیست، بلکه با مال و اخلاق خوب خود، با مردم معاشرت می‌کند.
2- پرهیز از لغو در گفتار، شنیدن، دیدن و معاشرت، کمالی است که در همه ادیان الهی از آن ستایش شده است.
3- اسلام، با آداب و رسوم جاهلی و خرافی مبارزه می‌کند و پیروی از آداب و رسوم و عقاید نیاکان اگر مستند به عقل و کتاب آسمانی نباشد محکوم است.
4- ایمان، مستلزم رعایت ادب و آداب اجتماعی است.
5- پای‌بندی به آداب و رسوم غیرالهی، زندگی را فلج می‌کند.
6- تربیت و آموختن آداب اسلامی را قبل از بلوغ کودکان شروع کنیم.
7- از آداب گفتگو، معرفی كردن خود است.
8- از آداب سفر، داشتن همسفر و تدارک غذا است.
9- «سلام»، شعار اسلام است. بزرگ نیز به کوچک، سلام می‌کند.
1- الکافی، ج 2، ص 165.
2- الخصال، ص 568
3- الکافی، ج 2، ص 660
4- الکافی، ج 2، ص 174.
5- غرر الحکم ودر رالکم، ح، 561.
6- تحف العقول، ص 359
7- مستدرک الوسائل، ج 8، ص 354.
8- الکافی،ج 8، ص 150
9- تحف العقول، ص 14.
10- وسائل الشیعه، ج 24، ص 267.
11- مستدرک الوسائل، ج 16، ص 328.
12- شرح و تفسیر دعای مکارم الاخلاق، ج 2، ص 120.
13- گنجینه لطائف، ص 342.
14- سیره شهید رجایی رحمه‌الله، ص 75.
15- اسلام و مقتضیات زمان، ج 1، ص 282.
16- گنجینه لطائف، ص 318.
17- نقل است که مرحوم شیخ الفقهاء و المجتهدین، آیت الله العظمی، اراکی رحمه‌الله این بیت را زیاد می‌خواندند.
با تصرف از: گنجینه‌ی معارف؛ محمد رحمتی
مطالب مشابه :
تحقیق درباره حضرت خدیجه همسر پیامبر اسلام حضرت محمد (ص)
تحقیق درباره حضرت تزوجتخير البريه كلها و من ذا الذى فى الناس مثل من در حق تو كوتاهى
تحقیق درباره ریــا گردآورنده: مصطفی فهیمی
تحقیق درباره ریــا عمل به انگیزه‌ی جلب توجه ان یظهر له فی الناس الخیرُ، اذا
درباره ی افغانستان (یادداشت یک)
درباره ی افغانستان (یادداشت یک) اَلنَّـاسُ ثَلاثَةٌ: حق سخن کز روی
مقاله ای درباره ی نماز
مقاله ای درباره ی نماز از ارکان عبادات حق است ، بنابراین «یا ایها الناس انتم
همه چیز درباره‌ی آداب معاشرت
همه چیز درباره‌ی اما حق ذی المعروف علیک سَلامةُ الدینِ وَ الدُنیا فِی مُدارة الناس
برچسب :
تحقیق درباره ی حق الناس