باغهای ایرونی

از آنجا که گستره باغ ایرانی تنها به تک باغ ها خلاصه نمی شود و می توان ابعاد متفاوتی از حضور این پدیده در زندگی خصوصی و جمعی ایرانیان بر شمرد و از آنجا که مقیاس باغ ایرانی از حیاط کوچکترین خانه ها تا مقیاس شهر پایتخت هایی چون اصفهان در عهد صفوی جلوه می نماید، جایگاه باغ در شهرهای ایرانی از اهمیت خاصی برخوردار است که با توجه به نزدیکی به نوروز و فصل گشت و گذار در این مطلب چند نمونه از باغهای تاریخیو مشهور سرزمینمان ایران به شما دوستان یک دوست معرفی می شود.

باغ ارم شیراز

باغ ارم شیراز به عنوان مکانی دیدنی و تفریحی مورد بازدید گردشگران قرار می گیرد. شیوه معماری عمارت باغ ارم که در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار بنا گردیده با ویژگیهایی که دارد همچون سایر بناهای همانند آن دوره پیروی از اسلوب معماری زندیه و صفویه است. موقعیت باغ ارم در شمال غربی شیراز در خیابان ارم قرار دارد. به طوری که از اسناد تاریخی بر می آید، این باغ تا سال 1325 ه.ش. در خارج شهر شیراز و در سمت شمال غربی آن واقع بوده و اطراف آن بیابان و رودخانه و سنگلاخ بوده است.

با گسترش شهر شیراز، بتدریج این باغ در داخل شهر و در شمال غرب آن قرار گرفت و هم اکنون با گسترش بیشتر شهر شیراز به سمت غرب، این باغ در شمال شهر شیراز قرار گرفته است. باغ ارم از ضلع شمال غربی به بلوار دانشجو (خیابان آسیاب سه تایی)، از شمال شرقی به بلوار ارم و در رأس شمالی به میدان ارم محدود می گردد. این باغ در دامنه کوه آسیاب سه تایی قرار داشته و در حدود 3-2 کیلومتر تا کوه معروف بابا کوهی، در شهر شیراز فاصله دارد.

باغ جهان نمای شیراز

باغ جهان نما یکی از کهن ترین باغهای شیراز است و در نزدیکی آرامگاه حافظ که در دوران گذشته جزو صحرای جعفرآباد و مصلی بوده، واقع شده است. در دوره سلسله آل مظفر و آل اینجو این باغ و دشت زیردست حوالی آن سرسبز و بسیار آباد بوده است. به دو دشت جعفرآباد و مصلی که همواره پوشیده از باغهای جان نواز و روح افزا بوده در اشعار حافظ شیرازی اشاره شده است و از صفا و سرسبزی آن سخن به میان آمده است.

باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز، همچون سایر باغ های نامدار آن دوره مورد توجه واقع شده به طوری که همانند آن باغ را در اطراف سمرقند هم احداث نموده و آن را جهان نما نامیده بود. باغ جهان نمای شیراز در دوره صفویه نیز آباد و با اهمیت بوده است. موقعیت باغ جهان نما در ضلع شرقی خیابان حافظ (دروازه قرآن) بالاتر از میدان حافظیه در شهر شیراز واقع شده است.

باغ چهل ستون اصفهان

شهر اصفهان به برکت وجود زاینده رود دارای باغهای متعدد و دشتهای سرسبز بوده است. باغ شهر اصفهان از جمله باغ شهرهای ایران و نماینده تجربه ای کامل در رابطه با طراحی شهری از حدود 400 سال پیش از آغاز سلطنت صفویان در اصفهان است و باغ چهلستون اصفهان، نمونه ای از یک باغ سلطنتی از دوره صفوی است. باغ چهل ستون که بالغ بر 67000 متر مربع مساحت دارد در دوره شاه عباس اول احداث شده و در وسط این باغ عمارت چهل ستون قرار دارد. در زمان شاه عباس دوم در این بنا تغییرات کلی پدید آمد و تالار آینه و تالار هجده ستون و دو اتاق شمالی و جنوبی تالار آینه و ایوان های طرفین سرسرای پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با کلیه تزئینات نقاشی و آینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقف ها به آن افزوده شده است.

باغ چهلستون درون شهر اصفهان و در شرق خیابان چهار باغ پایین و جنوب خیابان سپه و غرب میدان نقش جهان واقع شده است. باغ در بستر شهر و در میان سایر باغ ها شکل گرفته و به گونه ای استقرار یافته بود که امکان دسترسی به آن از سایر باغ ها میسر بوده است. مجموعه ای از این باغها که در امتداد چهارباغ شکل گرفته بودند یکی از شالوده های اصفهان عصر صفوی را شکل می دادند و نقش باغ چهلستون از این جنبه ممتاز است که حلقه پیوند دهنده این شالوده و شالوده دیگر شهری یعنی مجموعه نقش جهان بوده است.

باغ چهلستون در بستر شهری خود با دیوارهایی از محیط پیرامون خود مجزا گشته و امروزه ارتباط آن با سایر عناصر شهری بسیار محدود گردیده و یا شاید بتوان گفت از بین رفته است. ارتباط میان عناصر عمده شهری (میدان نقش جهان و یا سایر بناهای عمومی تاریخی) هم از نظر عملکردی هم از نظر منظر شهری، در گذشته وجود داشته که ساختار شهری را به روشنی تعریف می نموده است. هم اکنون ارتباط میان میدان نقش جهان و باغ چهلستون دیگر وجود ندارد. در گذشته به کمک فضاهای کوچک سرپوشیده میانی، مانند ورودی ها و ملحقات این ارتباط وجود داشته است. باغ چهلستون در گذشته نه تنها در ساختار کلی شهر مفهوم روشنی داشته بلکه خود نیز از نمود و جلوه ویژه ای برخوردار بوده است.

باغ عفیف آباد (گلشن) شیراز

باغ گلشن یکی از باغهای قدیمی شیراز است. این باغ در دوره صفویه از باغهای آباد و مهم شیراز و محل نزول پادشاهان بوده است. یعقوب خان ذوالقدر حکمران فارس در زمان شاه عباس صفوی، در قسمتی از اراضی این باغ قلعه ای محکم ساخته و برای بنای این قلعه سنگهای گورستان جعفرآباد و مصلی را به کار برده است. پس از صفویه این قلعه ویـران شد و این باغ، سـال ها رونق و آبادانی خود را از دست داد. در سال 1863م (1284 ه.ق) میرزا علی محمد خان قوام الملک عمارت و باغ فعلی را احداث نمود. وی برای آبیاری درختان باغ کاریز لیمک را که در قصر قمشه بود خریداری کرد.

در آن دوره که معاصر حکومت قاجاریه است، باغ گلشن یکی از زیباترین باغ های شیراز به شمار می رفته است. دور این باغ حصاری از چینه گل کشیده و انواع درختان میوه به جز نارنج و خرمالو در آن کاشته بودند. همچنین خیابان هایی با ردیف درختان سرو و صنوبر و چنار و بید و عرعر و آبشارهای سنگی با آب جاری و دائمی در باغ احداث کرده بودند. در دو جانب آبشارها، گیاهان مرغ و چمن کاشته بودند. حوضی که در صحن عمارت این باغ بوده بازمانده سالیان ویرانی باغ است.

باغ شاهزاده ماهان کرمان

باغ شاهزاده ماهان کرمان یکی از نمونه باغ تخت های ایرانی است که از شرایط مساعد طبیعی ممتازترین بهره برداری را نموده است. باغ شاهزاده ماهان در عصر قاجار در دوران یازده ساله فرمانفرمایی عبدالحمید میرزا ناصرالدوله (١٢٩٨ ه.ق تا ١٣٠٩ ه.ق) احداث گردید که با مرگ وی ساخت باغ ناتمام ماند. محل استقرار این باغ در نزدیکی مقبره شاه نعمت الله ولی در دامنه ارتفاعات جوپار است.

وجود خاک حاصلخیز، آفتاب لازم، وزش باد ملایم و نسیم و بالاخره دسترسی به آب (قنات تیگران) امکان ایجاد باغی در آن مقیاس را در گستره ای خشک و بی آب و علف، معجزه گونه فراهم ساخته است. باغ شاهزاده ماهان با وجود همه کیفیتهای طبیعی و مصنوعی خود به خاطر دگرگونی شرایط سیاسی و اجتماعی دوران برای مدت طولانی خارج از سکنه و متروک ماند و دچار آسیبهای فراوانی گردید. خرابیهای وارد شده، کلیه قسمت های باغ را شامل می گردید. ویرانی ها شامل بناهای اصلی و همچنین محوطه باغ بوده است. باغسازی و عناصر شکل دهنده باغ نیز (مانند آبراهه ها، استخرها، پیاده روها و بالاخره طبیعت گیاهی باغ، نظیر درختان، کرت ها و بسترهای گلکاری) از این گزند در امان نبوده اند.

باغ شاهزاده ماهان در فاصله 35 کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان و در فاصله 6 کیلومتری شهر ماهان در مسیر جاده کرمان، بم در نزدیکی ارتفاعات جوپار بنا گردیده است. این باغ در بستر کویر و در میان ارتفاعات جوپار و پلوار شکل گرفته است. کوههای پربرف جوپار منظر زیبایی در محور اصلی باغ ارائه می دهند که از ویژگی های خاص این منطقه است. ارتفاع این منطقه از سطح دریای آزاد 1850 متر است و با توجه به این که باغ شاهزاده در دامنه کوه جوپار قرار گرفته، از ارتفاع 2000 متر از سطح دریای آزاد برخوردار است

باغهای ایرونی

مطالب مشابه :

طرح : دانشکده هنر و معماری

نما و دکوراسیون خانه های ویلایی و خانه های زیبا رویائی

نقشه های دانشکده هنر و معماری بهمراه سه بعدی