نقدی بر کتاب تفکر و پژوهش پایه هفتم

به نام خدا
« نقدی بر کتاب جدید التالیف تفکر وپژوهش و کلاسهای کم رونق پرورشی»
شاید با انتشار کتاب کارجدیدتفکر و پژوهش این بیست وچهار یا بیست وپنجمین کتاب کاری است که توسط بخشهای مختلف وزارت آموزش وپرورش تهیه وبه مربیان محترم پرورش و مدارس تحمیل می گردد.
در این نوشتار به بهانه نقد کتاب کار معلم تفکر و پژوهش پایه اول متوسطه در دست انتشار وزارت آموزش و پرورش، اجازه می خواهم در ابتدا مروری کوتاه به وضعیت گذشته کلاسهای پرورشی داشته با شم:
بسیار واضح است که حضور مربیان پرورشی در کلاسی به نام پرورشی ابزار ارزشمندی در جهت انتقال مفاهیم دینی و ارزشی و آموزش مهارتهای دینی و به ویژه آشنا نمودن دانش آموزان با فعالیت های فرهنگی و هنری می باشد و از همه مهمتر این کلاس ها می تواند حلقه اتصال اهداف و برنامه های معاونت پرورشی با دانش اموزان درسطح کلاسها باشد.
ولی واقعیت امر این است که به دلایل متعدد و کم مهری های انجام شده متاسفانه کلاسهای پرورشی مورد اقبال بسیاری از دبیران پرورشی ، اولیا و دانش آموزان نبوده ونیست که ذیلا به برخی دلایل آن اشاره می گردد :
1. تضعیف جایگاه امور تربیتی در آموزش و پرورش و به تبع آن تضعیف روحیه کاری عوامل این بخش.
2. تغییرات مکرر کتابهای کار معلم ، به طوریکه تاکنون دهها کتاب راهنمای معلم تهیه و به مدارس ارائه شده است که به دلیل نقصهای فراوان مورد اقبال قرار نگرفته اند.
3. نبود کتاب درسی و یاکتاب کار ویژه دانش آموزان و الزام رونویسی مطالب توسط دانش آموزان و عدم اطلاع اولیا ، مسئولین مدرسه از برنامه درسی طول سال تحصیلی کلاس پرورشی.
4. به کار گیری دبیران غیر مرتبط و بی علاقه و بعضاً مازاد نیروی انسانی در این کلاسها!
5. نگاه فوق برنامه ای و غیر ضروری و درجه 2 به کلاسهای پرورشی که این نگاه تأثیر خود را تماماً بروز داده است، بطوریکه طی سالهای گذشته شاهد خروج جمع کثیری از نیروهای زبده و متعهد از این رشته بوده ایم.
6. با یک بررسی ساده می توان شاهد رشد همه جانبه دروسی که در متن برنامه آورده شده است و دارای کتاب و معلم تخصصی شده اند باشیمبه طور مثال می توان به درس آمادگی دفاعی اشاره نمود.
در ادامه باید به چند چالش اساسی کتب پرورشی اشاره نمایم که با کمال تأسف در کتاب تازه تألیف نیز کاملا مشهود است :
الف همخوانی نداشتن کتب راهنما معلم با فعالیتهای پرورشی و اهداف امور تربیتی مدارس.
ب احتمالاً نویسندگان محترم کتب پرورشی سابقه تدریس درس پرورشی به ویژه در راهنمائی را هرگز نداشتند و چه بسا اصلاً مربی پرورشی نیستند، زیرا مبنای بسیاری از این کتب مسائل مشاوره ای، روان شناسی و مهارتهای زندگی مربوط به شاخه های مشاوره می باشد و فاصله زیادی با برنامه ها و اهداف فرهنگی، هنری، اخلاقی، تربیتی دارد.
ج کتاب تازه تالیف تفکر وپژوهش چه بسا با رشته و کار مشاوران ودبیران محترم علوم اجتماعی سنخیت ومطابقت داشته باشدکما که درسالهای گذشته نیز توسط ایشان تدریس می شد. لکن پس از حذف حق التدریس برای این کتابها، تدریس دروس مهارتهای زندگی به مربیان پرورشی تحمیل گردید!!
مقایسه تیتر کتاب تفکر و پژوهش و تیتر پیشنهادی:
در این بخش ابتدا تیتر کتاب کارویژه دانش آموزان سال اول متوسطه که طی نظر سنجی ازبرخی مربیان پرورشی رشت،قم و آذربایجان شرقی وبا بررسی کلیه کتابهای کار چاپ شده پس از انقلاب اسلامی ونیزموارد مطروحه در جلسات گروههای کاری پرورشی تهیه شده است تقدیم می گردد و در ادامه تیتر کتاب جدید سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت متبوع بیان می گردد تا انشاءالله مسئولین امر با قیاس عادلانه به رفع نقیصه ها اقدام فرمایند.
لازم به ذکر است موارد زیر بصورت جزوه آموزشی ویژه دانش آموزان سال اول متوسطه در سال تحصیلی گذشته بصورت آزمایشی در چند مدرسه به اجراء در آمد ه است:
1. بخش حفظ حدیث : به جهت آشنایی د انش آموزان با فرمایشات بزرگان و ائمه اطهار علیهم السلام تعداد 5 حدیث را با اختیار خود انتخاب کرده در جزوه می نویسند و ترجمه آن را حفظ می کنند.
2. بخش داستان گویی: آشنا نمودن دانش آموزان با این هنر زیبا .دانش آموزان پس از آشنایی علمی داستان نویسی و داستان گویی داستان پند آموزی را انتخاب ودر کلاس بیان می کنند.
3. بخش تهیه نشریه دیواری: آموزش تهیه آن به صورت علمی و تهیه یک کارعملی به صورت گروهی با توجه به آموزش داده شدهو بر اساس دستورالعمل ارایه نشریه دیواری مسابقات پرسش مهر.
4. بخش قرارداد پرورشی و ویژگیهای کلاس پویا : در این بخش با روش بارش فکری دانش آموزان ویژگیهای یک کلاس پویا را ترسیم وبه صورت یک قرارداد در کتاب کار بخش مربوطهنوشته می شود.
5. بخش اخلاق اسلامی : طرح چند موضوع اخلاق کاربردی و متناسب سن نوجوانان و مواردی که در کتب دینی مدارس به آن پرداخته نشده ویا سطحی پرداخته شده است.موضاعاتی چون : تند خویی ، غرور ، قلب و راههای ورود شیطان، پرخاشگری که البته این مفاهیم همراه با فیلم داستانی و متون نمایشی خواهد بود.
6. بخش مهارتهای زندگی، برگرفته از متن فرهنگ غنی اسلام و متناسب با سن دانش آموزان ، از قبیل: خود شناسی ، شکرگزاری ، محبت ، کسب عادات صحیح ، ارتباطات صحیح و ... .
7. بخش ویژه امور فرهنگی هنری ؛ مثل : سرودهای کلاسی ، معماهای قرآنی و احکام ، گزارش کتاب و گزارش خبری وسایت، آشنایی با مسابقات قرآنی و فرهنگی و هنری و پرورشی ، آشنایی با تقویم فرهنگی وایام اله ها و مناسبتهای ویژه.
8. بخش احکام ؛ مربوط به موارد واجبی که در ساعات دروس دینی و قرآنی به آن یا پرداخته نمی شود و یا کمتر پرداخته می شود.این بخش بر اساس کتاب احکام نوتکلیفان تهیه شده است تدریس احکام مربوطه به صورت عملی بوده و آموزش نیز بر اساس نرم افزار آموزش احکام انتشارات حوزه می باشد.
9. بخش جذاب بازیهای پرورشی : این بازیها در دو قسمت کلاسی و حیاطی پیش بینی شده است و مورد استقبال ویژه قرار می گیرد و انتخاب آن از کتاب فوق برنامه و بازیهای پرورشی مراکز تربیت معلم وبا نظرسنجی از دانش آموزان بوده است لازم به ذکر است این بازیها به هیچ امکاناتی نیاز ندارد و موجب پرورش حس گروهی و کسب مهارتهای بدنی و فکری می شود.
و پاره ای موارد دیگر که پس از سال ها آزمون و خطا و بررسی و تعمق و کار میدانی توسط تعدادی از مربیان با تجربه تهیه و تدوین شده است.
یاد آوری مهم : تا وقتی که کتاب درسی و یا حداقل کتاب کار ویژه دانش آموز نداشته باشیم ایجاد و انسجام و نظم کلاسی و برنامه ریزی مناسب ممکن نیست.
اما نکات کتاب جدید التالیف که توسط خانم میترا دانشور و همکارانشان به سفارش وزارت آموزش و پرورش تهیه شده است :
1. درس تفکر درباره تفکر: حل مسئله ، تفکر انتقادی ، تحلیل ، استدلال و قضاوت
2. درس تشنگی عقل و دانایی :بیان قصه کلاغ تشنه نشر کانون فکری کودکان و نوجوانان
3. هویت انسانی: بیان قصه سکه طلا نشر کانون فکری کودکان و نوجوانان
4. پروژه 1: آموزش نحوه گردآوری اطلاعات برای کار پژوهش
5. جلسه 1_ طرح سوال
6. جلسه 2 _ برنامه ریزی برای اجرا طرح پژوهشی ، ساختار گزارش
7. جلسه 4 _ ارائه گزارش
8. سراب خطای تفسیر حواس :ارائه فیلم سراب بیابان یا جاده.
9. بزرگ مردان کوچک – پخش فیلم
10. ارسطو ویژگیهای علم و ابطال پذیری آن – پخش فیلم گالیله
11. پروژه 2 گردآوری اطلاعات نظر سنجی
12. جلسات 1 الی 3 طرح سوال ، برنامه ریزی ، گزارش
13. سنگ ها
14. کشف پلوتون – پخش فیلم جهان زیبا
15. موریانه ها نحوه زندگی آنها
16. حکایت گلستان در سیرت پادشاهان
17. فیلمهای بزیا سگ ، چرا تلفن زنگ نمی زند – دیوار شیشه ای – تعادل و ... برای بخش نیمه تجویزی کتاب پیش بینی شده است.
حال عزیزان خود داوری کنند که این مباحث و فیلمها و داستانهای هرچند زیبا و آموزنده تا چه اندازه مربوط به اهداف و برنامه های امور پرورشی مدارس می باشد. آیا زمان آن نرسیده است که در تدوین کتب درسی و کار ، از نظرات مربیان و دبیران با تجربه استفاده شود؟ آیا زمان آن نشده است که به امور تربیتی به عنوان یک ضرورت و موضوع درجه یک بنگریم ؟آیا نگاه و توجه لازم به برنامه ها ی امور تربیتی واقعا در اولویت امور است؟وآیا....؟؟

ید الله طاهری – فوق لیسانس اخلاق اسلامی و دبیر پرورشی مدارس شاهد رشت
برگرفته از سایت
http://www.farhangiannews.ir/view-10510.html

نقدی بر کتاب تفکر و پژوهش پایه هفتم

مطالب مشابه :

پيشنهاد دهيد

فواید گریه کردن

اثرات مفید خنده بر سلامت

چگونه کودکانی با شخصيت تربيت کنيم؟

نقدی بر کتاب تفکر و پژوهش پایه هفتم

فهرست قاریان مشهور ایرانی