اصول رفرنس نویسی به سبک ونکوور و هاروارد

راهنماي نگارش فهرست منابع در متن و انتهاي كتب،

مقالات و طرح‌هاي تحقيقاتي

نويسندگان علوم ادبي براي ارائه منابع از پانويس استفاده مي‌كنند ولي در علوم زيستي و پزشكي دو روش معروف جهت رفرنس‌دهي در نگارش عبارتند از ونكوور[1] و هاروارد[2] كه به روش عددي ونكوور و روش اسم-سال يا نويسنده-تاريخ هاروارد نيز معروف هستند. بيشتر مجلات اين دو سبك را پذيرفته‌اند ولي سبك‌هاي بسياري ديگر نيز وجود دارد كه كماكان مورد استفاده نيز قرار مي‌گيرد مثلا سبك شيكاگو در علوم انساني و سبك ASA در علوم روانشناسي كاربرد دارد.

علائم و نشانه‌هاي رايج در مرجع‌نگاري:

در رفرنس‌نويسي يك سري علائم و نشانه‌هاي نگارشي به كار مي‌روند كه عبارتند از: نقطه(.)، ويرگول يا كاما(،)، نقطه‌ويرگول يا سمي‌كالون(؛)، كروشه يا براكت([])، پرانتز(())، خط تيره(-)، فاصله( ) و دونقطه يا كالون(:). براي نوشتن صفحه در فارسي، (ص) و در انگليسي، (p.) و براي نوشتن صفحات، در فارسي (ص‌ص) و در انگليسي، (pp.) به كار مي‌رود. البته در فارسي به جاي (ص) به صورت اختصار صفحه يا صفحات نيز نوشته مي‌شود و يا ممكن است علامت (:) گذاشته شده، اصلا (ص) نوشته نشده و صفحه يا صفحات آورده شود.

اهميت ذكر منابع:

وظيفه هر محققي است تا اگر از مطالب محقق ديگري استفاده مي‌كند مشخصات محقق مذكور را مشخص نمايد. ذکر منابع مورد استفاده علاوه بر يك تكليف، فوايد ديگري نيز دارد از جمله:

Ø موجب افزايش اعتبار علمی نويسنده و نيز نوشته او می‌شود.

Ø اخلاق نگارش(رعايت امانت در استفاده از نوشته ديگران) نيز رعايت می‌شود.

Ø اطلاعات و منابع بيشتری را در اختيار خوانندگان و پژوهشگران بعدی قرار می‌دهد.

Ø اطميناني در خواننده نسبت به صحت و درستی نوشته ارائه شده ايجاد می‌کند.

اصول كلي در رفرنس‌نويسي:

v فهرست منابع، بايد حاوي مشخصات منابعي باشد كه در تهيه نوشته خود مورد استفاده قرار داده‌ايد؛ مثل كتاب، مقاله چاپ شده در يك مجله، جزوه آموزشي و يا حتي مطلبي در محيط وب(اينترنت).

v اين مشخصات بايد به صورتي نوشته شوند كه خوانندگان متن شما بتوانند به سهولت منبع مورد نظر را يافته و به اصل آن رجوع نمايند.

v فهرست منابع تهيه شده را بايد در پايان متن خود قرار دهيد.

سبك ونكوور

تاريخچه: اولين بار در سال 1978 گروه كوچكي از سردبيران مجلات پزشكي در ونكوور كانادا گرد هم جمع شدند تا مبناي مشتركي را جهت وحدت رويه در نگارش و چاپ مقالات ايجاد نمايند. اين گروه با توجه به محل برگزاري اين جلسه به نام گروه ونكوور شناخته شد. حاصل اين گردهمايي در سال 1979 مشتمل بر «راهنماي نگارش فهرست منابع» توسط كتابخانه ملي پزشكي آمريكا ارائه شد. با توسعه اين گروه، كميته بين المللي سردبيران مجلات پزشكي شكل گرفت. اين كميته ويرايش‌هاي متعددي از "قوانين يكدست و هماهنگ جهت نوشته هاي ارائه‌شده به مجلات زيست پزشكي" تهيه و چاپ كرد كه بطور كامل در سال 1997 تجديد نظر شد و ويرايش اصلي و نهايي آن در سال 2001 به اتمام رسيد.

هم اكنون بيش از 500 نشريه حوزه علوم پزشكي از اين قوانين پيروي مي كنند، و در ايران نيز بسياري از مجلات علمي‌پژوهشي، اين شيوه را به كار مي برند. علايم و نقطه‌گذاري‌هاي ارائه‌شده در سبك ونكوور بر اساس استاندارد بين المللي ANSI[3] است كه كتابخانه ملي پزشكي آمريكا[4] براي تهيه كليه پايگاه‌هاي اطلاعاتي خود به كار مي‌برد. نشاني اينترنتي اين كميته: http://www.icmje.org/

اصول مربوط به شيوه ونكوور:

v ترتيب نوشتن منابع در اين فهرست، به ترتيب استفاده يا ظهور آنها در متن و با استفاده از اعداد در داخل پرانتز مشخص مي‌شود به عبارتي ديگر به هر منبع مورد استفاده يك عدد اختصاص مي‌يابد.

v وقتي كه به هر منبع، عددي اختصاص مي‌دهيد، هر بار كه در متن مجددا مي‌خواهيد به آن منبع استناد كنيد، بايد همان عدد را داخل پرانتز درج نمائيد.

v منابعي كه فقط در جدول‌ها و نمودارها به آن‌ها اشاره شده نيز بايد به ترتيب ذكرشان در مقاله، شماره‌گذاري شوند.

v تنها منابعي كه در ارتباط نزديك با كار نويسنده بوده و مستقيما از آن‌ها استفاده شده بايد ذكر شوند.

v منابع بايد از مقالات چاپ‌شده يا آن‌هايي كه براي چاپ پذيرفته شده، انتخاب گردند. اگر مقاله براي چاپ پذيرفته شده ولي هنوز چاپ نشده، بايد هنگام اشاره به آن از عبارت «زير چاپ[5]» در داخل پرانتز ذكر شود.

v در مواردي كه فقط چكيده مقاله در اختيار بوده، در پايان نام منبع، ذكر كلمه «چكيده[6]» ضروري است. البته بايد به اين نكته توجه شود كه بعضي از نشريات، استفاده از چكيده را به عنوان منبع قبول نمي‌نمايند.

v عناوين مجلات بايد بر اساس الگوي پاب‌مد به صورت مخفف نوشته شود.

v در مقالاتي كه شش نويسنده يا كمتر دارند، ذكر نام همه آن‌ها ضروري است. در هنگام تايپ اسامي، بين هر اسم، يك ويرگول و سپس يك فاصله قرار دهيد. پس از تايپ آخرين اسم، به جاي ويرگول، نقطه بگذاريد. براي مقالاتي كه بيش از شش نويسنده(هفت به بالا) دارند، نام شش نفر اول را ذكر كرده و پس از نام نويسنده ششم در منابع فارسي از عبارت «و همكاران» در منابع انگليسي از عبارت «et al» استفاده مي‌شود.

v نيازي به ذكر عنوان و مدرك نويسندگان(Phd، MD و ...) نيست.

v برا ي رفرنس‌دهي در متن، به عنوان يك قاعده كلي، اعداد بعد از نقطه و كاما در آخر هر جمله و داخل پرانتز قرار مي‌گيرند.

v علائم نگارشي بسيار مهم هستند چون هريك داراي مفهومي از نظر استانداردهاي بين المللي هستند.

v وقتي در بخشي از متن به چند منبع كه شماره‌هاي آنها، متوالي و پشت سر هم است استناد كنيد، از خط فاصله(-) براي توالي اولين عدد و آخرين عدد استفاده كنيد. مثل: (8-3)

v وقتي در بخشي از متن، به چند منبع(كه شماره‌هاي آنها پشت سر هم نيست) مي‌خواهيد استناد كنيد، بين هر شماره با شماره بعدي، يك علامت ويرگول و بدون فاصله قرار دهيد. مثل: (10،8،6،2) يا (10،7، و 5-2)

كتاب انگليسي:

نام خانوادگي نويسنده(فاصله)حرف يا حروف اول نام نويسنده با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)نام كتاب(نقطه)(فاصله)شماره ويرايش(نقطه)(فاصله)محل نشر(دونقطه)(فاصله)اسم ناشر(نقطه‌ويرگول)(فاصله)سال انتشار(نقطه)

مثال:

Ringsven MK, Bond D. Gerontology and leadership skills for nurses. 2nd ed. Albany(NY): Delmar Publishers; 1996.

نكات مهم:

1. اسامي افراد به همان ترتيب درج آنها در كتاب تايپ شوند.

2. شماره ويرايش مثل عبارات روبرو نوشته شود: 2nd ed ; 4th ed ; 3rd ed;

3. ممكن است به جاي نويسنده، ويراستار يا سازماني مسئول تهيه اثر باشد، به مثالهاي زير توجه كنيد.

Martin JB, Kasper DL, et al, editors. Harrison’s principles of internal medicine. 14th ed. New York: McGraw Hill; 1998.

ويراستار /گردآورنده به عنوان نويسنده:

Norman IJ, Redfern SJ, editors. Mental health care for elderly people. New York: Churchill Livingstone; 1996.

سازمان به عنوان نويسنده و ناشر:

Institute of Medicine(US). Looking at the future of the Medicaid program. Washington: The Institute; 1992.

كتاب فارسي:

نام خانوادگي نويسنده(فاصله)حرف يا حروف اول نام با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)نام كتاب(نقطه)(فاصله)شماره ويرايش(نقطه)(فاصله)محل نشر(دونقطه)(فاصله)اسم ناشر(نقطه‌ويرگول)(فاصله)سال انتشار(نقطه)

توجه: در زبان فارسي ممكن است بعد از فاميل از ويرگول استفاده مي‌شود و گاهي نام را هم كامل مي‌آورند كه درست است وليكن بهتر است از قانون فوق پيروي شود. بايد دقت نمود كه در كل متن يك رويكرد را دنبال شود چه قانون فوق چه نكته ذكر شده!!! مثال با يك نويسنده: حسيني ابوالقاسم. اصول بهداشت رواني. مشهد: دانشگاه علوم پزشكي مشهد؛ 1371. يا حسيني، ا. اصول بهداشت رواني. مشهد: دانشگاه علوم پزشكي مشهد؛ 1371.

فريد حسيني رضا. پاتوفيزيولوژي بيماريهاي رماتيسمي و خود ايمني. مشهد: آستان قدس رضوي؛ 1365. يا فريد حسيني ر. پاتوفيزيولوژي بيماريهاي رماتيسمي و خود ايمني. مشهد: آستان قدس رضوي؛ 1365.

مثال با دو نويسنده:

امتيازي گيتي؛ كريمي محسن. مباني زيست مولكولي و مهندسي ژنتيك. ويرايش 2. اصفهان: ماني؛ 1375. يا امتيازي، گ؛ كريمي، م. مباني زيست مولكولي و مهندسي ژنتيك. ويرايش 2. اصفهان: ماني؛ 1375.

حسن‌زاده طاهري م‌م؛ ابراهيم‌زاده اردكاني ع‌ر. آناتومي انساني پايه. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهي؛ 1388.

مثال با بيش از سه نويسنده:

فرهودي ابوالحسن و همكاران. بيماريهاي نقص ايمني، تشخيص و درمان . تهران: علمي؛ 1365.

ترجمه يك اثر در فارسي:

نام خانوادگي نويسنده زبان اصلي(فاصله)نام نويسنده پس از نام خانوادگي هر نويسنده(نقطه)(فاصله)نام كتاب(نقطه)(فاصله)كلمه «ترجمه»(فاصله)(نام و نام خانوادگي مترجم يا مترجمان)(نقطه)(فاصله)محل انتشار(دونقطه)(فاصله)نام ناشر(نقطه‌ويرگول)(فاصله)سال چاپ(نقطه)

مثال:

لانگمن جان. رويان شناسي پزشكي لانگمن. ترجمه كورش عظيمي، مهدي صرافي. تهران: انديشه روشن؛ 1379.

گليك برنارد؛ پاسترناك، جك. بيوتكنولوژي مولكولي: اصول و كاربرد DNA نوتركيب. ترجمه جواد بهروان. مشهد: دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني مشهد؛ 1382.

كتاب چند جلدي با عنواني عام و عنوانهاي خاص هر جلد:

نام خانوادگي نويسنده زبان اصلي(فاصله)نام نويسنده پس از نام خانوادگي هر نويسنده(نقطه‌فاصله)نام كتاب(نقطه)(فاصله)(ج)شماره جلد(دونقطه)(فاصله)نام جلد(نقطه)(فاصله)كلمه «ترجمه»(فاصله)نام و نام خانوادگي مترجم يا مترجمان(نقطه)(فاصله)محل انتشار(دونقطه)(فاصله)نام ناشر(نقطه‌ويرگول)(فاصله)سال چاپ(نقطه)

چنانچه جلدها عنوان جداگانه نداشته باشد، ج 2 يا ج 3 را پس از تاريخ نشر قرار دهيد و سپس شماره صفحات را بنويسيد.

مثال:

هاريسون تنسلي. اصول طب داخلي. ج 3: بيماريهاي دستگاه گوارش. ترجمه محمد ناظم. تهران: چهر؛ 1365.

مشخصات بخشي يا فصلي از كتابي كه بوسيله يك يا چند نويسنده نوشته شده است به انگليسي:

نام خانوادگي نويسنده فصل(فاصله)حرف اول نام نويسنده با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)نام فصل(نقطه)(فاصله)(In)(دونقطه)(فاصله)نام خانوادگي نويسنده يا ويراستار كتاب(فاصله)حرف اول نام نويسنده يا ويراستار با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)نام كتاب(نقطه)(فاصله)شماره ويرايش(نقطه)(فاصله)محل نشر(دونقطه)(فاصله)ناشر(نقطه‌ويرگول)(فاصله)سال انتشار(نقطه)(فاصله)(p)(نقطه)(فاصله)صفحه اول(خطتيره)صفحه آخر فصل(نقطه)

به مثالهاي زير توجه كنيد:

Phillips SJ, Whisnant JP. Hypertension and stroke. In: Laragh JH, Brenner BM, editors. Hypertension: pathophysiology, diagnosis, and management. 2nd ed. New York: Raven Press; 1995. p. 465-78.

Blaxter P. Social health and class inequalities. In: Carter C, Peel J, editors. Equalities and inequalities in health. 2nd ed. London: Academic Press; 1976. p. 165-78.

نكات مهم

1. اولين حرف نام نويسنده، ويراستار، عنوان و همچنين كلمات و نامهاي خاص را با حروف بزرگ تايپ كنيد.

2. محل نشر يعني اولين شهري كه در پايين صفحه عنوان كتاب نوشته شده است. اگرنام بيش از يك شهر وجود دارد، فقظ نام اولين شهر را درج كنيد. از به كار بردن كلماتي مانند USA يا Britania و نظاير آن خودداري كنيد.

3. اسم ناشر را بطور كامل و خوانا بنويسيد.

4. براي شماره صفحه، حرف P(نقطه) را تايپ كنيد و سپس شماره صفحات منبع مورد استفاده را بنويسيد. مثل:

p. 122-9

p. 1129-57

زماني كه از صفحات مختلف يك منبع استفاده كرده‌ايد و شماره صفحات هم پشت سر هم و متوالي نيست، مشابه مثال زير عمل كنيد:

p. 333,338,340-5

5. چنانچه كتاب مورد استفاده از چند جلد تشكيل شده، شماره جلد را پس از تاريخ انتشار و قبل از صفحات بنويسيد. بجاي استفاده از كلمه Volume(جلد) ، از كوتاه شده آن يعني Vol استفاده كنيد. مثل:

New York: Academic press; 2003. Vol. 2 p. 134-48

مشخصات بخشي يا فصلي از كتابي كه بوسيله يك يا چند نويسنده نوشته شده است به فارسي:

نام خانوادگي نويسنده فصل(فاصله)حرف اول نام نويسنده با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)نام فصل(نقطه)(فاصله)(در)(دونقطه)(فاصله)نام خانوادگي نويسنده يا ويراستار كتاب(فاصله)حرف اول نام نويسنده يا ويراستار با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)نام كتاب(نقطه)(فاصله)شماره ويرايش(نقطه)(فاصله)محل نشر(دونقطه)(فاصله)ناشر(نقطه‌ويرگول)(فاصله)سال انتشار(نقطه)(فاصله)صفحه اول(خطتيره)صفحه آخر فصل(نقطه)

مثال:

محمد‌پور ع. آزمايش‌هاي پاتولوژي. در: محمدپور، ع. پرستاري باليني در آزمايش‌هاي تشخيص طبي. چاپ اول. تهران: نشر مرنديز؛ 1375. صفحات 72-9.

فرهنگ مهرداد. بيماريهاي آلرژيك كودكان. در: مسايل روزمره طب اطفال. گردآورنده محمد توكلي. تهران: دانشجو، 1364.

مقاله انگليسي:

نام خانوادگي نويسنده(فاصله)حرف اول نام نويسنده با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)عنوان مقاله(نقطه)(فاصله)نام مجله به صورتي كه در آخرين ويرايش Medlineذكر شده است(فاصله)سال انتشار(فاصله)ماه(نقطه‌ويرگول)(فاصله)جلديا دوره انتشار(شماره)(دونقطه)(فاصله)شماره صفحات(نقطه)

توجه: در صورتيكه مقاله انگليسي پذيرفته شده ولي چاپ نشده در انتها داخل پرانتز in press نوشته مي‌شود.

مثال:

Fisher GA, Sikic BI. Drug resistance in clinical oncology and hematology. Introduction. Hematol Oncol Clin North Am 1995 Apr; 9(2): 58-63.

نكات مهم:

1. اگر نويسندگان مقاله، شش نفر يا كمتر از شش نفر بودند، بايد نام همه آنان درج شود. در هنگام تايپ اسامي، بين هر اسم، يك ويرگول و سپس يك فاصله قرار دهيد. پس از تايپ آخرين اسم، به جاي ويرگول، نقطه بگذاريد.

2. اگر اسامي افراد بيش از شش نفر باشد، ابتدا نام شش نفر اول را تايپ كرده و پس از درج يك ويرگول و يك فاصله، عبارت ‘et al” را تايپ كنيد سپس يك نقطه و يك فاصله درج نماييد.

3. اولين حرف نام نويسنده(ها)، عنوان و همچنين كلمات و نامهاي خاص را با حروف بزرگ تايپ كنيد.

4. نوشتن جلد و شماره مجله ضروري است. در اين قسمت عدد اول، جلد[7] مجله و عدد داخل پرانتز، شماره[8] مجله است.

5. در صورتيكه شماره صفحات كليه شماره‌هاي يك جلد، ممتد(به دنبال هم) باشد مي‌توان از ذكر شماره داخل پرانتز صرف نظر كرد.

6. عنوان مجله را مطابق سبك مدلاين Medline به صورت مخفف بنويسيد. در واقع شيوه نگارش مشخصات مقاله در پايگاه اطلاعاتي مدلاين به سبك استاندارد ونكوور است. نشاني اينترنتي پايگاه مدلاين: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed

7. گاهي يك سازمان نقش نويسنده را ايفاء مي‌كند و يا نام نويسنده مشخص نيست. مثال از نامشخص بودن نويسنده:

No auther given: Coffee Drinking and Cancer of the Pancreas [editorial]. BMJ 1999; 283-628.

به مثالهاي زير توجه كنيد:

Br J Urology به جاي British Journal of Urology

N Eng J Med به جاي New England Journal of Medicine

Am J Hum Genet به جاي American Journal of Genetics

مثالهاي ديگر براي مقاله چاپ شده در مجلات:

Volume with supplementضميمه يك جلد

Shen HM, Zhang QF. Risk assessment of nickel carcinogenicity and occupational lung cancer. Environ Health Perspect 1994;102 Suppl 1:275-82.

Issue with supplementضميمه يك شماره

Payne DK, Sullivan MD, Massie MJ. Women's psychological reactions to breast cancer. Semin Oncol 1996;23(1 Suppl 2):89-97.

Volume with partبخشي از يك جلد

Ozben T, Nacitarhan S, Tuncer N. Plasma and urine sialic acid in non-insulin dependent diabetes mellitus. Ann Clin Biochem 1995;32(Pt 3):303-6.

Issue with partبخشي از يك شماره

Poole GH, Mills SM. One hundred consecutive cases of flap lacerations of the leg in ageing patients. N Z Med J 1994;107(986 Pt 1): 377-8.

مقاله فارسي:

در همايش: نام خانوادگي نويسنده(فاصله)نام نويسنده با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)عنوان مقاله(نقطه)(فاصله)نام همايش ارائه مقاله(نقطه)(فاصله)زمان ارائه مقاله(نقطه‌ويرگول)(فاصله)شهر ارائه مقاله(دونقطه)(فاصله)دانشگاه يا ارگان ارائه مقاله(نقطه‌ويرگول)سال انجام تحقيق(نقطه)

در مجله: نام خانوادگي نويسنده(فاصله)نام نويسنده با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)عنوان مقاله(نقطه)(فاصله)نام مجله ارائه مقاله(فاصله)سال نشر(نقطه ويرگول بدون فاصله)دوره(در صورت وجود شماره، آن را بالافاصله بعد از دوره داخل پرانتز مي‌نويسيم(دونقطه)(فاصله)صفحات‌شمار(نقطه)

مثال:

كهبازي م، چهرئي ع، ارجمندزادگان م. تعيين نگرش محققين علوم زيستي شهر اراك به تحقيقات مشاركتي با مردم در سال 1384. كنگره سراسري پژوهش مشاركتي مبتني بر جامعه. 16-14 تيرماه 1384؛ اردبيل: دانشگاه علوم پزشكي اردبيل؛ 1384.

كهبازي م، چهرئي ع. تعيين اثر آموزش تغذيه تكميلي توسط پزشك بر وزن اطفال 24-6 ماهه داراي اختلال رشد. فصلنامه ره‌آورد دانش 1383؛ 7(3): 26-21.

حاجي ترخاني اميرحسن. جامعه پزشكي و استفاده از اطلاعات علمي. مجله دانشگاه علوم پزشكي ايران، سال اول، ش 2(تابستان 1372): 72-76.

منابع الکترونيکی:

شامل: نرم افزارSoftware؛ صفحات وبWeb Pages؛ مجلات الكترونيكيElectronic Journals؛ كتابهاي الكترونيكيElectronic Books و پايگاههاي اطلاعاتي Databases .

منابع اينترنتی ثابت نيستند يعنی ماهيت اطلاعات در اينترنت متغير بوده و ممکن است هر لحظه نشانی يک سايت تغيير کند و يا هر روز اطلاعات جديدی وارد صفحات سايت‌ها شود که ممکن است کاملا متفاوت از اطلاعات پيشين باشد.

اگر صفحه اينترنتي داراي نويسنده است مانند مثال زير عمل كنيد.

Kilmartin M. Women in GP: a strategy for women GPs. 2003. RACGP Online. Available at: URL:http://www.racgp.org.au/. Accessed Jul 30, 2003.

1. نويسنده: Kilmartin M.

2. عنوان صفحه(مدرك): Women in GP: a strategy for women GPs. و سال انتشار مطلب 2003

3. عنوان وب سايت: RACGP Online.

4. درج عبارت Available at:” “ و سپس نشاني اينترنتي

5. تاريخ مشاهده صفحه: Accessed Jul 30, 2003

يك مثال ديگر :

McCook A. Pre-diabetic Condition Linked to Memory Loss. 2013. Available at: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/news/fullstory_11531.html. Accessed Sep16, 2014.

اگر صفحه اينترنتي نويسنده ندارد، ابتدا عنوان مطلب را درج كنيد:

High blood pressure in pregnancy. 2011. Available at: http://www.nhlbi.nih.gov/health/public/heart/hbp/hbp_preg.htm Accessed Oct 21, 2012

مقاله يك مجله الكترونيكي موجود در پايگاه اطلاعاتي تمام متن ProQuest

· براي درج مشخصات مقاله يك مجله الكترونيكي موجود در پايگاههاي اطلاعاتي مختلف مانند مثال زير عمل كنيد.

· درج مشخصات مقاله مجله الكترونيكي مشابه مواردي است كه براي درج مشخصات مقاله انگليسي به كار مي بريد. تنها تفاوت، درج عبارت [serial online] به معناي “ نشريه الكترونيكي” و ذكر نام پايگاه اطلاعاتي مانند proquest; Elsevier; ScienceDirect; Blackwell Synergy و نظاير آن است.

Rockwood K, Graham JE, Fay S. Goal setting and attainment in Alzheimer's disease patients treated with donepezil. J Neurol Neurosurg Psychiatry [serial online] 2002; 73(5):500-507. Available from: Proquest , Accessed Dec 19, 2003.

كتاب الكترونيكي:

اگر از متن كتابي استفاده مي كنيد كه به شكل CD است ، مانند مثالهاي زير عمل كنيد:

The Oxford English dictionary [book on CD-ROM]. 2nd ed. New York: Oxford University Press; 1998.

Martindale: the complete drug reference [book on CD-ROM]. Englewood,CO: Micromedex; 1999. Based on: Parfitt K, editor. Martindale: the complete drug reference. London: Pharmaceutical Press; 1999.

اگراز متن كتابي استفاده مي كنيد كه در محيط اينترنت است، مشابه مثالهاي بالا بنويسيد و به جاي عبارت [book on CD-ROM] عبارت [book online] را جايگزين كنيد.

مكاتبات با پست الكترونيكي:

Smith P. New research projects in gastroenterology [online]. E-mail to Matthew Hart ([email protected]) Feb 5, 2000.

پايان‌نامه:

نام خانوادگي محقق(فاصله)حرف اول نام محقق با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)عنوان تحقيق(نقطه)(فاصله)كلمه «پايان‌نامه دوره...»(ويرگول)(فاصله)محل تحقيق(دونقطه)(فاصله)دانشگاه يا ارگان حمايت‌كننده(نقطه‌ويرگول)سال انجام تحقيق(نقطه)

گلعلي پور، محمد جعفر. سير تكامل طبيعي و غير طبيعي مشتقات قوس اول برونشيال در جنين. پايان نامه دكتراي تخصصي، مشهد: دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي مشهد، 1374.

به جزء موارد فوق مي‌توان به جزوه، بروشر، فرهنگ لغت و مقاله در روزنامه نيز ارجاع داد. براي جزوه ارگان منتشركننده در ابتدا آورده مي‌شود. جهت فرهنگ لغت نيز اسم كلي و معروف فرهنگ لغت در ابتدا آورده مي‌شود. مقاله در روزنامه نيز مثل مقالات ديگر است كه در بالا توضيح داده شد.

سبك هاروارد

در اين روش كه به سيستم نويسنده-تاريخ[9] مشهور است. استناد در متن، نام نويسندگان و سال انتشار منبع مورد استفاده، در ابتدا و يا در انتهاي متن قبل از نقطه انتهاي جمله، در داخل پرانتز ذكر مي‌شود. همچنين كليه منابع مورد استفاده در آخر مقاله(فهرست منابع)، طبق حروف الفبا فهرست مي‌شوند. در صورت به كار بردن چند مقاله از يك نويسنده، سال نشر اهميت بيشتري مي‌يابد و چنان چه نام نويسندگان مشابه بود، از يك حرف مجزا علاوه بر نام اصلي براي تفكيك نام‌ها بهره‌گيري مي‌شود.

اصول مربوط به شيوه هاروارد:

v ذكر عين جملات از يك مرجع چنانچه كوتاه باشد، در داخل گيومه ميسر است. چنانچه طولاني باشد در داخل گيومه، ولي به صورت يك پاراگراف جداگانه مي‌آيد.

v از ارجاع به مرجع دوم در داخل براكت خودداري مي‌شود.

v انواع مراجع مورد استفاده در فهرست‌نويسي پاياني، شامل كتاب با يك يا چند مؤلف، كتاب ويراسته، كتاب ترجمه‌شده، مقاله مجلات، مقاله روزنامه، پايان‌نامه مقاطع تحصيلات تكميلي، يك فصل كتاب، مقاله همايش و مستندات دولتي مي‌باشد. شكل عمومي ارايه چنين مراجعي در انتهاي مقاله، بسيار شبيه به هم بوده و بعضي جزئيات آن تفاوت دارد. معمولا منابع به ترتيب الفبايي(نام خانوادگي نويسنده) فهرست مي‌شوند.

منابع انگلیسی

نحوه درج آنها در متن بر حسب نوع مطلب و تعداد نويسندگان به شرح ذيل است:

ـ اگر در متن به موضوع مطالعه اشاره شود نام نويسنده و سال انتشار داخل پرانتز مي آيد.

Productivity was improved throughout the factory(Bond, 1991).

ـ اگر به مقاله‌اي كه دو نويسنده دارد ارجاع داده شود نام هر دو، هر بار به همراه سال انتشار در داخل پرانتز قرار مي گيرد.

ـ اگر بيش از دو و كمتر از چهار نويسنده باشند(دو يا سه نويسنده)، بار اول نام همه آنها به همراه سال انتشار و در دفعات بعد فقط نام نويسنده اول و كلمه "et al" به همراه سال انتشار در داخل پرانتز آورده مي‌شود:

Loneliness is inversely related to communication competence(Bond, Norrish & Burton 1991).دفعه اول

Loneliness is inversely related to communication competence(Bond et al 1991).دفعه دوم

- اگر اثري بيـش از سه نويسنـده داشتــه باشد فقط نام خانوادگي نويسنده اول و به دنبال آن"et al" به همراه سال انتشار در داخل پرانتز درج مي شود:

Communication apprehension has many correlates(McCaskey et al 1981).

ـ اگر به قسمت خاصي از يك منبع ارجاع داده شود و يا نقل قول مستقيم استفاده شود شماره صفحه(صفحهها) پس از سال انتشار ذكر مي شود:

“A lack of career success may lower means value in the marketplace of relationships”(Reinking & Bell 1991, p.368).

- درصورتيكه نويسندهاي بيشتر از يك اثر در سال داشته باشد و در متن از آن استفاده شده باشد با حروف الفبا بعد از سال مشخص مي‌شود:

(Bond 1991a) or(Bond 1991b)

- اگر تمام يك وب‌سايت به عنوان منبع اشاره شود(و نه قسمتي از آن سايت)، به وب‌سايت مربوطه در متن اشاره مي‌شود و نياز به قرارگيري در فهرست مراجع ندارد:

Douglass(http://douglass. Speech. News.edu/) is a well organized site for locating American speeches.

ـ مكاتبات شخصي، سخنراني‌ها، نامه‌ها، خاطرات، مكالمات، نامه‌هاي الكترونيك(e-mail) و غيره نبايد در فهرست مراجع درج شوند و فقط در متن به آنها اشاره مي‌شود كه شامل نام، نوع مكاتبه و تاريخ خواهد بود:

R. Pugliese(Personal communication, March 23, 1990) also verified this.

کتاب

نام خانوادگي نویسنده(ويرگول)(فاصله)حرف يا حروف اول نام نویسنده با حروف بزرگ(فاصله يا نقطه و ويرگول)سال انتشار(ويرگول يا نقطه)عنوان كتاب با حروف ايتاليك(نقطه)(فاصله)شماره جلد(ويرگول)(فاصله)نوبت چاپ(نقطه)(فاصله)اسم ناشر(ويرگول)(فاصله)محل نشر(ويرگول)(فاصله)شماره صفحه(نقطه) يا محل نشر(دونقطه)اسم ناشر(نقطه)شماره صفحه(نقطه)

مي‌توان اصلا شماره صفحه را ننوشت مگر اينكه نياز باشد كه بخشي از كتاب نام برده شود.

Hemingway, E., 2003. Better Reading French: a Reader and Guide to Improving your Understanding of Written French. Chicago: McGraw-Hill.

کتاب با چهار يا بیش از چهار نویسنده:

Grace, B. et al., 1988. A History of The World. Princeton, NJ: Princeton University Press.

برای ويرايشهای بعدی کتاب[10]:

Bigsby, C., ed. 1997. The Cambridge Companion to Arthur Miller. Cambridge: Cambridge University Press.

Holt, G., Hardy, S., and Bouras, N., eds. 2005. Mental Health in Learning Disabilities: a Reader. 3rd ed. Brighton: Pavilion.

برای كتابهاي الکترونیکي:

نام خانوادگي نویسنده(ويرگول)(فاصله)حرف يا حروف اول نام نویسنده با حروف بزرگ(فاصله يا نقطه و ويرگول)سال انتشار(ويرگول يا نقطه)عنوان كتاب با حروف ايتاليك[online](نقطه)(فاصله)شماره جلد(ويرگول)نوبت چاپ(نقطه)(فاصله)اسم ناشر(ويرگول)(فاصله)محل نشر(ويرگول)(فاصله)شماره صفحه(نقطه) يا محل نشر(دونقطه)اسم ناشر(نقطه)(فاصله)محل دسترسي(دونقطه)آدرس سايت(فاصله)]تاريخ دسترسي[(نقطه)

Online و تاريخ دسترسي داخل كروشه قرار مي‌گيرند.

Hemingway, E., 2003. Better Reading French: a Reader and Guide to Improving your Understanding of Written French [online]. Chicago: McGraw-Hill. Available from: http://www.netlibrary.com [Accessed 25 August 2004].

برای منابع بدون نویسنده مشخص:

Anon. 1991. Turbo Assembler: Users' Guide Version 2.0. Scotts Valley, CA: Borland.

در مطالبي كه فقط از يك فصل كتاب ذكر شده باشند:

نام خانوادگي نویسنده فصل(ويرگول)(فاصله)حرف يا حروف اول نام نویسنده فصل با حروف بزرگ(فاصله يا نقطه و ويرگول و فاصله)سال انتشار(ويرگول يا نقطه)(فاصله)عنوان فصل با حروف ايتاليك(نقطه)(فاصله)(In)(دونقطه)(فاصله)نام خانوادگي نويسنده يا ويراستار كتاب(فاصله)حرف اول نام نويسنده يا ويراستار با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)عنوان كتاب با حروف ايتاليك(نقطه)(فاصله)شماره جلد(ويرگول)(فاصله)نوبت چاپ(نقطه)(فاصله)محل نشر(دونقطه)(فاصله)اسم ناشر(نقطه)(فاصله)شماره صفحه(نقطه)

Smith, C., 1980. Problems of Information Studies in History. In: S. Stone, ed. Humanities Information Rresearch. Sheffield: CRUS, pp. 27-30.

زمانی که ناشر، موسسه يا سازمان باشد:

Unesco, 1993. General information programme and UNISIST. Paris: Unesco,(PGI-93/WS/22).

مقاله

مقاله در مجله:

نام خانوادگي نویسنده(ويرگول)(فاصله)حرف يا حروف اول نام نویسنده با حروف بزرگ(فاصله يا نقطه و ويرگول و فاصله)سال انتشار(ويرگول يا نقطه)(فاصله)عنوانمقاله با حروف ايتاليك(نقطه)(فاصله)نام مجله(ويرگول)(فاصله)شماره جلد(ويرگول)(فاصله)شماره مجله(نقطه)(فاصله)شماره صفحه(نقطه) يا محل نشر(دونقطه)(فاصله)اسم ناشر(نقطه)

Nicolle, L.,1990. Data protection: laying down the law. Management Computing, vol. 13, no. 12, pp. 48-49, 52.

مجلات الكترونيكي:

نام خانوادگي نویسنده(ويرگول)(فاصله)حرف يا حروف اول نام نویسنده با حروف بزرگ(فاصله يا نقطه و ويرگول)سال انتشار(ويرگول يا نقطه)(فاصله)عنوان مقاله با حروف ايتاليك(نقطه)(فاصله)نام مجله با حروف ايتاليك[online](ويرگول)(فاصله)شماره جلد(ويرگول)(فاصله)شماره مجله داخل پرانتز(ويرگول)(فاصله)شماره صفحه(نقطه)موجود در سايت(دونقطه)(فاصله)آدرس سايت(فاصله)]تاريخ دسترسي[(نقطه)

1. Baldwin, C.M., et al., 2004. Complementary and Alternative Medicine: a Concept Map. BMC Complementary and Alternative Medicine [online] vol. 2, no. 4(13 February 2004). Available from: http://www.biomedcentral.com/content/pdf/1472-6882-4-2.pdf [Accessed 5 May 2004].

2. Christensen, P., 2004. The Health-Promoting Family: A Conceptual Framework for Future Research. Social Science and Medicine [online], vol. 2, no. 59, pp. 223-243. Available from: http://www.sciencedirect.com/science/journal/02779536 [Accessed 5 May 2004].

مقالة سمينار:

نام خانوادگي نويسنده(ويرگول)(فاصله)حرف اول نام نويسنده با حروف بزرگ(فاصله يا نقطه و ويرگول)سال انتشار(ويرگول يا نقطه)عنوان مقاله با حروف ايتاليك(نقطه)(فاصله)(In)(دونقطه)(فاصله)حروف اول نامويرايشگر مجله(نقطه)(فاصله)نام خانوادگي ويراستار(ويرگول)(فاصله)نوبت چاپ يا ويرايش(فاصله)عنوان(ويرگول)مكان و زمان سمينار به صورت ايتاليك(ويرگول)(فاصله)محل نشر(دونقطه)(فاصله)ناشر(ويرگول)(فاصله)شماره صفحه(نقطه)

Silver, K.,1989. Electronic Mail the New Way to Communicate. In: D.I. Raitt, ed. 9th International Information Meeting, London 3-5 December 1988. Oxford: Learned Information, pp. 323-330.

مقالة روزنامه:

نام خانوادگي نويسنده(ويرگول)(فاصله)حرف اول نام نويسنده(فاصله يا نقطه و ويرگول)سال انتشار(ويرگول يا نقطه)(فاصله)عنوان مقاله(نقطه)(فاصله)عنوان روزنامه به صورت ايتاليك(نقطه)(فاصله)تاريخ انتشار(ويرگول)(فاصله)شماره صفحه در صورت وجود(نقطه)

براي منابع الكترونيك به موارد بالا آدرس پايگاه اينترنتي و زمان دسترسي(استفاده) اضافه مي شود.

Hassell, N., 2004. Gilts Investors Take Profits. Times [online] 10 August. Available from: http://web.lexis-nexis.com/xchange-international [Accessed 8 August 2004].
Borger, J., 2005. Mayor Issues SOS as Chaos Tightens its Grip. Guardian [online] 2 September. Available from: http://www.guardian.co.uk/katrina/story/0,16441,1561314,00.html [Accessed 2 September 2005]

پايگاه اينترنتي:

نام نويسنده يا ويرايشگر(ويرگول)(فاصله)آخرين تاريخ به روزرساني يا كپي رايت(ويرگول)(فاصله)عنوان به صورت ايتاليك(ويرگول)(فاصله)ناشر(نقطه)(فاصله)نشاني پايگاه اينترنتي(فاصله)]تاريخ دسترسي[(نقطه)

مطابق نمونه زير:

Reserve Bank of Australia, 2007, Statements on monetary policy, Reserve Bank of Australia. Available from:
http://www.rba.gov.au/PublicationsAndResearch/StatementsOnMonetaryPolicy/index.html [6 February 2007].

پايان نامه:

نام خانوادگي نويسنده(ويرگول)(فاصله)نام حرف اول كوچك نويسنده(نقطه)(فاصله)سال انتشار(نقطه)عنوان تز با حروف ايتاليك(ويرگول)(فاصله)مقطع پايان نامه(ويرگول)(فاصله)دانشگاه مربوطه(نقطه)

Levine, D.,1993. A Parallel Genetic Algorithm for the Set Partitioning Problem. Ph.D. thesis, Illinois Institute of Technology.

براي منابع الكترونيك به موارد بالا آدرس پايگاه اينترنتي و زمان دسترسي به صورت زير اضافه مي شود:

Lock, S., 2003. What Is on the Web: a Content Analysis of Academic and Public Llibrary Web Sites [online]. MSc. Dissertation, University of Bristol. Available from: http://library.uwe.ac.uk/uhtbin/cgisirsi. [Accessed 2 May 2006]

ابتكار/ اختراع:

Cookson, A.H., 1985, Particle trap for compressed gas insulated transmission systems, US Patent 4554399.

متن سخنراني:

Foster, T., 2004, Balance sheets, lecture notes distributed in Financial Accounting 101 at the University of Western Australia, Crawley on 2 November 2004.

منابع فارسی

مثالهايي از نحوه اشاره به مراجع در متن در ذيل آورده می شود:

همانطور که حسابی(1357) اشاره کرده است، عامل دما بسيار موثر می باشد، نظريه جونز[11](جونز، 1985) نيز اين نکته را تصديق می‌کند. البته بعدها مشخص شد که توجه به عامل دما بايد در شرايط کنترل رطوبت صورت گيرد(جهانشاهی، 1374).

1) اگر متن يا عبارتی عيناً از يک مرجع، بازنويسی مي‌شود، بايد آن متن يا عبارت، داخل علامت نقل قول(''") بيايد و شماره صفحه نيز در"ارجاع درون متني" ذكر شود.

2) کليه مراجعی که در متن، مورد اشاره قرار می‌گيرند، بايد در فهرست مراجع گنجانده شوند.

كتاب

نام خانوادگي نويسنده(ويرگول)(فاصله)حروف يا حروف اول نام نويسنده با حروف بزرگ(نقطه)(فاصله)سال انتشار(ويرگول)(فاصله)عنوان كتاب(نقطه)(فاصله)شماره جلد و در صورت نياز شماره چاپ(ويرگول)(فاصله)محل نشر(دونقطه)(فاصله)اسم ناشر(ويرگول)(فاصله‌ص‌ص:)يا(ص:)(فاصله)شماره صفحات(نقطه)

در صورتيكه صفحات نوشته نشود بعد از محل نشر نقطه گذاشته مي‌شود. ميتوان بعد از (ص) نقطه گذاشت يا علامتي قرار نداد.

با یک نویسنده[12]:

غلامحسین‌زاده، غ. 1379، راهنمای ویرایش. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت)[13].

با بيش از سه نويسنده(چهار يا بيشتر):

فرهودی، ابوالحسن و ديگران. 1365، بيماريهای نقص ايمنی: تشخيص و درمان. ويرايش2، تهران: علمی.

توجه: مي‌توان از كلمه «همكاران» به جاي «ديگران» استفاده كرد.

سازمان به منزله مؤلف:

شرکت سهامی دارو پخش، 1364، دارونامه. [تهران][14].

ناظر يا ويرایشگر به منزله مؤلف:

پورجوادی، نصراله. 1365، ويرايشگر. درباره ويرايش. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

ترجمه يک اثر:

ويل، يوجين. 1365، فن سناريونويسی. ترجمه پرويز دوائي [تهران]: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره کل تحقيقات و روابط سينمايي.

اثری از يک مؤلف در مجموعه‌ای از همان مؤلف:

معين، محمد. 1364، مجموعه مقالات. به کوشش مهدخت معين:"حکمت اشراق و فرهنگ ايران". تهران: معين، ، ج1، ص 379- 458.

کتاب چند جلدی با عنوانی عام و عنوان‌هايي خاص هر جلد:

دورانت، ويل. 1365، تاريخ تمدن. ج1: مشرق زمين: گاهواره تمدن. ترجمه احمد آرام و ديگران. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.

چاپ‌های بعدی کتاب:

عظيمی، سيروس. 1366، اصول روانشناسی عمومی. چ نهم، تهران: دهخدا.

نقل در نقل:

جونز، سرهارفورد. 1356، آخرين روزهاي لطفعليخان زند، ترجمة هما ناطق- جان گرني. تهران: اميركبير. نقل در غلامرضا، ورهرام. 1366، تاريخ سياسي و اجتماعي ايران در عصر زند. تهران: معين.

گزارش و مقالة سمينار

گزارش چاپ شده دارای مؤلف:

نگهبان، عزت اله. 1343، گزارش مقدماتی حفريات مارليک "چراغعلی تپه" هيات حفاری، رودبار. 41-1340. تهران: وزارت فرهنگ، اداره کل باستانشناسی.

گزارش چاپ شده بدون مؤلف:

گزارش فعاليتهای ايران در سال هزار و سيصدو پنجاه. 1351،تهران: شورای عالی فرهنگ و هنر.

گزارش چاپ نشده:

"گزارشی از فعاليت دفتر تحقيقات و برنامه ريزی درسی پيرامون اصلاح و بازسازی کتاب‌های درسی سال60 "1360، تهران: (پلی‌کپی).

مقالة سمينار(چاپ شده)[15]:

حری، عباس. 1366"مصرف و توليد اطلاعات"، در سمينار نقش اطلاعات علمی و فنی در خدمت دفاع مقدس، 8 و19خرداد 1366، مجموعه مقالات و سخنرانيهای ارائه شده. تهران: وزارت سپاه، معاونت صنايع خودکفايي، مديريت تحقيقات و آموزش، مرکز اطلاعات علمی و فنی.

مقالة سمينار(چاپ نشده)[16]:

حری، عباس. 1365"نقش خدمات اطلاعاتی در پيشرفت فرهنگي" در سمينار بررسی تحليلی موانع و عوامل موثر در پيشرفت های فرهنگی، بيرجند، 11-15 ارديبهشت 1365.

مقاله در نشريه يا مجموعه

مقالة روزنامه:

زالي، محمدرضا. 1361"چگونه با بيماری يرقان مقابله کنيم؟" کيهان، 17

اصول رفرنس نویسی به سبک ونکوور و هاروارد

براي منابع الكترونيك به موارد بالا آدرس پايگاه اينترنتي و زمان دسترسي به صورت زير اضافه مي شود:

مطالب مشابه :

رفرنس نویسی به سبک ونکوور در مقاله

اصول رفرنس نویسی به سبک ونکوور و هاروارد

روش رفرنس نویسی هاروارد

راهنمای قدم به قدم روش رفرنس نویسی هاروارد برای

پاورپوینت روش تحقیق همراه با آموزش نرم‌افزار رفرنس‌نویسی EndNote

کتاب آموزش مدیریت رفرنس نویسی با برنامه اندنوت (EndNote)

رفرنس نویسی